Yüksek İdare Mahkemesi Numara 140/1981 Dava No 21/1983 Karar Tarihi 12.08.1983
Numara: 140/1981
Dava No: 21/1983
Taraflar: Ziver Ferdi ile Gelir ve Vergi Dairesi
Konu: Emeklilik ikramiyesinden vergi kesilmesi
Mahkeme: YİM
Karar Tarihi: 12.08.1983

-D.21/83 YİM 140/81

Yüksek İdare Mahkemesi Olarak Oturum Yapan

Yüksek Mahkeme Huzurunda.



Mahkeme Heyeti:Şakir Sıdkı İlkay, Başkan, N. Ergin Salâhi, Aziz Altay.

Müstedi: Ziver Ferdi, Girne.

İle -

Müstedaaleyh: Gelir ve Verg-i Dairesi Müdürlüğü, Ekonomi ve
Maliye Bakanlığı vasıtasıyle KTFD, Lefkoşa.

Arasında.

Müstedi narnına: A.M.Berberoğlu.
Müstedaaleyh namına: Y. Boran.



Yasa Maddesi: 13/61 sayılı T.C.M. Şahsi Vergiler (Gelir Vergisi) Yasasının 7(c) ve 4(-I) maddeleri ile Türkiye İş Bankası Anonim Şirketi Personel Yönetmeliğinin 99A ve l00A maddeleri.

İstemin Özeti: Türkiye İş Bankasından emekli olan Müstediye ödenen ikramiyeden vergi kesilmesi ile ilgili Müstedaaleyh kararının hükümsüz ve etkisiz olduğuna- ve herhangi bir sonuç doğurmayacağına karar verilmesi istemi.

OLAY: Türkiye İş Bankasından emekli olan Müstediye hizmetleri karşılığı banka tarafından kıdem tazminatı ödendi. Müstedaaleyh Müstediye ödenen kıdem tazminatının, 13/61 sayılı Yasa tahtında gö-rev veya hizmetten sağlanan kazanç veya kar olduğunu ve vergiye tabi olduğunu ileri sürdü ve bunun Gelir ve Vergi Dairesine ödenmesini istedi. Başvuru bu karardan yapılmıştır.

SONUÇ: Müstediye ödenen meblağ maaş ve ikramiyeden ayrı olarak ve kıdem tazmina-tı ismi altında Bankaca ödenmiştir. Bu kanımızca bir emeklilik ikramiyesi olmayıp bankadaki görevden sağladığı bir kazançtır ve 13/61 sayılı Yasa uyarınca vergiye tabidir.
Başvuru reddolunur.


HÜKÜM

Şakir Sıdkı İlka, Ba kan: Müstedi, başvurusu ile, Türki-ye İş Bankasından emekliye ayrılması üzerine kendisine ödenen ikramiyeyi kıdem tazminatı sayarak vergiye tabi tutan ve bunun üzerinden vergi tarh edip tahsiline gidilmesini öngören ve müstedaaleyh tarafından alınıp müstediye 28.5.1981 tarihli bir yazı ile -bildirilen kararın hükümsüz ve etkisiz olduğuna ve herhangi bir sonuç doğuramayacağına karar verilmesini istedi.

Müstedi 4.5.1981 tarihinde Türkiye İş Bankasından emekliye ayrılmış olup emekliye ayrıldığı tarihte 26 yıl 4 aylık hizmeti mevcuttu. bu hizmet- karşılığı kendisine TL 1,971,626 kıdem tazminatının Bankanın Kıbrıs şubeleri giderlerinden ödenmesi öngörüldü. Müstedaaleyh, sorulması üzerine, bu meblağın gelir vergisine tabi olduğunu 28.5.1981 tarihli bir yazı ile Bankaya ve müstediye bildirildi ve geç-miş yıllara ait TL 37,800 vergi borcu da dahil TL810,078'nın müstediye ödenecek kıdem tazminatından kesilerek 28.6.1981 tarihine kadar Girne gelir ve Vergi Dairesine ödenmesini istedi. Müstedi bu yazının içeriğini oluşturan kararın hükümsüz ve etkisiz oldu-ğuna karar verilmesini istemiştir.

Müstedi başvurusunda söz konusu meblağın kendisine emekli olduğu için ödendiğini ve bir ikramiye olup kıdem tazminatı olmadığını ve vergiye tabi olamayacağını ileri sürdü. Müstedaaleyh ise dosyaladığı itiraznamede söz ko-nusu meblağın müstediye Banka tarafından Personel Yönetmeliğine göre ödenen kıdem tazminatı olup Emekli Sandığı Statüsü uyarınca kendisine ödenen emeklilik maaş ve ikramiyesi gibi emeklilik maaş ve menfaatleri ile ilgisi yoktur. Müstedaaleyhe göre söz konu-su meblağ 13/61 sayılı T.C.M. Şahsi Vergiler (Gelir Vegisi) Yasasının 4(1) maddesi kapsamında görev veya hizmetten sağlanan kazanç veya kâr veya bir anlaşma gereğince sağlanan gelir olup vergiye tabidir.
Sırası gelmişken söylemek yerinde olur ki daha sonra- 24/82 sayılı Yasa ile kaldırılmış ise de müstedinin emekliye ayrıldığ ve kendisine söz konusu meblağ ödendiği tarihte yürürlükte olan 13/61 sayılı Yasa idi:

Başvurunun duruşmasında müstedi şahadet çağırmamış ve sadece müstedaaleyh tarafından çağırılan Kı-demli Vergi Memuru Apaydın'ı istintak etmekle yetinmiştir.

Kıdemli Vergi Memuru Apaydın şahadetinde aynı Bankadan daha önce emekliye ayrılan Aysel Oktay'ın aldığı kıdem tazminatını vergiye tabi tutmadıklarını çünkü bu şahsın KTFD yurttaşı olmayıp yabancı -uyruklu olduğunu ve T.C. İş Bankası memurlarının üyesi bulunduğu ve ayrı bir statüde bulunan T.C.'de tescilli bir emekli sandığına üye olduğunu ve ikramiye ve kıdem tazminatının kendisine buradaki Banka giderlerinden değil de T.C. sınırları içinde ve orada-ki giderlerden ödendiğini ve oradaki yasalar uyarınca vergiye tabi tutulduğunu izah etti. Tanığa göre müstedi Aysel Oktay'dan farklı olarak KTFD yurttaşı olup buradaki Emekli Sandığına üyedir ve kendisine kıdem tazminatı buradaki Bankanın genel giderlerind-en ödenmiştir.


Müstedinin Aysel Oktay'dan farkli bir durumda olduğu gözükmektedir. Esasen bizim bu meselede karara bağlamamız gereken husus Aysel Oktay'ın haklı veya haksız olarak vergiye tabi tutulup tutulmadığı değil de müstediye ödenen söz konusu mebl-ağın gelir vergisine tabi olup olmadığıdır.
10/72 sayılı Yasa ile tadil edilmiş şekli ile 13/61 sayılı T.C.M. Şahsi Vergiler (Gelir Vergisi) Yasasının 7(c) maddesine göre bir kişinin hak kazandığı emeklilik ikramiyesi ve tahvil edilmiş emeklilik maaşı verg-iden muaf tutulur. Bu durumda söz konusu meblağın vergiye tabi olup olmaması bunun bir emeklilik ikramiyesi olup olmadığına bağlıdır.
Emeklilik ikramiyesi ile görev veya hizmetten sağlanan ve ödenmesi emekliye çıkılması üzerine yapılan kazançlar arasındaki- sınırin çizilmesi güçtür. Her meselenin kendi olguları ışığında karara bağlanması gerekir. Diğer bir deyimle bir şahsın emekliye ayrılması üzerine kendisine emeklilik maaş ve ikramiyesine ilâveten ödenen bir meblağın emeklilik ikramiyesi sayılabilecek bir- emeklilik menfaatı yoksa görev veya hizmetten sağlanan ve ödenmesi ertelenen bir kazanç veya kâr olup olmadığı ancak her meselenin kendisine has olguları ışığında kararlaştırılabilecek bir husustur.
Türkiye İş Bankası Anonim Şirketi Kıbrıs Şubeleri Memur -ve Hizmetlileri Emekli Sandığı Statüsü'ne göre memur ve hizmetlilere KTFD'de geçerli emeklilikle ilgili mevzuat tahtında KTFD'de istihdam edilen muvazzaf âmme memurlarına uygulanan emeklilik hak ve menfaatlarına ilişkin hükümler uygulanır. Bu Statü tahtınd-a müstediye ödenen emeklilik maaş ve ikramiyesinin vergiye tabi olmadığı ihtilâf konusu değildir. Söz konusu meblağ ise müstediye bu statü tahtında ödenenlere ilâveten ödenmiştir. Bu meblağ müstediye Türkiye İş Bankası Anonim Şirketi Personel Yönetmeliğini-n l00A maddesine göre ödenmiştir. Personel Yönetmeliğinde ödenen meblağ kıdem tazminatı olarak isimlendirilmiştir. Yönetmeliğin l00A maddesinde sözü edilen kıdem tazminatı emekliye ayrılanlarla emekliye ayrılmadan ölenlerin varisleri için öngörülmüştür. Şu-nu da belirtmek yerinde olur ki kıdem tazminatı Personel Yönetmeliğinin 99A maddesine göre ve o maddede belirtilen kıstaslara uygun olarak Bankadan sair şekilde ayrılanlara da ödenmektedir. Bu tazminat emekli olmak sureti ile ayrılan personele Bankada geçe-n beher hizmet yılı için emekliliğe esas birer aylıkları tutarında olmak üzere ve Bankaca ödenir ve personelin buna katkısı yoktur. Emekli Sandığı Statüsüne göre verilen menfaatlar Banka bünyesinde oluşturulan bir sandık tarafından ödenmekte ve personelin -bu sandığâ iştirakleri ve katılma payları bulunmaktadır.
Söz konusu meblağ müstediye emekliye ayrılması üzerine ödenmiş olmasına rağmen, yukarıda söylenenlerden anlaşılacağı gibi, Emekli Sandığı Statüsü uyarınca emeklilik menfaatı olarak ödenen maaş ve ikr-amiyeden ayrı olarak ve kıdem tazminatı ismi altında Bankaca
ödenmiştir. Müstediye ödenen bu meblağ, kanımızca, bir emeklilik ikramiyesi olmayıp Bankadaki görevden sağladığı bir kazançtır ve 13/1961 sayılı T.C.M. Şahsi Vergiler (Gelir Vergisi) Yasasının 4(-1) maddesi uyarınca vergiye tabidir.

Söylenenlerden anlaşılacağı gibi müstedi başvurusunda muvaffak olmuş değildir.
Sonuç olarak başvuru reddolunur.
Masraflarla ilgili herhangi bir emir verilemez.


(Şakir Sıdkı İlkay) (N. Ergin Salâhi) (Az-iz Altay) Başkan Yargıç Yargıç

12 Ağustos 1983





- 225 -



Full & Egal Universal Law Academy