Yüksek İdare Mahkemesi Numara 137/2017 Dava No 14/2021 Karar Tarihi 26.10.2021
Numara: 137/2017
Dava No: 14/2021
Taraflar: Selim Cangil Terekesinin Tereke İdare Memuru Serpil Cangil ve Şebnem Cangil ve diğeri ile KKTC İçişleri Bakanlığı vasıtasıyla KKTC Başsavcısı ve diğerleri arasında
Konu: İdari davalarda hak düşürücü süre - hak düşürücü sürenin başlangıcı - yokluk iddiası - T cetveline sehven yazılmış kaydın silinmesi
Mahkeme: YİM
Karar Tarihi: 26.10.2021

-D.14/2021 YİM: 137/2017


Yüksek İdare Mahkemesinde
Anayasanın 152. Maddesi Hakkında

Mahkeme Heyeti: Mehmet Türker, Tanju Öncül, Beril Çağdal


Davacı: No. 1. Selim Cangil Terekesinin Tereke İdare Memuru
S-erpil Cangil ve Şebnem Cangil, Yayla
Mahallesi, No:15, Alsancak - Girne.
No. 2. Serpil Cangil, Yayla Mahallesi, No:15,
Alsancak - Girne.


- ile -

Davalı: No. 1. KKTC İçişleri Bakanlığı vası-tasıyla KKTC
Başsavcısı - Kızılay Mahallesi Lefkoşa.
No. 2. Saptama, Değerlendirme ve Tazmin Komisyonu
vasıtasıyla KKTC Başsavcısı - Kızılay
Mahallesi, Lefkoşa.
No. 3. Girne Kaza Tapu ve Kadastr-o Dairesi vasıtasıyla
KKTC Başsavcısı - Girne.
No. 4. İskan ve Rehabilitasyon Dairesi vasıtasıyla
KKTC Başsavcısı - Kızılay Mahallesi - Lefkoşa.


A r a s ı n d a.


Davacıla-r tarafından: Avukat Barış Mamalı
Davalılar tarafından: Kıdemli Savcı Cemaliye Usanmaz Yüksel


---------------

K A R A R


Mehmet Türker: Davacı Davalılar aleyhine ikame ettiği bu dava ile;
-
A) Davalılar tarafından, D.D.No:9211 tahtında tanzim
edilen T. Cetvelinin ve/veya davacılara ve/veya
Davacı No.1'e yönelik hazırlanan T. Cetvelinin
3. sırasında bulunan taşınmaz malın ve/veya
Alsancak'da kain Pafta/Ha-rita No: XI.16.E2.
Parsel No: 434/1/3 olan 2 dönüm 1 evlek 850
ayakkare olan arazinin iptal işleminin ve/veya
mezkur 2 dönüm 1 evlek 850 ayakkarelik taşınmaz
malın ve/veya puanların davacıların T. Cetvelinden
iptal- edilme işleminin ve/veya işbu iptale
ilişkin karar ve/veya işlemlerin tamamen hükümsüz
ve etkisiz olduğuna ve herhangi bir sonuç
doğurmayacağına dair bir Mahkeme Hükmü ve/veya
Kararı;

B) Davalılar tarafından, D.D.-No:9211 tahtında tanzim
edilen T. Cetvelinin ve/veya davacılara yönelik
hazırlanan T. Cetvelinin 3. Sırasında bulunan
taşınmaz malın ve/veya Alsancak'da kain Pafta/
Harita No: XI.16.E2, Parsel No: 434/1/3 olan
2 dönü-m 1 evlek 850 ayakkare olan arazinin iptal
işleminin ve/veya mezkur 2 dönüm 1 evlek 850
ayakkarelik taşınmaz malın ve/veya puanların
davacıların T. Cetvelinden iptal edilmesine
ilişkin karar ve/veya işlemlerinin yok hükmü-nde
olduğu ve/veya hukuken batıl olduğu yönünde bir
Mahkeme Hükmü ve/veya Kararı;

taleplerinde bulunmuştur.


Duruşmaya başlandığı gün, talimat safhasında dosyalanan 19 adet evrak tarafların mutabakatı ile Emare 1 - 19 olarak kaydedil-miştir.

Davacı davasındaki iddialarını kanıtlamak için Tanık 1 olarak Şebnem Cangil Şanoğlu'nu, Tanık 2 olarak Arda Topal'ı, Davalılar ise Tapu Memuru İrfan Hacıömer'i Tanık olarak dinletmişlerdir.

Davacılar Güney göçmeni olup 41/1977 sayılı -İskân Topraklandırma ve Eşdeğer Mal Yasası tahtında hak sahibi olan kişilerdir. Güneyde bıraktıkları taşınmaz malları nedeniyle adlarına EŞ.787/96, D.D.No:9211 No.lu dosya tahtında T cetveli düzenlenmiştir. Buna göre Davacıların T cetveline; Sıra No.1'de A-lsancak'ta Pafta/Harita XI.16.E2, Parsel 438/2/1'de 2 dönüm, 2 evlek, 1500 ayakkare arsa nitelikli arazi, Sıra No.2'de Pafta/Harita XI.16.E2, Parsel 434/1/2/1 de üzerinde bir konut olan 2 dönüm 2200 ayakkarelik arazi ve Sıra No.3'de dava konusu Pafta/Harit-a XI.16.E2, Parsel 434/1/3 de 2 dönüm
1 evlek, 850 ayakkare arsa nitelikli arazi Davalılar tarafından işlendi. Ancak T cetveline istinaden koçan işlemleri sonuçlandırılmaya çalışılırken Davalılar, Davacının T cetvelinde 3. sırada işlenmiş olan 434/1/3 No.l-u Parsel'i
T cetvelinden çıkarmışlardır. Davacılar, T cetvellerine işlenmiş 3. sıradaki 434/1/3 Parsel No.lu taşınmazı Davalıların T cetvelinden çıkarmakla ve/veya iptal etmekle 41/1977 sayılı İskân Topraklandırma ve Eşdeğer Mal (İTEM) Yasası kurallarına -ve özellikle bu Yasa'nın 69. maddesine aykırı davrandıklarını, bu nedenle mezkûr işlemin hukuka aykırı ve yok hükmünde olup iptal edilmesi gerektiğini iddia etmektedirler.

Davacılar İTEM Yasası'na göre, Davalıların T cetveline işlenmiş bir taşınmaz m-alı T cetvelinden çıkarma ve/veya T cetvelinden iptal etme yetkisinin bulunmadığını, bu nedenle davada konu edilen taşınmazın T cetvelinden çıkarılması ve/veya iptal edilmesi işleminin yok hükmünde olduğunu iddia ile bu yönde hüküm ve/veya karar verilmesi -gerektiğini ileri sürmüşlerdir. Davacılar T cetvellerine işlenen Parsel 434/1/3'ün T cetvelinden çıkarıldığını Davalılara verdikleri 4/7/2017 tarihli dilekçeye Davalıların verdiği 17/7/2017 tarihli cevap yazısından öğrendiklerini iddia etmişlerdir.

D-avalılar ise diğer iddiaları yanında, ön itiraz olarak Davacıların davaya konu taşınmazın T cetvelinden iptal edilme işlemini, işlemin yapıldığı 1997 yılında 9/10/1997 tarihinde öğrendiklerini, hak düşürücü süre olan 75 gün içinde bu işleme karşı dava açma-dıklarından davanın ileri gidemeyeceğini, bu nedenle davanın iptal edilmesi gerektiğini ileri sürmüşlerdir.

Davalılar, Davacıların T2 cetveline işlenen Parsel 434/1/3'ün gerçekte var olmayan bir parsel olduğunun farkedilmesi üzerine 26/9/1997 tarihin-de T2 cetvelinin 3. sırasında yer alan bu parselin T2 cetvelinden ve koçan başvuru formundan çıkarıldığını, Davacı No.2 Serpil Cangil'in bu taşınmazın T2 cetvelinden çıkarılmasından sonra 9 Ekim 1997 tarihli müracaat formu ile puan satın almak için müracaa-t ettiğini ve EŞ.787/96 No.lu dosyadaki mallar için puan satın aldığını, dolayısıyla dava konusu Parsel 434/1/3'ün T2 cetvelinden çıkarıldığının 9/10/1997 tarihinde Davacıların bilgisine geldiğini, 75 gün içinde dava açmadıklarından davanın ileri gidemeyec-eğini iddiayla davanın iptalini talep etmektedirler.

Davacıların Parsel 434/1/3'ün T2 cetvelinden iptal edilmesi işleminin yoklukla malul olduğu iddiası ve Davalıların 75 günlük hak düşürücü sürede dava açılmadığı
için davanın iptal edilmesi gerekti-ği iddiaları karşısında öncelikle yokluk iddiasının incelenmesi gerekmektedir.

Davalılar Tanığı İrfan Hacıömer, Davacılara ait EŞ.787/96
D.D.9211 No.lu dosyanın inceleme ve çalışmasını yaptığını, böyle bir taşınmazın tapu kayıtlarında olup olmadığı-nı
saptamak için Tapu Genel Müdürlüğünün görevlendirdiği Kadastro Memuru ile birlikte 1933 yılından itibaren bugüne kadarki Tapu kayıtlarında yaptıkları çalışma ve araştırmada 434/1/3 diye bir Parselin resmi kayıtlarda olmadığını saptadığını, bunun saptan-masından sonra da Tapu Dairesinin bu parseli Davacıların T2 cetvelinden çıkardığını, bu parselin hiçbir zaman var olmadığı halde hata ile Davacıların T2 cetveline girdiğini, T2 cetvelinde kalsa bile bu taşınmaz mal gerçekte var olmadığından Davacılara mülk-iyet ve koçan verilmesinin mümkün olmadığını belirtmiştir. Bu tanığın Davacılara ait Emare 17 D.D.9211 EŞ.787/96 No.lu dosyada görülen tüm ilgili Daire birimlerinin yaptığı araştırma ve ortaya çıkan gerçeklere dayalı şahadetine itibar etmemek için bir nede-n bulunmamaktadır. Bu şahadet ve Emare 17'deki tüm belgeler ve Daire birimlerinin araştırma ve belirttikleri dikkate alındığı zaman Davacıların T2 cetveline işlenen 434/1/3'teki Parselin Tapu kayıtlarında kaydı bulunmayan yani fiiliyatta olmayan bir gayrim-enkul olduğu ve Davacıların T2 cetveline hata ile işlendiği ortaya çıkmaktadır.

41/1977 sayılı İskan, Topraklandırma ve Eşdeğer Mal Yasası'nın 69. maddesi, T cetvellerinin tanzimini ve T cetvellerine hangi taşınmazların işleneceğini düzenlemektedir. -Bu madde aynen şöyledir:

" 'T' 69. (1) Terkedilen veya hasara uğrayan malın
cetvellerinin değerinin askı tarihinden başlayarak
tanzimi en geç üç ay içerisinde ilgili
kişiye; terkettiği ve-ya hasara
uğrayan malları ile Kuzey bölgesinde
tahsisinde bulunan taşınmaz malları
ve puan değerlerini bundan böyle
'T' cetveli olarak isimlendirili-rken
bir cetvele işler.

(2) Yukarıdaki (1). fıkra uyarınca
düzenlenen 'T' cetvellerinin birer
sureti İskan Komitesi tarafından
- ait olduğu şahsın başvuru formasında
gösterdiği veya bilinen en son
adresine, düzenlendiği tarihten
başlayarak en geç bir ay içerisinde
taahhütlü post-a ile gönderilir.
'T' cetvelinin birer sureti de İskân
işlerinden sorumlu Bakanlığa ve
ilgili kişinin ikamet etmekte olduğu
yerdeki Tapu Dairesine -iletilir.

(3) Kendisine 'T' cetveli gönderilen başvuru
sahibi bu cetvelin içeriğine tebellüğ
tarihinden itibaren 15 gün içinde İskan
Komitesi nezdinde yazılı ve gerekçeli
it-irazda bulunabilir.

(4) (a) Süresinde itiraza uğramayan 'T'
cetvelleri içeriği kesinleşir.
(b) Usulünde yapılmayan itirazlar İskan
Komitesince dikkate alınmaz ve
- hakkında işlem yapılmaz.
(c) İtirazlar 67. maddesinin (2). fıkrasında
belirtilen usule göre ele alınır ve
sonuçlandırılır."



Bu maddeye göre Eşdeğer Mal başvurusu yapan kişinin te-rkettiği veya hasara uğrayan taşınmaz malları ve Kuzeyde tahsisinde bulunan taşınmaz malları için ayrı ayrı T cetvelleri düzenlenir (T1 ve T2 cetvelleri). Maddeden açıkça anlaşılacağı gibi, kişinin Kuzeyde tasarruf ettiği taşınmazlar için düzenlenen T2 cet-veline gerçekten var olan ve yasal olarak kişinin tasarrufunda bulunan taşınmaz mallar işlenir. Davacıların T cetveline işlenen Parsel 434/1/3, yukarıda bulguya vardığımız üzere, Tapu kayıtlarında olmayan ve gerçekte de var olmayan bir taşınmaza verilmiş s-adece bir parsel numarasıdır. Gerçekte olmayan bir taşınmaz malın Davacıların tasarrufunda olması olanaksızdır. İdarenin bir hatası sonucu Davacıların T2 cetveline işlenen bu parsel İTEM Yasası altında Davacılara bir hak sahipliği veya mülkiyetin elde edil-mesine yönelik bir hak bahşetmemektedir. Bu nedenle, Davalıların Davacıların T2 cetveline hata ile işlenmiş parsel 434/1/3'ü T2 cetvelinden çıkarmaları yetkileri dahilinde olup, Parsel 434/1/3'ün Davacıların T2 cetvelinden çıkarılması hukuka ve ilgili yasa-l mevzuat olan İTEM Yasası kurallarına uygun olarak alınmış bir karardır.

Davalıların Davacıların T2 cetvelindeki Parsel 434/1/3'ü
T2 cetvelinden çıkarmaları ile ilgili kararı yasadan kaynaklanan bir yetkiye dayandığından ve İTEM Yasası kurallarına -uygun olarak alındığından bu kararın yoklukla malul olduğu yönündeki Davacıların iddialarına itibar edilmesi olanağı bulunmamaktadır.

Davalıların karar ve/veya işleminin yoklukla malul olmadığı bulgusuna vardıktan sonra Davacıların Davalıların karar-ına karşı hukuka aykırı olduğu sebebi ile hak düşürücü süre olan 75 gün içinde dava açıp açmadıklarını incelememiz gerekmektedir.

YİM 226/2012 D.7/2016'da 75 günlük hak düşürücü süre ve
idari kararı öğrenme tarihi ile ilgili şöyle denmektedir:


- "Anayasa'nın 152. maddesinin 3. fıkrasına göre; bir
karar veya işlemle ilgili Yüksek İdare Mahkemesine
yapılacak başvurunun, karar veya işlemin yayınlanması
tarihinden veya yayınlanmadığı takdirde veya bir ihmal
halinde, başvuran kişini-n bunu öğrendiği tarihten
itibaren 75 gün içinde yapılması gerekmektedir. Ancak
içtihat kararlarıyla yerleşmiş bu husustaki İdare Hukuku
prensiplerine göre, bir karar veya işlem 'yoklukla malul'
ise bu karar veya işlem aleyhine 75 günlük -süre geçse de
dava açılabilir (Gör.KKTC'de Anayasa ve Yönetim Hukukunun
Esasları Zaim Necatigil sayfa 235-237, KKTC İdari
Yargılama Hukuku, Tufan Erhürman sayfa 388-389).
........................................................
........-................................................
Bir iptal davasının 75 günlük hak düşürücü süre
dolmadan açılması, davanın ileri götürülebilmesi için
bir ön koşuldur. Davacı iptal davasına konu kararı
öğrenme tarihini ve davasını kararı öğr-endiği tarihten
itibaren 75 günlük hak düşürücü süre dolmadan ikâme
ettiğini davasında ileri sürmelidir. İdare ve/veya
davalı, kararın davacı tarafından öğrenilme tarihi
ile ilgili farklı bir iddiada bulunur ve öğrenme
tarihi ile ilgi-li bir ihtilâf doğarsa, bu iddiasını
yani davacının kararı öğrendiğini iddia ettiği tarihi
ispat etmekle mükelleftir. Kararın öğrenme tarihi ile
ilgili mahkemede bir tereddüt oluşursa, bu tereddüt
veya kuşku davacı lehine alınarak iddia edile-n
tarihlerden davacı lehine olan tarih dikkate alınmalıdır
(Gör. YİM 147/85 D.39/87, YİM 131/88 D.6/90, YİM 344/91
D.31/92, Costas Neophytou V. The Republic, 1964 CLR. 280)."


Emare 17 olarak ibraz edilen Davacılara ait EŞ.787/96
D.D.-9211 No.lu dosyadaki ihtilafsız belgelere göre, Davacılara ait T cetvelleri 25/10/1996 tarihinde tanzim edilmiş olup Davacıların Kuzeyde tasarruflarında olduğu nedeniyle T2 cetvellerine 3 parsel işlenmiştir. Ancak dava konusu 3. sıradaki 434/1/3 No.lu Pars-el koçan işlemleri yapılırken Tapu kayıtlarında böyle bir taşınmaz mal olmadığı için 26/9/1997 tarihinde T2 cetvelinden ve koçan başvuru formundan çıkarılmıştır.

Davacılar Talep Takririnde, Davalıların T2 cetvelinden çıkarma işlemini, Müteveffa Seli-m Cangil'in kızı ve Tereke İdare Memurlarından biri olan aynı zamanda Tanık 1 olarak şahadet veren Şebnem Cangil'in EŞ.787 D.D.9211 No.lu dosyada Temmuz 2017 ayı başında ve/veya 4/7/2017 tarihinde öğrendiğini, bu nedenle davayı 75 günlük hak düşürücü süre -dolmadan ikame ettiklerini ileri sürmektedirler.

Davalılar ise Tereke İdare Memuru ve Davacı 2 olan Serpil Cangil'in 9/10/1997 tarihinde EŞ.787/96, D.D.9211 No.lu eşdeğer dosyasında Davacıların T2 cetveline işlenen taşınmazlar için koçan alma ve eks-ilen puanlar için puan satın alma başvurusu yaptığını, bu başvuru neticesinde Davacıların T2 cetveline işlenen taşınmazlara koçan aldıklarını ve 434/1/3 No.lu Parselin T cetvelinden çıkarıldığını 9/10/1997 tarihinde öğrendiklerini, bu nedenle hak düşürücü -süre dolduktan sonra davanın ikame edildiğini iddia etmişlerdir.

Davacılar adına oluşturulmuş Emare 17 EŞ.787/96 D.D.9211 No.lu dosyada bulunan Davacılar adına düzenlenmiş ve Kuzeyde tasarruf ettikleri taşınmazların işlendiği T2 cetveline bakıldığı -zaman, 434/1/3 No.lu Parselin 26/9/1997 tarihinde Davacıların T2 cetvelinden çıkarıldığı ve T2 cetvelinde kalan diğer taşınmazlar için yeni bir puanlama yapıldığı görülmektedir. Ayni dosyada 9. sırada bulunan ve Davacıların Saptama Değerlendirme ve Tazmin -Komisyonu Başkanlığına yaptıkları Koçan Başvuru Formunda da 434/1/3 No.lu Parselin
26/9/1997 tarihinde formdan çıkarıldığı görülmektedir.

434/1/3 No.lu Parselin 26/9/1997 tarihinde Davacıların T2 cetveli ve Koçan Başvuru formundan çıkarılmasından son-ra Davacıların, Emare 17 EŞ.787/96 dosyada 17. sırada bulunan Girne Kaza Tapu Amirliğine yaptıkları 9/10/1997 tarihli müracaat formu ile, Davacı No.1 Terekenin Tereke İdare Memuru ve ayni zamanda davada Davacı No.2 olan Serpil Cangil vasıtası ile 434/1/3 N-o.lu Parsel T2 cetvellerinde olmadan, T2 cetvellerinde kalan diğer 2 parselin eksilen puanlarını satın almak ve koçan ısdar edilmesi için müracaatta bulundukları görülmektedir. Bu müracaat neticesinde Davacılar Emare 17 EŞ.787/96 No.lu dosyadaki T2 cetveli-ne işlenen 434/1/3 No.lu Parsel haricindeki diğer iki parsel için eksilen 377.482 puanı satın alarak Tapu Dairesine Emare 17 Sıra No.18'deki 412680 No.lu makbuz karşılığında 9/10/1997 tarihinde 7.550.000TL ödemişlerdir. Davacılar Tanığı Şebnem Cangil eksil-en puanların bedellerini Tapu Dairesine kendisinin ödediğini söylemiştir.

Davalılar Tanğı No.1 İrfan Hacıömer Girne Tapu Dairesinde memur olup EŞ.787/96 D.D.9211 No.lu dosyaya vakıf bir tanık olarak şahadet vermiştir. Bu Tanık, Davacıların T2 cetvel-inden 434/1/3 No.lu Parsel çıkarıldıktan ve kalan diğer 2 parsel için Davacılar eksilen puanları satın aldıktan sonra dosyanın ilerlediğini, T2 cetvelindeki iki adet taşınmazın kaydının yapıldığını ve Davacıların 3/11/1997 tarihinde dosyada da görüldüğü gi-bi 5557 ve 5558 numaralı taşınmaz mal koçanlarını aldığını belirtmiştir. Emare 17 EŞ 787/96 No.lu dosya bu tanığın şahadetini teyit etmektedir.

Belirtilenlerden anlaşılacağı gibi Davacıların T2
cetveline hata ile işlenen Parsel 434/1/3'ün T2 cetvelin-den çıkarıldığını 9/10/1997 tarihinde şüpheye mahal vermeyecek şekilde öğrendikleri açıkça ortaya çıkmaktadır. Bu saptamaya göre İdare ve/veya Davalılar dava konusu kararın Davacılar tarafından öğrenilme tarihinin 9/10/1997 olduğunu ispat etmişlerdir. Bu t-espit ışığında Davacıların Parsel 434/1/3'ün T2 cetvelinden çıkarıldığını 17/7/2017 tarihinde öğrendikleri yönündeki iddianın kabul edilmesine olanak bulunmamaktadır.

Davacılar Davalıların kararının iptali için bu
davayı 8/8/2017 tarihinde ikame et-mişlerdir. Dava edilen
ve iptali istenen karar yani Davacıların T cetvelinin
3. sırasında yer alan Alsancakta, Pafta/Harita No.XI.16E2, Parsel No.434/1/3'ün T cetvelinden çıkarılma ve/veya iptal
edilme işlemi ve/veya kararı yukarıda saptadığımız gibi 26/9/-1997 tarihlidir. Davacılar ise bu kararı yine
yukarıda saptadığımız gibi 9/10/1997 tarihinde öğrenmişlerdir. Bu durumda daha önce bulguya vardığımız gibi Davalıların 26/9/1997 tarihinde aldığı kararın yok hükmünde olmadığı ve
bu kararın iptali için davanın- 8/8/2017 tarihinde ikame edildiği gerçeği dikkate alındığı zaman kararın iptali
için ikame edilen bu dava 75 günlük hak düşürücü süre geçtikten sonra ikame edildiğinden ileri gidemez ve Davacıların davasının ret ve iptal edilmesi gerekmektedir.
Neti-ce itibarıyle,

Dava ret ve iptal edilir.

Dava masrafları Davacılar tarafından ödenecektir.

Mehmet Türker Tanju Öncül Beril Çağdal
Yargıç Yargıç Yargıç

26 Ekim, 2021








2






Full & Egal Universal Law Academy