Yüksek İdare Mahkemesi Numara 137/2008 Dava No 7/2010 Karar Tarihi 26.02.2010
Numara: 137/2008
Dava No: 7/2010
Taraflar: Fru-Pack Ldt. ve diğerleri ile İskan ve Rehabilitasyon Dairesi ve diğerleri arasında
Konu: Puan satın alma - Taşınmaz mal koçanı alınması için gerekeli puan satın alma talebini reddeden kararın hükümsüz sayılması talebi
Mahkeme: YİM
Karar Tarihi: 26.02.2010

-D. 7/2010 YİM 137/2008
Yüksek İdare Mahkemesinde
Anayasanın 152. Maddesi Hakkında.
Mahkeme Heyeti: Şafak Öneri, Talat D. Refiker, Narin F. Şefik.
Davacı: 1. Fru-Pack Ltd, Kandil Sokak No.8, Magosa
2. Ali Ulute-kin, Lütfi Biberoğlu Sokak, No.2/2,
K.Çiftlik, Lefkoşa
3. Aysın Ulutekin, Lütfi Biberoğlu Sokak, No.2/2,
K.Çiftlik, Lefkoşa
- ile -
Davalı: 1. İskan ve Rehabilitasyon Dairesi, vasıtası ile KKTC
Başsavcılığı, Lefkoş-a
2. Saptama Değerlendirme ve Tazmin Komisyonu vasıtası
ile KKTC Başsavcılığı, Lefkoşa
3. İskan Encümeni vasıtası ile KKTC Başsavcılığı,
Lefkoşa
4. KKTC İçişleri Bakanlığı, vasıtası ile KKTC
Başsa-vcılığı, Lefkoşa
5. KKTC Bakanlar Kurulu vasıtası ile KKTC
Başsavcılığı, Lefkoşa


A r a s ı n d a.


Davacılar namına: Avukat Serhan Çınar adına Avukat
Hale A. Raşit
Davalılar namına: Kıdemli Savcı Gülser Akanyeti.

-
----------


K A R A R

Şafak Öneri: Bu başvuruda Mahkemenin kararını Sayın Yargıç Narin F. Şefik okuyacaktır.

Narin F. Şefik: Davacıların Davalılar aleyhine ikame ettikleri davalarında talepleri şöyledir:

Davacıların dava konusu Magosa'da, XXXIII/12.3-.1, Blok B, Parsel 82'de kain taşınmaz malın koçanının alınması için gerekli puan satın almak için yapmış oldukları müracaatın Davalılar tarafından ret edilmesinin ve/veya bu yönde yapılan tüm işlemlerin yasaya ve/veya mevzuata aykırı olduğu ve/veya almış -olduğu kararların yasaya aykırı ve/veya hükümsüz ve geçersiz olduğuna ve hiçbir yasal netice doğurmadığı ve doğuramayacağına dair hüküm ve/veya karar ve/veya emir;
Davalıların dava konusu taşınmazı ihale yöntemi ile satışa sunmalarının ve/veya bu yönde yap-ılan tüm işlemlerin yasaya ve/veya mevzuata aykırı olduğu ve/veya almış olduğu kararların yasaya aykırı ve/veya hükümsüz ve geçersiz olduğuna ve hiçbir yasal netice doğurmadığı ve doğuramayacağına dair hüküm ve/veya karar ve/veya emir.

Davacı 2 ve 3 eşde-ğer mal alacaklısı kişiler olarak ve ayrıca Davacı 1 şirketin direktör ve hissedarları olarak davalarını ikame etmektedirler. 27.10.1989'da Davacı 2 41/1977 sayılı İTEM Yasasının 71(A) maddesi altında dava konusu malın kesin tasarruf belgesini almak için -müracaat etti. 8.3.1990 tarihinde Davacı 1 ile Devlet Emlak ve Malzeme Dairesi arasında 4 Kandil Sokak Magosa'da bulunan Paketleme Evi binasının kiralanması için kira sözleşmesi imzalandı ve bu sözleşme 31.3.1991'de hitam buldu. 2.11.1993'de Eşdeğer Tazm-in Komisyonu Başkanlığı Davacılara tasarruflarında tuttukları işyeri için 6,780,148 puan eksiklikleri olduğunu bildirerek 4 ay içerisinde bu puanlar ile daireye müracaat etmelerini talep etti. Davacılar puanları belirtilen tarihe kadar tedarik etmediler. -Dava konusu yeri Davacı 1 21.10.2005'de Meser Ltd'e, Meser Ltd'de 3.7.2008'de Kavis Food Peck Ltd'in kullanımına bırakmıştır. Kavis Food Peck Ltd. 3.7.2008'den sonra bir tarihte konu yeri Devlet Emlak Malzeme Dairesinden kiralama talebinde bulunmuştur. 2-008 senesinde Davacılar puan satın almaya hazır olduklarını bildirip bunun için izin talep ettikleri zaman sözlü olarak reddedilmişler ve 11.9.2008 tarihli Emare 11 yazı ile İskan Müdürü Davacı 2'ye Davacı 1'in direktörü sıffatı ile konu yerin ihale yöntem-i ile satışa çıkarıldığını bildirmiştir. Davalı 1 dava konusu yerin ihale yöntemi ile satışına 11.9.2008 tarihli yazıda belirtildiği şekilde karar vermiş olmasına rağmen bilahare bu karar iptal edilmiştir. Dava konusu yer davada taraf olmayan kişiler tara-fından işgal edilmiştir ve halen 3. kişiler tarafından kullanılmaktadır. Davacılar malın ihale yöntemi ile satış kararının hükümsüz ve/veya etkisiz olduğunu ve ayrıca puan satın alma müracaatlarının reddedilmesinin yanlış olduğunu ileri sürerek dava ikame- ettiler.

Davalılar ise dava konusu yerin Davacıların artık yasal ve/veya fiili tasarrufunda bulunmadığını, kira mukavelesi bitince yasal tasarrufun hitam bulduğunu, bu nedenle Davalılar tarafından alınan karar ve/veya işlemlerde Davacıların hedef alın-madığını, Davacıların meşru menfaatlerinin etkilenme-diğini, ayrıca dava konusu yerin 41/77 sayılı İTEM Yasası kapsamında değil, 63/93 Hazine Malları Yasası kapsamında olduğundan, Davacıların herhangi bir dava sebebi bulunmadığını, Davacı 1'in tüzel kişili-k olarak eşdeğerden hak sahibi olamadığını, malın Davacılara tahsis edilmediğini bu nedenle Davacı 1'in veya Davacıların puan temin ederek malın mülkiyetini alacak konumunda olmadıkları gibi malın da bu kapsamda bir mal olmadığını, konu mal Davacı 2'nin ta-sarrufunda olmadığı için puan satın alarak Davacı 2'nin bu malın mülkiyetini alamayacağını, 41/77 sayılı yasanın 40A maddesi altında mal almış olan Davacı 2'nin bu madde altında tekrar hak iddia edemeyeceğini, 74A maddesi altında da koçan alamayacağını, ma-dde 42A'nın birtek konutları kapsadığını ve ayrıca tasarruf şartı bulunduğunu bu nedenle bu madde altında Davacı 1'in koçan alamayacağını, Davacı 1'in konu yeri 2002 yılında Davalılardan izinsiz ve/veya gayri yasal bir şekilde 3. kişilere kiraladığını, kon-u malın ihale yolu ile satışına Maliye Bakanlığının 1928/08 sayılı önergesi ışığında Bakanlar Kurulu S(K-11) 1826-2008 sayı ve 10/9/2008 tarihli kararı verdiğini, ancak kararın yürürlülüğünün durdurulduğunu ileri sürdüler.

Taraflar 12 adet emareyi Mahkem-eye müştereken ibraz ettiler. Davacılar tanık çağırmadılar ancak müdafaa maksatları için Davalılar Devlet Emlak ve Malzeme Dairesinden bir tanık dinlettiler.

Davacılar dava konusu yerin koçanını temin etmek için puan
satın alma müracaatlarının redded-ilmesinden şikayet etmektedirler. Davacı 1 41/77 sayılı İTEM Yasasının 42A maddesine dayanmaktadır. Madde 42A'dan faydalanmak için Davacının gerçek kişi olmasına gerek olmadığını, tüzel kişi de olabileceğini, ve eşdeğerden hak sahibi olmasına da gerek kal-madığını, bu madde altında yegane kriterin 31.12.1995 tarihinden önce malın kirasında bulunması olduğunu, aktedilen kira ilişkisinin devam etme zorunluluğu da bulunmadığını, malın tasarrufunda kalmış olmasının yeterli olduğunu, bu binanın 41/77 sayılı İTEM- Yasasının 3 ve 4.maddeleri kapsamında bir mal olduğunu, malın 63/93 sayılı yasa kapsamında bir mal olduğuna dair bir karar bulunmadığını ileri sürmektedir.

Davacılar duruşma safhasında Talep Takririnin B bendindeki taleplerinden tümü ile vazgeçmişler ve- ayrıca Davacı 2 ve 3 de Davalılar aleyhindeki taleplerinden vazgeçmişlerdir. Bu durumda huzurumuzdaki davadaki yegane talep Davacı 1'in talebidir ve Davacı bu talebinin 41/77 sayılı İTEM Yasasının 42A maddesi altında tezekkür edilmesini talep etmektedir.- Davacı 1 bu madde altında puan satın alarak dava konusu malın koçanını alabileceğini ileri sürdüğünden bu maddenin incelenmesi gerekir. Madde 42A aynen şöyledir:



"42A (1) Bu yasa kuralları uyarınca 13 Ağustos 1995
tarihinden önce kend-ileriyle yapılan kira
sözleşmesi veya Bakanlıkça verilen kullanım
belgesi veya ilgili komisyonca adına kira kararı
alınan ancak kira sözleşmesi Devlet Emlak ve
Malzeme Dairesi tarafından akdedilmeyen v-eya
fiilen bir konut tasarruf edenler, aşağıdaki
koşulları taşımak kaydıyla puan satın almak veya
temin etmek suretiyle Taşınmaz Mal Koçanı
alabilirler:

(A) Kendisinin, eşinin v-eya velayeti altındaki çocuklarının tasarruf veya mülkiyetinde benzer nitelikte taşınmaz mal olmaması; ve
(B) Kendisinin, eşinin veya velayeti altındaki çocuklarının mülkiyetinde bulunan benzer nitelikte bir taşınmaz malın, 20 Te-mmuz 1974 tarihinden sonra mecburi satış dışında kalan bir yolla elden çıkarılmamış olması.
Ancak, yukarıdaki (A) bendindeki ve bu
benddeki koşullar, 20 Temmuz 1974 tarihinden önce kirasında veya tasarrufunda konut- bulunduran kişiler için aranmaz.
Bu madde amaçları bakımından "Puan Satın Alma
İzni", Saptama, Değerlendirme ve Tazmin Komisyonu
tarafından verilir. İznin alındığı tarihten
başlayarak 6 ay içerisinde pua-n satın alınarak
Mal Değer Belgesi ve/veya Puan Belgesi, İskan ve
Rehabilitasyon Dairesine ibraz edilir. Süre,
makul sebebe dayanılarak 6 aylık sürenin
bitiminden başlayarak Saptama, Değerlendirme ve
- Tazmin Komisyonunca 6 ay olarak bir defa daha
uzatılabilir.
Kiracı ve eşinin, eğer varsa öncelikle
ellerindeki puanları kullanmaları zorunludur.
(2)(A) Bu Yasa kuralları uyarınca 13 Ağustos 1995
tar-ihinden önce kendileriyle yapılan kira
sözleşmesi veya Bakanlıkça verilen kullanım
belgesi veya ilgili Komisyonca adına kira
kararı alınan ancak kira sözleşmesi Devlet
Emlak ve Malzeme Dairesi tarafından
akdedilmeyen -küçük işyeri tasarruf edenler,
kendisinin, eşinin veya velayeti altındaki
çocuklarının tasarruf veya mülkiyetinde benzer
nitelikte taşınmaz mal olmaması koşuluyla,
eşdeğer puanı satın alarak Taşınmaz Mal Koçanı alabilirler.-

(B) Bu madde amaçları bakımından puan satın alma izni, Saptama, Değerlendirme ve Tazmin
Komisyonu tarafından verilir. İznin alındığı tarihten başlayarak 6 ay içerisinde eşdeğer
puanı satın alınarak Mal Değer Be-lgesi İskan
ve Rehabilitasyon Dairesine ibraz edilir.
Süre makul sebebe dayanılarak 6 aylık sürenin
bitiminden başlayarak Saptama, Değerlendirme
ve Tazmin Komisyonunca 6 ay olarak bir defa
d-aha uzatılabilir.
Kiracı ve eşinin, eğer varsa, öncelikle ellerindeki puanları kullanmaları zorunludur.

(3) Kiracı puan satın alıp koçana gitme talebinde
bulunabileceği gibi, İskan ve Rehabilitasyon
Dairesi d-e hizmet akışı içerisinde kiracıdan
puan satın alıp koçana gitmesini ister.

İskan ve Rehabilitasyon Dairesince öngörülecek
yukarıda belirtilen süre içerisinde puan satın
alıp koçana gitmeyenlerin kira -konusu kaynakları,
eşdeğer amaçlarında kullanılmak üzere kaynak
paketlerine aktarılır. Ancak puan satın almaya
mali gücü yetmeyenlerin, bu durumlarını Sosyal
Hizmetler Dairesince tevsik etmeleri halinde-,
kiracı olarak konumları devam ettirilir.

(4) Kira konusu kaynakların mülkiyete gidebilmesi için
İskan Encümeninin onay koşulu aranır.


Madde 42A'nın 1. fıkrası açıkça 13.8.1995 tarihinden önce kira sözleşmesi yapılan -kişilere, belirtilen koşulları tatmin ettikleri takdirde, puan satın alarak mal ile ilgili taşınmaz mal koçanı almalarını mümkün kılmaktadır. Konu mal Davacı 1'e 13.8.1995 tarihinden önce kiralanmıştır. Davacı 1 bir şirkettir. Yasanın gerek (1)A gerekse- (1)B bentlerinde, müracaat konusu mal ile benzer nitelikte taşınmaz malın Davacının kendisinin, eşinin veya velayeti altında çocuklarının tasarruf ve mülkiyetinde bulunmaması şartı konmuştur. Bu fıkrada kullanılan kelimeler bu maddedeki hak sahibinin ger-çek bir kişi olması gerektiğini göstermektedir. Yani madde 42A altında hak iddia eden kişinin Davacı 1 gibi tüzel kişi olmasına imkan tanınmamaktadır. Zaten 41/77 sayılı yasanın 3. maddesinden de hak sahibinin gerçek kişi olması gerektiği anlaşılmaktadır-. 3. madde de hak sahibi tanımı şu şekilde yapılmaktadır:

"Hak sahibi", Türk yurttaşı olmak kaydıyla:
(a) Toprak dağıtımı açısından;
Toprak dağıtımı çalışmalarının yapıldığı yörede
oturan, geçimini bizzat tarımdan sağlayan veya
sağlamak- zorunda bulunan, çiftçilik dışında
küçük esnaf, sanatkar, kadrolu işçi statüsünde
ve görevi devamlı olmayan işçiler ve benzeri
durumda olup çiftçilik yapabilme yeteneğini
haiz yılda saf 36.000 TL'nin altında gelir
elde eden kamu göre-vlisi olmamak kaydıyle
bilgi, beceri ve öğrenimi itibarıyle örnek
çiftçilik yapabilme yeteneğine sahip olan aile
reisi durumundaki,

(b) Konut tahsisi açısından;
Şehit ve hadise kurbanı kişilerin en yakınına;
malul gaziler ile aile r-eisi durumunda olup da
göçmenlik ve iktisaden güçlendirilecekler
tanımına girenlerden Kuzey Kıbrıs Türk
Cumhuriyeti bölgesinde kendisinin, eşinin
veya velayeti altındaki çocuklarının ayrı ayrı
veya birlikte toplam yarı hissede-n fazla koçanlı
konutu bulunmayanlar veya yukarıda sıralanan aile
fertlerinden herhangi birinin sağlık koşullarına
ve oturmaya uygun konutu olmayan,

(c) Küçük işyeri açısından:
Öncelikle göçmenlik tanımına giren, tahsis
edilecek işye-rinin niteliklerine uygun bir
meslek veya sanatı icra edebilme durumunda
olan."


Yine 42A maddesinin (2)(a) fıkrasına bakıldığı zaman buradan da 42A maddesinin ancak küçük iş yerleri için geçerli olduğu görülmektedir. Duruşma esnasında dava ko-nusu yerin büyük iş yeri kapsamında olduğu defalarca söylenmiş olmasına rağmen bu tanıma Davacılar itiraz etmemişlerdir. Bu durumda huzurumuzdaki tüm şahadet ışığında dava konusu malın büyük iş yeri kapsamında bir mal olduğunu kabul eder ve bulgu yaparız.- Dava konusu mal büyük iş yeri kapsamında bir mal olduğu cihetle Davacı 1'in 42A maddesi altında da bu malın koçanını almasına imkan yoktur.

Davacı 1 42A maddesini tatmin etmediği cihetle bu madde altında müracaat sahibinin koçan alma istediği tarihte -konu malın fiili tasarrufunda bulunması gerekip gerekmediği konusunda karar vermemize gerek kalmamıştır.

Netice itibarı ile dava konusu malın koçanının, madde 42A altında puan satın alınarak, Davacı 1 tarafından alınmasına, bu madde kapsamında mümkün olma-dığına karar veririz.

Tüm söylenenler ışığında Davacıların B bendindeki talepleri geri çekildiği için bu talepleri ret ve iptal edilir. Davacı 2 ve 3'ün Davalılar aleyhindeki tüm talepleri geri çekildiği cihetle Davacı 2 ve 3'ün Davalılar aleyhindeki -davaları ret ve iptal edilir. Davacı 1 Davalılar aleyhindeki davasında muvaffak olmadığından Davacı 1'in Davalılar aleyhindeki davası da ret ve iptal edilir.

Dava masrafları Davacılar aleyhine verilir.




Şafak Öneri Talat D. Refiker -Narin F. Şefik
Yargıç Yargıç Yargıç


25 Şubat, 2010









8






Full & Egal Universal Law Academy