Yüksek İdare Mahkemesi Numara 137/1993 Dava No 7/1999 Karar Tarihi 23.03.1999
Numara: 137/1993
Dava No: 7/1999
Taraflar: Erdem Bağseven ile İsk. Bak. Vd
Konu: 'T’ cetvelinin hatalı olması -
Mahkeme: YİM
Karar Tarihi: 23.03.1999

-D.7/99 YİM 137/93

Yüksek İdare Mahkemesi Olarak Oturum Yapan
Yüksek Mahkeme Huzurunda
Anayasanın 152. Maddesi Hakkında.

Mahkeme Heyeti:Celâl Karabacak,Gönül Erönen,Seyit A.Bensen.

Müstedi: Erdem Bağseven, Lapta
-ile -
Müstedaaleyh: 1. KKTC İskân Bakanlığı vasıtası ile KKTC,
Lefkoşa
2. Eşdeğer Mal Saptama, Değerlendirme ve
Tazmin Komisyonu Başkanlığı, Lefkoşa

A r a s ı n d a.

Müstedi -namına: Avukat Ali Dana adına Avukat Şefika
Durduran
Müstedaaleyhler namına: Kıdemli Savcı Müjgan Irkad
İlgili Şahıslar namına: Avukat Kıvanç M. Rıza adına Avukat
Mustafa Asena.

------------------

H Ü K Ü M

Celâl Karabacak: Bu başvuruda Mahkemenin hükmünü Sayın
Yargıç Seyit A. Bensen okuyacaktır.

Seyit A. Bensen: İşbu başvuru ile Müstedi;
Müstedi adına Müstedaaleyh tarafından tanzim edilmiş bulunan 23.9.1988 tarihli T cetvellerinin- hatalı olduğuna dair Müstedaaleyhler tarafından takriben Haziran 1993 tarihinde alınan kararın ve/veya Müstedi tarafından 22.7.1991 tarihinde imzalanmış bulunan ferağ belgesinin hatalı olduğuna dair kararın hükümsüz ve/veya geçersiz ve/veya etkisiz olduğu-na ve/veya herhangi bir sonuç doğurmayacağına dair bir emir.
Müstedaaleyhler tarafından tanzim edilen 23.9.1988 tarihli T cetvelinin iptali hususunda takriben Haziran 1993 tarihinde alınan kararın ve/veya Müstedi tarafından imzalanan 22.7.1991 tarihli fe-rağ belgesinin iptali hususunda alınan kararın ve/veya işlemlerin hükümsüz ve/veya etkisiz ve/veya geçersiz olduğuna ve/veya herhangi bir sonuç doğurmayacağına dair bir emir, ve
Müstedaaleyhler tarafından tanzim edilen 2.7.1993 tarihli "T" cetvelinin geçe-rsiz ve/veya hükümsüz ve/veya etkisiz olduğuna ve/veya herhangi bir sonuç doğurmayacağına dair bir emir verilmesini Mahkemeden talep etmiştir.

Müstedi başvurusunda sair şeyler yanında idarenin başvuru konusu karar ve/veya işlemlerin yürürlükteki yas-alara aykırı olduğunu ve/veya yetkilerini aştıklarını ve/veya yetkilerini kötüye kullandıklarını ve/veya geçerli ve haklı ve/veya herhangi bir gerekçeden yoksun olarak alındığını ileri sürerek bu karar ve işlemlerin iptalini talep etti.

Müstedaaleyhler -ise dosyaladıkları itiraznamede başvuru konusu karar ve işlemlerin yürürlükteki yasalara uygun olduğunu, yetki aşımı ve/veya yetkileri kötüye kullanma olmadığını, Müstedinin hiçbir meşru menfaatını etkilemediğini, çünkü konu yerin hiçbir zaman Müstediye ta-hsis edilmediğini savundular.

Başvuruya ilgisi olan Olgun Gürsan, Tankız Kâmil ve Sönmez Haydar da İlgili Şahıs olarak katılmakla beraber ayrı bir itirazname dosyalamayıp Müstedaaleyhler tarafından dosyalanan itiraznameyi benimsediler.

Başvurunun dur-uşmasında 24 adet belge emare 1-24 olarak Mahkemeye sunuldu. Ayrıca Müstedi başvuruda ileri sürdüğü istemlerini kanıtlamak üzere bizzat şahadet vererek 2 de tanık dinletti. Müstedaaleyhler ise itiraznamelerinde ileri sürdükleri savlarını kanıtlamak üzere - bir tanık çağırdılar. İlgili Şahıslardan Olgun Gürsan da bizzat şahadet verdi ve bir de tanık dinletti. İlgili Şahıs Sönmez Haydar da bizzat şahadet verdi. İlgili Şahıs Tankız Kâmil ise herhangi bir şahadet sunmadı.

İbraz edilen şahadet ile sunulan em-are belgeler ışığında olgular aşağıda belirtildiği gibidir.

Müstedi Güney göçmeni olup eşdeğer açısından hak sahibidir. Barış Harekâtından sonra 1975 yılında Müstedi Lapta'da Atatürk meydanında kâin bodrum, zemin ve I. kattan oluşan apartman tipi binanı-n I. katındaki eve herhangi bir tahsis belgesi olmaksızın yerleşti. Müstedi eve yerleştikten sonra bodrum katını da herhangi bir tahsis belgesi olmaksızın tasarruf ve kullanımına aldı. 1979 yılında zemin katta kâin 3 nolu dükkan ile 2 nolu ambar Müstediye -tahsis edildi. Yine zemin kattaki 5 nolu dükkân 1975 yılında İlgili Şahıs Olgun Gürsan'a ve 1 nolu iş yeri ise Sönmez Haydar'a tahsis edildi.


Müstedinin tasarrufunda tuttuğu konu taşınmaz mallar 5.11.1985 yılında "T.(2)" cetveline işlendiler. Daha sonr-a konu taşınmaz malların parsel numaraları birleştirildi ve Müstediye 23.9.1988 tarihinde yeni "T" cetvelleri tanzim edildi. Müstediye gönderilen 23.9.1988 tarihli "T.(2)" cetveli Kuzey'de tasarrufunda bulundurduğu taşınmaz malları, "T.3B" cetveli de Güney- ve Kuzey mallarının puan durumunun bilançosunu göstermektedir.

"T.(2) cetveline göre Lapta Atatürk Meydanında Pafta/Harita XI.23,E.1.W.1 parsel 45/2 ve 45/1'de kâin sütün altı + ambar (2 oda); parsel 45/2 ve 45/1'de kâin Hane; ve parsel 45/2 ve 45/1'de- kâin dükkân + ambarın tümü Müstedinin Kuzey'de tasarruf edilen taşınmaz malı olarak "T.(2)" ve "T.3.B" cetvellerine işlenmiştir.

Müstedi "T" cetvellerine dahil edilen taşınmaz mallara koçan almak için gerekli işlemlere başladı ve bu maksat için 22.7.19-91 tarihinde bir de ferağ belgesi imzaladı.

Bu arada, İlgili Şahıs Olgun Gürsan'ın şikâyeti üzerine yapılan incelemede Müstedinin 23.9.1988 tarihli "T" cetvellerine konan "sütün altı" ve 2 odadan oluşan bodrumun hiçbir zaman Müstediye tamamen veya kısme-n tahsis edilmediği tesbit edildi. Müstedaaleyhler, ayrıca yanılgı içine girerek, yeterli inceleme yapılmadan gerçekten "sütün altı" dahil tüm bodrumu Müstedinin kullandığını varsayarak "sütün altı" + 2 odanın tümünü Müstedinin "T" cetveline işlemişlerdir.- Ancak yerinde yapılan incelemede "sütün altı" kısmının İlgili Şahıs Olgun Gürsan'ın kullanımında olduğu, Müstedinin sadece bodrum katında bulunan 2 odayı kümes olarak kullandığı tesbit edildi. Bu tesbitten sonra yapılan işlemin yanlış olduğu sonradan fark-edilmiş ve apartman sakini başka hak sahiplerinin de itirazı olmaması üzerine bodrumdaki 2 odanın Müstediye, "sütün altı" kısmının da İlgili Şahıs Olgun Gürsan'a verilmesi düşünülerek yeni bir düzenleme yapılmasına karar verildi. Bu düzenleme ile ilgili Sa-ptama, Değerlendirme ve Tazmin Komisyonu Müstediye aşağıda aynen alıntısı yapılan emare 15 yazıyı göndermiştir.
"EŞDEĞER MAL SAPTAMA, DEĞERLENDİRME VE TAZMİN
KOMİSYONU BAŞKANLIĞI
LEFKOŞA

Sayı: DD 1461 Lefkoşa-: /6/1993

Sayın Erdem Bağseven,

DD 1461 Nolu dosyanıza göre size gönderilmiş olan 23.9.88 tarihli T cetvelleriniz hatalı olduğu anlaşılmıştır. Bunlara dayalı 22.7.91 tarihinde imzalamış olduğunuz ferağ belgesi de hatalıdır. Bundan dolayı bu T- cetvelleri ve ferağ belgeleri iptal edilmiştir.
İlişikte size yeni T cetvelleri gönderilmektedir. Bunlara göre de yeni feragatname imzalamanız gerekecektir.
T cetvellerine 15 gün içinde itiraz etme hakkınız olduğu ilişikteki T cetvelleri yazısında b-elirtilmektedir.



ESAT FELLAHOĞLU
Saptama, Değerlendirme ve
Tazmin Komisyonu
Başkanı

EF/ME"

Bu iptal kararı ışığında Müstedi ile ilgili 2.7.1993 tarihli yeni "T" cetveli düzenlen-ip gönderildi. Yeni "T" cetveline göre Müstedinin daha önceki "T" cetvelinde işlem gören ve 2 odadan müteşekkil bodrumun tümü "T" cetvelinde bırakıldı, "sütün altı" kısmı ise "T" cetvelinden çıkarıldı. Bunun üzerine Müstedi 9.7.1993 tarihinde Saptama, Değ-erlendirme ve Tazmin Komisyonuna emare 16 yazıyı göndererek takriben 1975 yılından beri tasarrufunda bulunan özellikle "sütün altı" kısmının haksız olarak "T" cetvelinden ihraç edilmesine itiraz etti ve konunun erken bir zamanda tezekkür edilerek neticele-ndirilmesini talep etti. Müstedaaleyhler Müstedinin itirazına, aradan bir aydan fazla zaman geçmiş olmasına rağmen, cevap vermediler. Bunun üzerine Müstedi 16.8.1993 tarihinde işbu başvuruyu dosyalamış ve daha önce belirtilen taleplerde bulunmuştur.

Tar-aflar 1975'den beri konu bodrumun veya "sütün altı" kısmının kimin tarafından fiilen kullanıldığını kanıtlamak için şahadet ibraz ettiler. Müstedi "sütün altı" dahil bir bütün olarak telâkki edilen bodrumu 1975'den bugüne değin kendisinin kullandığını iddi-a ederken, İlgili Şahıs Olgun Gürsan ise konu "sütün altı" kısmının 1975'den beri kendisi tarafından kullanıldığını iddia etti. Her iki taraf iddialarını desteklemek için tanık celbettiler.

Başvurunun duruşmasında şahadet veren Müstedinin eşi Ülkü Bağse-ven, Müstedinin 1977 ile 1979 yılları arasında bodrum katında tavuk beslediğini, tavukları dava konusu "sütün altı" kısmında kesip temizlediklerini ve daha sonra konu yeri bugüne kadar ambar olarak kullanıp tasarruf ettiklerini belirtmiştir.

Müstedi tan-ığı Hasan Gülada da şahadetinde Müstedinin 1977 ile 1979 yılları arasında bodrumda tavuk beslediğini, tavuk satın almak için "sütün altı" kısmına bir kaç defa indiğini ve Müstedinin orda tavuk temizlediğini ifade etmiştir.

Müstedaaleyhler ve İlgili Şahı-s Olgun Gürsan namına şahadete çağrılan Sönmez Haydar, Müstedinin bodrumda tavukçuluk yaptığını, ancak tavukların nerede kesilip temizlendiğini bilmediğini İlgili Şahıs Olgun Gürsan'ın ise dükkânında elektrikli aletler buzluk ve gazocağı tamiratı yaptığını-, Olgun Gürsan'ın dükkânının yanındaki merdivenden aşağıdaki "sütün altı" kısmına inip boş kartonları oraya yerleştirdiğini gördüğünü belirtmiştir. "sütün altı" kısmını Müstedinin de kullandığını kabul etmiş ancak çapraz sorgulamasında Müstedinin "sütün al-tı" kısmını davalaştıktan sonra kullanmaya başladığını belirterek ilk sorgulamasında söylediklerini düzeltme yoluna gitmiştir.

İlgili Şahıs Olgun Gürsan namına şahadet veren Derviş Sözüer de sair şeyler meyanında, 1975 yılında çamaşırcılığa başladığını,- bozulan çamaşır makinelerini Olgun Gürsan'ın tamir ettiğini, Ağustos veya Eylül 1995 yılı içerisinde bir gün Olgun Gürsan'ın dükkânının altındaki "sütün altı" kısmına indiğini ve ordaki hurdalıktan parça söküp kendi makinesine taktığını ifade etmiştir.

-Bu başvuruda Müstedi dava konusu "sütün altı" kısmının kendi tasarrufunda olduğunu iddia etmektedir. Şahadet hukukuna göre olumlu bir iddiada bulunanın iddiasını kanıtlaması gerekir. Konu ile ilgili taraflarca karşılıklı sunulan şahadeti incelediğimizde d-ava konusu "sütün altı" kısmının tek başına Müstedinin tasarrufunda olduğu iddiasının kanıtlanmadığı görüşündeyiz.

Müstedi ve Müstedaaleyhler tanıklarının şahadetinden başvuru konusu "sütün altı" kısmının Müstedi ve İlgili Şahıs Olgun Gürsan'ın ortak ku-llanım ve tasarrufunda olduğu hususunda bulgu yaparız.
Şimdi de önümüzde mevcut şahadet ile emareleri dikkate alarak başvuruyu inceleyelim.

Olgulardan görülebileceği gibi Müstedi Güney'de taşınmaz mal bırakmış olup eşdeğerde hak sahibidir. 1975 yılında- Müstedi Lapta'da kâin 3 kattan oluşan apartmanın I. katındaki eve herhangi bir tahsis belgesi olmaksızın yerleşti. Daha sonra 2 kapalı oda ve başvuru konusu "sütün altı" kısmından oluşan apartmanın bodrum katını da herhangi bir tahsis belgesi olmaksızın t-asarruf ve kullanımına aldı. 1979 yılında zemin katta kâin 3 nolu dükkân ile 2 nolu ambar Müstediye tahsis edildi. Tahsis ve işgalinde olan bu taşınmaz mallar 23.9.1988 tarihinde Saptama, Değerlendirme ve Tazmin Komisyonu tarafından eşdeğerde hak sahibi ol-an Müstedinin Kuzey'de tasarruf edilen malı olarak "T" cetveline işlenmiştir.

Müstedi "T" cetvellerine dahil edilen taşınmaz mallara koçan almak için 22.7.1991 tarihinde bir de ferağ belgesi imzaladı.

Müstedi "T" cetvellerine işlenen taşınmaz mallara- koçan almayı beklerken Saptama, Değerlendirme ve Tazmin Komisyonu Müstedinin 23.9.1988 tarihli "T" cetvellerinin hatalı olduğu ve bunlara dayalı 22.7.1991 tarihli ferağ belgesinin de hatalı olduğunu gerekçe göstermek suretiyle "T" cetvelleri ve ferağ belg-elerini iptal etti ve Müstediye 2.7.1993 tarihli yeni "T" cetvelleri gönderdi. Yeni "T" cetvellerine göre Müstedinin daha önceki "T" cetvelinde işlem gören bodrum katındaki "sütün altı" kısmı "T" cetvelinden çıkarıldı.

Müstedaaleyhler Müstedinin 23.9.19-88 tarihli "T" cetvellerine konan 2 oda ve başvuru konusu "sütün altı" kısmından oluşan bodrumun hiç bir zaman Müstediye tamamen veya kısmen tahsis edilmediğini ileri sürdüler. Müstedaaleyhler tarafından şahadete çağrılan İskân ve Rehabilitasyon Dairesi -Şube Amiri vekili Özkan Özenergün de şahadetinde, Müstedinin konu yerle ilgili herhangi bir tahsisi olmadığını belirterek Müstedaaleyhlerin iddialarını teyit etmiştir. Müstedi de şahadetinde "sütün altı" kısmı dahil bodrum katını 1975 yılından beri tasarru-f etmekte olduğunu ancak konu yerle ilgili olarak da herhangi bir tahsisi olmadığını kabul etmiştir. Bu durumda Müstedinin başvuru konusu "sütün altı" dahil bodrumu herhangi bir tahsis belgesi olmadan tasarruf ettiği sonucuna varır ve bu hususta bulgu yapa-rız.

Söz konusu "sütün altı" dahil bodrumla ilgili olarak ortada Müstedi lehine bir tahsis belgesi olmadığına göre Müstedi konu "sütün altı" dahil bodrumu Müstedaaleyhlerin göz yumması ile tasarruf etmektedir. Bunun ise Müstediye yasal bir hak bahşetmed-iği açıktır.

Müstedi Güney'de bıraktığı mal varlığına karşılık, Kuzey'de eşdeğerde mal almağa hakkı olan bir kişi olduğu ve Kuzey'de de halen tahsis ve tasarrufunda bir miktar taşınmaz mal bulunduğu şahadet ve emare "T" cetvellerinden görülmektedir. Ne -var ki, Müstedi eşdeğer mal için yapmış olduğu müracaat üzerine Saptama, Değerlendirme ve Tazmin Komisyonu tarafından düzenlenen "T" cetvellerine tahsis ve tasarrufunda bulunan kuzey malları yanında başvuru konusu olup tahsisinde bulunmayan bodrum katındak-i "sütün altı" kısmı da dahil edildi. Değiştirilmiş şekliyle 41/77 sayılı İskân, Topraklandırma ve Eşdeğer Mal Yasasının 69 (1) maddesine göre Müstedinin Kuzey'de halen tasarruf etmekte olduğu taşınmaz mallar "T" cetvellerine dahil edilebilir.

Yasanın 6-9(1) maddesi aynen şöyledir:
"69.(1) Terkedilen veya hasara uğrayan malın
değerinin askı tarihinden başlıyarak en geç üç ay içerisinde ilgili kişiye; terkettiği veya hasara uğrayan malları ile Kuzey bölgesinde halen tasarruf etmekte olduğu (icarında bul-unanlar da dahil) taşınmaz malları ve puan değerlerini bundan böyle "T" cetveli olarak isimlendirilen bir cetvele işler."

Yukarıdaki alıntıdan görülebileceği gibi bir taşınmaz malın bir kişinin "T" cetveline işlenebilmesi için o taşınmaz malın o kişinin -yasal tasarrufunda olması gerekir. Yasal tasarruf ise bir çok Yüksek İdare Mahkemesi içtihat kararlarında vurgulandığı gibi tahsis veya kiralama sonucu tasarruf edilmesi gerekmektedir. Yasada yasal olmayan bir tasarrufun "T" cetvellerine işlenmesine ise ya-sal açıdan olanak yoktur. Bir başka deyişle sadece fiili tasarrufun Müstedide olması yetmez. Bu durumda "T" cetvellerinin tanzim edildiği tarihte Müstedinin yasal tasarrufta bulunmadığı anlaşılan "sütün altı" kısmının Müstedinin Kuzey mal varlığını göstere-n "T" cetveline dahil edilmesine yasal olanak yoktur. Bu nedenle Müstediye tahsisli olmayan "sütün altı" yerinin Müstedinin "T" cetveline dahil etmekle 41/77 sayılı İskân, Topraklandırma ve Eşdeğer Mal Yasasına aykırı hareket ettikleri ortadadır. Yasaya ay-kırı kararların ise iptal edilmeleri gerekmektedir. Bu durumda "T" cetvellerinin tanzim edildiği tarihte Müstedinin Kuzey'de tasarrufunda bulundurduğu ve "T" cetvellerine işlenen parsellerin yanısıra tahsisinde olamayan başvuru konusu "sütün altı" kısmının- da Müstedinin "T" cetvelinde işleme tabi tutulması açıktan açığa yasaya aykırıdır. Açıktan açığa yasaya aykırı işlemler ise hiç doğmamış addolunur ve her zaman geri alınabilirler. Yüksek İdare Mahkemesi YİM:5/76 sayılı Fevzi Direkoğlu ile KTFD Çalışma, R-ehabilitasyon ve Sosyal İşler Bakanlığı davasında sayfa 9'da bu konuda şöyle denmektedir.
"Açıktan açığa yasaya aykırı veya tamamıyle
görev ve yetki dışı tasarruflar hükümsüzlükle malül olduklarından bunlar hiç bir zaman sıhhat iktisap edemediklerinden he-r vakit ortadan kaldırılabilirler."

Yasaya aykırı olarak yapılan ve yoklukla malül olan işlemler her zaman geri alınabileceğine göre hukukun üstünlüğü ile kazanılmış haklar ilkeleri nedeniyle, Müstediye tanınmış olan yasa dışı hakların geri alınamayacağı-nın söylenmesi söz konusu olamayacağı meydandadır.

41/77 sayılı İTEM Yasasına aykırı işlem yapan ve Müstedinin "T" cetvellerinde gösterilen başvuru konusu "sütün altı" kısmının Müstedinin adına kaydedilmesi kararını alan Saptama, Değerlendirme ve Tazmi-n Komisyonu 41/77 sayılı İTEM Yasasına aykırı durumu düzeltmek için başvuru konusu "sütün altı" kısmının Müstedinin "T" cetvellerine işlenmesi kararını geri almakla ve Müstediye 2.7.1993 tarihli düzeltilmiş şekliyle yeni "T" cetvelleri göndermekle hatalı- hareket etmiş değildir. Bilakis bir hatadan kaynaklanan sakat karar ve işlemlerini geri almak Saptama, Değerlendirme ve Tazmin Komisyonun görevi hatta yükümlülüğüdür.

Saptama, Değerlendirme ve Tazmin Komisyonu gerekli işlemleri gerçekleştirdikten sonra-, Müstedinin Kuzey'de tahsisinde bulunmayan konu taşınmaz malı "T" cetvelinden çıkarmaya, buna dayalı ferağ belgelerini de iptal etmeğe ve konu taşınmaz malı içermeyen yeni bir "T" cetveli düzenlemeye yetkisi vardır.

Yukarıda belirtilenlerden anlaşılaca-ğı üzere Müstedi başvurusunda başarılı olamamıştır ve bu nedenle başvurunun reddedilmesi gerekir.

Sonuç olarak başvuru ret ve iptâl edilir.

Meselenin tüm ahval ve şeraitini dikkate alarak masraflar hususunda herhangi bir emir verilmez.


Celâl Kara-bacak Gönül Erönen Seyit A. Bensen
Yargıç Yargıç Yargıç


23 Mart, 1999



12






Full & Egal Universal Law Academy