Yüksek İdare Mahkemesi Numara 135/2012 Dava No 18/2014 Karar Tarihi 22.05.2014
Numara: 135/2012
Dava No: 18/2014
Taraflar: Özkom Ltd. ile Maliye Bakanlığı vasıtasıyle KKTCyi temsilen Başsavcılık arasında
Konu: Sözleşme İhlali - Bakanlar Kurulu onayı ile Davacıya uzun vadeli hali arazi kiralanması - Bakanlar Kurulu kararının yetkisiz alındığı ve dava konusu olabileceği iddiasıyle sözleşmenin Devlet Emlak ve Malzeme Dairesi Müdürü tarafından feshedilmesi - Sözleşmenin feshedilmesinin yetkiyi aşma ve hukuka aykırı olduğu nedeniyle, fesih kararının iptal edilmesi.
Mahkeme: YİM
Karar Tarihi: 22.05.2014

-D. 18/2014 YİM: 135/2012


Yüksek İdare Mahkemesinde.

Anayasanın 152. maddesi hakkında.

Mahkeme Heyeti : Talat D.Refiker, Ahmet Kalkan, Mehmet Türker.


Davacı : Özkom Ltd. Gönyeli, Lefkoşa.

ile

Davalı : Maliy-e Bakanlığı vasıtasıyla KKTC'yi temsilen
Başsavcılık- Lefkoşa.


A r a s ı n d a.


Davacı namına : Avukat Enver Öztürk
Davalı namına : Başsavcılık adına Kıdemli Savcı Sarper
Altıncık.



-------------


H- Ü K Ü M

Talat D.Refiker : Bu başvuruda, Mahkemenin kararını, Sayın Yargıç Ahmet Kalkan okuyacaktır.


Ahmet Kalkan : Davacıya kiralanan, aşağıda referansı verilen Hali Arazi ve Taşınmaz Hazine Mallarına ait uzun vadeli sözleşmelerin, 4.4.2012 tarihinde, -Devlet Emlak ve Malzeme Dairesi Müdürü tarafından feshedilmesi üzerine, Davacı, Davalılar aleyhine bu davayı dosyaladı.



TALEP :

Davacının talebi aynen şöyledir.

Davalının kararı ve/veya S.1821-2006 sayı ve 6.9.2006 tarihli Bakanlar Kurulu onay kar-arı ve/veya kararlarına istinaden, Yeni Erenköy'de Pafta/Harita 111/21 W.1&W.2& E.1, 2/UT 2446-495 sayılı dosya tahtındaki 06.03.2009 tarihli sözleşme ile 35 ve 36 numaralı parseller ve 2/UT-2446-534 sayılı dosya tahtındaki 17.4.2009 tarihli sözleşme ile 1-3/1, 15/5/2, 13/2, 15/5/1 ve 14 parsel numaralı taşınmaz hazine mallarının Davacıya kiralanması ile ilgili sözleşmeleri feshettiğini bildiren 4.4.2012 tarihli ihbarnamesinde ifadesini bulan Davalının ve/veya ona bağlı Devlet Emlak ve Malzeme Dairesi Müdürl-üğünün DEM.0.00-2/UT 2446 - 495 2.UT-2446-534-971 sayılı karar ve/veya işlemlerinin tamamen etkisiz ve hükümsüz olduğuna ve herhangi bir sonuç doğurmayacağına emir ve/veya hüküm verilmesi.


TALEP TAKRİRİ:

Davacı, dosyaladığı talep takririnde özetle; ken-disine kiralanan taşınmaz mallar ile ilgili tafsilat verdikten sonra, 63/1993 sayılı Taşınmaz Hazine Malları (Kiralama ve Değerlendirme) Yasası altında, Davalı tarafından 40 yıllığına kiralanan konu taşınmaz malların, Bakanlar Kurulunun onayı ile kendisine- verildiğini, Devlet Emlak Malzeme Dairesi Müdürünün yetkisizce ve hukuka aykırı bir şekilde kira sözleşmelerini feshettiğini, bu nedenle talepteki gibi hüküm verilmesi gerektiğini ileri sürmüştür.



MÜDAFAA TAKRİRİ:

Davalıyı temsilen Başsavcılık, dos-yaladığı müdafaa takririnde, Davacı ile Devlet Emlak Malzeme Dairesi Müdürlüğü arasında dava konusu araziler ile ilgili olarak 6.3.2009 ve 17.4.2009 tarihli kira mukavelelerinin imzalandığını, YİM 47/2011 sayılı davada hali araziler ile ilgili iptal kararı- verildiğini, bunun üzerine Devlet Emlak ve Malzeme Dairesi Müdürünün, sözleşmenin 20 ve 23. maddesine istinaden sözleşmeleri feshettiğini, ortada hukuka aykırı işlem bulunmadığını ileri sürerek, davanın iptalini talep etti.

Davacı, dosyaladığı müdafaay-a cevap takririnde, Davalının iddialarını reddetti.


OLGULAR:

Taraflar duruşmada tanık çağırmadılar. Talep takririnin olgular kısmında beyan edilenleri müşterek olgu olarak kabul ettiler. İhtilafsız bir şekilde, 1'den 24'e kadar sayılandırılmış 24 adet- yazılı belgeyi emare olarak sundular.

Yapılan beyanlar ve ibraz edilen emareler ışığında, olguları aşağıdaki gibi saptarız:

Davacı kayıtlı bir tüzel kişiliktir.

Bakanlar Kurulunun 6.9.2006 tarihli ve S-1821-2006 sayılı kararına istinaden, Yeni Eren-köy'de pafta/harita 111/21 W.1&W.2&E.I, 2/UT 2446-495 sayılı dosya tahtındaki 6.3.2009 tarihli sözleşme ile Hali Arazi olan 35 ve 36 No.lu parseller, 2/UT-2446-534 sayılı dosya tahtındaki 17.4.2009 tarihli sözleşme ile Taşınmaz Hazine Malı olan 13/1,15/5/2-,13/2,15/5/1 ve 14 No.lu parseller, restoran ve/veya turizm yatırımı yapılması amacıyla Davacıya uzun vadeli olarak kiralandı.

Davalı ve/veya ona bağlı Devlet Emlak ve Malzeme Dairesi Müdürlüğü, yukarıda bahsi geçen kararlara istinaden, kira sözleşmesini-n kendileri ile Davacı arasında yapılması gerektiğini öngörmüş ve Davacıyı sözleşme yapmaya davet etmiştir.

Devlet Emlak ve Malzeme Dairesi Müdürü, konu kira sözleşmelerini 6.3.2009 ve 17.4.2009 tarihlerinde Davacı ile karşılıklı olarak imzaladı.

6.3.2-009 tarihli sözleşme, 1.3.2009 tarihinden 28.2.2049 tarihine kadar 40 yıllık; 17.4.2009 tarihli sözleşme ise 1.4.2009 tarihinden 28.2.2049 tarihine kadar 39 yıl 11 aylık olarak imzalandı.

Davacı, Davalı ve Bakanlar Kurulunun kararında öngörülen projeleri- hazırlamış, gerekli mercilerin onayını almıştır.

Buna göre; Davacı, Şehir ve Planlama Dairesinden, 9.5.2009 tarihinde onay, 11.8.2009 tarihinde, KTMMOB Mimarlar Odası Vize Bürosu tarafından 09/1165 sayılı vize, aynı proje için 14.8.2009 tarihinde, Elekt-rik Kurumundan inşaat izin yazısını, KTMMOB Elektrik Mühendisleri Odasından 24.8.2009 tarihinde 09/1904 sayılı vize ve 14.10.2009 tarihinde İskele Kaymakamlığından I59/09 sayılı bina ruhsatını aldı.

Davacı inşaat ruhsatını 13.10.2011 tarihinde yeniledi, -projenin bitmesi için Kemal Çalışkan isimli taşeron ile sözleşme yaptı.

Davacı, 6.9.2006 tarihinde, Bakanlar Kurulu kararı ile kendisine kiralanan ve bu davaya konu olmayan Yeni Erenköy'de pafta/harita 111/21 W.1'de bulunan, 1/5/6 ve 1/5/7 parsel No.lu 2-3 dönüm, 1 evlek, 3312 ayakkare yüzölçümündeki hali araziyi turizm maksatlı yatırım yapılması için Turizm Bakanlığından kiralaması gerekirken, Maliye Bakanlığına bağlı Devlet Emlak ve Malzeme Dairesi Müdürlüğü ile kira sözleşmesi tanzim ve 6.3.2009 tarihin-de de imzalamaya mecbur bırakılması nedeniyle, Devlet Emlâk ve Malzeme Dairesi ve/veya Bakanlar Kurulu ve/veya Turizm Bakanlığının karar ve işlemlerinin iptali için, 5.4.2011 tarihinde YİM 47/2011 sayılı davayı açtı.

23.12.2011 tarihinde, YİM 47/2011 say-ılı davada, Başsavcılık, mezkur davaya konu parsellerin İçişleri Bakanlığı tarafından yetkilendirilmeden, Maliye Bakanlığı tarafından kiralanmasının kiralama işlemleri bakımından yetki gasbı sayılacağı yönünde beyanda bulunarak, 6.3.2009 tarihli sözleşmeni-n iptaline muvafakat etti. Davacı Avukatının yapılan teklif ve beyanı kabul etmesi üzerine, Mahkeme, yapılan beyanlar ışığında, Maliye Bakanlığı adına Devlet Emlak ve Malzeme Dairesi ile Davacı arasında aktedilen 6.3.2009 tarihli kira sözleşmesini ve sözle-şmeye bağlı işlemleri iptal etti.

YİM 47/2011 sayılı davanın, Davacı lehine sonuçlanmasının akabinde, Devlet Emlak ve Malzeme Dairesi Müdürü, 4.4.2012 tarihinde, Davacıya Emare No.20 yazıyı göndererek, huzurumuzdaki davaya konu taşınmaz mallara ilişkin s-özleşmeleri feshetti.

Konu yazı aynen şöyledir:

"Bakanlar Kurulunun S-1821-2006 sayı ve 6/9/2006 tarihli
kararıyla Yeni Erenköy'de kain, pafta/harita 111/21 W.1&W.2&E.1, 2/UT 2446-495 sayılı dosya tahtındaki 6.3.2009 tarihli sözleşme ile 35 ve 36 par-seller ve 2/UT-2446-534 sayılı dosya tahtındaki 17.4.2009 tarihli sözleşme ile 13/1, 15/5/2, 13/2, 15/5/1 ve 14 parsel No.lu Taşınmaz Hazine Mallarının tarafınıza kiralandığı malumlarınızdır.
Bakanlar Kurulunun işbu sözleşmelere konu kararı incelendiğinde-, Yüksek İdare Mahkemesinin "Bakanlar Kurulunun Taşınmaz Hazine Mallarının kiralanması ile ilgili karar alma yetkisi bulunmamaktadır. Bakanlar Kurulunun yetkisi sadece Maliye Bakanlığı tarafından uygun görülen 11-50 yıl arası kira sürelerini onaylamakla sı-nırlıdır" şeklindeki emsal kararına aykırı olduğu ve yetki yönünden sakat olduğu görülmüştür.
İşbu Bakanlar Kurulu Kararının ileride yetkisizlik nedeniyle dava konusu olabileceği dikkate alınarak 2/UT-2446-495 sayılı 06/03/2009 tarihli ve 2UT-2446-534 say-ılı 17.4.2009 tarihli sözleşmeleri YİM 47/2011 sayılı davanın kararı ve sözleşmenin 20 ile 23'üncü maddeleri gereğince haklarımıza halel gelmeksizin fesh ettiğimiz tarafınıza ihbar ederiz.


Devlet Emlak ve Malzeme Dairesi
(Müdürü)"


Davacı, bu k-arar üzerine, Davalı aleyhine, huzurumuzdaki davayı dosyalamıştır.


İNCELEME:

İbraz edilen emareleri, dava ile ilgili olguları ve tarafların hukuki argümanlarını inceleyip değerlendirdik.

Devlet Emlak Malzeme Dairesi Müdürünün, Emare No.20, 4.4.2012 t-arihli yazısından görülebileceği gibi, fesih sebebi, YİM 47/2011 sayılı davanın kararına ve sözleşmenin 20 ve 23. maddelerine dayandırılmıştır.

YİM 47/2011 sayılı dava, tamamen dinlenerek neticelendirilmiş bir dava değildir.

Olgular kısmında belirttiğim-iz gibi, YİM 47/2011 sayılı davada, Savcılığın zabıtlara geçen beyanı ışığında, Mahkeme, Davacının talepleri doğrultusunda karar vererek, Devlet Emlak ve Malzeme Dairesi tarafından tanzim edilen sözleşmenin iptaline karar vermiştir.

Uzlaşma ile neticelen-en mezkur davaya ilişkin karar, tüm davalar bakımından emsal alınabilecek prensip içeren içtihat niteliğinde değildir.

Bu anlamda, Devlet Emlâk ve Hazine Dairesi Müdürünün 4.4.2012 tarihli kararında ifade ettiği şekilde, emsal alınabilecek bir mahkeme ka-rarı bulunmamaktadır.

Taraflar arasındaki sözleşmenin 20 ve 23. maddelerine gelince;

Emare No.8 ve 10 olarak huzurumuzda bulunan her iki sözleşmenin 20 ve 23. maddeleri birbirinin aynıdır.

Sözleşmelerin ilgili 20 ve 23. maddeleri aynen şöyledir:

"20-. Taraflar Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nde yürürlükte
olan ve yürürlüğe girecek olan bilumum Yasa, Tüzük, Yönetmenlik ve Kararnamelere uymakla yükümlüdürler.

23. İşbu Kira Sözleşmesinin tüm şartları esasa ait
şartlar olarak nitelendirilip söz-leşmenin feshine hak
tanıdığı taraflarca kabul ve beyan olunur."


Her iki Sözleşmenin yukarıda alıntısı yapılan 20 ve 23. maddeleri, sözleşmenin taraflarını bağlayıcı nitelikte hükümler içermektedir.

Sözleşmenin tarafları, Davacı ve Devlet Emlak -Malzeme Dairesi olduğuna göre, öncelikle, İdare Hukukunu ilgilendirdiği oranda, tarafların feshi haklı kılacak davranışlarının olup olmadığının belirlenmesi gerekmektedir.

Devlet Emlak Malzeme Dairesi Müdürü, 4.4.2012 tarihli fesih yazısında, sözleşmenin- hangi şartının ihlâl edildiğini veya hangi şartına riayet edilmediğini belirtmediği gibi,yasa, tüzük, yönetmelik ve kararnameye aykırı davranan tarafın kim olduğu veya aykırı işlemin ne olduğunu belirtmemiş, sözleşme ile ilgili taraflara atfedilebilecek k-usurdan söz etmemiştir.

4.4.2012 tarihli fesih yazısından anlaşılan, Bakanlar Kurulu Kararının ileride yetkisizlik nedeniyle dava konusu olabileceği dikkate alınarak, sözleşmenin feshedildiğidir.

Devlet Emlak ve Malzeme Dairesi Müdürü bu sonuca ulaşırk-en, önce, Yüksek İdare Mahkemesinin "Bakanlar Kurulunun Taşınmaz Hazine Mallarının kiralanması ile ilgili karar alma yetkisi bulunmamaktadır. Bakanlar Kurulunun yetkisi sadece Maliye Bakanlığı tarafından uygun görülen 11-50 yıl arası kira sürelerini onayla-makla sınırlıdır" şeklindeki emsal kararına aykırı olduğu ve yetki yönünden sakat olduğu tespitini yapmış, sonra yetkisizlik konusunun ileride dava konusu olabileceğinden hareketle, 6.3.2009 ve 17.4.2009 tarihli sözleşmeleri feshetmiştir.

Yüksek İdare Ma-hkemesinin, 47/2011 sayılı kararında, Devlet Emlak Malzeme Dairesi Müdürünün fesih yazısında belirttiği şekilde bir bulgusu olmadığı gibi, her iki sözleşme ile ilgili Davacıya herhangi bir kusur atfedilmemiştir.

Bu durumda, öncelikle incelenmesi gereken-, Devlet Emlak ve Malzeme Dairesi Müdürünün, ileride yetkisizlik nedeniyle dava konusu olabileceği ihtimalini dikkate alarak, Bakanlar Kurulu kararının geçersizliğine atfen, sözleşmeyi feshetme yetkisinin olup olmadığıdır.

Bu davada, konu taşınmaz mallar-ın Davacıya kiralanması ile ilgili Bakanlar Kurulu kararı dava konusu yapılmadığı gibi, Bakanlar Kurulu, kararını geri almamış, ilga etmemiştir.

İdare Hukukunun temel prensiplerinden biri, idari işlem ve kararların, hukuka uygun olduklarına dair bir yarg-ı kararına gereksinim duymadan, hukuka uygun kabul edilerek, ilgililer üzerinde hukuki sonuç doğurmasıdır. Hukuka uygunluk karinesi olarak bilinen bu prensibe göre, Bakanlar Kurulu tarafından geri alınmamış veya ilga edilmemiş veya mahkeme tarafından iptal- edilmemiş mezkûr Bakanlar Kurulu Kararı, halen hukuka uygun icrai nitelikli bir idari karar olarak yürürlüktedir.

Devlet Emlak ve Malzeme Dairesi Müdürünün, YİM 47/2011 sayılı kararı kendine göre yorumlayarak, yürürlükte bulunan Bakanlar Kurulu Kararı-nın yetkisizce alındığı ve ileride dava sebebi olabileceği gerekçesiyle, Bakanlar Kurulu kararı üzerinde idari denetim uygulama yetkisi bulunmadığı gibi, kararın geçerliliği hakkında da karar veremez. Hiyerarşik idari düzen, Devlet Emlak ve Malzeme Daires-i Müdürüne böyle bir yetki vermediği gibi, hukuka uygunluk karinesi de buna engeldir.

Bu neticeden hareketle, Devlet Emlak ve Malzeme Dairesi Müdürü, Bakanlar Kurulu Kararının yetkisizce alındığı ve ileride dava konusu olabileceği gerekçesiyle sözleşmeyi- feshetmekle yetkisini aşmış, hukuka aykırı bir şekilde sözleşmeyi feshetmiştir.


Yukarıdaki gerekçelerle, 4.4.2012 sayılı fesih kararının hukuka aykırı bir şekilde alındığı ve uygulandığı ispatlandığından, tarafların diğer argümanlarının incelenmesine -gerek olmadan kararın iptali gerekmektedir.

SONUÇ:

Netice itibarıyla,

Davacı ile Davalı adına, Devlet Emlâk ve Malzeme Dairesi Müdürü arasında imzalanan 6.3.2009 ve 17.4.2009 tarihli uzun vadeli kira sözleşmelerini fesheden 4.4.2012 tarih ve DEM 0.-00-2/UT 2446-495 2UT-2446-534-971 sayılı kararın hükümsüz ve etkisiz olduğuna ve herhangi bir sonuç doğurmayacağına HÜKÜM verilir.

Mukayyit tarafından tespit edilecek dava masraflarının, Davalı tarafından ödenmesine emir verilir.




Talat D.Refiker- Ahmet Kalkan Mehmet Türker
Yargıç Yargıç Yargıç



22 Mayıs, 2014











10






Full & Egal Universal Law Academy