Yüksek İdare Mahkemesi Numara 135/1992 Dava No 5/1995 Karar Tarihi 28.02.1995
Numara: 135/1992
Dava No: 5/1995
Taraflar: Halide Erdoğan Reşat ile İskân Bakanlığı vd.
Konu: 1983 Eşdeğer Mal Vermede Öncelikler Tüzüğü.
Mahkeme: YİM
Karar Tarihi: 28.02.1995

-D.5/95 YİM 135/92

Yüksek İdare Mahkemesi Olarak Oturum Yapan
Yüksek Mahkeme Huzurunda.

Mahkeme Heyeti: N. Ergin Salâhi, Mustafa H. Özkök, Gönül Erönen.

Müstedi: Halide Erdoğan- Reşat, Girne.
ile
Müstedaaleyh: 1. İskân Bakanlığı vasıtası ile KKTC., Lefkoşa.
2. Saptama, Değerlendirme ve Tazmin Komisyonu
vasıtası ile KKTC., Lefkoşa.
3. Girne Kaza Tapu Amirliği vasıtası ile KKTC., Girne.
- A r a s ı n d a.

Müstedi namına: Avukat Selçuk Gürkan.
Müstedaaleyhler namına: Savcı Behiç Öztürk.
İlgili şahıs namına: Avukat Rifat Çomunoğlu.



Yasa Maddesi: 41/7 sayılı İskân, Topraklandırma -ve Eşdeğer Mal yasasının 76. maddesi, 1983 Eşdeğer Mal Vermede Öncelikler Tüzüğü.

İstemin Özeti: 15. Kaynak Paketinde 1. paragrafta izahı verilen kaynağı ilgili şahsa vermeyi öngören Müstedaaleyh kararının hükümsüz ve etkisiz olduğuna ve herhangi bir son-uç doğurmayacağına karar verilmesi istemi.

OLAY: 15. Kaynak paketinde ilân edilen başvuru konusu kaynağa, Müstedi ile birlikte ilgili şahıs da müracaat etti. Müstedaaleyh kaynağı ilgili şahsa evrdi. Başvuru Müstedaaleyhin bu kararından yapılmıştır.

SONUÇ-: Gerek İskân Topraklandırma ve Eşdeğer Mal Yasasının 76. maddesi gerekse 1983 Eşdeğer Mal Vermede Öncelikler Tüzüğü dikkate alındığında Müstedinin ilgili şahsa nazaran üstünlüğü yoktur. Başvurunun reddedilmesine karar verilir.



H Ü K Ü M

N. Ergin Salâh-i: Bu başvuruda Mahkemenin hükmünü Sayın Yargıç Mustafa H. Özkök verecektir.

Mustafa H. Özkök: Müstedaaleyhler Girne'de Blok H Pafta/Harita XII.20.E.2 Parsel 492'de kâin arsayı 15. Kaynak Paketinde 5275 sıra numarada 296000 puan karşılığı kaynak olarak il-ân ettiler. Müstedi ile birlikte İlgili Şahıs da bu kaynağa müracaat ettiler ve Müstedaaleyhler işbu kaynağı 15.6.1992 tarihli karar ile İlgili Şahıs olarak eklenen Sıdıka Şeref'e vermeye karar vermişlerdir. Müstedi bu karara karşı işbu başvuruyu dosyalaya-rak İlgili Şahsa 15. Kaynak Paketinin (1). paragrafında izahı verilen kaynağı vermeyi öğrenen Müstedaaleyh-lerin kararının hükümsüz ve etkisiz olduğuna ve herhangi bir sonuç doğurma-yacağına karar verilmesini talep etmektedir. Müstedi başvurusunda Eşdeğer -Tazmin Komisyonunun 41/77 sayılı İskân, Topraklandırma ve Eşdeğer Mal Yasasının 76. maddesinde ve bu maddeye dayanılarak yapılan 1983 Eşdeğer Mal Vermede Öncelikler Tüzüğünü dikkate almadan ve/veya konu Tüzükte belirtilen öncelikler kriterlerini yeterince -dikkate almadan konu kaynağı İlgili Şahıs olan Sıdıka Şeref'e vermeyi öngören kararı aldığını ileri sürmektedir. 41/77 sayılı İskân, Topraklandırma ve Eşdeğer Mal Yasasının 76. maddesi aynen şöyledir:

-"76. Eşdeğer mal uygulaması için kaynak olarak tesbit ve ilân edilen bir taşınmaz mala birden fazla talip olması halinde hangi hak sahibine tahsis edileceği hususunda aşağıdaki esaslar dikkate alınır ve bu konudaki yöntemin saptanabilmesi için Bakanlar Ku-rulu tüzük yapabilir.
-
Talep ettiği malın bulunduğu yerleşim yerinde ikamet edene;

Bu Yasanın yürürlüğe girdiği tarihe kadar hak sahibi olduğu halde kendisine konut dışında herhangi bir şekilde tahsis yapılmayana;

Malı bu Yasaya uygun olarak tasarruf edene;

Güney bölgesindek-i malın cins ve evsafına en çok uyan kişiye;

Talep edilen mal tarımsal arazi ise çiftçilik yapana, işyeri ise buna uygun işle iştigal edene."

41/77 sayılı Yasanın 76. maddesi altında yapılan ve 25.2.1983 tarihli Resmi Gazetede yayımlanıp yürürlüğe giren -1983 Eşdeğer Mal Vermede Öncelikler Tüzüğünün 4. maddesinin (d) bendi arsa ve arsa nitelikli arazilerle ilgili düzenleme içermektedir. Konu Tüzüğün 4. maddesinin (d) bendi aynen şöyledir:

-"4. Komisyonlar kendi sorumluluğu alanına giren yerleşim yerleri ile ilgili dilekçeleri tasnif eder. Her mal için istemde bulunanların listesini hazırlar. Aynı mal için birden fazla kişi istemde bulunduğu takdirde aşağıdaki öncelik kriterleri saptanan sır-a dahilinde uygulanarak malın nihai olarak kime verileceği saptanır.

(a)...........

(b) ..........
(c) ..........

(d) Arsa ve Arsa Nitelikli Arazi İçin:

Özellikleri bakımından, Güneyde benzer nitelikte taşınmaz malı bulunan.

Talebettiği arsa ile hemhu-dut olan bir konutta oturan.

Herhangi bir taşınmaz mal almamış olan.

Kuzeyde; konut, arsa veya arsa nitelikli arazisi olmayan.

Evli veya evlilik çağında çocukları olup, Güneyde birden fazla arsa bırakmış olmak.

Güneyde, önemli sayıda ve değerde arsa ve-ya arsa nitelikli arazisi bulunan."

Konu Tüzüğün 4. maddesindeki öncelikler kriterlerine göre herhangi bir taşınmaz malı talep edenler arasında eşitlik durumu ortaya çıktığı takdirde 1. "T" cetveline göre Kuzey malının Güney malına göre puan değeri oranı -yüzde olarak küçük olan, 2. Mal değer belgesindeki puan değeri büyük olan tercih edilir denmektedir. Yasal durum ve ilgili mevzuatı belirttikten sonra şimdi de Müstedi ile İlgili Şahsın durumlarını sunulan şahadet ve ibraz olunan emareler ışığında inceleme-k gerekir.

Bu başvurudaki Müstedi 1974 Limasol göçmeni olup Yalova Köyünü terk ettiği ve evine karşılık Emare 4'te görülen 016627 numaralı Mal değer Belgesinde belirtilen 618970 puanı mevcut olup bu puanların 153285'ini oğlu Reşat Gündoğdu'ya Emare 5 016-419 numaralı Mal Değer Belgesi ile devrettikten sonra geriye 365685 eşdeğer puanı kalmış ve bu puanalrı ile başvuru konusu arsayı almak için 15. kaynak paketine müracaat etmiştir.

Yukarıda alıntısını yaptığımız 41/77 sayılı Yasanın 76. maddesi altında ya-pılan ve 25.2.1983 tarihinde Resmi Gazetede yayımlanıp yürürlüğe giren 1983 Eşdeğer Mal Vermede Öncelikler Tüzüğünün ilgili maddeleri ve özellikle 4. maddesinin (d) bendi önümüzdeki olgular ışığında incelendiğinde 15. Kaynak paketinde ilân edilen başvuru k-onusu kaynağın bir arsa olduğu, Müstedinin Güney'de bırakmış olduğu konut ve tabiatıyle üzerinde oturduğu arsa da dikkate alındığında puanlarının paketteki kaynakla aynı nitelikte olabileceğini teslim ederiz. Diğer taraftan İlgili Şahsın emare olarak sunul-an "T" cetvelleri gözden geçirildiğinde Güney'de terk ettiği sulu tarla, tarla ve benzeri birçok malları yanında kaynaklar arasında arsalar ve 2-3 konut da bulunduğu görülmektedir. Her ikisinin bıraktığı mallar kent ve kent merkezlerinde değildir. Ancak bü-yük ve nitelikli köy sayılabilecek yerleşim yerlerinde arsa ve konut tanımına giren nitelikli araziler bırakmışlardır. Bu durumda gerek Müstedinin gerekse İlgili Şahsın terk ettiği malların niteliği açısından aralarında fark yoktur. Müstedi puanlarına karş-ılık daha önce herhangi bir kaynak almamakla beraber 253285 puanını oğlu Reşat Gündoğdu'ya devretmek suretiyle elden çıkarmıştır. Diğer bir deyişle 253285 adet puanını elden çıkarmak suretiyle harcayıp bakiye sadece 365685 puanı kalmıştır. İlgili şahsın is-e Emare 5 arsa için kullandığı 161028 puanından geriye kalan 2267761 puanı mevcuttur ki Müstedi ile kıyasladığımız zaman bakiye puanı Müstedinin puanının 6 katından fazla bir miktar olduğu anlaşılmaktadır. Tüzüğün diğer ilgili maddeleri de göz önünde bulun-duruldu-ğunda Müstedinin İlgili Şahsa karşı üstünlüğü ve önceliği söz konusu değildir. İlgili Şahsın halen kullanmadığı puanları dikkate alındığında Müstediden daha üstün durumda olduğu açıklıkla görülmektedir.

İlân edilen Paketin 15. Kaynak paketi oldu-ğu, eşdeğer mal dağıtımının sonlarına yaklaşıldığı dikkate alındığı zaman İlgili Şahsın halen kullanmadığı külliyetli miktarda puanına karşılık Müstedinin sadece 1 arsalık puanı mevcut olduğu görülmektedir. Bu durumda Eşdeğer Tazmin Komisyonunun 15.6.1992 -tarihinde başvuru konusu 15. Kaynak Paketinin 527. sırasında ilân edilen Girne'de Blok H Pafta/Harita XII.20.E.2 Parsel 492'deki kaynağın İlgili Şahsa verilmesini öngören kararının hatalı olduğuna ikna edilmedik.

Netice olarak yukarıda serdedilen görüş v-e gerçekler ışığında başvuru-nun reddedilmesine oybirliği ile karar verilir.

Masraflarla ilgili herhangi bir emir verilmez.


(N. Ergin Salâhi) (Mustafa H. Özkök) (Gönül Erönen)
Yargıç - Yargıç Yargıç

28 Şubat 1995


-





-


1



-


Full & Egal Universal Law Academy