Yüksek İdare Mahkemesi Numara 133/1996 Dava No 5/2000 Karar Tarihi 25.02.2000
Numara: 133/1996
Dava No: 5/2000
Taraflar: Ömer Demir ile Maliye ve Gümrükler Bak
Konu: Emeklilik talebi
Mahkeme: YİM
Karar Tarihi: 25.02.2000

-D.5/2000
Yüksek İdare Mahkemesi Olarak Oturum Yapan YİM 133/96
Yüksek Mahkeme Huzurunda.
Anayasanın 152. Maddesi Hakkında.
Mahkeme Heyeti:Taner Erginel,Mustafa H.Özkök,Seyit A.Bensen.
Müstedi: Ömer Demir, Mağusa
- ile -
Müstedaaleyh: 1. KK-TC. Maliye ve Gümrükler Bakanlığı(Hazine
ve Muhasebe Dairesi Müdürlüğü),KKTC.
Başsavcılığı vasıtasıyle,Lefkoşa
2. Tarım,Enerji ve Orman Bakanlığı KKTC.,
Başsavcılığı vas-ıtasıyle, Lefkoşa
3. KKTC. Başbakanlığı (Personel Dairesi
Müdürlüğü) KKTC. Başsavcılığı
vasıtasıyle,Lefkoşa

A r a s ı n d a .

Müstedi namına : Avukat Tevfik Pill-i
Müstedaaleyhler namına: Savcı Süleyman Candar.

---------------------

H Ü K Ü M

Taner Erginel:Siyasal Kamu Görevi sona eren Müstedi, emekli olmak veya kamu hizmetine geri dönmek için girişimlerde bulundu. Aldığı olumsuz yanıtlar üzerine önümüzdeki ba-şvuruyu dosyalayan Müstedi emeklilik hakkından yararlanmak istemektedir.

Başvuruya ilişkin olgular özetle şöyledir.
Makine Mühendisi olan Müstedi, 23.6.1978 tarihinde İhtiyat Sandığına tabi olarak Tarımsal Donatım Servislerinde çalışmaya başladı. 24.10-.1984 tarihinde

Kamu Hizmeti Komisyonu tarafından 2. Sınıf Mühendislik mevkiine "deneme sureti ile aday" olarak atanan Müstedi 1985 milletvekili seçimlerine katılarak milletvekili oldu. Müstedi 1989-1990 yılları arasında Ticaret ve Sanayi Bakanı olarak -görev yaptı. 1993 seçimlerine katılmayan Müstedinin milletvekilliği 23.12.1993 tarihinde sona erdi. Müstedi, 22.12.1993 tarihinde Tarım ve Orman Bakanlığına aşağıdaki dilekçeyi gönderdi.

"Tarım ve Orman Bakanlığı,
Lefkoşa. Tarih: 22.12-.1993
-
Ben aşağıda imza sahibi Ömer Demir,
Bakanlığınıza bağlı Magosa Tarımsal Donatım Servislerinde kadrolu mühendis olarak çalışırken, 22 Haziran 1985 Genel Seçimlerinde Gazi Magosa'dan Millet Vekili seçildim ve 1990 seçimlerinde yine Millet Vekili seçiler-ek hiç aralıksız devam ettim. 12 Aralık seçimlerine katılmadım ve 25 Aralıkta Millet Vekilliğim sona erecektir.
İlgili yasaların bana verdiği haklara dayanarak Emeklilik sürem dolmadığı için tekrar kamu görevine dönmek istiyorum.
Gerekli işlemlerin yap-ılmasını saygılarımla arz ederim.
Adres: Ömer Demir
27, Ergenekon Sk. Makine Mühendisi
Magosa."


Bu dilekçeye Müstedinin olumsuz yanıt alması gecikmedi.

"Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti
Tarım Ve Orman Bakanlığı
Say:...... Lefk-oşa,24 Aralık,1993
Sayın Ömer Demir
27 Ergenekon Sok.
Gazi Magosa.

Kamu Görevine dönme isteminize ilişkin 22.12.1993 tarihli müracaatınız Bakanlığımız ve Hukuk Dairesi tarafından incelenmiştir.
26/77 sayılı emeklilik yasası gereği yasa ile kurulan ası-l ve sürekli kadrolarda Kamu Hizmeti Komisyonunca asaleti onaylanmış hizmet, emeklilik hakkı kazandıran hizmettir.
52/87 sayılı Siyasal Kamu Görevlileri Yasasında kamu görevine dönme hakkı kişinin Siyasal Kamu Görevine seçildiği veya atandığı tarihte Eme-klilik Hakkı bahşeden bir mevkide istihdamı koşuluna bağlıdır.
Milletvekili seçildiğiniz tarihte asaleti onaylanmış ve emeklilik hakkı kazanmış bir kamu görevlisi olmadığınızdan Kamu Görevine kendi tercihinize göre tekrar dönme hakkınız
bulunmamaktadır.-
Bilgilerinize saygılarımla rica ederim. Veli Volkan
Müsteşar
VV/CV."


Aldığı yanıttan sonra emeklilik hakkı kazanma gayretlerini sürdüren Müstedinin Tarımsal Donatım Servislerinde geçen sürenin emeklilik hakk-ı kazandıran fiili hizmet süresine eklenmesini talep eden müracaatına Personel Dairesi Müdürünün yanıtı şöyle oldu.

Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti
Başbakanlık
Personel Dairesi Müdürlüğü
P.68/69/12 18 Nisan,1996.
KKTC. Başbakanlığı,
Lefkoşa.
- İLGİ: BB/161/76 sayı ve 14.3.1996 tarihli yazınız.
İlgili yazınız ve ekindeki başvuru dairemizce tetkik edilmiştir.
Başvuru sahibi Ömer Demir'in, Tarımsal Donatım Servislerinde yapmış olduğu hizmet, döner sermayeden ödendiği için, özel hizme-t eklemesidir.
Bu nedenle söz konusu hizmetinin fiili hizmetleri ile birleştirilerek, adıedilene 26/77 Sayılı Emeklilik Yasası tahtında emeklilik menfaati (ikramiye ile emekli maaşı) verilmesine yasal olanak bulunmamaktadır.
Bilgilerinize saygılar-ımla arz ederim. (MUSTAFA ÇERKEZ)
Personel Dairesi Müdürü."


Tarım ve Orman Bakanlığı ile Personel Dairesinin yukardaki yazılarında yer alan görüşe karşı mücadelesini sürdüren Müstedi önümüzdeki başvuruyu dosyaladı ve olumsuz kararın ipt-alini talep etti. Savcılık başvuruya karşı dosyaladığı müdafaada ön itiraz öne sürdü. Bu ön itiraza göre dava yönetsel kararın Müstedinin bilgisine gelmesinden itibaren 75 gün içinde açılmamıştır. Bu nedenle başvurunun iptal edilmesi gerekmektedir.

Sav-cılığın öne sürdüğü ön itirazda haklılık payı olduğu açıktır. Şöyle ki tartışma konusu Tarım ve Orman Bakanlığı kararı 24.12.1993 tarihlidir. Daha sonra bu kararı teyit eden Personel Dairesi yazısı 18 Nisan 1996 tarihlidir. Davacının emeklilik menfaatle-rine ilişkin işlemler 23.3.1994 tarihinde son bulmuş ve kendisine emeklilik ikramiyesi ödenmiştir. Önümüzdeki başvuru ise 29.7.1996 tarihinde dosyalanmıştır. Hangi tarih dikkate alınırsa alınsın başvurunun süresi içinde dosyalanmadığı ortadadır. Buna ek- olarak Müstedi de talep takririnde söz konusu kararın takriben 24.12.1993 tarihinde bilgisine geldiğini kabul etmektedir. Şu halde Müstedinin ciddi bir ön itirazla karşı karşıya bulunduğunu kabul etmemiz gerekiyor.

Müstedi avukatı ön itiraza verdiği -yanıtta bu olayda yasalara açık bir aykırılık olduğunu 24.12.1993 tarihli kararın yoklukla veya mutlak butlanla malul olduğunu ve bu nedenle 75 günlük zamanaşımı süresinin dikkate alınmaması gerektiğini öne sürmüştür. Acaba yönetimin 24.12.1993 tarihli ya-zıda ifadesini bulan kararı yok sayılacak kadar 26/77 sayılı Emeklilik yasasına aykırı mıdır? Önümüzdeki davada karar vermemiz gereken soru budur.

Başvurunun yasal analizine geçmeden önce bir hususa değinmekte yarar vardır. Önümüzdeki başvuruda Müstedin-in moral yönden haklı olduğu bir tarafın bulunduğunu söyleyebiliriz. Şöyle ki Müstedi, Kamu Hizmeti Komisyonu tarafından 24.10.1984 tarihinde 2. sınıf mühendislik mevkiine "deneme süreti ile aday" olarak atanmıştı. Müstedinin adaylığı 2 yıl içinde asalet-en atamaya dönüşecek ve hizmeti emeklilik hakkı kazandıran bir kamu hizmeti haline gelecekti. O zaman siyasal kamu görevinden sonra Müstedinin eski işine dönmesine veya emeklilik hakkı kazanmasına herhangi bir engel kalmayacaktı. Diğer bir ifade ile Müst-edi 2 yıllık adaylık süresi tamamlanmadığı ve genellikle otomatik olarak gerçekleşen bir olay yani asaleten atama olayı gerçekleşmediği için haklarını yitirme sorunu ile karşı karşıya kalmıştır. Müstedinin aleyhine dikkate alınması gereken çarpıcı olgu is-e zamanaşımına ilişkindir. Müstedi yasal süreyi geçirmekle kalmamış 23.3.1994 tarihinde emeklilik ikramiyesi aldıktan yani emekli maaşı almaya hakkı olmadığını kabul ettikten çok sonra başvuruyu dosyalamıştır.

Başvurunun yukarda belirttiğimiz yönlerin-i bir tarafa bırakarak özünü incelemeye çalışalım. Acaba burada yönetsel kararı yok saymamızı gerektirecek kadar yasaya aykırılık var mıdır?

Önce Müstedinin görevine dönmesi konusunu ele alalım. Savcılığın görüşüne göre Müstedinin siyasal kamu görevinde-n sonra Tarımsal Donatım Dairesindeki görevine geri dönme hakkı yoktur. Çünkü bu dairedeki görevi emeklilik hakkı kazandıran görev değildi. Bu görüşe göre Müstedi Tarımsal Donatım Dairesinde "deneme suretiyle aday" statüsünde görev yaptığına göre emeklil-ik hakkı kazandıran bir statüde değildi. Halbuki geriye dönme hakkının olması için emeklilik hakkı kazandıran bir statüde görev yapması gerekiyordu.

Acaba siyasal kamu görevi sona eren bir kişinin görevine geri dönebilmesi için emeklilik hakkı kazandıran -bir görevde çalışması gerekli mi?

Emeklilik Yasasının konuya ilişkin 15(3)maddesi şöyledir.

"15.(3) Kamu görevinde iken siyasal kamu görevine seçilen veya atananların, gerek kamu görevinde, gerekse siyasal kamu görevinde geçen emeklilik hakkı kazandıran- hizmet süreleri bir bütün olarak hesaplanır ve siyasal kamu görevleri sona erince, kendi tercihlerine göre ya bu bütünleştirilmiş hizmet üzerinden emekliye ayrılırlar veya kamu görevinden ayrıldıkları mevkiye veya buna denk ve uygun görülecek bir mevkiye -istihdam edilirler."


Görüleceği gibi 15.maddede emeklilik hakkı kazandıran süreden söz edilmektedir. Gerçi ilk cümlede sözü edilen hizmet sürelerinin birleştirilmesi olayıdır. 15.maddenin arzu edilen açıklıkta kaleme alınmadığı ortadadır. Buna rağmen -ilk cümlenin ikinci cümleye bağlandığı dikkate alındığında Savcılığın yorumunda hatalı olmayabileceğini kabul etmemiz gerekir.

Aynı konu 52/87 sayılı Siyasal Kamu Görevlileri Yasasının 13(4) paragrafında da düzenlenmiştir. Bu madde şöyledir.

"(4) Kamu G-örevinde iken Siyasal Kamu Görevine seçilen veya atananların, gerek kamu görevinde gerekse Siyasal Kamu Görevinde geçen emeklilik hakkı kazandıran hizmet süreleri bir bütün olarak hesaplanır ve Siyasal Kamu Görevleri sona erince, kendi tercihlerine göre, y-a bu bütünleştirilmiş hizmet üzerinden emekliye ayrılırlar veya kamu görevinden ayrıldıkları mevkiye veya buna denk ve uygun görülecek bir mevkiye istihdam edilirler."


Bu madde de emeklilik hakkı kazandıran hizmetten söz etmektedir. Dolayısıyle Müstedin-in geriye dönme hakkı olması için emeklilik hakkı kazandıran bir hizmette çalışması gerektiği görüşüne katılırız. Bu durumda ikinci soruyla karşı karşıya kalırız. Acaba Müstedinin Tarımsal Donatım Dairesinde asaleten atama yapılmadan aday statüsünde geçe-n süresi emeklilik hakkı kazandıran bir süre midir? Savcılık Tarımsal Donatım Dairesinde geçen sürenin özel hizmet eklemesi olarak değerlendirilebileceğini ve bu nedenle emeklilik hakkı kazandıran süre olmadığını öne sürmüştür. Müstedinin Tarımsal Donatı-m Dairesinde geçen görev süresinin özel hizmet eklemesi olup olmadığı, geriye dönme hakkından ayrı olarak emeklilik hakkı kazanması açısından da önem arzetmektedir. Emeklilik Yasasının 8 (2)(a) maddesine göre özel hizmet eklemesi emeklilik hakkı kazanmak -için gerekli olan fiili yılların hesaplanmasında dikkate alınamaz. Şu halde Müstedinin emeklilik hakkı kazanabilmesi için siyasal kamu görevinden ayrıldığı tarihte özel hizmet eklemesi dışında fiili hizmet yıllarını tamamlaması gerekiyordu. Müstedinin o -tarihteki fiili hizmet yılları 10 yılı bulmadığı için Tarımsal Donatım Dairesinde geçen sürenin özel hizmet eklemesi değil emeklilik hakkkı kazandıran kamu görevi olması şarttı.

Görüleceği gibi gerek hizmete dönme gerekse emeklilik hakkı kazanma açısından- Müstedinin Tarımsal Donatım Dairesinde görev yaptığı sürenin özel hizmet eklemesi olup olmadığı önem arzetmektedir. Bu konu başvurunun can alıcı tartışma konusudur. Bu nedenle taraflar argümanlarını bu konu üzerinde yoğunlaştırmışlardır.

Müstedi avukat-ı Müstedinin Tarımsal Donatım Dairesinde yaptığı görevin özel hizmet eklemesi değil emeklilik hakkı kazandıran kamu görevi olduğunda ısrar etmiştir. Bu tartışmada Müstedi avukatına katılmak kolay değildir. Çünkü Emeklilik Yasasının 3(15)(B) maddesinde öz-el hizmet eklemeleri arasında Tarımsal Donatım Servislerinde geçen süre de belirtilmiştir. Bu madde şöyledir.

"3(15)(B) Türk Ajansı-Kıbrıs (TAK, Vakıflar ve Din İşleri Dairesi, Tarımsal Donatım Servisleri, Devlet Üretme Çiftlikleri ve Ankara Möble Fabri-kasında çalışıp Devlete bağlı bu kurumlardan veya Devlet bütçesinden maaş veya ücret alınarak yapılmış olan hizmet."



Yasanın 3 (15)(B) maddesi 13.4.1987 tarihli ve 38/87 sayılı tadille yasaya eklenmiş bir maddedir. 38/87 sayılı tadilden önce yasada böy-le bir madde yoktu.

Tadilden önce Tarımsal Donatım Servislerinde geçen süre eğer emeklilik hakkı kazandıran bir kamu görevi olsa yasa koyucunun böyle bir değişiklik yapmasına ve 3 (15)(B) maddesini kabul etmesine gerek kalmayacaktı. Dolayısıyle yasa koy-ucunun kendisi, 1987 yılından önce Tarımsal Donatım Dairesinde geçen hizmetin emeklilik amaçları için dikkate alınmayacağını kabul etmiş ve yaptığı değişiklikle özel hizmet eklemesi olarak eklenmesine fırsat vermiştir. Bu statüden kurtulabilmek için Müste-dinin asaletinin Kamu Hizmeti Komisyonunca onaylanması gerekiyordu. Maalesef bu gerçekleşmeden Müstedi siyasal kamu görevine geçmiştir.

Yukarıdaki nedenlerle başvuru dosyalama süresinin geçmesi bir yana yasanın metni de Müstedi leyhine olumlu bir sonuca- varmamıza müsait değildir.

Bu nedenlerle başvuru red ve iptal edilir. Masraflar için emir verilmez.




Taner Erginel Mustafa H. Özkök Seyit A.Bensen
Yargıç Yargıç Yargıç


25 Şubat 2000



9






Full & Egal Universal Law Academy