Yüksek İdare Mahkemesi Numara 131/2006 Dava No 21/2009 Karar Tarihi 26.06.2009
Numara: 131/2006
Dava No: 21/2009
Taraflar: Günar Küçük ve Mares Talih Oyunları Ltd. ile Devlet Emlak ve Malzeme Dairesi ve diğerleri arasında
Konu: Kumarhane işletme imtiyaz izninin iptali
Mahkeme: YİM
Karar Tarihi: 26.06.2009

-D. 21/2009 YİM: 131/2006

Yüksek İdare Mahkemesinde
Anayasanın 152. Maddesi Hakkında.

Mahkeme Heyeti: Şafak Öneri, Talât D. Refiker, Narin F. Şefik.

Davacı: 1- Günar Küçük, 2 C Cumhuriyet Caddesi, Girne
-2- Mares Talih Oyunları Ltd., 2 C Cumhuriyet Caddesi, Girne

- ile -

Davalı: 1- Devlet Emlâk ve Malzeme Dairesi, Lefkoşa vasıtasıyle KKTC
2- Maliye Bakanlığı Lefkoşa vasıtasıyle KKTC
3- KKTC Bakanlar Kur-ulu vasıtasıyle KKTC

A r a s ı n d a.

Davacılar namına: Avukat Güneş Menteş adına
Avukat Erkan Enginsoy
Davalılar namına: Savcı İlter Koyuncuoğlu.

---------

K A R A R

Şafak Öneri: Davacı 2, davalı 3 Bakanlar Kurulunun verdiği kuma-rhane imtiyaz izinlerine bağlı olarak, davalı 1 Devlet Emlâk ve Malzeme Dairesi ile yapılan sözleşmeler altında 2000 yılından beri Chateau Lambusa Otelde, kumarhane işletmeciliği yapmaktadır.
Davacı 2 ile davalı 1 arasında yapılan son sözleşme 14/2/2005 t-arih ve S-1733/2065 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı uyarınca 20/12/2005 - 19/12/2006 tarihlerini kapsayan 1 yıllık süre içindi. Emare 1 olarak ibraz edilen sözleşmenin 3. maddesine göre, kumarhane imtiyaz izni ücreti 140.000-Euro, kumarhane mesleğini icra et-me ücreti ise 7.000-Euro'dur. Emare 1'in 4. maddesine göre ise, toplam 147.000-Euro ücretin yarısını sözleşmenin imzasında, diğer yarısı ise 19/6/2006 tarihinde olmak üzere iki eşit taksitte ödenecekti. Davacı ilk taksidi, sözleşmenin imzası esnasında öded-i. Ödenmesi gereken ikinci taksidi ise davalı 1'in, emare 3 hatırlatma yazısına rağmen vadesinde ödememesi üzerine davalı 1, davacı 2'ye emare 4'de ibraz edilen ihbarnameyi göndererek mütebaki ücretin 7/7/2006 tarihine kadar ödenmesini talep etti. Mezkûr -ihbarı müteakip davacı 2, "Fasıl 151 sayılı Bahse Tutuşma Evleri, Kumarhaneler ve Kumarı Önleme Yasasının 17(1) maddesi tahtında belirlenen, Özel Şartlar Kararnamesi" (bundan sonra ileriki safhalarında Kararname olarak anılacak) altında davalı 1'e, emare 1-2 olarak ibraz edilen bir yazı ile müracaat ederek, mezkûr iznin 19/12/2006 tarihine kadar dondurulmasını talep etti. Bu müracaatı değerlendiren davalı 3 Bakanlar Kurulu, talebi değerlendirerek olumlu karşıladı ve aşağıdaki kararı alarak, Resmi Gazetenin 1-30 sayılı nüshasında 4 Ağustos 2006 tarihinde yayımladı. Mahkemeye Emare 5 olarak ibraz edilen mezkûr karar aynen şöyledir;
"Bakanlar Kurulu, S-1733-2005 sayı ve 14.12.2005 tarihli kararı ile Kumarhane İşletme İmtiyaz İzni 19.12.2006 tarihine kadar uzat-ılan Mares Talih Oyunları Ltd.'in talebi doğrul-tusunda, Devlet Emlak ve Malzeme Dairesi ile yapılan sözleşme gereği ödemesi gereken 2. taksit tutarı ile Fasıl 151 sayılı Bahse Tutuşma Evleri Kumarhaneler ve Kumarı Önleme Yasası'nın 17(1) maddesi tahtında -çıkarılan Özel Şartların 9'uncu maddesi kuralları uyarınca ödemesi gereken dondurma ücretini bu karar tarihi itibarıyle pro-rata usulu ile hesaplanarak 15 takvim günü içerisinde ödemesi koşuluyla Kumarhane İşletme İmtiyaz İzninin 19/12/2006 tarihine kadar -dondurulmasını onayladı."

Davacı 2, emare 5'de ileri sürülen şartları yerine getirmeyerek, dondurma ücretini kararda belirtilen sürede ödemedi. Davalı 3, davacı 2'nin emare 5'deki şartları yerine getirmemesi üzerine, emare 6'da ibraz edilen 4/10/2006 t-arihli kararı aldı. Emare 6 karar şöyledir;


"KARAR NUMARASI:S(K-II)84-2006

MARES TALİH OYUNLARI LTD'İN KUMARHANE İŞLETME İMTİYAZ İZNİNİN İPTALİ

(Önerge No:2002/2006)
(M.B.)

Bakanlar Kurulu, Fasıl 151 sayılı Bahse Tutuşma Evleri, Kumarhaneler ve Ku-marı Önleme Yasası'nın 17(1) maddesi tahtında belirlenen Özel Şartlar Kararnamesinin verdiği yetkiyle, Mares Talih Oyunları Ltd.'in Chateau Lambousa Hotel'de sahip olduğu kumarhane işletme imtiyaz izninin iptal edilmesini ve kumarhaneden doğan Devlet alaca-klarının, Kumarhane İşletme İmtiyaz İzni Sözleşmesi için Devlet Emlak ve Malzeme Dairesi'ne verilen teminat mektubundan tahsil edilmesini onayladı.

4.10.2006"

Emare 6 karar davalı 1 tarafından emare 11'de ibraz edilen yazı ile iadeli taahhütlü posta yol-u vasıtasıyle davacının bilgisine getirildi.
Dava konusu kumarhane imtiyaz izninin davalı 3 tarafından iptal edilmesini müteakip davalı 1 kumarhaneden doğan Devlet alacaklarını davacının teminat mektubundan tahsil ederek kararın gereğini yerine getirdi.

-Kararnamenin 3. maddesine göre; kumarhane işletme imtiyaz izni sözleşmesine aykırı hareket edilmesi ve/veya uyulmaması halinde verilen izin davalı 3 tarafından iptal edilir.
Kararnamenin 9. maddesine göre, kumarhane işletme imtiyaz iznine sahip tüzel kişi-lerin imtiyaz izin hakkını 1 yıl süre ile dondurulmasını talep etme hakkı vardır. İdarenin uygun görerek talep edilen dondurma iznini vermesi halinde, imtiyaz izni sahibi tüzel kişinin yıllık taban ücretin 1/3'ünü öde-mesi, dondurmak için bir koşuldur.

-Huzurumuzda bulunan bu dava emare 6 iptal kararına karşı ikame edilmiştir. Dava başlangıçta davacı 2 ve direktörü davacı 1 tarafından ikame edilmesine rağmen yapılan duruşma esnasında davacı 1 davasını geri çekmiştir.
Davacı, davalı 3'ün emare 12 dondurma -müracaatını kabul ederek, emare 5 kararı ürettiğini, emare 6 iptal kararına dayanaklık eden emare 5 dondurma kararı kendisine yasal olarak ihbar edilmediği cihetle yürürlüğe girmiş sayılamayacağını, bu itibarla emare 6 kararın hatalı olduğunu iddia etmekte-dir.
Davalılar ise, emare 5 kararın Resmi Gazetenin 4 Ağustos 2006 tarihli, 130 sayılı nüshasında yayınlandığı, keza sözlü olarak davacıya bildirilerek ihbar edildiğini, buna rağmen davacının dondurma kararında yer alan şartları yerine getirmediği için em-are 6 iptal kararının doğru ve yasal bir şekilde alındığını ileri sürmektedirler.

Huzurumuzda şahadet veren davalı tanığı davalının ilgili biriminin sorumlu memuru Hüseyin Cem Ozaner şahadetinde, emare 5 kararın Resmi Gazetede yayınlanması ile yetinmedik-lerini ve kararı sözlü olarak telefoniyen davacının bilgisine getirdik-lerini iddia etmektedir. Tanığın bu şahadeti davacı tarafından ihtilâf konusu yapılmamıştır. Davacı namına şahadet veren davacının direktörü ve hissedarı Günar Küçük şahadetinde davalı -tanığı ile sürekli temas halinde olduğunu ve konuyu telefoniyen de görüştüklerini ifade ederek, davalı tanığının şahadetini teyit etmektedir. Doğru olarak kabul ettiğimiz davalı tanığının şahadeti ışığında, emare 5 kararın davacının bilgisine sözlü olarak -da getirildiği hususunda bulgu yaparız.

İdari işlemin nasıl ve ne zaman yürürlüğe girmiş sayı-lacağı, mezkûr idari işlemin türüne ve konusuna göre farklı-lık arz eder. Örneğin düzenleyici işlemlerin yürürlüğe girmesi için yayınlanmaları gerekir. Birel i-şlemler için ilgili mevzuat herhangi bir bildirim yöntemi öngörüyorsa bu tür işlemler bildirimin öngörülen yöntemle yapılması halinde yürürlüğe girer. İlgili mevzuatta bildirim için özel bir yöntem öngörülmemişse, idari işlemin yürürlüğe girmesi, konusuna -göre değişmektedir.
Meşru menfaati olumlu yönde etkileyen, ilgilisinin lehine olan yani muhatabına haklar sağlayan birel idari işlemler imzalan-dıkları andan itibaren yürürlüğe girer. (Bu hususta bak: Prof. Dr. Kemal Gözler İdare Hukuku Dersleri, sayfa 36-7 ve Doç. Dr. Ender Ethem Atay İdare Hukuku, sayfa 407) İlgilisi için yüküm-lülük getiren idari işlemler ise bildirim ile yürürlüğe girer. (Bak: Prof. Dr. Şeref Gözübüyük - Prof. Dr. Turgut Tan İdare Hukuku, cilt 1, sayfa 485, paragraf 570)
Bazen birel id-ari işlemler muhatabı açısından "çifte etkili" olabilir. Yani bir işlem ilgilisine bir yandan bir yarar sağlarken, diğer yandan bir yükümlülük getirebilir. (Bak: Kemal Gözler age sayfa 277)
Bu tür idari işlemler muhatabına kısmen de olsa bir yükümlülük ge-tirdiği cihetle yürürlülüğe girebilmesi için bildirilmesi gerekir.

Emare 5'in davacı açısından hak sağlayıcı bir işlem olmasına rağmen bazı yükümlülük getirdiğine de kuşku yoktur. Bu nedenle kanaatimizce yürürlülüğe girebilmesi için davacıya bildirilmes-i gerekmektedir.

Emare 5 gibi kararların muhatabına nasıl bildirileceğine dair özel bir mevzuat mevcut değildir. Anayasanın 152(3) maddesine göre meşru menfaati olumsuz yönde etkileyen birel işlemler "yayın tarihinden veya yayınlanmadığı takdirde, meşru- menfaati olumsuz etkilenen kişinin idari işlemi öğren-diği tarihten itibaren" yürürlüğe girmiş sayılır. Anayasanın bu kuralı altında herhangi bir mevzuat çıkarılmamış ve kuralın uygulanması herhangi bir esasa bağlanmamıştır. Bunun gibi mezkûr madde Anayas-a Mahkemesi tarafından da henüz yorumlan-mamıştır. Mezkûr maddede düzenlenen "idari işlemi öğrendiği tarihten itibaren" kuralı, bugüne kadar verilen YİM karar-larına göre sözlü olarak bildirmeyi de kapsamaktadır.

Huzurumuzdaki meselede emare 5 karar, Res-mi Gazetede yayınlandığı, keza sözlü olarak da davacının bilgisine geti-rildiği cihetle Anayasanın 152(3) maddesinin sözüne uygun olarak davacıya bildirilmiş addolunur.

Huzurumuzdaki şahadetten davacı emare 1 uyarınca ödemesi gereken 2. taksit kumarhane -imtiyaz izni bedelini vadesinde ödemediği gibi, emare 5 ile kendisine tanınan sürede mezkûr izni dondurma opsiyonunu da kullanmadığı sabittir. Emare 1 sözleşmenin 4. maddesine göre davacının kumarhane işletme imtiyaz izni ve işletmeci ücretini vadesinde -ödememesi halinde sözleşme davalı tarafından fesh edilebilinir.
Kararnamenin 26. maddesi şöyledir;
"26. Kumarhane işletme imtiyaz izni alan tüzel kişinin bu izin hakkı, aşağıda öngörülen nedenlerle Maliye ve/veya Turizm işlerinden sorumlu Bakanlıkların öne-risi ile Bakanlar Kurulunca tek taraflı olarak iptal edilebilir. Kumarhane işletme izninin iptali işletmeciye tebliğ edildiği andan itibaren yürürlüğe girer.
....................
Bu Kararnamede öngörülen ve/veya imzalanan sözleşmesinin içerdiği yükümlülükl-erden herhangi birini yerine getirmemek;
.....................
.....................
....................."

Yukarıdaki olgular ve yasal durum ışığında davalının emare 6 kararı hatalı veya hukuken sakat olmadığından dava
red ve iptal edilir. Dava m-asraflarını davacı ödeyecektir.



Şafak Öneri Talât D. Refiker Narin F. Şefik
Yargıç Yargıç Yargıç

26 Haziran 2009 -



6






Full & Egal Universal Law Academy