Yüksek İdare Mahkemesi Numara 126/1990 Dava No 12/1991 Karar Tarihi 12.04.1991
Numara: 126/1990
Dava No: 12/1991
Taraflar: Suzan Ferit vd ile İskân Bak. Vd
Konu: Koçan iptali istemi
Mahkeme: YİM
Karar Tarihi: 12.04.1991

-D.12/91 YİM 126/90

Yüksek İdare Mahkemesi Olarak Oturum Yapan
Yüksek Mahkeme Huzurunda
Mahkeme Heyeti: Aziz Altay, Taner Erginel, Metin A. Hakkı.
Anayasanın 152. maddesi hakkında.-

Müstedi: 1. Suzan Ferit, Karaoğlanoğlu, Girne.
2. Ferit Mustafa, Karaoğlanoğlu, Girne.
ile
Müstedaaleyh: 1. İskân Bakanlığı vasıtasıyle KKTC, Lefkoşa.
2. Eşdeğer Tazmin Komisyonu vasıtasıyle KKTC, Lefkoşa.
3. Tapu ve Kadastro Daires-i, Girne vasıtasıyle KKTC, Lefkoşa.
A r a s ı n d a.

Müstediler namına: Işın Çelebi, Sadi Çelebi.
Müstedaaleyhler namına: Hasan Özbilen.
İlgili şahıs namına: -Rifat A. Çomunoğlu.



Yasa Maddesi: 41/77 sayılı İskân, Topraklandırma ve Eşdeğer Mal Yasasının 76. maddesi, 1983 Eşdeğer Mal Vermede Öncelikler Tüzüğünün 4(d). maddesi, 1979 Terkedilen ve Özel Bölgelerdeki Taşınmaz Mallar ile Yabancılara Ait Taşınmaz Mal-ların Değerlendirilmesi Tüzüğü.

İstemin Özeti: Başvuru konusu arsanın ilgili şahsa verilmesi hususunda Müstedaaleyhlerce alınan karar ve bu karar uyarınca isdar olunan taşınmaz mal koçanının hükümsüz ve etkisiz olduğuna ve herhangi bir sonuç doğurmayacağı-na karar verilmesi istemi.

OLAY: Müstedi Limasol göçmenidir. Başvuru konusu arsa Müstedilerin evine bitişiktir. Kaynak paketinde ilân edilen arsaya, Gündeyde bıraktığı evine karşılık aldığı puanları ile müracaat eden Müstediye arsa verilmedi. Başvuru konu-su arsa için ilgili şahsa taşınmaz mal koçanı verilince, Müstedi işbu başvuruyu dosyaladı.

SONUÇ: Müstedilerin, güneyde özellikleri bakımından başvuru konusu arsa ile benzer nitelikte mal bıraktıkları, ilgili şahsın ise güneyde benzer nitelikte mal bırakm-adığı gözönünde bulundurulduğunda, Müstedilerin Tüzüğün 4(d)(1) maddesi ışığında ilgili şahsa nazaran önceliği olduğuna kuşku yoktur.
Sonuç olarak II. kaynak paketinde ilân edilen ve ilgili şahsa verilen arsa ile ilgili kararın ve bu karar ışığında ilgi-li şahsa taşınmaz mal koçanı verilmesi ile ilgili işlemlerin hükümsüz ve etkisiz olduğuna ve herhangi bir sonuç doğurmayacağına karar verilir.




H Ü K Ü M

Aziz Altay: Müstediler bu başvurularında, 11. kaynak paketinde kaynak olarak ilân edilen pafta/ha-rita XII/19.W1 parsel numarası 72/1/81 olan arsanın Hatice Ramiz Ağaoğlu'na verilmesi hususunda müstedaaleyhlerce alınan karar ve bu karar uyarınca isdar olunan taşınmaz mal koçanının hükümsüz ve etkisiz olduğuna ve herhangi bir sonuç doğurmayacağına karar- verilmesini talep ettiler.

Tarafların Mahkemeye müştereken yaptıkları beyana göre 1. müstedi Limasol göçmeni olup Limasol'da bıraktığı bir konut karşılığı 399,173 puanın sahibidir. 1. müstedi 11. kaynak paketinde kaynak olarak ilân edilen başvuru konusu- arsanın kendisine verilmesi için müracaatta bulundu. Konu arsa müstedilerin ikâmet etmekte oldukları konutun batı hudutuna bitişiktir.

Güney Kıbrıs'ta Delikipos köyünde bıraktığı tarladan ileri gelen 406,034 puanın sahibi olan ilgili şahıs Hatice Ramiz -Ağaoğlu da ayni arsaya talip oldu. Müracaatları inceleyen 2. müstedaaleyh konu arsanın ilgili şahsa verilmesine karar verdi ve 28.6.1990 tarihinde 3. müstedaaleyh bu karar uyarınca ilgili şahsa konu arsa için taşınmaz mal koçanı verdi.

Müstediler dosyala-dıkları başvurularında müstedaaleyhlerin konu arsayı 41/77 sayılı İskân, Topraklandırma ve Eşdeğer Mal Yasasının 76. maddesine ve bu madde altında çıkarılan Öncelikler Tüzüğüne aykırı olarak ilgili şahsa verdiklerini iddia etmektedirler. Müstedilerin iddia-sına göre Limasol'da kasaba içinde bıraktıkları konuttan kaynaklanan puanlarının, ilgili şahsın köyde bıraktığı tarla puanlarına karşı önceliği olduğu gibi, konu arsanın ikâmet etmekte oldukları konutun bitişiğinde bulunduğu için Lefkoşa'da ikâmet etmekte -olan ilgili şahsa karşı yine öncelikleri vardır ve müstedaaleyhler bu hususu dikakte almamakla hataya düşmüşlerdir.

Müstedaaleyhleri temsil eden savcı, müstedi avukatının iddialarına katıldı ve müstedaaleyhlerin konu kararı alırken müstedilerin öncelik d-urumlarını yeterince değerlendirmediklerini ve bu yüzden hataya düştüklerini iddia etti.

İlgili şahsa göre müstediler, başvurularında hangi kararı yakınma konusu yaptıklarını açık bir şekilde belirtmedikleri bir yana, başvuru konusu kaynak bir arsa olduğ-u için müstedilerin Güneyde bıraktıkları konut ile, 41/77 sayılı Yasa uyarınca çıkarılan Öncelikler Tüzüğünde öngördüğü şekilde,benzer nitelikte değildir. Müstediler Güneyde konut bıraktıklarına göre ancak kaynak bir konut olduğu takdirde öncelik haklarınd-an söz edilebilir.

Olgulardan da görülebileceği gibi müstedinin Güneyde terkettiği taşınmaz mal, Limasol Kasabasında bir konuttur. Konutun bir arsa üzerinde inşa edildiği dikkate alındığında müstedinin güneyde bir arsa ve bu arsa üzerinde bir konut bırak-tığı şeklinde kabul edilmesi gerekir. Nitekim terkedilen konutun birim fiatı 1979 Terkedilen ve Özel Bölgelerdeki Taşınmaz Mallar ile Yabancılara Ait Taşınmaz Malların Değerlendirilmesi Tüzüğü uyarınca değerlendirilirken başka şeyler yanında, parselin alan-ı, binanın parsel üzerinde kapladığı alan, binanın toplam kot alanı, yapı durumu, birim maliyet fiatı, binanın yaşı, konumu dikkate alınır ve değerlendirmeye binanın arsa değeri de dahil edilir. Binanın arsa değeri saptanırken köşe üzerinde veya bölgenin a-na arteri üzerinde olup olmadığı, kendine özgü değerini artırıcı nitelikleri bulunup bulunmadığı gözönünde bulundurulur. Önümüzdeki meselede müstediler Limasol Kasabasında bıraktıkları konutun bir arsa üzerinde inşa edildiği dikkate alındığında onların Gün-eyde bıraktıkları malın başvuru konusu arsa ile özellikleri bakımından benzer nitelikte olduğunun kabul edilmesi gerekir. İlgili şahsın ise Güneyde Larnaka'nın Delikipos köyünde bıraktığı tarlanın özellikleri bakımından başvuru konusu arsa ile benzer nitel-ikte olduğu söylenemez.

Aynı kaynak için birden fazla talip olması halinde malın kime verileceği 1983 Eşdeğer Mal Vermede Öncelikler Tüzüğünde belirlenen öncelik kriterlerine bakarak karar verilir. Söz konusu Tüzüğün 4. maddesinin (4) bendi aynen şöyledi-r:

"4. Komisyonlar kendi sorumluluğu alanına giren yerleşim yerleri ile ilgili dilekçeleri tas-nif eder. H-er mal iç-i-n istemde bulunanların listesini hazırlar. Aynı mal için birden fazla kişi istemde bulunduğu takdirde aşağıdaki öncelik kriterleri saptanan sıra dahilinde uygulanarak malın nihai olarak kime verileceği saptanır.

...........

...........

............

Ar-sa ve Arsa Nitelikli Arazi İçin;

Özellikleri bakımından, Güneyde benzer nitelikte taşınmaz malı bulunan.

Talep ettiği arsa ile hemhudut olan bir konutta oturan.

Herhangi bir taşınmaz mal almamış olan.

Kuzeyde; konut, arsa veya arsa nitelikli arazisi ol-mayan.

Evli veya evlilik çağında çocukları olup, Güneyde birden fazla arsa bırakmış olmak.

Güneyde, önemli sayıda ve değerde arsa veya arsa nitelikli arazisi bulunan."

-Yukarıdaki alıntıdan da görüleceği gibi öncelik kriterleri, saptanan sıraya göre yapılır ve kime verileceği bu öncelik kriterleri sırasına göre yapılır. Başka bir deyişle öncelik, yukarıdaki kriterler sıra ile eklenerek belirlendi. Buna göre müracaatçılar-ın ilk önce özellikleri bakımından Güneyde benzer nitelikte taşınmaz mal bırakıp bırakmadıklarına bakılır. Müracaatçılardan birisinin Güneyde özellikleri bakımından benzer nitelikte mal bırakması halinde, bırakmayanlara karşı önceliği olur. Yukarıda da bel-irtildiği gibi müstedilerin Güneyde, özellikleri bakımından, başvuru konusu arsa ile benzer nitelikte mal bıraktıkları, ilgili şahsın ise Güneyde benzer nitelikte mal bırakmadığı gözönünde bulundurulduğunda, müstedilerin Tüzüğün 4/d)(1) maddesi ışığında il-gili şahsa nazaran önceliği olduğuna kuşku yoktur.
-
Müstedaaleyhlerin öncelik konusunu dikkate almadan veya yeterince dikkate almadan başvuru konusu kararı aldıkları açıktır. Nitekim müsteda-aleyhleri temsilen bulunan savcı da Mahkemeye yaptığı beyanda, başvuru ile ilgili olgular ışığında, müstedaaleyhler-in konu kararı almakta hataya düştüklerini kabul etmek zorunda kalmıştır.

Sonuç olarak 11. kaynak paketinde ilân edilen 1566 sıra numaralı ve pafta/harita XXI/19.WI parsel numarası 72/1/81 olan arsanın Hatice Ramiz Ağaoğlu'na verilmesine ilişkin kararın -ve bu karar ışığında 5844 numaralı taşınmaz mal koçanının verilmesi ile ilgili tüm işlemlerin hükümsüz ve etksiz olduğuna ve herhangi bir sonuç doğurmayacağına karar verilir.

Başvuru konusu kararın doğruluğunu sadece ilgili şahsın savunduğunu ve duruşma -sonuna kadar iddialarında ısrar ettiğini dikkate aldıktan sonra, müstedi masraflarının ilgili şahıs tarafından ödenmesi gerektiğine karar verir ve bu doğrultuda emir veririz.


(Aziz Altay) (Taner Erginel) (Meti-n A. Hakkı)
Yargıç Yargıç Yargıç

12 Nisan 1991




-


-423-



-


Full & Egal Universal Law Academy