Yüksek İdare Mahkemesi Numara 124/2009 Dava No 13/2011 Karar Tarihi 27.06.2011
Numara: 124/2009
Dava No: 13/2011
Taraflar: Eleni Meleagrou,Ivy Meleagrounun vekili ile KKTC taşınmaz Mal Komisyonu arasında
Konu: Taşınmaz malların iadesi talebi -Taşınmaz Mal Komisyonunun, Davacının başvurma hakkı olmadığına ilişkin karar vermesi - Kararın istinaf edilmesi - İstinafın reddi.
Mahkeme: YİM
Karar Tarihi: 27.06.2011

-D. 13/2011 YİM 124/2009

Yüksek İdare Mahkemesinde Anayasanın 152. maddesi hakkında.

Mahkeme Heyeti: Şafak Öneri, Necmettin Bostancı, Talât D. Refiker

Davacı: Eleni Meleagrou, Ivy Meleagrou'nun Yetkili V-ekili sıfatıyle c/o 13-13B Ahmet Mulla Sokak - Güzelyurt

ile

Davalı: KKTC Taşınmaz Mal Komisyonu vasıtasıyle KKTC Başsavcısı - Lefkoşa

A r a s ı n d a.

Davacı namına: Avuka-t Ezer Özsoy adına Avukat Çağıl Özsoy
Davalı namına: Başsavcı Yardımcısı Muavini Behiç Öztürk

--------------

K A R A R

Şafak Öneri:Girne/Alsancak'ta pafta harita XII/10 W2, parsel 2/1/2+1/7+612'de kain taşınmaz mal, 20/7/1974 tarihinde davacı Ivy M-eleagrou adına kayıtlı idi. Güzelyurt/Aşağı Bostancı'da pafta harita XXVIII/8 parsel 101'de kain taşınmaz mal 20/7/1974 tarihinde davacının kocası adına kayıtlı olup, 2001 yılında Güney Kıbrıs idaresi nezdinde davacıya devredilmiştir. Davacı Ivy Meleagrou -67/2005 sayılı Taşınmaz Malların Tazmini, Takası ve İadesi Yasasının madde 2 ve 6(2) uyarınca, mezkûr taşınmazlar ile ilgili olarak, Taşınmaz Mal Komisyonuna başvurma hakkı olan bir kişidir.

Güzelyurt/Piyale Paşa Mahallesinde pafta harita XIX/32-6--111 parsel 99; pafta harita XX/41 parsel 170, parsel 171, parsel 147, pafta harita XIX/48 parsel 801 ve parsel 799/4; Girne/Sadrazam Köyünde pafta harita V/63 E1 parsel 74, parsel 62, parsel 75; Girne/Beylerbeyi (Balabayıs) pafta harita XII/37 E2, parsel 9-4, parsel 101/5, parsel 101/4, parsel 101/1'de kayıtlı taşınmaz mallar 20/7/1974 tarihinde Akinita Meleagrous Ltd. (Meleagrous Estate Ltd.) adına kayıtlı idi.

Dava konusu davacı adına kayıtlı Girne/Alsancak'ta pafta harita XII/10 W2 parsel 2/1/2+1/7+612-'nin, parsel 1/7'ye isabet eden kısmı KKTC tarafından ifraz edilerek, 1/7/1, 1/7/2, 1/7/3 olarak kaydedildi. Bunlardan içinde bir ev olan, 1/7/1 nolu parsel İbrahim N. Altıner isimli bir göçmene tahsis edildi. Dava konusu parselin 2/1/2 olarak kayıtlı kısm-ı da ifraz edilmiş ve 2/1/2/1 olarak kayıt edilen kısmı sahil şeridi olarak ayrılmıştır. Dava konusu mezkûr parselin bir kısmı ise, askeri maksatlar için kullanılmaktadır. Özet olarak belirtmek gerekirse, mezkûr parsel ifrazdan sonra bir kısmı askeri maksa-tlar için, bir kısmı sahil şeridi olarak ayrılmış, bir kısmı ise İbrahim N. Altıner isimli göçmene tahsis edilmiştir.

Dava konusu Güzelyurt/Aşağı Bostancı'da pafta harita XVIII/8 parsel 101'de kain taşınmaz mal, askeri bölge içinde yer almakta olup, aske-ri maksatlar için kullanılmaktadır.

Davacı, vekili Eleni Meleagrou vasıtasıyle 67/2005 sayılı yasa altında oluşturulan Taşınmaz Mal Komisyonuna emare 1'de ibraz edilen başvuruyu dosyalayarak, dava konusu taşınmaz malların tümü ile iadesini ve 20/7/1974'-ten başvuru tarihine kadar geçen süre için kullanım kaybı ve manevi tazminat talep etti. Davacının başvurusunu duruşmalı olarak ele alan Mal Tazmin Komisyonu 14 Ekim 2009 tarihinde açıkladığı emare 81 olarak ibraz edilen kararı ile;
a) Toplam 14 adet taşın-maz malın yani; 62, 74, 75, 94, 101/1, 101/4 ile 101/5 sayılı parsellerin yanı sıra 99, 171, 147, 148, 170, 801, 799/41 sayılı parsellerin 1974 yılında Meleagrous Estate Ltd. veya Akinita Meleagrous Ltd. adına kayıtlı olması hasebiyle, Ivy Meleagrou tarafı-ndan dosyalanan başvuru, ilgili taşınmazlar için 67/2005 sayılı yasanın 6(2) sayılı maddesine cevap vermemektedir.
b) 2/1/2+1/7+612 sayılı Parselin bir kısmının bir göçmene tahsis edilmesi, bir kısmının askeri maksatlar için ayrılması ve bir kısmının sahi-l şeridi olması hasebiyle, işbu taşınmazların iade edilmesi mümkün değildir. 101 sayılı Parselle ilgili olarak, bu parsel Aşağı Bostancı'da Askeri Bölge içerisinde yer almaktadır, bu taşınmazın iadesi de aynı nedenle eşit derecede mümkün değildir. Başvuran-, işbu taşınmazların iade edilmesinden başka, takas veya tazminat talebinde bulunmamıştır. Sonuç olarak Komisyon, tazminat veya takas çarelerini gözönünde bulundurmamıştır.
c) 67/2005 sayılı yasanın 8'inci maddesi uyarınca, tazminat ve/veya takas ve/veya i-ade kararı alınmadığı durumlarda, Komisyon yalnızca kullanım kaybı ve manevi zararlar için tazminat ödenmesine yönelik karar alma yetkisine sahip değildir; kararına vardı.

Taşınmaz Mal Komisyonunun yukarıda özetlenen kararından tatmin olmayan davacı, vek-ili Eleni Meleagrou vasıtasıyle aşağıda iktibas edilen talepleri içeren huzurumuzdaki davayı ikame etti.
1- Davalının; Davacının kendisine yaptığı 70/06 sayılı müracaat neticesinde, 20/10/09 tarihinde verdiği kararın ve/veya bu karara isnaden Davalı taraf-ından üretilen diğer kararların esaslı bir şekilde sakat ve/veya yoklukla malûl ve/veya mutlak butlanla sakat ve/veya bu hususa ilişkin kararın ve/veya kararların ve/veya Davacının bilgisine 20/10/09 tarihinde gelmiş olan kararın tamamen hükümsüz ve/veya e-tkisiz olduğuna ve/veya herhangi bir sonuç doğuramayacağına dair Muhterem Mahkemece bir hüküm ve/veya karar verilmesi.
2- Davalının; yukarıdaki (1.) paragrafta izahı verilen kararının ve/veya kararlarının ileriye götürülmesi hususundaki hertürlü kararın v-e/veya işlemin ve/veya ihmâlin tamamen hükümsüz ve/veya etkisiz olduğuna ve/veya esaslı surette sakat ve/veya yoklukla malûl ve/veya yasa dışı ve/veya herhangi bir sonuç doğuramayacağına dair Muhterem Mahkemece bir emir ve/veya karar verilmesi.
3- Başvuru- konusu kararların ve/veya kararların; tümüyle yapılmaması gereken bir eylem ve/veya işlem ve/veya ihmâl olduğuna dair Muhterem Mahkemece bir hüküm ve/veya karar verilmesi.
4- Muhterem Mahkemece uygun görülecek bir çare.
5- İşbu Dava masraflarının Davalı- tarafından Davacıya ödenmesi için bir emir.

Dava, davacı vekilinin hazır bulunduğu bir oturumda dinlenerek, taraflara argümanlarını Mahkemeye sunma fırsatı verilmiştir. Yapılan duruşmada taraflar Mahkemeye herhangi bir tanık dinletmemişler, olguları müş-tereken sunarak, hitapta bulunmakla yetinmişlerdir. Türkçe lisanına vakıf olmayan davacı vekiline duruşmayı takip edebilmesi için yeminli tercüman vasıtasıyle kendi tercih ettiği İngilizce lisanında duruşmada söylenenlerin tümü tercüme edilmiştir. Davacını-n bu davadaki iddiaları şu şekilde özetlenebilir;
1. Girne/Alsancak'ta pafta harita XII/10 W2 parsel 2/1/2+1/7+612'deki taşınmaz mal ile Güzelyurt/Aşağı Bostancı'da pafta harita XVIII/8 parsel 101'de kain taşınmaz malın askeri bölgede oldukları gerekçesiyl-e iadesine karar verilmemiştir. Ancak, mezkûr taşınmazların askeri bölgede olup olmadıkları hususu tatmin edilmiş değildir.
2. Dava konusu diğer 14 parseldeki taşınmaz malın 20/7/1974'deki mal sahibi Akinita Meleagrous Ltd. davacının da hissedar olduğu b-ir aile şirketidir. Mezkûr şirketin 1996'da faaliyetleri durduruldu. Bilahare, dava konusu taşınmazlar şirket hissedarlarına devredildi. 2001 tarihinde dava konusu tüm mallar davacı adına kayıt olundu. Davacı 20/7/1974 tari-hinden önce de şirket hissedarı -sıfatı ile dava konusu taşın-mazlara sahip olduğu cihetle, Taşınmaz Mal Komisyonunun davacı lehine iadeye karar vermesi gerekirdi.

Davalı, davacının iddialarını reddetmektedir. Davalıya göre, Taşınmaz Mal Komisyonunun verdiği karar hukuken isabetlidir.
-
İnceleme:
Öncelikle davacının yukarıda belirtilen 1. iddiasını ele almayı uygun görürüz. KKTC Anayasasının 159(1)(b) maddesi kapsamındaki taşınmazların, yasanın 2 ve 6(2) maddesinde tanımı yapılan başvurana iade edilmesi koşulları, 67/2005 sayılı yasanın- 8. maddesinde düzenlenmektedir. Madde 8(1) şöyledir;

"8.(1) Başvuranın iadesini talep ettiği, yürürlükteki yasalar uyarınca mülkiyet hakkı veya kullanım hakkı herhangi bir gerçek veya devlet dışındaki tüzel kişiye ait olmayan ve iade edilmesi, konumu ve -niteliği itibariyla ulusal güvenliği ve kamu düzenini tehlikeye düşürmeyecek, kamu yararına tahsis edilmemiş olan ve askeri bölgeler veya askeri tesisler dışındaki taşınmaz mallar Komisyon kararıyla makul bir sürede iade edilebilir."

İlgili fıkradan açı-kça görülebileceği gibi, konumu ve niteliği itibarıyle ulusal güvenlik ve kamu düzenini tehlikeye düşürmeyecek, kamu yararına tahsis edilmemiş olan ve askeri bölgeler veya askeri tesisler dışındaki taşınmaz mallar; yürürlükteki yasalar uyarınca, mülkiyet v-eya kullanım hakkı özel veya devlet dışındaki tüzel kişilere ait değilse, başvurana iadesine karar verilebilinir. İadesi istenen Girne/Alsancak'ta pafta harita XII/10 W2 parsel 2/1/2+1/7+612'de kain taşınmaz mal, yukarıda belirtildiği gibi bilahare KKTC ma-kamları tarafından ifraz edilmiştir. İfraz sonucunda, mezkûr taşınmazın büyük bölümü emare 77'de belirtilen karar ile askeri bölge olarak Barış Kuvvetleri Komutanlığının kullanımına verilmiştir. İçinde ev olan bölümü ise, emare 58'de görüldüğü gibi İbrahim- N. Altıner isimli bir göçmene eşdeğer maksatları bakımından tahsis edilmiştir. Bu olgular ışığında, mezkûr taşınmazın davacıya iadesi 67/2005 sayılı yasanın 8(1) maddesi altında olanaksız olduğu için Taşınmaz Mal Komisyonunun bu konudaki kararı hatalı değ-ildir.

Güzelyurt/Aşağı Bostancı'da pafta harita XVIII/8 parsel 101'de kain taşınmaz mal ise, emare 23'deki kayıtlara bakıl-dığında, askeri bölgede olduğu ve askeri maksatlar için kul-lanıldığı görülmektedir. Bu itibarla, Taşınmaz Mal Komisyo-nunun bu taş-ınmaz mal için de iadeyi reddetmesi 67/2005 sayılı yasanın 8(1) maddesi altında hatalı değildir.

Davacının yukarıda özetlenen ikinci iddiasına gelince; 67/2005 sayılı yasa altında Mal Tazmin Komisyonuna bu yasa altındaki çareler için başvurabilecek kişi -yasanın 2 ve 6(2) maddelerinde tanımlanmaktadır.
Tefsir maddesi olarak düzenlenen 2. maddenin ilgili bölümü şöyledir;

""Başvuran", Anayasanın 159'uncu maddesinin (1)'inci fıkrasının (b) bendi kapsamındaki taşınmaz mallar üzerinde ve Kıbrıs Türk Federe Dev-letinin ilan edildiği 13 Şubat 1975 tarihinden önce kuzeyde terk etmek zorunda kaldığını ve maliki olduğunu iddia ettiği taşınır mallar üzerinde hak iddiasıyla Komisyona başvuruda bulunan kişiyi anlatır."





Yasanın 6(2) maddesi şöyledir;

"6(2) Üzeri-nde hak iddiasında bulunulan mal bir taşınmaz ise, bu malın 20 Temmuz 1974 tarihinde kendi adına kayıtlı olduğu ve/veya adına kayıtlı olan şahsın yasal mirasçısı olduğu."


Yukarıda iktibas edilen tanımlardan görülebileceği gibi, Taşınmaz Mal Komisyonun-a yasanın öngördüğü çareler için baş-vurabilecek kişi, başvuru konusu taşınmaz malın 20/7/1974 tarihinde adına kayıtlı mal sahibi ve/veya adına kayıtlı mal sahibinin yasal mirascısıdır. Huzurumuzda bulunan ihtilafsız olgular ve emarelere bakıldığında, dava- konusu 14 parselden oluşan taşınmaz malın 20/7/1974 tarihindeki kayıtlı mal sahibi, Akinita Meleagrous Ltd. olarak görülmektedir.
Davacı, Akinita Meleagrous Ltd.'in bir aile şirketi olduğunu, kendisinin de bu şirketin hissedarı olduğunu, mezkûr taşın-mazl-arın bu sıfatı nedeniyle adına kayıt edildiğini, bu hususların Taşınmaz Mal Komisyonu tarafından dikkate alınarak iadelerine karar verilmesi gerektiğini ileri sürmüştür.

Mezkûr taşınmaz malların 20/7/1974'deki kayıtlı sahibi olan Akinita Meleagrous Ltd.- tüzel kişiliğe sahip bir şirkettir. Mezkûr şirket, faaliyetlerini durdurmasına rağmen, sicilden terkin edilmediği cihetle, hükmi varlığını devam ettirmektedir.
Şirketin 20/7/1974 tarihinde sahip olduğu dava konusu taşınmazlarını şirket ortakları da olsa -başka kişilere devretmiş olması, yasanın 2 ve 6(2) maddelerindeki yasal durumu etkilememektedir. Bu nedenle davacının yukarıda belirtilen iddiasına hukuki bir değer verilmesi söz konusu değildir.
67/2005 sayılı yasanın yukarıda iktibas edilen 6(2) maddesi- dikkate alındığında, Taşınmaz Mal Komisyonunun, davacının başvurma hakkı olmadığına ilişkin bulgu ve kararı hatalı değildir.

Sonuç olarak, dava red ve iptal edilir. Masraflar davacı tarafından ödenecektir.




Şafak Öneri Necmettin Bostancı- Talât D. Refiker Yargıç Yargıç Yargıç


27 Haziran 2011


-


8



-


Full & Egal Universal Law Academy