Yüksek İdare Mahkemesi Numara 122/1981 Dava No 29/1981 Karar Tarihi 17.07.1981
Numara: 122/1981
Dava No: 29/1981
Taraflar: Münevver Tantura ile İskan ve Reh. Bakanlığı
Konu: Tahsisli malda ara emri
Mahkeme: YİM
Karar Tarihi: 17.07.1981

-D.29/81 Y.İ.M. 122/81
Yüksek İdare Mahkemesi Olarak Oturum Yapan
Yüksek Mahkeme Huzurunda.

Mahkeme Heyeti: Salih S. Dayıoğlu, N. Ergin Salâhi, Niyazi F. Korkut.

Anayasanın 118. Maddesi hakkında.

Müstedi: 1. Mü-nevver Tantura.
2. Mustafa Tantura, Güzelyurt A53/l.
- ile -
Müstedaaleyh:İmar, İskân ve Rehabilitasyon Bakanlığı vasıtasıyle
K.T.F. Devleti, Lefkoşa.

A R A S- I N D A.

Müstedi namına: Şefika Durduran.
Müstedaaleyh namına: Mustafa Arıkan.
Yasa Maddesi: 7030 sayılı Bakanlar Kurulu kararı.

İstemin Özeti: Müstedaaleyhin başvuru konusu malları Müstediye eşdeğer
olarak vermeği reddettiği zımnındaki yazısının hü-kümsüz ve etkisiz
olduğuna ve herhangi bir sonuç doğurmayacağına karar verilmesi
istemi.

OLAY: İlgi Bakanlar Kurulu kararı ile Tereke idare memurları olarak
kendilerine 2 yıllığına narenciye bahçesi tahsis edilen Müstedile-
rin tahs-isi bilâhare beş yıllığına çıkarıldı. Beş yıllık süre sona
ermeden, Bakanlığa müracaat eden Müstediler, bahçelerin tahsisini
terekesinin Güneydeki eşdeğerine karşılık talep ettiler. Müstedaa-
leyh Müstedilere verdiği yanıtta talebi reddetti. İ-şbu ara emrini
dosyalayan Müstediler, başvuru konusu taşınmaz malların, esas baş-
vuru neticeleninceye kadar başkalarına tahsis yapılmasını önlenme-
sini istediler. Müstedaaleyh itirazda bulundu.

SONUÇ: Bahçe ve tarladan oluşan başvuru kon-usu taşınmaz malların,
tahsis sürelerinin sona erdiğine kuşku yoktur. Bu durumda Müstedi-
lerin iyi bir dava sebebi varolduğunu söylemeğe imkân yoktur.
Ara Emri istidası reddolunur.

Atıfta Bulunulan Yargısal İçtihatlar:
Ali Emir Ahmet- ile İmar, İskân ve Rehabilitasyon Bakanlığı ara-
sındaki 50/79 sayılı YİM kararı.
Esat Varoğlu ile KTFD Bakanlar Kurulu arasındaki 265/80 sayılı YİM
kararı.
Abit Hulusi ile İskân ve Rehabilitasyon Bakanlığı arasındaki 48/81
sayılı YİM kara-rı (D.18/81).


H Ü K Ü M

Salih S. Dayıoğlu: Müstediler 1969 yılında ölen Hüseyin Mehmet Tantura terekesinin idare memurudurlar. İşbu ara emir istidası maksatları bakımından terekeye ait Güney Kıbrıs'ta taşınmaz malların bulunduğu ve -müstedilerin İskân, Topraklandırma ve Eşdeğer Mal açısından hak sahibi oldukları kabul edilmektedir.

Takriben Mart 1976 tarihinde zamanın ilgilileri müstedi terekeye Güzelyurtta 240 dönümlük bahçe ve tarla tahsis etti. Bahçeler için yapılan ilk tahsi-s 2 yıllığına idi ancak 7030 sayılı Bakanlar Kurulu kararı ile bu süre beş yıla çıkarıldı. Beş yıllık tahsis süresi sona ermeden 26 Şubat 1980 tarihinde ilgili Bakanlığa yazdıkları bir yazı ile müstediler terekeye tahsis edilen malları terekenin güneydeki -taşınmaz mallarına mukabil eşdeğer mal olarak terekeye verilmesi için gerekli işlemlerin yapılmasını talep ettiler. Yine 26.2.1981 tarihli bir yazı ile sözü edilen bahçelere elektrik motoru takılması ve sair yatırım projelerinin uygulanacağını bildirdiler -ve uzun vadeli yatırım projelerinin Bakanlıkça onaylanmasını talep ettiler. Bu iki yazıya bakanlık herhangi bir yanıt vermedi.

Müstedaaleyhin müstedilere gönderdiği 30.4.1981 tarihli bir yazı ile terekeye tahsis edilen bahçe ve tarla tahsislerinin ta-hsis sürelerinin 26.3.1981 de sona erdiği hatırlatıldı ve bu taşınmaz malların 8.5.1981 tarihine kadar tahliye edilip Bakanlığa teslim edilmesi istendi. Bunun üzerine müstediler 110/81 sayılı başvuruyu dosyalayıp sair şeyler meyanında bu yazının içeriğinin- hükümsüz ve etkisiz olduğuna ve herhangi bir sonuç doğurmayacağına karar verilmesi isteminde bulundular. Aynı zamanda 110/81 sayılı başvuruda bir de ara emir talep ettiler ancak 5.6.1981 tarihinde gerek 110/81 sayılı başvuru ve gerekse onunla ilgili ara e-mir istidaları geri çekildiğinden iptal edildiler. Daha sonra müstediler 8.6.1981 tarihinde 122/81 sayılı başvuruyu dosyaladılar. Bu başvuru ile müstediler müstedaaleyhin 30.4.1981 tarihli yazısının ve keza müstedaaleyhin başvuru konusu taşınmaz malları mü-stediye eşdeğer olarak vermeyi reddettiği zımnındaki 30.4.1981 tarihli yazının hükümsüz ve etkisiz olduğuna ve herhangi bir sonuç doğuramayacağına karar verilmesi isteminde bulundular.

Müstediler aynı günde işbu istidayı dosyaladılar ve esas başvuru -sonuçlanıncaya kadar başvuru konusu taşınmaz malların müstedilerden alınmasını önleyecek veya başkalarına tahsis yapılmasını önleyecek bir ara emrinin isdarını talep ettiler.

Dosyalanan itiraza ekli yemin varakasında başvuru konusu taşınmaz malların -tahsis sürelerinin hitam bulmasıyla ortada karara bağlanacak ciddi bir mevzu bulunmadığını veya ara emrinin verilmemesi halinde telâfisi imkânsız bir zararın doğmayacağı ileri sürüldü.

İdari davalarda verilecek ara emirleri ile ilgili mevzuat 1962 Yü-ksek Anayasa Mahkemesi Tüzüğünün 13(1) maddesidir. Sözü edilen 13(1) maddesinin ilgili kısmı aynen şöyledir:

"13.(1) Mahkeme .............. muamelenin herhangi bir safha-
sında, kendiliğinden veya herhangi biri tarafından istidası
- üzerine, davanın adilâne bir şekilde kararlaştırılması icap etti-
rirse, davayı esasında sonuçlandırmayan bir geçici emir
verilebilir."

..................

Yukarıda alıntısı yapılan maddede yer alan "adilâne" sözcüğüne -verilecek anlam YİM 265/80 sayılı Esat Varoğlu ile KTFD Bakanlar Kurulu vasıtasıyle KTFD Başsavcısı sayı ve ünvanlı idari davada bir karara bağlanmıştı. Sözü edilen davada Mahkeme şunları söyledi:

- "1962 Yüksek Anayasa Mahkemesi Tüzüğünün 13. maddesi uyarınca
bu gibi hallerde herhangi bir safhada mahkeme veya iki hakim,
başvurunun adilâne bir şekilde kararlaştırılmasını icap ettirirse
başvuruyu esasında sonuçlandırmayan bi-r geçici emir verebilir.
Kanımızca bu madde tahtinde herhangi bir geçici emrin verilebil-
mesi için müstedinin ciddi bir davası olduğu, davasının haklı bir
nedene dayandığı ve geçici emir verilmediği takdirde telâfisi
imkânsız z-arara uğrayacağı hususunda mahkemeyi ilk bakışta tatmin
etmesi gerekir."
-
Görülüyor ki idari davalarda da bir ara emrinin verilebilmesi için ortada ciddi bir davanın varolması önkoşuluna bağlanmıştır. Ciddi bir davanın varolması da o davada iyi bir dava sebebinin mevcut olmasına bağlıdır.

Bahçe ve tarladan oluşan baş-vuru konusu taşınmaz malların tahsis sürelerinin Mart 1981 tarihinde sona erdiğine kuşku yoktur. Tahsis süresi sona eren bir taşınmaz mal ile ilgili olarak müstedilerin istemlerinde "iyi" bir davası olup olmadığının araştırılması gerekir. - YİM 50/79 sayı ve Ali Emir Ahmet ile İmar, İskân ve Rehabilitasyon Bakanlığı vasıtasıyle KTFD ünvanlı başvuruda tahsis süresi sona eren mallarla ilgili olara-k müstedinin o konuda iyi bir dava sebebi olmayacağı hususunda karar verilmişti. Sözü edilen başvuruda sayfa 2'de Mahkeme şunları söyledi:

- "Bu durumda geçici emir maksatları için, yapılan tahsisin 2
yıl süre ile yapılmış olduğunun, bu sürenin 2.6.1977'de sona
erdiğinin ve dolayısıyle müstedinin lehine iyi bir başvuru sebe-
binin mevcut olduğunun gözükmediğin-in kabul edilmesi ve istida-
nın reddedilmesi gerekir."
-
Önümüzdeki istidada da konu taşınmaz malların tahsis sürelerinin tarlalar için Mart 1977'de ve bahçeler içinde Mart 1981'de sona erdiğine kuşku yoktur. Bu durumda her iki nevi taşınmaz mallar için ara emir maksatları bakımından müstedilerin iyi bir d-ava sebebi varolduğunu söylemeğe imkân yoktur.

Müstedi avukatı dikkatimize YİM 48/81 sayılı başvuruda Mahkemenin hükmünde yer alan bir ibareye çekti ve bahçelerin tahsis süreleri sona ermezden önce bunların onlara eşdeğer olarak verilmesi için başvur-uda bulunduğunu iddia etti. Sözü edilen başvuruda Mahkeme sayfa 2'de şunları söyledi:

- "Önümüzdeki başvuruda iki yıl sürenin geçtiğine kuşku yoktur.
- Ayrıca müstedinin bu sürenin uzatılması için gereken başvuruyu
- yaptığına ...... ...... dair şahadet ibraz etmemiştir."
-
Sözü edilen YİM 48/81 sayılı başvuruda konu taşınmaz mal zeytin ağaçları ile ilgili idi. Zeytin ağaçları ile ilgili yönetmeliğin 9. maddesi ise aynen şöyledir:

"Ağaçların tahsisi geçici olarak iki yıl süre ile yapılır.
Fakat ağaçlar-a gereken bakımı yaptığını gösterenlere tahsis ikin-
ci yıl sonunda, değişecek şartlar çerçevesinde uzatılabilecektir
ve bir yıl önce herkesin tımar ettiği ağaçları almasına öncelik
verilecektir. Fakat Güneyde zeytin ve harup ağacı bul-unanlara,
sahip oldukları ağaç sayısı kadar veya daha az ağaç tahsis edil-
diğinde bu ağaçların tahsisi sürekli olur."

Görülüyor ki zeytin ağaçlarına ilişkin tahsisin iyi bakım yapıldığı takdirde uzatılabileceğine ilgili yönetmelik cevaz v-ermektedir. Dolayısıyle zeytin ağaçlarının tahsis sürelerinin iyi bakım dolayısıyle uzatılmasını isteyen tahsis sahipleri bu konuda ilgili merciye başvurabilirler. YİM 48/81'de verilen hükümde yer alan ve müstedilerin avukatının dayandığı nokta zeytin ağaç-larına ilişkin tahsis sürelerinin uzatılmasına mütedair olup bahçelerle ilgili tahsis süreleri ile ilgisi yoktur.

Yukarıdaki nedenlerle ara emir istidası reddolunur.




(Salih S. Dayıoğlu)(N. Ergin Salâhi)(Niyazi F. Korkut)
Yargıç -Yargıç Yargıç


17 Temmuz 1981





- 374 -



Full & Egal Universal Law Academy