Yüksek İdare Mahkemesi Numara 120/1993 Dava No 1/1996 Karar Tarihi 04.01.1996
Numara: 120/1993
Dava No: 1/1996
Taraflar: Zübeyir Sönmez vd ile İskân Bakanlığı
Konu: Sahibi bulundukları başvuru konusu malın avlusunun ilgili şahıslara verilmesi
Mahkeme: YİM
Karar Tarihi: 04.01.1996

-D.1/96 YİM 120/93

Yüksek İdare Mahkemesi Olarak Oturum Yapan
Yüksek Mahkeme Huzurunda
Mahkeme Heyeti: Metin A. Hakkı, Nevvar Nolan, Seyit A. Bensen.

Müstedi: 1. Zübeyir Sönmez, -Karaoğlanoğlu.
2. Jale Sönmez, Karaoğlanoğlu.
ile
Müstedaaleyh: 1. KKTC İskân Bakanlığı vasıtası ile KKTC.
Başsavcılığı, Lefkoşa.
2. KKTC İnceleme ve Dağıtım Komisyonu vasıtası ile
KKTC Başsavcılığı, Lefkoşa.
3. KKTC Tapu Dairesi vas-ıtası ile KKTC
Başsavcılığı, Lefkoşa.
4. Eşdeğer Tazmin Komisyonu vasıtası ile KKTC
Başsavcılığı, Lefkoşa.
A r a s ı n d a.

Müstediler namına: Avukat Serhan Çınar.
Müs-tedaaleyhler namına: Savcı Güven Silman.
İlgili Şahıslar: Şahsen.



H Ü K Ü M

Metin A. Hakkı: Bu başvuruda Mahkemenin hükmünü Sayın Yargıç Seyit A. Bensen verecektir.

Seyit A. Bensen: Müstediler işbu başvuru ile kendi isimlerine kayıtlı bulunup Girne'de- Aşağı Girne Mahallesi, Atillâ Sokak mevkiinde kâin koçan numarası 2129, Pafta/Harita XII/21.1.1, Blok C, parsel 168 tahtında Girne Kaza Tapu Dairesinde kayıtlı bulunan taşınmaz malların (dükkânı) ve mezkûr malın üzerinde bulunduğu parselin kullanımı Fasıl- 224'ün 6. maddesi kurallarına tabi olduğu halde Müstedaaleyhler tarafından Müstedilerin bilgisi ve izni haricinde Müstedilerin mal sahibi bulundukları bir anda, yukarıda referansları verilen malın avlusunu İlgili Şahıslar Mustafa Zorlu ve Sevgül Zorlu'yu- vermek de adlarına kaydetmek hususunda alınan kararların ve yapılan işlemlerin hükümsüz ve etkisiz olduğuna ve herhangi bir sonuç doğuramayacağına dair bir karar verilmesi isteminde bulunmuşlardır.

Müstedaaleyhler itirazname dosyalamakla birlikte, onlar-ı temsilen Mahkemede hazır bulunan Savcı itiraznamelerinde ısrarlı olmayacaklarını ve duruşma boyunca sessiz kalacaklarını belirtti.

İlgili Şahıs olan Mustafa Zorlu ve Sevgül Zorlu avukatları vasıtası ile bir itirazname dosyaladılar. İlgil şahıslar dosya-ladıkları itiraznamede özetle başvuru konusu avlunun Müstedilerin kullanımına bırakılmadığını, İlgili Şahısların 1974 yılından beri tahsislerinde bulunan avluyu işyeri olarak kullandıklarını ve 2.4.1992 tarihinde koçan aldıklarını, bu nedenle Müstedilerin -konu avlu üzerinde herhangi bir hak iddia edemiyeceklerini; keza Müstedilerin 13.11.1991 tarihinde başvuru konusu avlunun koçanını almalarına ve konu avlu üzerinde hiçbir hakları olmadığını bilmelerine rağmen Müstedilerin bu başvuruyu 75 günlük süre, içind-e dosyalamadıkları cihetle başvurunun ileri gidemeyeceğini ileri sürdüler.

Mahkemede yapılan duruşmada Müstedilerden sadece Müstedi No.1 başvuruyu ispat etmek için kendisi şahadet vermiş ve 8 adet belgeyi Emare - 8 olarak Mahkemeye ibraz etmiştir. Duruşm-ada avukatsız bulunan İlgili Şahıslardan Mustafa Zorlu da bizzat şahadet vermiş ve 1 adet belgeyi de Emare 9 olarak Mahkemeye ibraz etmiştir.

Müstedaaleyh taraf ise duruşma süresince sessiz kalarak herhangi bir şahadet ibraz etmemiştir.

Başvuruda ihtil-âf konusu olmayan olgular aşağıdaki gibidir: Girne'de, Atillâ Sokak mevkiinde kâin Pafta/harita XII/21.1.1, Blok C, Parsel 168 üzerinde zemin katta yol üzerinde 3 dükkân, dükkânların arka tarafında Emare 2 olarak ibraz edilen zemin katı, Dosya Plân No.1, S-eri Plân No. E.202'de zemin katta 1 no. ile gösterilen başvuru konusu avlu ve dükkânların üzerinde (1.katta) bir daire bulunmaktadır.

Müstediler karı-koca olup Girne'de Atillâ Sokak mevkiinde yukarıda Pafta/Harita ve Parsel numarası verilen Seri Plân No.- 202, Dosya Plân No.1'de zemin katta 4 nolu dükkânın 2129 kayıt nolu taşınmaz mal koçanı ile 13.11.1991 tarihinden beridir müştereken kayıtlı mal sahibidirler. Müstediler bu malı eşdeğerci Kamil Ferhat ve Ayşe Ferhat isimli şahıslardan satın almışlardır.

-Mahkemeye Emare 1 olarak ibraz edilen 2129 kayıt nolu taşınmaz mal koçanında Müstedilere satılan mal Seri Plan No. E.202, Dosya Plân No. 1'de zemin katta 4 nolu dükkân şeklinde tarif edilmiştir. Taşınmaz mal koçanında yer alan bir not ise aynen şöyledir:
-
"Not: Yüzölçümü 0-02480 ayakkare olan bu parselin ve bu dükkânın tasarrufu Fasıl 224'ün 6.cı maddesi kurallarına tabidir."

Zemin katta Müstedilerin 4 nolu dükkânına bitişik 2 ve 3 nolu dükkânlar ise başka kişilere tahsislidir. 2, 3 ve 4'nolu dükkânların- üstündeki daire ve zemin katta krokide 1 numara ile gösterilen başvuru konusu avlu başvuruda İlgili Şahıs olarak görülen Mustafa Zorlu'ya 1974 yılında tahsis edilmiş ve 27.3.1992 tarihinde düzenlenen "T" cetveline de dahil edilerek İlgili Şahıslara 2.4.19-92 tarihinde 2183 nolu taşınmaz mal koçanı ile müştereken kayıt edildi.

Mahkemeye Emare 3 olarak sunulan 2183 kayıt nolu taşınmaz mal koçanında İlgili Şahıslara verilen mal: Seri Plân No. E.202'nin zemin katında 1 numara ile gösterilen 1 hol, 1 tuvalet -ve avlu ile 1. katta 1 numara ile gösterilen 1 salon-salomanje, 3 yatak odası, 1 yemek odası, 1 mutfak, 1 banyo, 1 tuvaletten müteşekkil daire şeklinde tarif edilmektedir. 2183 kayıt nolu taşınmaz mal koçanından görüleceği üzere İlgili Şahısların zemin kat-ta 1 numara ile gösterilen yerde 1 hol, 1 tuvalet ve avlu bulunmaktadır. Bu avlu İlgili Şahıs Mustafa Zorlu'nun şahadetine göre sadece kendisi tarafından kullanılmakta ve bina yıkılmadan Müstedilerin başvuru konusu avluya girmeleri mümkün değildir.

Müste-dilerin pis su kuyuları başvuru konusu 1 nolu avludadır. 1 nolu avluya İlgili Şahıslara ait holden geçilmektedir. Müstedi No.1 Mayıs 1992 yılında 1 nolu avludaki pis su kuyusuna geçmek istedi ve bu maksat için İlgili Şahıs Mustafa Zorlu'dan izin istedi. İl-gili Şahıs, 1 nolu avlunun kendisine ait olduğunu ileri sürerek geçiş iznini vermedi. Bunun üzerine Müstedi No.1, konuyu Girne Kaza Tapu Dairesi nezdinde araştırdı ve Tapu Dairesinden 168 nolu Parseldeki başvuru konusu avlunun İlgili Şahısların taşınmaz ma-l koçanına dahil olduğunu öğrendi. Emare 3 olarak sunulan 2183 nolu taşınmaz mal koçanında da 168 nolu parsel üzerindeki 1 nolu yerde gösterilen avlunun gerçekten İlgili Şahısalr adına kayıtlı olduğu görülmektedir.

Müstediler 1 nolu yerde gösterilen avlu-nun İlgili Şahısların taşınmaz mal koçanında kayıtlı olduğunu öğrendikten sonra Saptama, Değerlendirme ve Tazmin Komisyonu Başkanlığına 28.7.1992 tarihli bir dilekçe vererek Fasıl 224'ün 6. madde kurallarına tabi olan başvuru konusu avlunun tamamı üzerinde- kendilerine müşterek kullanım hakkı tanınmadan İlgili Şahıslara yanlışlıkla verilip verilmediğini sordu ve bu yanlışlığın düzeltilmesini talep ettiler. Bu talep üzerine Eşdeğer Mal Saptama, Değerlendirme ve Tazmin Komisyonu Başkanlığı 1 nolu avlu konusund-a oluşan pürüzü görüşmek üzere 18.12.1992 tarihli bir yazı ile İlgili Şahısları, diğer tahsis sahipleri ve Müstedileri 24.12.1992 tarihinde toplantıya çağırdı. Yapılan toplantıda İlgili Şahıs Mustafa Zorlu, diğer tahsis sahipleri ve Müstediler ile varılan -mutabakata katılmadı ve toplantıyı terketti. Bu gelişme üzerine Eşdeğer Mal Saptama, Değerlendirme ve Tazmin Komisyonu Başkanı Müstedilere gönderdiği 11.6.1993 tarih ve D.D. 4605 sayılı bir yazı ile 24.12.1992 tarihinde gerçekleşen toplantıda alınan uzlaşm-a kararının uygulanmasına olanak bulunmadığını bu nedenle durumun eski şeklini koruyacağını bildirdi. Durumun eski şeklini koruyacağını öğrenen Müstediler önümüzdeki işbu başvuruyu dosyaladılar.

Duruşmada Emare 3 olarak sunulan 2.4.1992 tarih ve 2183 kay-ıt nolu taşınmaz mal koçanından tespit edildiğine göre yüzölçümü 2480 ayakkare olan 168 nolu parsel üzerine zemin katta kâin konu avlu İlgili şahıslar adında müştereken kayıtlı olduğu görülmeketdir. Yine Emare 1 olarak sunulan 13.11.1991 tarih ve 2129 kayı-t konu taşınmaz mal koçanından tespit edildiğine göre yüzölçümü 2480 ayakkare olan 168 nolu parsel üzerinde zemin katta kâin 4 nolu dükkânın Müstediler adına müştereken kayıtlı olduğu ve tasarrufu Fasıl 224'ün 6. maddesi kurallarına tabi olduğu görülmeket-dir. Böylece Emare 1, 2129 kayıt nolu taşınmaz mal belgesi ile Müstedilere ait 4 nolu dükkânın mülkiyet durumu sabit olmuştur.

Müstediler 168 nolu Parsel üzerinde kâin başvuru konusu avlu ile binanın temelleri, binayı destekleyen ana duvarlar, merdiven b-asamakları, çatı ve tavan Yasa gereği ve koçanlarına göre müstediler ile birlikte mezkur binanın diğer dükkân ve dairesini tasarruf eden kişilerin müşterek kullanımında olduğunu, Müstedaaleyher Müstedilerin koçanında yazılı bulunan ve müşterek alan olarak -kullanılması gereken avluyu İlgili Şahıslar adına koçan ettiklerini, Müstedaaleyhler tarafından yapılan bu işlmeler ve/veya bu konuda alınan kararlar Müstedilerin bilgisi haricinde ve rızaları hilâfına yapıldığını bu nedenle yapılan işlem ve/veya alınan ka-rarların yasal ve geçerli olmadığını ileri sürdüler.

Müstedilere verilen Emare 1, 13.11.1991 tarih ve 2129 kayıt nolu taşınmaz mal koçanının Fasıl 224 Taşınmaz Mal (Tasarruf, Kayıt ve Kıymet Takdiri) Yasasının 6. madde kurallarına tabi olduğu açıktır. Sö-z konusu 6. madde aynen şöyledir:

-"6. (1) When a building consist of more than one storey each storey which can properly and conveniently be held enjoyed as a separate and self-contained tenement, may be owned, held and enjoyed separately as private property.
-
(2) The site on which the building is standing, the foundations thereof, the main walls supporting the wholw building,its roof, the main staircase leading to the various storeys, the main corridors thereof and any other part of the ground or build-ing which is of common use to the owners of the avrious storeys, shall be owned, held and enjoye by all of them in undivided shares.

(3) The owner of each storey may make any alterations, additions or repairs to his storey provided that th-ey do not prejudice the rights of the owner of any other storey and they do not unduly ,nterfere with the enjoyment thereof by the owner of such other storey.

(4) Subject to any agreement between themselves, the owners of the several store-ys shall maintain, repair, or restore any part owned, held and enjoyed by them in und,ivided shares as in subsection (2) of this section provided and the cost thereof shall be borne by every such owner in proporation to the value of his storey as registere-d or recorded immediately before the need for incurring such cost has arisen:

Provided that, if any owner fails or neglects to comply with the requirements of this subsection, any other owner may do all such act and incur such expense as may be reason-ably necessary for the pursue and may recover the amount for which the owner in default may be liable, by civil action."

Yukar-ıdaki 6. maddeden açıkça anlaşılacağı üzere birden fazla kattan oluşan ve her katı ayrı ve bağımsız bir mesken olarak kullanılabilen bir binanın üzerinde oturduğu arsa, bina temelleri, tüm binayı destekleyen esas duvarlar, binanın çatısı, çeşitli katlara g-iden esas merdiven, binanın esas koridorları ile çeşitli katların mal sahiplerince ortaklaşa kullanılan yer veya binanın herhangi bir kısmı, tüm mal sahipleri tarafından bölünmemiş hisseler halinde malik olunur ve kullanılır.

Yukarıdaki 6. maddeden anlaş-ılacağı üzere 2480 ayakkare alanı olan 168 nolu arsa ve bu arsanın kapsamı içinde bulunan başvuru konusu avlu binanın diğer ortak kısımları tüm mal sahipleri tarafından bölünmemiş hisseler halinde malik olunur ve müştereken kullanılır. Bu durumda her kat s-ahibinin başka kat sahiplerinin ortak mülkiyet haklarına zarar vermemesi ve kullanımı engel-lememesi gerekir.

Müstediler Yasa gereği konu avlunun ortak mülkiyetinden İlgili Şahıslardan çok önce 13.11.1991 tarihinde almışlardı.

Müstedaaleyhler 2.4.1992 -tarih ve 2183 kayıt nolu taşınmaz mal koçanı ile 168 nolu Parsel üzerinde kâin ve Müstedilerin de ortak mülkiyetinde bulunan konu avlunun tüm mülkiyetini, avlunun tüm mülkiyeti kendilerinde olmadığı halde, İlgili Şahıslara verirken 2 kattan müteşekkil bina-nın bağımsız bir birimini teşkil eden 4 nolu dükkân için Müstedilere 13.11.1991 tarihinde ve bu tarihten önce de eski mal sahiplerine 2129 kayıt nolu taşınmaz mal koçanı verildiğini ve bu koçanın Fasıl 224 Madde 6 kurallarına tabi olduğunu hiç dikkate alma-dıkları anlaşılmaktadır. Müstedaaleyhler Müstedinin 6. madde kurallarından kaynak-lanan ortak mülkiyet haklarının doğrudan doğruya etkileneceğini ve özellikle konu avlunun yasa gereği ortak mülkiyette olduğunu hiç dikkate almadıkları açıktır.

Müstedaaley-hlerin, Müstedilerin taşınmaz mal koçanında yazılı bulunan ve yasal olarak ortak mülkiyette olması gerken konu avluyu ilgili Yasaya ve müşterek mal sahipliliği kurallarına aykırı olarak ve tüm mülkiyet kendilerinde olmadığı bir anda İlgili Şahıslara verilm-esine ilişkin kararı alarak ve bilâhare 2.4.1992 tarihinde Tapu'da adlarına kaydetme yönüne gitmeleri hem Müstedilerin yasal haklarını gaspeden hem de idari yönden hatalı bir işlemdir.

Başvuru konusu avlu Fasıl 224'ün 6. madde kurallarına girdiğine göre -Müstedaaleyhlerin tüm mülkiyet kendilerinde olmadığı halde konu avlunun tümünü İlgili Şahıslara vermeğe ve adlarına kayıt etmeğe herhangi bir hak ve yetkileri yoktu. Konu karar ve kayıt işlemi bu durumda herhangi bir yasal dayanaktan yoksun olup İlgili Yas-anın ruhuna ve özüne aykırıdır.
Yine önümüzdeki meselenin olgularına bakıldığında Müstedaaleyhlerin, Müstedilerin 6. Madde kuralları tahtındaki ortak mülkiyet haklarına aykırı hareket ederken Müstedilere herhangi bir söz hakkının tanınmadığı ve rızalarını-n da alınmadığı görülmektedir.

Yukarıada belirtilenler ışığında Müstedaaleyhlerin başvuru konusu kararları alıp konu işlemleri yapmakla Fasıl 224 Madde 6 kurallarına aykırı hareket edip yetkilerini aştıklarına ve hata yaptıklarına kuşku yoktur. Yasaya ay-kırı karar ve işlemlerin ise iptal edilmeleri gerekmektedir.

75 gün süre hususunda ileri sürülen iddialara gelince; Yukarıda izah edildiği üzere Müstedaaleyhlerin, Müstedilerin de yasa gereği ortak mülkiyetinde olan konu avlunun tüm mülkiyetini, avlunun -tüm mülkiyeti kendilerinde olmadığı bir anda İlgili Şahıslara vermeğe ve adlarına kayıt etmeğe herhangi bir hakları olmadığı gibi yasal yetkileri de yoktu. Konu karar ve kayıt işlemleri herhangi bir yasal yetkiden yoksun olduğu ve hatanın halen devam ettiğ-i nedeni ile Mahkemeye başvurmanın herhangi bir süre aşımına tabi olmadığını kabul etmek gerekir.

Yukarıda izah edilen sebeplerden dolayı Müstedilerin Yüksek İdare Mahkemesine müracaatı herhangi bir süre aşımına tabi değildir.

Önümüzdeki meselede de M-üstedaaleyhlerin 2.4.1992 tarihli işbu başvuru konusunu teşkil eden malın avlusu ile ilgili kayıt kararı yasal dayanaktan yoksun olduğundan başvuru kabul edilir ve başvuru konusu malın avlusunun İlgili Şahıslar adına kaydının hükümsüz ve etkisiz olduğuna v-e herhangi bir sonuç doğurmayacağına karar verilir.

Meselenin tüm ahval ve şeraitini nazarı dikkate aldıktan sonra masraflar için herhangi bir emir verilmez.


(Metin A. Hakkı) (Nevvar Nolan) (Seyit A. Bensen)
- Yargıç Yargıç Yargıç

4 Ocak 1996















-


1



-


Full & Egal Universal Law Academy