Yüksek İdare Mahkemesi Numara 1/1994 Dava No 20/1997 Karar Tarihi 24.10.1997
Numara: 1/1994
Dava No: 20/1997
Taraflar: İbrahim Atilla ile Merkez Bankası arasında
Konu: Kooperatif Merkez Bankasındaki hizmetlerinin emeklilikten sayılması istemi
Mahkeme: YİM
Karar Tarihi: 24.10.1997

-
D.20/97 YİM 1/94

Yüksek İdare Mahkemesinde.
KKTC Anayasasının 152'nci Maddesi Hakkında.

Yargıç Seyit A. Bensen Huzurunda.

Müstedi : İbrahim Atilla, KKTC Merkez Bankası,
Merkez Bankası Şubesi, Lefkoşa

- -ile -

Müstedaaleyh : KKTC,Merkez Bankası, Lefkoşa

A r a s ı n d a.

Müstedi namına : Avukat Tevfik Mut
Müstedaaleyh namına : Avukat Ümit Özdil.

-------------------

H Ü K Ü M

Müstedi 1.6.1962 tarihinde Kıbrıs Türk Kooperatif M-erkez Bankası Ltd.'de İhtiyat Sandığına bağlı olarak istihdam edilmiş ve Müdür Yardımcısı olarak görev ifa etmekte iken 31.3.1984 tarihinde kendi isteği ile istifa etti. İhtiyat Sandığı kapsamında olan Müstediye 17.4.1984 tarihinde 524,548,50 TL prim, 747,-871,85 TL depozit ödemesi yapılarak İhtiyat Sandığı kapsamından çıkarıldı. Keza Müstedi K.T.Kooperatif Merkez Bankası Ltd'den de 1,984,347 TL kıdem tazminatı aldı. Müstedi bilâhare 15.5.1984 tarihinden itibaren KKTC Merkez Bankasında göreve başladı ve daha- sonra 1.6.1985 tarihinde asil kadroya atandı. Bu başvuru dosyalandıktan sonra da Müstedi Mayıs 1995 tarihinde emekliye ayrıldı.
31/83 sayılı KKTC Merkez Bankasının 23. maddesi uyarınca çıkarılan A.E.161/84 sayılı KKTC Merkez Bankası Memurları Teşkilât T-üzüğünün 15. maddesine göre Merkez Bankası Personelinin emeklilik işlemlerinde Devlet Emeklilik Yasasındaki esaslar ve prensipler aynen uygulanır. Bu yetkiye dayanarak Müstedaaleyh Bankanın Yönetim Kurulu 21.4.1986 tarihinde aldığı 70 sayılı bir karar ile -Bankaya girişten önce yapılan ve emeklilik kapsamına giren hizmetlerden ötürü personelin bu hizmetlerine karşılık almış oldukları tazminatları 1 Mayıs 1986 tarihinden itibaren 6 aylık veya 2 yıllık süre içerisinde eşit taksitlerle ödenmesini öngördü. Bu ka-rar mucibince Müstedaaleyh, Müstediye 28.4.1986 tarihli bir yazı gönderdi ve K.T.Kooperatif Merkez Bankasındaki hizmetlerinin emeklilik hakkı kazandıran hizmet olarak kabulü için almış olduğu tazminatı, 1.5.1986 tarihinden itibaren azami 2 yıl içinde eşit -taksitlerle iade etmesi gerektiğini bildirdi. Müstedi ise Müstedaaleyhe gönderdiği 23.6.1986 tarihli bir yazı ile Müstedaaleyh Bankaya girişten önce yapmış olduğu ve Emeklilik Yasası kapsamına giren K.T.Kooperatif Merkez Bankasındaki hizmetleri için kesin -olarak herhangi bir emeklilik hakkı talep etmeyeceğini beyan etti. Bilâhare fikir değiştiren Müstedi takriben 4 yıl 5 ay sonra 17.11.1990 tarihinde Müstedaaleyhe gönderdiği bir yazı ile K.T.Kooperatif Merkez Bankasındaki emeklilik hakkı kazandıran hizmet y-ıllarının Emeklilik Yasasındaki esaslar ve ilkeler çerçevesinde işleme tabi tutulması hususu ile bahse konu hizmet yıllarıyle ilgili mâli mükellefiyetlerini defaten ödeyerek kapatacağını ve tarafından sehven verilen 23.6.1986 tarihli ferağ dilekçesinin geç-ersiz olduğunu ve iptal edilerek iadesini talep etti. Müstedi bu başvurusuna herhangi bir yanıt alamadı. Yazısına yanıt alamayan Müstedi 12.9.1993 tarihinde Müstedaaleyhe bir hatırlatma yazısı gönderdi. Hatırlatma yazısı üzerine Müstedaaleyh 22 Ekim 1993 t-arihinde Müstedinin bu istemlerini, KKTC Hukuk Dairesinin görüşü alındıktan sonra uygun bulmadığını Müstediye bildirdi. Bunun üzerine Müstedi bu başvuruyu dosyalayarak Müstedaaleyhin Müstediye gönderdiği MPM/101 sayı ve 22 Ekim 1993 tarihli kararının hüküm-süz ve etkisiz olduğuna ve herhangi bir sonuç doğuramayacağına ilişkin bir karar verilmesi isteminde bulundu.

Müstedaaleyh ise dosyalamış olduğu itirazda sair şeyler yanında, Müstedinin K.T.Kooperatif Merkez Bankası Ltd.'deki hizmetlerinin emeklilik hak-kı kazandıran hizmet olarak sayılması için Müstedinin bu gibi hizmeti için almış olduğu tazminatı Emeklilik Yasasının 39(4) maddesi gereğince 1.5.1986 tarihinden itibaren 2 yıl içinde iade etmesi koşuluna bağlı olduğunu, Müstedinin istemini ve/veya ödeme t-eklifini 1.5.1986 tarihinden itibaren 2 yıl içinde yapmadığı cihetle kabul etmediğini ileri sürdü ve başvurunun reddedilmesini istedi.

Bu başvuruda karara bağlanması gereken husus Müstedinin 26/77 sayılı Emeklilik Yasasının 39(4) maddesinde öngörülenleri- yerine getirip getirmediğidir.
Başvuruya konu edilen değiştirilmiş şekliyle 26/77 sayılı Yasanın 39(4) maddesi aynen şöyledir.
"(4) Başka herhangi bir yasada aksine kural bulunmasına ve hizmetlerinin kesintili olmasına bakılmaksızın:
Türk Cemaat Meclisi-ne bağlı kuruluşlardaki (Meclis Dairesi, Kooperatif İşleri Dairesi, Sosyal İşler Dairesi, Maarif Dairesi, Murakıplık Dairesi ve Maliye Dairesi) kadrolarda ihtiyat sandığına bağlı olarak görev ifa edenler;
Kooperatif Şirketler Yasası altında kurulan Koopera-tif Şirketlerde ve Teftiş ve Nezaret Sandığında görev ifa edenler ; ve
21 Aralık 1963 tarihinde İngiliz Üslerinde görevli olup Türk Yönetimince mücahitliğe celbedilmeleri nedeniyle İngiliz Üslerindeki görevlerini bırakmak mecburiyetinde kalan ve bu durumu- yazılı olarak tevsik edenler daha sonra kamu görevine veya siyasal kamu görevine geçmek ve emeklilik hakkı kazandıran bir mevkiye atanmış veya seçilmiş olmak ve üslerden gelenler Üst Yönetiminden aldıkları tazminatı iki yıl içinde taksitle geri vermek koş-uluyla, bu yasa uyarınca hak sahibi olurlar.
Bu gibi kişilerin hizmet sürelerindeki kesintiler dikkate alınmaz; hizmet süreleri birleştirilerek hesaplanır."

Görüleceği gibi Kooperatif Şirketler Yasası altında kurulan Kooperatif Şirketlerinde görev ifa -edenler daha sonra kamu görevine geçmek ve emeklilik hakkı kazandıran bir mevkiye geçmek veya atanmış olanlar aldıkları tazminatı 2 yıl içinde taksitle geri vermek koşulu ile sözkonusu hizmetleri bakımından bu yasa uyarınca hak sahibi olmalarını öngörür. -Bu madde altında kişinin Kooperatif Şirketlerindeki hizmetleri emeklilik hizmetlerinden sayılabilmesi için yasanın 39(4)(b) ve (c) bendleri altındaki koşulların yerine getirilmesi gerekir. (Gör: YİM.63/79;YİM. 94/79; YİM.138/79 ve YİM.85/84.) Bu durumda as-li kadroya geçtikten 2 yıl zarfında ilgili kişinin aldığı tazminatı geri vermesini öngörmektedir.

Müstedi avukatı, Müstedinin K.T.Kooperatif Merkez Bankası Ltd.'deki geçmiş hizmetleri, sürekli kadroya atanması üzerine Emeklilik Yasasının 39. maddesinin -4. fıkrasının (b) bendi gereğince emeklilik hakkı kazandıran hizmet statüsüne dönüştüğünü, bu nedenle ve yasanın esas amacı dikkate alındığında 39. maddenin (4)(c) bendindeki koşulun yön verici bir yasa maddesi olarak kabul edilmesi gerektiğini ileri sürmü-ştür. Müstedi avukatı bu iddiasını YİM/İstinaf 17/90 (D.3/91) sayılı Yüksek İdare Mahkemesi kararına dayandırmıştır. Yasanın 39(4)(c) bendi incelendiğinde bu bend altında aranan koşul emeklilik hakkı kazandıran bir mevkiye atandıktan sonra aldıkları tazmin-atın 2 yıl içinde taksitle geri verilmesini öngörür. Bu yön verici değil amir bir kuraldır. Başka bir ifade ile bu yasa ve bu madde uyarınca hak sahibi olabilmek için alınan tazminatı 2 yıl içinde taksitle geri vermek koşuldur. Bu koşula uymayanlar ve bu k-oşulu yerine getirmeyenlerin bu gibi hizmetleri emeklilik hakkı kazandıran hizmet olarak ele alınamaz. (Gör: YİM.63/79;YİM.94/79;YİM.138/79 ve YİM.85/84.) (YİM/İstinaf 17/90 (D.3/91) sayılı Yüksek İdare Mahkemesi davasındaki olgular önümdeki davanın olgula-rından farklıdır. Bu nedenle YİM/İstinaf 17/90 (D.3/91) sayılı davadaki prensipler bu davanın olgularına uygulanamaz.

Müstedi 1.6.1985 tarihinden itibaren KKTC Merkez Bankasında asil kadroya atanmış ve bu tarihte yasanın 39(4)(b) ve (c) maddesi kapsamı -altında bir hak sahibi durumuna girmiştir. KKTC Merkez Bankası Yönetim Kurulunun 21.4.1986 tarih ve 70 sayılı kararına göre Müstedinin 1.5.1986 tarihinden itibaren 2 yıl içerisinde İhtiyat Sandığından aldığı prim ve depozito ödemeleri ile K.T.Kooperatif Me-rkez Bankası Ltd.'den aldığı kıdem tazminatlarını Müstedaaleyh KKTC Merkez Bankasına öngörülen zaman içinde geri vermesi gerekirdi. Müstedi bu koşulu yerine getirmemiş, tam tersine bu hizmetleri için hak talebinde bulunmayacağını 23.6.1986 tarihli yazısı i-le belirtmiş ve bu suretle kendi isteği ile emeklilik hakkı kazandıran hizmetlerinden feragat etmiştir. Kendi isteği ile emeklilik hakkı kazandıran hizmetlerinden feragat eden Müstedinin bu davada meşru menfaatı olduğu söylenemez. KKTC Merkez Bankası Yönet-im Kurulunun 70 sayılı kararında belirtilen 1 Mayıs 1986 tarihinden itibaren, Müstedinin başvurduğu tarihe kadar bu 2 yıllık süre çoktan geçirilmiştir. Müstedinin durumu bu yönde değerlendirildiğinde K.T.Kooperatif Merkez Bankası Ltd.'de çalıştığı sürece İ-htiyat Sandığı kapsamında bulunan hizmetlerinin yasanın 39(4)(b) ve (c) bendleri altındaki koşullara vaktinde uymadığı ve emeklilik hakkı kazandıran hizmetlerinden feragat ettiği nedeniyle emeklilik kapsamına girip emeklilik hizmetlerinden sayılması olanağ-ı olmadığı kanısındayım. Müstedaaleyhin başvuru konusu edilen kararı bu yönden değerlendirildiğinde hatalı olmadığı görülür.

Yukarıda belirtilenlerden anlaşılacağı gibi Müstedi başvurusunda muvaffak olmamıştır.

Sonuç olarak başvuru reddolunur. Masraf-lar hususunda herhangi bir emir verilmez.



Seyit A. Bensen
Yargıç
24 Ekim 1997





7






Full & Egal Universal Law Academy