Yüksek İdare Mahkemesi Numara 119/2001 Dava No 10/2005 Karar Tarihi 27.06.2005
Numara: 119/2001
Dava No: 10/2005
Taraflar: Ayşe Ener ile Kamu Hizmeti Komisyonu Başkanlığı vd.
Konu: Okul Müdürlüğü Mevkiine atama kararının iptali istemi - Yönetsel Yargı Yerinin Kendi Takdirini, Komisyonun takdiri yerine koyup koyamayacağı
Mahkeme: YİM
Karar Tarihi: 27.06.2005

-D.10/2005 YİM 119/01
Yüksek İdare Mahkemesinde
Anayasanın- 152. Maddesi Hakkında.

Mahkeme Heyeti:Nevvar Nolan, Seyit A.Bensen, Necmettin Bostancı.


Davacı: Ayşe Ener, 6 Aydınlık Sok., Aşağı Maraş - Gazi Mağusa

- ile -

Davalı: 1- Kamu Hizmeti Komisyonu Başkanlığı vasıtası ile
KKTC, Lefko-şa
2- KKTC Milli Eğitim ve Kültür Bakanlığı vasıtası ile
KKTC, Lefkoşa

İlgili Şahıs: Sonay Mahirel, Gazi Mağusa Meslek Lisesi

A r a s ı n d a.

Davacı tarafından Avukat Emine Erk
Davalılar tarafında-n Kıdemli Savcı Neclâ Şenol
İlgili Şahıs tarafından Avukat Savaş Atakan.

---------------

H Ü K Ü M

Nevvar Nolan: Gazi Mağusa Meslek Lisesinde müdür muavini olarak görev yapan Davacı, Kamu Hizmeti Komisyonunun Milli Eğitim ve Kültür Baka-nlığı Genel Ortaöğretim ve Mesleki Teknik Öğretim Daireleri öğretim kadrolarında münhal ilan ettiği 16 adet okul müdürü mevkiine müracaat etti. 16 adet okul müdürü mevkiine atama yapan Kamu Hizmeti Komisyonu, Davacıyı atamadı. Davacı işbu davayı dosyalayar-ak, Kamu Hizmeti Komisyonunun, okul müdürü mevkiine atananlar arasında bulunan Sonay Mahirel'i kendisine tercih edip okul müdürü mevkiine atamasına ilişkin kararının, hükümsüz ve etkisiz olduğuna dair bir karar talep etmektedir.
Öğretmenlerin tayin ve ter-filerinde yetkili organ Kamu Hizmeti Komisyonudur, 25/85 sayılı Öğretmenler Yasasının 5(1) maddesi öğretmenlerin atanmalarının, yükselmelerinin Kamu Hizmeti Komisyonunca yapıldığını söylemektedir. Anayasanın 121(2) maddesinde tarafsız ve bağımsız bir organ- olduğu ifade edilen Kamu Hizmeti Komisyonu, tayin ve terfilerde takdir yetkisine sahiptir. Kamu Hizmeti Komisyonu takdir yetkisini kullanarak, atama yapılacak kadro için en iyi, en uygun adayı saptar ve saptadığı adayı atar. Kamu Hizmeti Komisyonu yasanın- çizdiği çerçeve içerisinde hareket etmiş, olguları veya ilgili hukuk kurallarını yanlış kavramamış, tüm ilgili olguları değerlendirmeye almış ve yetkisini kötüye kullanmamış ise, Kamu Hizmeti Komisyonunun kullandığı takdire, hata yaptığı açıkça görülmedik-çe, yönetsel yargı yeri müdahale etmez.

Davacı, okul müdürü mevkiine kendisini değil de, bu davada İlgili Şahıs konumunda olan Sonay Mahirel'i atayan Kamu Hizmeti Komisyonu kararının hatalı olduğu iddiasındadır. Yönetsel işlemlerin hukuka uygun olduğu ka-rinesi vardır, tabii ki bu aksi kanıtlanabilir bir karinedir. Burada da, öğretmenlerin yükselmesinde yani terfisinde takdir yetkisine sahip Kamu Hizmeti Komisyonunun yakınma konusu edilen kararının hukuka uygun olmadığını kanıtlamak, bu iddiayı ileri süren- Davacıya düşmektedir. Davacı, okul müdürü mevkii için İlgili Şahıs Sonay Mahirel'i kendisine tercih eden Kamu Hizmeti Komisyonunun takdir yetkisini hatalı kullandığı iddiasındadır. Bu durumda, Davacı, Kamu Hizmeti Komisyonunun takdir yetkisini hatalı kull-andığını kanıtlamalıdır; Davacı, Kamu Hizmeti Komisyonunun takdir yetkisini hatalı kullandığını, okul müdürü mevkii için İlgili Şahsa karşı çarpıcı bir üstünlüğü olduğunu ortaya koymak suretiyle kanıtlayabilir.

Kamu Hizmeti Komisyonu, kararında, liyakat,- kıdem, sicil raporları, daire müdürünün tavsiyeleri, mülakatta adayların bıraktığı izlenim gibi tüm faktörleri değerlendirerek atamaları yaptığını belirtmektedir.

Genel olarak terfilerde, terfi edecek öğretmenin, kamu görevlisinin saptanmasında, atama y-apılacak kadro için en iyi, en uygun adayın belirlenmesinde, değerlendirmeye alınan iki ana etmen vardır; liyakat ve kıdem (merit and seniority). Bazı durumlarda öğrenim durumu da belirleyici bir etmen olabilir. Sicil raporları, amirin tavsiyeleri, mülakat-ta edinilen izlenim, adayın doldurulacak, atama yapılacak kadro için liyakatının yani yaraşırlığının, yeterliliğinin değerlendirilmesinde rol oynar. Kamu Görevlileri Yasasının 92. maddesi ile Öğretmenler Yasasının 95. maddesine göz atıldığında sicil raporl-arının terfilerde etkili olduğu görülecektir.

Terfilerde, atama yapılacak kadro için en iyi, en uygun adayın veya adayların saptanmasında belirleyici olan yukarıda ifade ettiğimiz etmenleri göz önünde bulundurarak Davacı ile İlgili Şahıs Sonay Mahirel'in- konumlarını ele alalım.

Kamu Hizmeti Komisyonu hem Davacının hem de İlgili Şahsın münhal okul müdürü kadrosu için aranan nitelikleri taşıdığını kabul etti.

Gerek Davacı, gerekse İlgili Şahıs, Kız Teknik Yüksek Öğretmen Okulu mezunudur; her ikisi de iy-i derece ile mezun oldular.

Davacı, 1977 yılında öğretmen atandı, 1992 yılında müdür muavini oldu ve 1994 yılında vekaleten görevlendirildiği müdür mevkiinde altı ay görev yaptı. İlgili Şahıs Sonay Mahirel 1986 yılında öğretmen atandı, Mayıs 2001'de atel-ye şefi mevkiine vekaleten atandı. Kıdem etmeni dikkate alındığında, Davacının İlgili Şahsa bayağı bir kıdem üstünlüğü olduğu görülmektedir.

Okul müdürü tarafından doldurulan Davacının sicil değerlendirme formunda, Davacının genel davranışlarının not ort-alaması 78.33, görevde yeterlilik notu ortalaması 85, görevde başarı notu ortalaması 75, genel not ortalaması 79.44'tür. Okul müdürü, görüş ve öneriler kısmında, Davacının çevresine karşı kırıcı olduğunu, daha anlayışlı ve hoşgörülü olması gerektiğini beli-rtmektedir. Aynı okul müdürü tarafından doldurulan İlgili Şahsın sicil değerlendirme formunda ise İlgili Şahsın genel davranışlarının not ortalaması 97.5, görevde yeterlilik notu ortalaması 92, görevde başarı notu ortalaması 93, genel not ortalaması 94.16'-dır. Görüş ve öneriler kısmında, okul müdürü, İlgili Şahsın uyumlu, idari işlerde başarılı, verilen görevi yapan, çalışkan bir öğretmen olduğunu belirtmektedir.

Daire müdürü, Davacının, iletişimi çok zayıf, agresif davranışları ile tanınan, öğretmen tara-fından benimsenmeyen bir muavin olduğunu, çağımıza uygun bir yönetici olmadığını, başarılı bir müdür olabileceğine inanmadığını belirterek, Davacıyı okul müdürü mevkii için Kamu Hizmeti Komisyonuna tavsiye etmedi; İlgili Şahsın ağırbaşlı, saygılı, çalışkan-, iletişimi çok güçlü, sevilen ve idarecilik görevi için en uygun aday olduğunu belirterek, İlgili Şahsı okul müdürü mevkii için Kamu Hizmeti Komisyonuna tavsiye etti. Daire müdürünün tavsiyesi bağımsız bir organ olan Kamu Hizmeti Komisyonunu mutlak bağlay-ıcı olmamakla beraber, Kamu Hizmeti Komisyonunun takdir yetkisini kullanırken, bu tavsiyeye gölge düşüren ve uyulmamasını kabul edilebilir kılan bir durum olmadıkça, daire müdürünün tavsiyesini ciddi olarak dikkate alması gerekir. (YİM 225/83 (D.11/85) - T-he Republic v. Harris (1985) 3 CLR 106 - Leonidou v. The Republic (1986) 3 CLR 1647). Bilhassa özel bilgi ve beceri gerektiren mevkilere veya bu davada olduğu gibi yönetici konumuna yapılacak terfilerde, amirin tavsiyelerine Kamu Hizmeti Komisyonu duyarlı -olmalı ve bu tavsiyelere, adayları değerlendirmesinde, bir adayı diğerine tercih ederken, gerekli değeri vermelidir. Daire müdürünün tavsiyesinin gerçekçi olmadığını, sağlam temele dayanmadığını, tavsiyenin güvenilir olmadığını ortaya koymak veya tavsiyeni-n güvenilir olmadığına dair makul şüphe yaratmak, bu tavsiyeye değer verilmesinin hatalı olduğunu veya bu tavsiyeye değer verilmemesi gerektiğini ileri sürene düşer.

Kamu Hizmeti Komisyonunda yapılan mülakatta, hazır olan başkan ve iki üyenin, Davacıyı v-e İlgili Şahsı değerlendirmelerinde, Davacıya 75, 75 ve 80, İlgili Şahsa ise 80, 85 ve 100 not verdikleri görülmektedir. Mülakatta hazır olanların tümü, değerlendirmelerinde, Davacıya kıyasla İlgili Şahsa daha yüksek notlar verdiler, bu da İlgili Şahsın, K-amu Hizmeti Komisyonu üzerinde Davacıya kıyasla daha iyi bir izlenim bıraktığının bir göstergesidir.

Davacının ve İlgili Şahsın sicil değerlendirme formları, daire müdürünün okul müdürü mevkiine Davacıyı tavsiye etmemesi, İlgili Şahsı tavsiye etmesi, Dav-acının ve İlgili Şahsın Kamu Hizmeti Komisyonu üzerinde bıraktığı izlenimler, birlikte değerlendirildiğinde, İlgili Şahsın atama yapılacak okul müdürü mevkii için yaraşırlığının, yeterliliğinin yani liyakatının Davacıya kıyasla daha üstün olduğu görülmekte-dir. Kıdem konusunda ise, yukarıda ifade ettiğimiz gibi, Davacının İlgili Şahsa bariz bir kıdem üstünlüğü vardır.

Gerek ilk atamalarda, gerekse yükselmelerde, yani terfilerde, en iyi, en uygun adayın belirlenmesi işleminde tüm esaslı olgular ve etmenler -değerlendirmeye alınır, ancak atama yapılacak kadroya yaraşırlık, yeterlilik yani liyakat (merit) birincil derecede değerlendirmeye alınması gereken etmendir; liyakatın değerlendirmede genellikle birincil etmen olduğu birçok içtihat kararında vurgulanmışır- (The Republic v. Roussos (1987) 3 CLR 1217). Kıdem ise, atama yapılacak kadroya en iyi, en uygun adayın belirlenmesinde, liyakat etmeninin değerlendirilmesi sonucu, adaylar arasında bariz bir fark görülmemesi, az çok bir eşitliğin görülmesi halinde, değer-lendirmeye alınacak ve etkili olacak bir etmendir. Terfilerde kıdem, tüm diğer hususların değerlendirilmesi sonucu adaylar arasında eşit veya eşite yakın bir durumun ortaya çıkması halinde belirleyici olabilen bir etmendir.
KALAITSIZ v. THE REPUBLIC (1984)- 3 CLR 839 at 843, Pikis,J.:
"We have it in the law, the merit is the foremost consideration for the manning of the public service.....Seniority is the least consequential factor in the selection process; it becomes prominent only if the candidates balanc-e equally on the first two factors, merit and qualifications".

THE REPUBLIC v. HARRIS (1985) 3 CLR 106 at p.110:
"The claim of officers to promotion should be considered on the basis of merit, qualifications and seniority. Merit should carry the most wei-ght because the functions of a public office are better performed in the general interests of the public by a public officer better in merit than seniority or qualification".

LOIZIDOU - PAPAPHOTI v. THE REPUBLIC (1984) 3 CLR 933 at 940: "Seniority is not -the decisive factor which governs promotions though it should be duly taken into consideration and should prevail if all other things are more or less equal"

TRAPELIDES v. THE REPUBLIC (1986) 3 CLR 1861 at p.1866: "The Applicant is senior to the intereste-d party by six and a half years, but this seniority of his cannot be a decisive factor in his favour because all other factors were not more or less equal due to the existence of the recommendations of the Head of Department in favour of the interested par-ty".

Yukarıda daha önce de ifade ettiğimiz gibi, kamu görevlilerinin, öğretmenlerin atanmalarında, terfilerinde yetkili olan v-e atama yapılacak kadro için en iyi, en uygun adayı belirlemekte takdir yetkisi olan Kamu Hizmeti Komisyonunun, okul müdürü mevkiine Davacıyı değil de İlgili Şahsı tercih edip terfi ettiren kararının hatalı olduğunu iddia eden Davacı, bu iddiasını kanıtlam-akla yükümlüdür. Davacı kendisini değil de İlgili Şahsı okul müdürü mevkiine terfi ettiren Kamu Hizmeti Komisyonu kararının hatalı olduğunu, Komisyonun takdir yetkisini hatalı kullandığını, İlgili Şahsa çarpıcı bir üstünlüğü olduğunu ortaya koyarak kanıtla-yabilir. Çarpıcı üstünlük, bir atamada en iyi, en uygun adayın belirlenmesinde dikkate alınan etmenlerin sadece birinin değil tümünün ve tüm ilgili olguların değerlendirilmesi ile ortaya konabilir. Bir adayın diğerine üstünlüğünün, "çarpıcı üstünlük" olduğ-unun söylenebilmesi için, adayların atanacak kadroya uygunluklarının belirlenmesinde yararlanılan etmenlerin değerlendirilmesi sonucu ilk bakışta görülebilen ve hemen dikkat çekecek kadar önemli ölçüde, tartışılamayacak bir üstünlük olması gerekir.
LOIZID-OU - PAPAPHOTI v. THE REPUBLIC (1984) 3 CLR 933 at 941:
"An administrative Court cannot intervene in order to set aside a decision regarding such selection unless it is satisfied by an applicant in a recourse before it that he was an eligible candidate- who was strikingly superior to the one who was selected, because only in such a case the organ which has made the selection for the purpose of an appointment or promotion is deemed to have exceeded the outer limits of its discretion and, therefore, to hav-e acted in excess or abuse of its powers"

PAPADOPOULOU v. THE REPUBLIC (1987) 3 CLR 1725 at p.1732:
"It is a settled principle of Administrative Law that when an administrative organ such as the Public Service Commission selects a candidate on the basis -of comparison with others, it is not neccessary to show, in order to justify his selection that he was strikingly superior to the other. On the other hand, an administrative Court cannot interfere in order to set aside the decision unless the applicant est-ablishes that he had striking superiority over the interested party".

PAPADOPOULOS v. THE REPUBLIC (1982) 3 CLR 1070, Pikis,J. at p.1075:
"Striking superiority must emerge on a consideration of the worth of the candidates by reference to the criteria laid- down by law for the evaluation of the suitability of candidates for promotion or appointment, i.e. merits, qualifications and seniority. Superiority cannot be established exclusively by reference to anyone of the three criteria earmarked by law. Striking -superiority must arise as an inevitable result from the assessment of the overall merits of the candidates. In order to be striking, s-uperiority must be self-evident and strike one at first sight, so compelling as ignoring it would lead inexorably to a case of manifest injustice to a candidate's suitability for promotion".

Bu davada Davacının İlgili Şahsa bariz kıdem üstünlüğü olması, -okul müdürü mevkii için en iyi, en uygun adayın saptanmasında, Davacının İlgili Şahsa çarpıcı üstünlüğü olduğunu ortaya koymaktan uzaktır. Atama yapılacak mevki için en iyi, en uygun adayın belirlenmesinde birinci derecede, öncelikle değerlendirilecek etme-n yaraşırlık, yeterlilik yani liyakattır ve bu etmen değerlendirildiğinde Davacının İlgili Şahsa değil, İlgili Şahsın Davacıya üstünlüğü ortaya çıkmaktadır.

Önündeki olgular Kamu Hizmeti Komisyonunun İlgili Şahsı Davacıya tercih etmesine ve okul müdürü m-evkiine İlgili Şahsı terfi ettirmesine makul olarak açıktı, bu durumda Kamu Hizmeti Komisyonunun takdir yetkisini hatalı kullandığı, Davacıyı değil de İlgili Şahsı okul müdürü mevkiine atamakla hatalı karar verdiği söylenemez. Takdirini kullanırken Kamu Hi-zmeti Komisyonunun hata yaptığı açıkça görülmedikçe, yönetsel yargı yeri Komisyonun takdirine müdahale edemez; yönetsel yargı yeri kendi takdirini Komisyonun takdiri yerine koyup Komisyonun kararını iptal edemez.

Yukarıda belirtilenlerin tümü ışığında da-va red ve iptal edilir. Dava masrafları ile ilgili herhangi bir emir verilmez.




Nevvar Nolan Seyit A.Bensen Necmettin Bostancı
Yargıç Yargıç Yargıç -


27 Haziran, 2005




9






Full & Egal Universal Law Academy