Yüksek İdare Mahkemesi Numara 118/2008 Dava No 21/2010 Karar Tarihi 30.06.2010
Numara: 118/2008
Dava No: 21/2010
Taraflar: Güçöz Free Port Ltd. ile Serbet Liman ve Bölge Yönetim Kurulu ve diğeleri arasında
Konu: Hizmet verilmemiş olmasına rağmen para tahsilatı yapılması işlemlerinin iptali istemi.
Mahkeme: YİM
Karar Tarihi: 30.06.2010

-D. 21/2010 YİM 118/2008
Yüksek İdare Mahkemesinde
Anayasanın 152. Maddesi Hakkında.
Mahkeme Heyeti: Necmettin Bostancı, Talat D. Refiker, Narin F. Şefik.
Davacı: Güçöz Free-Port Ltd., Serbest Liman ve Bölge, G. Magosa
- ile -
Davalı: 1. KKTC Serbe-st Liman ve Bölge Yönetim Kurulu,
Gazi Magosa
2. KKTC Mağusa Serbest Liman ve Bölge Müdürlüğü,
Gazi Magosa
3. KKTC Ekonomi ve Turizm Bakanlığı, Lefkoşa
4. KKTC Bakanlar Kurulu, Lefkoşa


A r -a s ı n d a.



Davacı namına: Avukat Şefik Aşçıoğulları
Davalı 1 ve 2 namına: Avukat Tağmaç Bilgehan (a) Avukat Kemal Şentürkler.


-------------


H Ü K Ü M

Necmettin Bostancı: Bu başvuruda Mahkemenin kararını Sayın Yargıç Narin Ferdi Şefik okuyacaktır.-

Narin F. Şefik: Davacı, Davalılar aleyhine ikame ettiği davada Mahkemeden;
Davalı No:2 ve/veya Davalılar tarafından Davacıya Serbest Liman ve Bölgede hizmet vermemiş olmasına rağmen yasal olmayan ve/veya yasaya aykırı bir şekilde para tahsilatı yapmasın-ın ve/veya bu yönde ödeme yapmak için Fatura ve/veya Hesap Bildirgesi göndermesinin ve/veya bu yönde yapılan tüm işlemlerin ve/veya almış olduğu kararların yasaya aykırı ve/veya hükümsüz ve geçersiz olduğuna ve hiçbir yasal netice doğurmadığı ve doğurmayac-ağına dair hüküm ve/veya karar ve/veya emir;
Davalı No:2 ve/veya Davalılar tarafından Davacıya Serbest Liman ve Bölgede hizmet vermemiş olmasına rağmen yasal olmayan ve/veya yasaya aykırı bir şekilde yapmış olduğu tahsilatın ve/veya bu yönde yapılan tüm iş-lemlerin ve/veya almış olduğu kararların iptal edilmesi ve hiçbir yasal netice doğurmadığı ve doğurmayacağına dair hüküm ve/veya karar ve/veya emir;

talep etmektedir.


Davacı KKTC'de Serbest Liman ve Bölge Yasası nezdinde kurulmuş bir limited şirket- olduğunu; sair şeyler yanında Serbest Liman ve Bölgede çimento ve benzeri maddeler ithal ederek depoladığını ve paketlediğini; davayı ilgilendiren zamanda yurt dışından gemilerle Serbest Liman ve Bölge'ye çimento ithal ettiğini; ithal ettiği çimentoyu öze-l alet ve/veya sistem ile Davalı 1 ve/veya 2'den herhangi bir hizmet almadan depo ve/veya silolarına aktardığını; bu süreç içerisinde Davalı 1 ve/veya 2'nin hiçbir katkısı olmadığını; bu durumda Davacının Davalı 2'ye ton başına 1 $ ödemesi gerektiği halde -Davalılar, Davacıya hizmet vermişler gibi hareket ederek Davacıdan yasal olmayan ve/veya fahiş rakamlar talep ettiklerini; Davalıların tüzüğe aykırı hareket ederek Davacıya hizmet vermiş gibi fatura ve/veya hesap bildirimi düzenlediklerini ve bu faturalar -ödenene kadar Davacının Serbest Liman ve Bölge'deki faaliyetlerini durdurma baskısında bulunduklarını; bu nedenle Davacının haklarına halel gelmeksizin ve/veya itiraz haklarını saklı tutarak bu ücretleri ödediğini; mevzuatın Davacının yaptığı ve/veya yaptı-rdığı dava konusu hizmetler için ücret talep etme hakkı vermediğini ve/veya bu tarz bir aykırılığın yoklukla malul ve/veya mutlak butlanla sakat olduğunu; Davalı 1 ve/veya 2'nin, kanunsuz olarak Davacıdan para tahsil ettiklerini; Davacının meşru haklarının- Davalıların mevzuata aykırı hareketleri ile direkt ve olumsuz yönde etkilendiğini iddia etti.

Davalı 1 ve 2 tarafından dosyalanan Müdafaa Takririnde Davalı 1 ve 2 Davacı şirketin Serbest Liman ve Bölgeye ithal ettiği çimentoların tahliyesinin gerçek-leşebilmesi için Davacı şirketin ve/veya temsilcisinin ve/veya acentesinin Davalı 2'den posta talep etmesi üzerine bu talebin liman işçilerine aktarıldığını ve işçi postasının liman işçileri tarafından gemiye gönderilip tahliye esnasında Davacıya hizmet ve-rdiklerini; Davacıdan talep ettikleri meblağın tüzüğün öngördüğü tarifeye uygun olarak ton başına 3 $ olduğunu; tahsilat Davalı 1 ve 2 tarafından yapılmakla beraber meblağın büyük bir bölümünün Kıbrıs Türk Liman İşçileri Şirketine ödendiğini ileri sürdüler-.

Davalı 1 ve 2 müdafaalarına devamla, Davacının iddialarını reddederek Davalı 1 ve 2'nin Davacıdan ücret talep etmeye hakları olduğunu, Davacının fatura bedellerini bir tamam ödediğini, Davacıdan haksız ve/veya kanunsuz para tahsil etmediklerini, Dava-cının ve/veya acentesinin talebi üzerine gerekli hizmeti verdiklerini, bu durumda equitable estoppel prensibi doğrultusunda Davacının hizmet verilmediği iddiasında bulunamayacağını; Davacının meşru menfaatinin direkt ve olumsuz yönde etkilenmediğini, yapıl-an işlemlerin mevzuata ve İdare Hukuku ilkelerine uygun olduğunu ileri sürdüler.

Davanın duruşmasına başlamadan önce Davalı 3 ve 4 aleyhindeki davalar geri çekildi.

Serbest Liman ve Bölgede yapılan işler için talep edilebilecek ücretler ile ilgili y-asal mevzuatı incelediğimiz zaman Resmi Gazete sayı 58 ve 1 Nisan 2008 tarihinde Amme Enstrümanı 248/08 ile Serbest Liman ve Bölge Resmi Tarife Ücretleri (Değişiklik) Tüzüğü ile esas tüzüğün 2. maddesinin değiştirilerek Bakanlar Kurulunca onaylanan Liman İ-şçileri Şirketi Ücret Tarifelerinin Serbest Liman ve Bölge'de uygulanacağının kabul edildiğini görürüz.

Resmi Gazete sayı 65 11.4.2008 tarihli Amme Enstrümanı 292/2008'de yayınlanan 2008 Liman İşçileri Şirketi Ücret Tarifeleri'ne ekli cetvel 1'de sair şey-ler yanında dökme yükler için uygulanacak ücret belirlenmiştir.

Resmi Gazete sayı 97 ile 28.5.2008 tarihinde Amme Enstrümanı 419/2008 olarak yayınlanan 2008 Serbest Liman ve Bölge Resmi Tarife Ücretleri (Değişiklik) Tüzüğü madde 9 ile yapılan tadilat ay-nen şöyledir:

"12 Yükün ve/veya yükü taşıyan aracın özelliği
dolayısıyle gemi üstü ve gemi altı hizmetlerinde
idarece gerek duyulmaması ve/veya hizmetlerin
idarece ve idarenin tayin edeceği kontraktör
tarafından verilmemesi hallerinde yük için t-on
başına $1 (bir) USD katkı bedeli serbest liman
ve bölge müdürlüğüne ödenir."


Bu durumda 28.5.2008 tarihi itibarı ile yukarıda iktibas edilen tadil edilmiş madde 12 uygulamaya girmiştir ve 28.5.2008 itibarı ile Davalılar tarafından hizmet verilm-esi halinde yük sahiplerinden ton başı $3, hizmet verilmemesi halinde yük sahiplerinden ton başına ancak $1 tahsil edilebilir.

Amme Enstrümanı 309/09 ile 14.4.2005 tarihi itibarı ile tüzüğün 12. maddesi kaldırılmıştır. Bu durumda ancak 28.5.2008 ile 1-4.4.2009 tarihleri arası için Davacıya liman işcilerinin hizmet verip vermediği konu yapılabilir.

Taraflar gemi tahliyesi için hizmet verildiği takdirde Davacının ton başına 3 $, hizmet verilmediği takdirde ise ton başına 1 $'ı Davalı 2'ye ödemesi gerekt-iği hususunda mutabıktırlar. Ancak Davalılar, 12. maddenin yürürlükte olduğu dönemde de Liman İşçileri Şirketinin Davacıya hizmet verdiğini iddia etmektedirler. Davalılar ayrıca Davacının bu hizmetler için bir tamam ödeme yaptığını, ödeme yaparken hakları-nı mahfuz tutmadığını, bu durumda artık Davalılara ödenen bu meblağdan dolayı Davacının şikayet edemeyeceğini ileri sürmektedirler.

Yüksek İdare Mahkemesinin bu davayı dinleme yetkisi KKTC Anayasanın 152. maddesinden kaynaklanmaktadır. 152. maddeye göre -ise Yüksek İdare Mahkemesi yürütsel veya yönetsel yetki kullanan herhangi bir organ ve/veya makam ve/veya kişinin bir kararı veya işlemini denetler. Bu davada Davacının şikayet etmekte olduğu karar ve/veya işlem nedir? Davacı Serbest Liman ve Bölge Müdürlü-ğünün talep ettiği hizmet ücretinin mevzuata aykırı olduğunu iddia etmektedir. Yukarıda belirtildiği şekilde 28.5.2008 ile 14.4.2009 tarihleri arası Davacıya Liman işçileri hizmet vermemişse Davalı 2'nin Davalıdan ton başı 3$ değil 1$ ücret talep etmesi g-erektiği halde 3$ talep etmekle mevzuata aykırı davrandığı kabul edilmelidir. Davalı 2'nin Davacıdan mevzuata aykırı bir ücret talebinde bulunduğunun kabul edilmesi halinde Davalı 2'nin bu kararının Yüksek İdare Mahkemesi tarafından hükümsüz addedilmesi g-erekir. Ödenen meblağın Davacının hakları mahfuz tutularak ödenip ödenmediği hususu Davacının estoppel karinesi altında Davalı 2'nin kararından şikayetci olamayacağı noktasında gündeme gelir.

Huzurumuzdaki şahadet incelendiği zaman Emare 1 ve Emare 5'd-e ibraz edilen faturalardan, sadece 52855, 52863, 52865, 53989, 54026, 54047, 54467, 54500, 54554 ve 54591 nolu faturaların 28.5.2008 ile 14.4.2009 tarihleri arasına ait olduğunu görürüz. Emare 7 itirazlara konu faturalar bunların içerisinde yer almamaktad-ır. Emare 5'in içerisinde yer alan 17.4.2009 tarihli genel itiraz yazısında bu faturaların tümü de yer almaktadır. Yani huzurumuzdaki şahadete göre dava konusu yapılabilecek faturalara birtek 17.4.2009 tarihli yazı ile itiraz edilmiştir.

Emare 1 ve 5 inc-elendiği zaman 52855'de fatura tarihi 25.8.2008, 52863'de 25.8.2008, 52865'de 25.8.2008, 53989'da 17.12.2008, 54026'da 23.12.2008, 54047'de 9.1.2009, 54467'de 25.1.2009, 54500'de 5.3.2009, 54554'de 5.3.2009, 54591'de ise 6.3.2009'dur. Genel itiraz yazısı i-se 17.4.2009 tarihlidir. Ödemeye itiraz yapılacaksa bu itiraz ödeme anında yapılmalıdır. Emare faturalardan ödemeler, fatura tarihinden 3 gün içerisinde yapılmadığı takdirde, gecikme zammı uygulandığı görülür. Ödemelerin tatil haricinde 3 gün içerisinde ya-pıldığı varsayıldığı zaman son ödemeden 1 aydan uzun bir süre geçtikten sonra kaleme alınan itiraz yazısı ile Davacıların ödemelerini itirazlı ve/veya haklarına halel gelmeksizin yaptıklarının kabul edilmesine olanak yoktur. İtirazlı olarak ödeme yaptığını- iddia eden Davacının bu iddiasını şahadet ile kanıtlaması gerekir. Davacı Mahkemeye sunduğu şahadet ile ödeme anında itiraz yaptığını kanıtlayabilmiş değildir. Bu nedenle Davacının ödeme yaparken itiraz etmediğini veya haklarını mahfuz tutarak ödeme yapm-adığını kabul ederiz. Bu nedenle de Davacının ödeme yaptıktan sonra ödemeler ile ilgili artık şikayetçi olamayacağını kabul ederiz.

Bu noktada Davacı aleyhine karar vermiş olmakla beraber ayrıca belirtilmesi gerekli bir husus daha vardır. Davacı davas-ının YİM 101/2008 (D.34/2009) ile ayni olduğunu iddia etmiş olmakla beraber, bu iki dava arasında ödemeler dışında önemli bir fark daha vardır. Fark Davalı 2'nin dava edilen kararının nihai ve icrai bir karar olup olmadığı noktasındadır.

Amme Enstrü-manı 595/86 olarak yayınlanan Serbest Liman ve Bölge Resmi Ücretlerinde Diğer Genel Şartlar altında 3. madde aynen şöyledir.

"Resmi tarife ücretlerinin tefsirinde anlaşmazlık olması
halinde taraflar Serbest Liman ve Bölge Müdürlüğüne müracaat eder. Se-rbest Liman ve Bölge Müdürünün vereceği karardan kendisini mağdur hisseden taraf Serbest Liman ve Bölge Yönetim Kuruluna istinaf edebilir. Serbest Liman ve Bölge Yönetim Kurulu'nun vereceği karar kesin ve bağlayıcı olur."

Bu maddenin aynisi AE 369/92'de- Serbest Liman ve Bölge Resmi Tarife Ücretleri (Değişiklik) Tüzüğünde Serbest Bölgede Kullanılan Yükler İçin Özel İndirim başlığı altında 22. madde olarak bulunmaktadır.

Huzurumuzdaki şahadete bakıldığı zaman YİM 101/08
(D.34 /2009) dan farklı olarak b-u maddede belirtildiği şekilde, Serbest Liman ve Bölge Müdürünün kararının Serbest Liman ve Bölge Yönetim Kuruluna istinaf edilmesi prosedürünün bu davada kullanıldığı doğrultusunda şahadet verilmediğini görürüz. Bilakis huzurumuzdaki şahadette Davacı şirk-etin direktörünün, Müdürün kararını başka bir merciye itiraz etmediklerini söylediği, yer almaktadır. Yukarıda iktibas edilen tüzük maddesinden görüldüğü gibi Müdürün kararından şikayetçi olan kişinin bu kararı Serbest Liman ve Bölge Yönetim Kurulu'na isti-naf etmesi gerekir. Ancak Serbest Liman ve Bölge Yönetim Kurulu'nun verdiği karar kesin ve bağlayıcıdır. Bu durumda Müdürün verildiğini iddia ettiği hizmet karşılığı Davacıdan ton başına 3$ tahsil etme kararını Davacının Serbest Liman ve Bölgenin Yönetim K-uruluna istinaf etmediğinden bu safhada Yüksek İdare Mahkemesinde dava edilebilecek nihai ve icrai bir karar bulunmadığı ve Davacının davasını premature ikame ettiğini kabul ederiz.

Netice itibarı ile dava red ve iptal edilir. Dava masrafları ile ilgili e-mir verilmez.



Necmettin Bostancı Talat D. Refiker Narin F.Şefik
Yargıç Yargıç Yargıç


30 Haziran 2010








7






Full & Egal Universal Law Academy