Yüksek İdare Mahkemesi Numara 116/2003 Dava No 9/2008 Karar Tarihi 24.06.2008
Numara: 116/2003
Dava No: 9/2008
Taraflar: Yılmaz Andır ile Sosyal Sigortalar Dairesi ve diğerleri arasında
Konu: Yaşlılık aylığı - Sigorta primi
Mahkeme: YİM
Karar Tarihi: 24.06.2008

-D.9/2008 YİM 116/2003

Yüksek İdare Mahkemesinde
Anayasanın 152. Maddesi Hakkında.
Mahkeme Heyeti:Şafak Öneri,Necmettin Bostancı,Talât D.Refiker.

Davacı: Yılmaz Andır n/d Yılmaz Sami Andır, 91.A.Mehmet Akif
- Caddesi - Lefkoşa

ile -

Davalı:1.KKTC Sosyal Sigortalar Dairesi vasıtasıyle
KKTC - Lefkoşa
2.KKTC Çalışma,Sosyal Güvenlik,Gençlik ve Spor
Bakanlığı vasıtasıyle KKTC - Lefkoşa.


A r a s ı n- d a.


Davacı namına: Avukat Ezer Özsoy
Davalılar namına: Kıdemli Savcı Behiç Öztürk


.................

H Ü K Ü M

Şafak Öneri: Bu davada Mahkemenin kararını Sayın Yargıç Necmettin Bostancı okuyacaktır.


Necmettin Bostancı: Davacı, KKTC Sosyal Sigor-talar Dairesine 1/6/1977 tarihinde kayıt yaptırdı ve primlerini ödemeye başladı. Davacı ayni zamanda Kıbrıs Rum Sigortalar Dairesine de 7/1/1957 tarihinden 30/6/1974 tarihine kadar toplam 6384 günlük prim yatırdı. Davacı yine 1981 Sosyal Sigortalar (1963-1-976 Maaş ve Ücretlerden Yapılan Prim Kesintilerinin Ödenmesi) Tüzüğü altında 581 gün prim yatırdı. Davalı No 1, yaşlılık aylığı bağlanması ile ilgili müracaatına cevaben Davacıya, 6/9/1989 tarihli bir yazı yazarak emeklilik hakkı kazandığı ve kendisine eme-klilik maaşı bağlanacağını bildirdi. Nisan 1989'da 55 yaşını doldurduğu ve 16/76 sayılı Sosyal Sigortalar Yasası madde 153 (1)(b)'deki şartları yerine getirdiği için 61'nci maddedeki öngörülenler de dikkate alınarak, kendisine yaşlılık aylığı bağlanmıştır.- Davacının Nisan 89 itibariyle KKTC Sosyal Sigortalar Dairesi'ne yatırdığı prim gün sayısı 3750 idi. Yaşlılık maaşı bağlanmasına rağmen Davacı prim ödemeye devam etti. 31/3/1994 tarihine kadar 1769 günlük prim yatırdı. Böylece KKTC Sosyal Sigortalar Daires-i'ne yatırdığı prim gün sayısı 5519'a yükseldi.

Davacı, Haziran 1994 tarihinde aylığının tekrar ayarlanması için Davalı No 1'e başvurdu. Ayrıca Davacı, Mayıs 1994 tarihinde Kıbrıs Rum Yönetimi Sosyal Sigortalar Dairesi'ne müracaat ederek, Kıbrıs Cumhuriy-eti Sosyal Sigortalar Fonuna yatırdığı 6385 prim gününe karşılık 65 yaşını doldurduğu için yaşlılık aylığı bağlanmasını talep etmiş ve kendisine Mayıs 1999 tarihinden itibaren Rum Yönetimi Sosyal Sigortalar Fonundan yaşlılık aylığı bağlanmıştır.

Davacı, -Mayıs 1999 ile 1/8/2002 tarihleri arasında hem KKTC Sosyal Sigortalar Dairesi'nden hem de Rum Yönetimi Sosyal Sigortalar Dairesi'nden aynı zamanda iki ayrı yaşlılık maaşı almıştır. Rum Sosyal Sigortalar Dairesinden maaş aldığının Davalı 1 tarafından öğren-ilmesi üzerine 1/9/2002 tarihine dönük maaşı durdurulmuş 16/76 sayılı Sosyal Sigortalar Yasası'nın 154 A maddesi altında kendisine aylık bağlama yönüne gidilmiştir. Bu cümleden olarak Davacıya 1/10/2002 tarihinden itibaren prorata usulü maaş ödenmiştir. Bu-nun üzerine Davacı 23/10/2002'de Davalı No 1'e müracaatla, kendisine 154 A maddesi altında maaş bağlandığını öğrendiğini, aynı yasanın 61'nci maddesi altında müstakil maaş alıp alamayacağının bildirilmesini istedi. Yine Davacı 15/1/2003 tarihinde Davalı No- 1'e bir yazı daha göndererek, 23/10/2002 tarihli dilekçesine verilecek cevap için dava hakkını saklı tutarak Ekim, Kasım, Aralık 2002 maaşları ile 13'ncü maaşı alacağını bildirdi. Keza 10/3/2003 tarihli dilekçeyi de Davalı 1'e sunarak, 23/10/2002 tarihli -dilekçesine cevap istemiştir. Talep ettiği cevap Davacıya 21/5/2003 tarihli yazıyla verilmiştir. Söz konusu yazıda, eski prim gün sürelerine
karşılık kendisine, Kıbrıs Cumhuriyetinden aylık bağlandığı gerekçesiyle, dosyasının yeniden hesaplandığı ve Sosyal- Sigortalar Yasasının 154 A(3) maddesine göre aylığının 1/5/1999'dan itibaren yeniden ayarlandığı belirtilmiştir.
Konu yazı aynen şöyledir:

"KUZEY KIBRIS TÜRK CUMHURİYETİ
SOSYAL SİGORTALAR DAİRESİ
MÜDÜRLÜĞÜ

Sayı: III/SS/3 -976 - 21.5.2003

2316/1275

Sayın: Yılmaz Andır
9/A Mehmet Akif
Cad. Lefkoşa.


İlgi: 10.3.2003 tarihli Dilekçeniz.


İlgi Dilekçenize atfen dosyanız yeniden araştı-
rılmış olup, 30.3.1994 tarihine kadar 5519- gün prim
ödediğiniz, buna ilaveten idare Meclisince incelenerek
eski prim ödeme gün süresi olarak 6965 gün de dahil
edilerek toplam 12484 gün üzerinden tarafınıza aylık
bağlanmıştır.
Bağlanan aylık 1.8.2002 tarihine kadar -devam
etmiştir.
Ancak Dairemize 11.10.2002 tarihinde yapmış oldu-
ğunuz başvuruda, İdare Meclisince kabul edilen ve
aylığınızın hesaplanmasında dikkate alınan eski prim
ödeme gün sürenizin karşılığı olarak 1.5.1999 tarihinden
- itibaren tarafınıza K.C.den aylık bağlandığını beyan
etmiş bulunmanız nedeniyle, dosyanız yeniden hesapla-
maya tabi tutulmuş ve yasamızın 154 cü maddesinin 3 a
fıkrası uyarınca 103 cü madde esaslarına bağlı olarak
aylığınız 1.5-.1999 tarihinden itibaren yeniden ayarlan-
mıştır.

16/76 sayılı K.T.Sosyal Sigortalar yasasının 61 ci
maddesi gereğini yerine getirememiş olmanız nedeniyle
size müstakil aylık bağlanamamıştır.

Bilgi edinilmesini say-gılarımızla rica ederiz.


Aliye ÖZETKİN Hüseyin KANSAY
Sigorta İşleri Amiri (a) Sosyal Sigortalar Dairesi
Müdürü"



Davacı söz konusu karara karşı işbu davayı dosyalay-arak, aşağıdaki şekilde talepte bulunmuştur:

"A- III/SS/3-976 sayılı ve 21.5.03 tarihli yazı ile
Davacıya takriben Haziran 03 ayı sonunda bildirilen
kararın ve/veya işlemin ve/veya eylemin hükümsüz
ve/veya etkisiz olduğuna ve/veya herhan-gi bir sonuç
doğurmayacağına ve/veya batıl ve/veya yoklukla malûl
olduğuna ve/veya ilgili yasa ve/veya mevzuata aykırı
olduğuna ve yok sayılmasına ve/veya iptal edilmesine
mütedair bir emir itası.
B- Muhterem Mahkemenin uygun göreceği -bir çare.
C- Bu dava masrafları."

Davalılar, Davacının talep takririne karşılık müdafaa takriri dosyalayarak Davacının iddialarını reddetmişlerdir.

Taraflar, davanın duruşması amacıyla herhangi bir tanık çağırmamışlar, Mahkemeye hitapla yetinmişlerdi-r. Ayrıca evraklardan oluşan (11) adet emareyi Mahkemeye sunmuşlardır.

Davacı Avukatı Mahkemeye yaptığı hitabında olguları serdetmiş, bu arada özetle, Davacıya ilk yaşlılık aylığı bağlanırken Sosyal Sigortalar Yasası Madde 61(1)'in esas alındığını, buna -göre 55 yaşını doldurmuş ve KKTC Sosyal Sigortalar kurumuna en az 3000 gün prim yatırmış olan kişilerin, Rum Sosyal Sigortalar Dairesine yatırdıkları prim gün sayıları ile KKTC Sosyal Sigortalar Dairesine yatırdıkları prim gün sayılarının toplamının 9000 p-rim gün sayısını bulması halinde, yaşlılık aylığı alabileceklerini, Davacının da bu haktan yararlandığını, Yasanın bu hakkı vermesinin amacının, Rum Sosyal Sigortalar Dairesine yatırılan primlerin heba olmasını önlemek olduğunu, 1999 yılında Rum Sosyal Sig-ortalar Dairesine yatırım yapanların maaş alma hakkı doğduğunu, Davacının da bu hakkı kullandığını, halen Davcının Sosyal Sigortalar Yasasının 61'nci maddesi altında KKTC Sosyal Sigortalar Dairesinden bağımsız olarak yaşlılık maaşı alabilecek prim gün say-ısına sahip olduğunu, Rum tarafına yatırımı olduğu için prorata usulü maaş aldığını, Rum tarafına yatırımı olmayan ve KKTC Sosyal Sigortalar Dairesine 5400 günlük prim yatırımı olan herhangi bir kişinin bağımsız maaş alabildiğini, bunun da sigortalılar ara-sında eşitsizlik yarattığını, ilk müracaatında Davacının 5400 günlük prim yatırımı olmadığı için Rum tarafındaki primlerinden doğan hakkını kullandığını, ikinci müracaatında 5400 günlük prim sınırını aştığını, yasanın müstakil maaş almak için yeterli prim- yatırımı olmayan kişileri korumak amacıyla, birleştirme hakkı verdiğini söylemiştir.

Davalılar adına bulunan Savcı ise Mahkemeye hitabında özetle, Davacının 61'nci madde altında 5400 prim gün sayısını doldurduğu için, müstakil maaş talep ettiğini, Dava-lı No 1'in bu talebe karşılık Davacının 61'nci maddenin verdiği haktan yararlanarak KKTC Sosyal Sigortalar Dairesine yatırdığı 3750 günlük prime, Rum Sosyal Sigortalar Dairesine yatırmış olduğu 6965 prim gün sayısını ekleyerek yaşlılık aylığı almaya başlad-ığını ileri sürdüğünü, Davacının 1.5.1999 tarihinden itibaren Rum tarafından maaş çektiğini, Yasanın 154 A 3 ve 5 maddesine göre Rum tarafından maaş çekenlere bağımsız maaş bağlanamayacağını, Davacının daha önce Rum tarafına yatırılmış olan primleri- kullanarak emekli olduğunu, bunları kullanmamış olsaydı 5400 günlük prim yatırımı dolunca, KKTC Sosyal Sigortalar Dairesinden bağımsız maaş alacağını ve prorata usulünün uygulanmayacağını söylemiştir.

Davanın duruşması esnasında, olgular konusunda tara-flar arasında, küçük bir nokta hariç, ihtilâf olmadığı taraflarca beyan edilmiştir. Sözü edilen ihtilâflı nokta, 1974-1976 tarihleri arasında Davacının yatırdığı toplam 581 günlük primin, Rum Sosyal Sigortalar Dairesine mi, yoksa, KKTC
Sosyal Sigortalar D-airesine mi yatırılmış kabul edileceği noktasıdır. Bu husus, açıktır ki, Davacının Türk ve Rum tarafına yatırdığı primlerin nazara alınmasıyla yapılacak olan maaş ayarlamasında etkili olacaktır. Bu aşamada bu nokta bu davanın konusu değildir. Bu nedenle bu- safhada bu konuda bir söz söylemeyi uygun görmüyoruz.

16/76 sayılı Sosyal Sigortalar Yasası yaşlılık sigortası alabilmek amaçları bakımından, kadınlar ve erkekler arasında bir ayırım yapmıştır. Bu meseledeki Davacı erkektir.
Konu 61'nci maddenin ilgi-li kısmı aynen şöyledir:

"61.Yaşlılık aylığından yararlanabilmek için;

Sigortalının;
55 yaşını doldurmuş,
Kadın ise en az 20 yıldan beri sigortalı bulunması ve 3000 günü 1.6.1977 tarihinden sonra bu Yasa altında olmak üzere en az 7200 gün, erkek ise en a-z 25 yıldan beri sigortalı bulunması ve 3000 günü 1.6.1977 tarihinden sonra bu Yasa altında olmak üzere en az 9000 gün Malûllük, Yaşlılık ve Ölüm Sigortalan primi ödemiş; veya 1.6.1977 tarihinden sonra bu Yasa altında en az 5400 gün Malûllük, Yaşlılık ve Ö-lüm Sigortaları primi ödemiş; ve
Yaşlılık aylığı bağlanması isteğinde bulunduğu tarihten önceki son 5 takvim yılında en az 600 gün Malûllük, Yaşlılık ve Ölüm Sigortaları primi ödemiş bulunması koşuldur.

.............................................
......-....................................... "

Buna göre bir sigortalı erkek 55 yaşını doldurmuş olmak kaydıyla,
En az 25 yıldan beri sigortalı olması
3000 günü 1/6/1977 tarihinden sonra 16/76 sayılı
Sosyal Sigortalar Yasası altında olmak kaydıyla 90-00
gün malüllük, yaşlılık ve ölüm sigorta primi,
Veyahut 1/6/1977 tarihinden sonra 16/76 sayılı yasa altında 5400 gün malüllük, yaşlılık ve ölüm sigorta primi ödemiş olması gerekir.

Ayrıca, herhangi bir sigortalının yaşlılık aylığı
bağlanması talebi- tarihinden önceki 5 yıl içinde en az, 600
gün malüllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi ödemiş olması koşuldur.

3000 iş günü 1/6/1977 tarihinden sonra olmak kaydıyla 9000 günlük prim yatırımı olanlar, ki Davacı bu statüdedir 9000 günlük prim gün say-ısına ulaşabilmek için 1974 öncesinde Rum Sosyal Sigortalar Dairesine yaptıkları yatırımların hesaba katılmasını isteyebilirler.

16/76 sayılı yasanın XVII bölümü "Kıbrıs Cumhuriyeti İdaresi Devrinde Geçen Sosyal Sigorta Durumlarına Göre Özel Uygulamalar"- başlığını taşımaktadır. Bu bölüm yasanın 149-157'nci maddelerini kapsamaktadır. Bu bölümde, kimlerin bu bölüme dahil olacağı, hangi tarihlerden itibaren yatırılan primlerin nazara alınacağı, hangi kurumlarda çalışmış olanların bu bölüme dahil edilebilecek-leri, sigortalının
yaşı, kurumu, asgari prim ödeme gün sayısı, bu bölüme dahil kişilerin yapacağı bildirimin şekli ve zamanı gibi konular düzenlenmektedir. 149'ncu madde bu bölüme dahil olacak kişilerin özel surette sürdürülecek uygulamalar kapsamınd-a olduklarını belirtmektedir.


Davacı da "özel surette sürdürülecek uygulamalar kapsamında sayılacak" kişilerdendir.

16/76 sayılı Yasa bu durumda olan kişilere Kıbrıs Cumhuriyeti devrinde yatırmış oldukları primlerini kullanma hakkı vermektedir. Bu -bir yükümlülük değildir, kullanılması kişinin tercihine bağlı bir haktır.

Davacı yasanın kendisine verdiği hakkı kullanarak 55 yaşını doldurunca yaşlılık aylığı almıştır.

Davacının yaşlılık aylığı, yasanın Bölüm XVII'de öngördüğü ve belirlediği kıstasl-ara göre hesaplanmıştır.

16/76 sayılı Yasanın 154 A maddesi Kıbrıs Cumhuriyeti Sosyal Sigortalar fonundan menfaat almaya başlayanlarla ilgili kuralları düzenlemektedir. 154 A (3)'e göre Özel Uygulamalar altında menfaat alan herhangi bir hak sahibine ayn-i süredeki sigortalılığı için hem bu yasa altında hem de Kıbrıs Cumhuriyeti Sosyal Sigorta kanunu altında menfaat verilemez.
Konu maddenin ilgili kısmı aynen şöyledir:

"154 A(3) Bu Yasanın Özel Uygulamalar XVII. Bölümü
hükümleri altında -menfaat almakta olan herhangi bir hak sahibine ayni süredeki sigortalılığı için hem bu Yasa altında hem de Kıbrıs Cumhuriyeti Sosyal Sigorta Kanunu altında menfaat verilemez.

...........................................
....................-......................."

Davacı, Rum Sosyal Sigortalar fonuna yatırdığı primler için KKTC Sosyal Sigortalar Dairesinden yaşlılık aylığı almaya başlamış ve bu şekilde bir menfaat elde etmiştir. 1/5/1999 tarihinden itibaren ayni süredeki yatırımları için R-um Sosyal Sigortalar Dairesinden de menfaat elde etmiştir. Bu durum yasanın 154 A (3) maddesine aykırıdır.

Yukarıda olgulardan da görüldüğü gibi, Davacı, yaşlılık aylığı almasına rağmen yatırımlarına devam ettiği için daha sonra KKTC Sosyal Sigortalar Da-iresinden bağımsız olarak maaş alabilecek yeterlilikte prim gün sayısına ulaşmıştır. Acaba bu durum Davacıya KKTC Sosyal Sigortalar Dairesinden bağımsız olarak yaşlılık aylığı bağlanması hakkını doğurur mu? Yasada bu nokta spesifik olarak düzenlenmiş değil-dir.

Yukarıda 61'nci maddenin tahlilini yapmıştık. 61'nci madde yaşlılık aylığı alanlar açısından (2) statü yaratmıştır.
KKTC Sosyal Sigortalar Dairesine 3000 günlük prim yatırıp, Rum Sosyal Sigortalar Dairesindeki eski yatırımlarını da nazara aldırarak -prim gün sayısını 9000'e tamamlayanlar
KKTC Sosyal Sigortalar Dairesine en az 5400 günlük prim yatırmış olanlar.

Davacı özel uygulamalara tabi bir kişi olarak (1)'nci şık
altında belirlediğimiz statüdedir.

16/76 sayılı yasa bu konuda, bir kişinin belli -bir statüye girmesinden sonra onun yasada mevcut başka bir statüye girmesine olanak vermemektedir. Kişinin yaşlılık aylığı almaya başladıktan sonra prim gün sayısını artırarak, yukarıda (2)'nci şık olarak belirlediğimiz statüye girebilecek konuma gelmiş ol-ması halinde yasa, kişinin statüsünde değişiklik yapılmasını öngörmemekte, böyle bir durumda maaş ayarlaması yönüne gitmektedir.

Davalı 1, Davacıya bağımsız maaş bağlamamakla 16/76 sayılı yasaya uygun hareket etmiştir. Bu nedenle Davacının davasında ba-şarılı olması düşünülemez.

Yukarıda belirtilenler ışığında Dava red ve iptal edilir.

Masraf emri verilmez.



Şafak Öneri Necmettin Bostancı Talât D.Refiker
Yargıç Yargıç Yargıç



24 Haziran, 200-8















10






Full & Egal Universal Law Academy