Yüksek İdare Mahkemesi Numara 112/1987 Dava No 23/1989 Karar Tarihi 18.05.1989
Numara: 112/1987
Dava No: 23/1989
Taraflar: İsmet Üstüner ile İskân Bakanlığı vd
Konu: Kesin tasarruf belgesinin iptali istemi
Mahkeme: YİM
Karar Tarihi: 18.05.1989

-D.23/89 YİM 112/87

Yüksek İdare Mahkemesi Olarak Oturum Yapan
Yüksek Mahkemede
Yargıç Taner Erginel Huzurunda
Anayasanın 152. Maddesi hakkında

Müstedi: İsmet Üstüner, Şehzade- İşhanı, Namık Kemal Meydanı, Magosa.
-ile-
Müstedaaleyh: 1. KKTC İskân Bakanlığı vas. KKTC Başsavcılığı, Lefkoşa.
2. Saptama, Değerlendirme ve Tazmin Komisyonu vas. KKTC
Başsavcılığı, Lefkoşa.
- A r a s ı n d a.

Müstedi şahsen hazır.
Müstedaaleyh namına: Mustafa Arıkan.
İlgili şahıs şahsen hazır.



Yasa Maddesi:

İstemin Özeti: Başvuru konusu arazi için İlgili Şahsa verilen kesin tasarruf belgesinin iptâli istemi.

OLAY: Askeri bölg-ede kalan mallarına karşılık puanı bulunan Müstedi, eşine ait arsanın yanında bulunan Rumdan kalan arazinin kendisine verilmesini talep etmiştir. İskân Bakanlığı araziyi Müstediye vermedi ve İlgili Şahsa kiraladı. Müstedi bunun üzerine Yim 136/86 nolu başv-ruyu dosyaladı. Başvuru, Müstedinin meşru menfaati olmaması nedeni ile reddedildi. Müstedi bunun üzerine istinafa gitti. Ancak henüz istinaf neticelenmeden Müstedi bu başvuruyu dosyalayarak İlgili Şahsa verilen kesin tasarruf belgesinin iptâlini istedi. Mü-stedaaleyhler adına bulunan Savcı ön itirazda bulunarak konunun daha önce dosyalanan 130/86 sayılı başvuru ile ayni olduğunu ileri sürdü.
SONUÇ Ön itirazın dinlenmesinden önce istinaf Müstedi aleyhine sonuçlandı. İhtilâfın özünde Müstediye hak verdiğim yön-ler olsa bile istinafın verdiği karar beni bağlamaktadır ve istinaf sonuçlandığına göre de bunu tekrar tartışmaya açmanın sakıncalarını düşünmek zorundayız. Bu nedenlerle başvuru reddolunur.

Atıfta Bulunulan Yargısal İçtihatlar:
YİM 130/86 (D.19/87) sayı-lı İsmet Üstüner ile İskân Bakanlığı arasındaki Yüksek İdare Mahkemesi kararı.
Yim İstinaf 6/87

Atıfta Bulunulan Bilimsel İçtihatlar:
The Supreme Co-u-rt Prac-t-ice 1973, s.306.



K A R A R

Müstedinin eşi, Mağusada Karakol Mahalles-i-nde 1925 parsel numaralı bir arsanın sahibidir. Bu arsanın yanında 26 parsel numaralı 21 dönüm 2 evlek ve 1800 ayak kare alanında Rumdan kalan bir arazi bulunmaktadır. 26 numaralı parselin bir köşesi ince bir şerit halinde 1925 parsel numaralı arsa ile yol- arasında uzanmaktadır.

Müstedinin askeri bölgede kalan malları nedeniyle 100,258 puanı vardır. Müstedi 26 numaralı parselin arsa ile yol arasında kalan kısmının kendisine verilmesinin uygun olacağı görüşünde olduğu için bu küçük alanı alabilmek amacıyle- İskân Bakanlığı nezdinde girişimlerde bulundu. Ne var ki İskân Bakanlığı Müstedinin bu girişimlerini olumlu karşılamadı ve 26 numaralı parseli bir bütün halinde İlgili Şahsa kiralayarak verme yönüne gitti.

Müstedi İlgili Şahıs leyhine yapılmış bu işleme- karşı Yüksek İdare Mahkemesinde 130/86 sayılı başvuruyu dosyaladı. Ancak başvuru meşru menfaati olmaması nedeniyle reddedildi. Müstedi bu karara karşı 6/87 sayılı istinafı dosyaladı. Daha 6/87 sayılı istinaf karara bağlanmadan Müstedi önümüzdeki başvuruyu- dosyalayarak, İlgili Şahsa verilen kesin tasarruf belgesinin iptalini talep etti. Müstedaaleyhleri temsil eden Savcı bu ikinci başvuruya ön itirazla karşılık verdi ve Müstedinin daha önce dosyaladığı 130/86 sayılı başvuru ile önümüzdeki başvurunun aynı k-onuyu içerdiğini, taraflar arsındaki ihtilâfın 6/87 sayılı istinafta karara bağlandığını ve aynı konunun iki kez dinlenmesinin mümkün olmadığını iddia etti.

Ön itirazın dinlenmesinden önce 6/87 sayılı YİM İstinaf karara bağlandı. İstinaf Mahkemesi bu kar-arıyle İlk Mahkemenin kararını onayladı ve böylece ihtilâf Müstedi aleyhine sonuçlanmış oldu.

Ön itiraz dinlenirken Müstedi ikinci başvuruyu dosyalamasının nedenini şöyle açıklamıştır: "130/86 sayılı başvuru dosyalandığında İlgili Şahsa henüz kesin tasar-ruf belgesi verilmemişti. Bu durumu bilmeyen Müstedi İlgili Şahsa verilen kesin tasarruf belgesinin iptalini talep etti. Daha sonra gerçek durumu öğrenince başvurusunu kiralama işlemine karşı yürütmek ve bu konuyla sınırlamak zorunda kaldı. Dolayısıyle ger-ek YİM 130/86 gerek YİM İstinaf 6/87 İlgili Şahıs leyhine yapılmış kiralama işlemini karara bağlamış bulunmaktadır. Daha sonra yapılmış kesin tasarruf verme işlemi henüz karara bağlanmış değildir ve bu nedenle önümüzdeki davanın Mahkemece dinlenmesine herh-angi bir engel yoktur."

Mahkeme ibraz edilen belgelerden İlgili Şahsın kesin tasarruf belgesini 23.12.1986 tarihinde aldığı anlaşılmaktadır. Ancak bu, Tapu Dairesinde belgenin yazıldığı tarihtir. Bu tarihten önce arka arkaya bir seri işlem yapılmış ve bu- işlemler Tapu Dairesinin kesin tasarruf belgesini vermesi ile son bulmuştur. Bu işlemlerin başlangıcı İlgili Şahsın 10.2.1986 tarihinde İskân ve İçişleri Bakanlığına yaptığı müracaattır.

Bu müracaat şöyledir:


" - 10.2.1986
36, Müftü Raci Sokak,
Lefkoşa.

İskân ve İçişleri Bakanlığı,
Lefkoşa.

Efendim,

Ben aşağıda imza sahibi Salih Berberoğlu Güneydeki e-şdeğerime karşılık Mağusada Pafta Numarası XXXIII-2-E-I Parsel No.972, Blok D. AYIOS LAUKAS mevki ve XXXIII-3-E-I Parsel No.26 AYIOS LAUKAS mevki bulunan parsellerin verilmesini rica ederim.

Hürmetlerimle,

Salih Berberoğlu."


İlgili Şahsın yaptığı bu mü-racaat üzerine İsk-ân ve Rehabilitasy-on Müdürü 15.4.1986 tarihinde Devlet Emlâk ve Malzeme Dairesine aşağıdaki yazıyı yazdı.


"Sayı: (3) 58/k-3680 Tarih: 15.4.1986

Devlet Emlâk ve Malzeme Dairesi
Müdürlüğü,
Lefkoşa.

Aşağıdaki pafta ve par-sel numaraları yazılı Arsa'nın Magosa'da sakin Salih Berberoğlu'na değiştirlimiş şekli ile 41/77 sayılı Yasanın 40(1) (27/82 sayılı Yasa, madde 18) maddesi altında bir (1) yıllığına kiralanması Müdürlüğümüzce uygun görülmüştür.

Pafta - Parsel Alan Puan
Magosa XXXII. 3.E.I. 26 21.2.1800 4.809.262
Blok C.

Talay AYHUN-
İskân ve Rehablitasyon Dairesi
Müdürü"


Bu yazı ışığında İlgili Şahısla Devlet Eml-âk ve Ma-l-z-eme Dairesi arasında 3.6.1986 tarihinde bir yıllık bir kira sözleşmesi imzalandı. Matbu olan bu sözleşmenin 8'inci maddesi taraflarca üzeri çizilerek iptal edildi.

Sözleşmenin iptal edilen 8'inci maddesi şöyledir:

-"8. Bu kira mukavelesi Eşdeğer Mal uygulamasında kiralanan arazi veya bahçe üzerinde kiracıya herhangi bir hak veya öncelik tanımaz."
-
Bu maddenin iptal edilmesi İlgili Şahsa eşdeğer mal uygulamasında hak vermek veya öncelik tanımak anlamına geliyordu. Yani kira sözleşmesi İlgili Şahsa kesin tasarruf belgesi vermek amacıyle yapılmıştı.

Görüleceği gibi 15.4.1986'dan 23.12.1986'ya kadar- Müstedaaleyhler tarafından yapılan işlemler birbirini izleyen ve tamamlayan işlemler oluşmuştur. Yim 130/86 tüm işlemlerin tamamlanmasından sonra yani 22.4.1987 tarihinde karara bağlanmıştır. Bu durumda Müstedinin öne sürdüğü "kira konusu karara bağlannm-akla birlikte kesin tasarruf konusu henüz karara bağlanmadı" görüşü doğru olabilir mi?

Yim 130/86'nın ilk paragrafında Müstedinin talebi şöyle izah edilmiştir:

-"Müstedi dosyalamış olduğu başvurusu ile Mağusa'da Karakol Mahallesi, Blok C, Varaka/harita XXX 14/3EI de parsel No:26 olarak gösterilen taşınmaz malın 15.4.1986 tarihinde Mağusalı Salih Berberoğ- lu'na kiralanmasını ya da eşdeğer mal karşılığında kesin t-asarruf belgesi verilmesini öngören kararın ve/veya işlemin hükümsüz ve etkisiz olduğuna ve herhnagi bir sonuç doğurmayacağına ilişkin bir emir verilmesini istedi."
-
Bu paragraftan anlaşıldığına göre İlk Mahkemenin yanıs-ı-ra İstinaf Mahkemesi de karara bağladığı konular arasında kesin tasarruf konusunun bulunduğu bilinci içerisinde idi. Ayrıca ihtilâf basit bir kiralama ihtil-âfı olarak ele alıns-aydı ger-e-k İlk Mahkeme gerekse İstinaf Mahkemesi ihtilâfın özel hukuk alanına girip girmediği üzerinde durmak zorunda kalacaktı. Tüm bu hususları dikkate aldıktan sonra YİM 130/86 ile Yim İstinaf 6/87'nin kiralama konusuyla birlikte kesin tasarruf konusu da karara -bağlandığı sonucuna varıyorum.

The Supreme Court Practice 1973, sayfa 306'da şöyle denmektedir:

-"So, if a party seeks to raise a new a question which has already been decided between the same parties by a Court of competent jurisdiction, this fact may be brought before the Court by affidavit, and the statement of claim, though an the face of it, may- be struck out, and the action dismissed; even though a plea of res judicata might not strictly be an answer to the action; it is enought if substantially the same point has been decided in a prior proceeding."
-
Görüleceği gibi Mahkemenin bir dava konusunu tekrar di-nlemekten kaçınması ve iptal ed-ilmesi için aynı konunun tümüyle karara bağlanmış olması şart olmayıp önemli kararlaştırılmış olması yeterilidr.

Yukarıdaki görüşlerden ayrı olarak bir hususu daha belirtmek istiyorum. Taraflar arsındaki ihtilâfın özünde, Müstediye hak verdiğim yönler va-rdır. Ancak bu aşamada dikkate almam gerken husus bu değildir. İstinafın verdiği karar beni bağlamaktadır ve İstinafın sonuçlandırdığı bir konuyu tekrar tartışmaya açmanın sakıncalarını düşünmek zorundayım. Müstedinin argümanlarını ve verilmiş kararları gö-zden geçirince istinaf kararına ters düşmeden bu başvuruyu Müstedinin leyhine sonuçlandıramıyacağım kanısına varıyorum. Bu durum da kesin tasarruf konusunun kiralamayla birlikte karara bağlandığını ve ortada tartışılacak bir konunun kalmadığını göstermekte-dir.

Yukardaki nedenlere başvuru red ve iptal edilir. Masraflar için emir verilmez.


(Taner Erginel)
Yargıç

18 Mayıs 1989



-


463



-


Full & Egal Universal Law Academy