Yüksek İdare Mahkemesi Numara 111/1984 Dava No 3/1988 Karar Tarihi 15.01.1988
Numara: 111/1984
Dava No: 3/1988
Taraflar: Yusuf Ziya ile Eş. Mal Sap. Değ. Ve Taz. Kom.
Konu: Taraf edilme işlemi yapılıncaya kadar başvuru ile ilgili işlemlerin durdurulması
Mahkeme: YİM
Karar Tarihi: 15.01.1988

-D.3/88 YİM 111/84

Yüksek İdare Mahkemesi Olarak Oturum Yapan
Yüksek Mahkemede
Yargıç Cel(l Karabacak Huzurunda
Anaysanın 118. maddesi hakkında

Müstedi: 1. Yusuf Zi-ya, Müteveffa İsmail Yusuf Ziya'nın Tereke İdare Memuru sıfatı ile, 22 Mahkemeler Önü, Lefkoşa

2. Yusuf Ziya, Müteveffiye Mürüvvet Yusuf Ziya'nın Tereke İdare Memuru sıfatı ile, 22 Mahkemeler Önü, Lefkoşa.

- ile -

Müstedaaleyh: 1. Eşde-ğer Mal Saptama, Değerlendirme ve Tazmin Komisyonu Başkanlığı, Lefkoşa vasıtasıyle KKTC

2. KKTC İsk(n Bakanlığı vasıtasıyle KKTC
A r a s ı n d a


Fe-rhan O. K(hya'nın İstidası Hk.

Ferhan O. K(hya namına: Cahit Yılmazoğlu
Müstedi namına: Ümit Özdil
Müstedaaleyhler namına: Mehmet Şefik
İlgili şahıs namına: Kıvanç M. Rıza



Yasa Maddesi: KKTC Anayasasının 17(2) maddesi ile Hukuk Muhakemeleri Üsülü Tüzüğ-ü Emir 33. nizam 6 ve Emir 35 nizam 18.

İstemin Özeti: a) İlgili tarafın başvuruya taraf edilmesi,
b) Taraf edilme işlemi yapılıncaya kadar başvuru ile ilgili işlemlerin durdurulması,
c) YİM 108/84 ve YİM 111/84 sayılı başvurular birleştirilerek ve 1/-87 sayılı istinaf sonuçlanıncaya kadar başvurudaki işlemlerin durdu- rulması.
d) İstida masraflarının Müstediler ve Müstedaaleyhlere yükletil- mesi istemi.

OLAY: 4 numaralı kaynak paketinde il(n edilen başvuru konusu taşınmaz mallara Müstedilerle birlik-te Ferhan O. K(hya da müracaat etmiştir. Müstedaaleyhler başvuru konusu taşınmaz malları Müstedilere ve başka kişilere vermiştir. Ferhan O. K(hya'ya vermemişlerdir. Ferhan O. K(hya bunun üzerine bir başvuru dosyalamışsa da, ön itiraz nedeni ile ileri gitme-den reddedilmiştir. Bir yargıç tarafından verilen bu karara karşı istinaf eden Ferhan O. Kâhya daha istinaf neticelenmeden bu başvuruya dosyaladığı istida ile yukarıdaki taleplerde bulunmuştur.

SONUÇ: Müstedilerin başvuru konusu yaptıkları karar bir yönet-sel işlemdir. Bu işlemin bu başvuru ile ipt(li halinde adı geçen şahsın işlemin kendisine sağladığı yarardan yoksun kalması da söz konusu olamaz.
İlgili tarafın başvuruya taraf yapılıncaya değin mezk(r başvuru- daki işlemlerin durdurulması hakkındaki tal-ebi de taraf yapılamayaca- ğından ileri gidemez ve reddedilmesi gerekir. 1/87 sayılı istinaf neticeleninceye kadar YİM 111/84 sayılı başvurudaki işlemlerin durdurulması hakkındaki talebine gelince YİM 111/84 sayılı başvuru eski bir başvurudur ve duruşma ol-arak tayinlidir. Eğer gününde duruşması yapılmazsa Müstediler ve Müstedaaleyh uzun bir süre boşuna beklemiş olacaklardır ve neticede başvuruların birleştirilip birleştirilemeyeceğine şimdiden karar verilmesi imk(nsız, bu başvuru- nun uzun ve belirsiz bir -süre askıda kalacağı anlamına gelir ki bu da Müstediler, Müstedaaleyhler ve İlgili Şahsa büyük bir adaletsizlik olur. Halbuki işlemlerin durdurulmaması, başvuruya yabancı bir şahsa hiçbir adaletsizlik olmayacaktır.
İstida tümüyle reddolunur.

Atıfta Bul-unulan Yargısal İçtihatlar:
1- The Municipality of Limassol v. Archbishop of Cyprus Chrysostomos and Another, (1981) 1 C.L.R. p.445.

Atıfta Bulunulan Bilimsel İçtihatlar:
1- The Supreme Court Practice, 1970, cilt 1, sayfa 27.
2- Zaim M. Nec-atigil, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nde Yönetim Hukuku ve Anayasa Yargısı, sayfa 27-28.
3- 30 Halsbury's Laws of England, 3. baskı, sayfa 406-409.
____________________


K A R A R

Girne'de Pafta/Harita XII/20.E.1, Blok D, Parsel 99 ve 100 taht-ında taşınmaz mallar 5.4.1984 tarihinde yayımlanan 4 numaralı kaynak paketi ile il(n edilmişti.

Mezk(r taşınmaz mallara çeşitli şahıslar müracaat etmişlerdir. Müstedi- ler ile Ferhan O. K(hya da müracaatcılar arasında bulunmaktaydı.

Müstedaaleyhler bu- taşınmaz malları Ferhan O. K(hya'ya vermemiş; malı bölerek bir kısmını müstedilere, diğer kısımlarını ise, başka müracaatçılara vermişlerdir.

Müstedaaleyhlerin bu karar ve/veya işlemi üzerine, Ferhan O. K(hya Yüksek İdare Mahkemesi'nde YİM 108/84 sayıl-ı, müstediler de YİM 114/84 sayılı başvuruları dosyalamışlardır.

Taşınmaz malın diğer kısımlarını alan şahıslara gerekli ihbarlar gönderilmiş olmakla beraber, bunlardan sadece Dr. Şemsi K(zım başvurulara ilgili taraf olarak katılmıştır.

Mezk(r taşınmaz- mallalrın kendisine verilmemesi kararına karşı Ferhan O. K(hya tarafından dosyalanan YİM 108/84 sayılı başvurunun duruşması yapılmış ve başvuru ileri sürülen bir ön itiraz yüzünden 23.1.1987 tarihinde red- dedilmiştir. Adı geçen şahıs Yüksek İdare Mahkeme-si'nin bir Yargıcı tarafından verilen bu karara karşı Yüksek İdare Mahkemesi'nde 1/87 sayılı istinafı dosyala- mıştır. Ancak, mezk(r istinaf henüz sonuçlanmamıştır.

Müstedilerin YİM 111/84 sayılı başvurularının duruşması ise 18.11.1987 tarihine kalmıştır-.

YİM 108/84 sayılı başvuruyu kaybeden Ferhan O. K(hya, aradan epey bir zaman geçtikten sonra, 6.11.1987 tarihinde, YİM 111/84 sayılı başvuruda dosyaladığı işbu istida ile:

1) YİM 111/84 sayılı başvuruya ilgili taraf edilmesini,

2) İlgili taraf edilm-e işlemi yapılıncaya ve buna bağlı sair prosedür tamamlanıncaya kadar bu başvuru ile ilgili bütün diğer işlemlerin durdurulma- sını,
3) YİM 108/84 sayılı başvuruyu YİM 111/84 sayılı başvuru ile birleşti- rebilmek için 1/87 sayılı istinaf sonucuna kadar bu- başvurudaki bütün işlemlerin durdurulmasını ve

4) İstida masraflarının müstediler ile müstedaaleyhlere yükletilmesini talep etmiştir.

Müstediler dosyalamış oldukları itirazname ile bu istidaya şiddetle itiraz etmişlerdir.

İstida, itirazname, yemin v-arakaları ve hitabeleri etraflıca tezekkür ettim.

İlgili taraf hakkında 1962 Yüksek Anayasa Mahkemesi Tüzüğü'nde açık herhangi bir kural bulunmamaktadır. Zaim M. Necatigil, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nde Yönetim Hukuku ve Anayasa Yargısı isimli eserin-de, sayfa 27-28'de ilgili tarafı şöyle tarif etmektedir:

"İlgili taraf, davada taraf olarak gösterilmemiş olmakla beraber, dava konusu yönetsel işlemin iptal edilmesi halinde bu işlemin kendisine sağladığı yarardan yoksun kalacak olan kişidir."

Bu tarift-en de görülebileceği gibi, herhangi bir şahsın ilgili taraf olabilmesi için aşağıdaki 3 şartın birlikte bulunması gerekmektedir.

1. Başvuru konusu yapılan bir karar ve/veya işlemin bulunması,

2. Bu karar ve/veya işlemin ilgili taraf olmak isteyen şahsa b-ir menfaat sağlaması ve

3. Bu işlem ve/veya kararın iptal edilmesi halinde, işlemin o şahsa sağladığı yarardan yoksun kalacak olması.

Olgulardan görülebileceği gibi, müstedaaleyhler başvuru konusu taşınmaz mallarla ilgili olarak bazı idari işlemler yapm-ışlardır. Örneğin Ferhan O. K(hya'ya bu taşınmaz malları vermemişlerdir. Mezk(r taşınmaz malları bölerek bir kısmını müstedilere, geri kalan kısımlarını da ilgili taraf Dr. Şemsi K(zım ile diğer bazı şahıslara vermişlerdir. Müstediler, müstedaaleyhlerin me-zk(r karar ve/veya işlemine karşı YİM 111/84 sayılı işbu başvuruyu dosyalamışlardır. Dolayısıyle, ortada başvuru konusu yapılan bir yönetsel işlem vardır. Müstedilerin başvuru konusu yaptıkları bu karar ve/veya işlem Ferhan O. K(hya'ya hiçbir menfaat sağla-mamıştır. Bu durumda, bu işlem ve/veya kararın YİM 111/84 sayılı başvruda iptal edilmesi halinde, adı geçen şahsın işlemin kendisine sağladığı yarardan yoksun kalması da söz konusu olamaz. O halde, Ferhan O. K(hya YİM 111/84 sayılı başvuruda ilgili taraf o-labilmek için gerekli tüm şartları haiz değildir. Dolayısıyle, mezk(r şahsın YİM 111/84 sayılı başvuruya ilgili taraf yapılması hususundaki talebinin reddedilmesi gerekmekte- dir.

Ferhan O. K(hya YİM 111/84 sayılı başvuruya ilgili taraf olarak eklenemeye-ceği cihetle, ilgili taraf yapılıncaya değin mezk(r başvurudaki işlemlerin durdurulması hakkındaki talebi de ileri gidemez ve reddedilmesi gerekir. K(hya'nın YİM 108/84 sayılı başvuruyu YİM 111/84 sayılı başvuru ile birleştireceği, bu nedenle, 1/87 sayılı -istinaf sonucuna değin YİM 111/84 sayılı başvurudaki işlemlerin durdurulması hakkındaki 3. talebine gelince,

Herkes davasının mak(l bir süre içinde dinlenmesi hakkına sahiptir (Gör: KKTC Anayasası, madde 17(2) ). Ayrıca, idari başvuruların bir an önce so-nuçlanmasında kamu yararı vardır. Öte taraftan, gerek mevzuat (örneğin gör: Hukuk Muhakemeleri Usulü Tüzüğü Emir 33. nizam 6, Emir 35, Nizam 18), gerekse Mahkemelerde varolan tabii yetki (inherent jurisdiction) mahkemelere davaları erteleme ve/veya davalar-daki işlemleri durdurma yetkisi vermektedir. Bu durumda, mahkemeler bu iki hususu bağdaştırmak zorundadırlar. Mahkeme- ler bunu yaparken bir takdir yetkisi kullanırlar. Yerleşmiş içtihat kararlarına göre, mezkur takdir yetkisi sadece her iki tarafın hakkın-ı gözetmek için ve tedbirli olarak ve çok istisnai hallerde kullanılmalıdır. (Gör Halbury's Laws of England, 3. baskı, sayfa 406-409; bizi bağlayıcı olmamakla beraber, Rum Yüksek Mahkemesinin The Municipality of Limassol V. Archbishop Chrisostomos and Anot-her, (1981) 1 C.L.R. p.445'deki kararı).

Şimdi de, yukarıdakileri göz önünde bulundurarak konuyu incelemeğe çalışacağım. Biraz önce belirtilenler ışığında, Ferhan O. K(hya YİM 111/84 sayılı başvuruya ilgili taraf olarak katılamıyacaktır. Bu durumda, adı -geçen şahıs YİM 111/84'e tamamen yabancı bir şahıstır. Ferhan O. K(hya bu sıfatıyla 1/87 sayılı istinaf sonucuna değin YİM 111/84 sayılı başvurudaki işlemlerin durdurul- masını istemektedir.

Yukarıda da belirtildiği gibi, adı geçen şahsın mezk(r talebini-n gerekçesi, YİM 108/84 sayılı başvurunun YİM 111/84 sayılı başvuru ile birleştirmek istemesidir. Bilindiği gibi, davaların birleştirilmesinin esas amacı zaman ve masraflardan tasarruf etmektir. Ancak, mahkemeler her birleştirme talebini otomatik olarak ka-bul etmemekte, bazı şartların mevcudiyetini aramaktadırlar.

YİM 111/84 sayılı başvuru dosyasından da görülebileceği gibi, bu başvuru 1984 yılında açılmış, müstedilerin ölümü ve diğer nedenlerden dolayı duruşması yapılmamış eski bir davadır. Mezk(r başvur-u son olarak duruşma safhasına gelmiş ve 18.11.1987 tarihinde duruşma için tayin edilmişti. Ancak, Ferhan O. K(hya bu tarihten kısa bir süre önce işbu istidayı dosyalayarak duruşmayı bir müddet daha erteletmiştir. Şimdi başvuru duruşma için 20.1.1988 tarih-ine tayinli bulunmaktadır.

Bu çok eski başvurudaki işlemlerin durdurulmasının veya durdurulma- masının mezk(r başvurunun tarafları ile Ferhan O. K(hya'ya etkileri ne olacaktır? Şimdi de bu hususu incelemem gerekmektedir.

Başvurudaki işlemleri 1/87 sayı-lı istinafın sonucuna değin durdurduğum takdirde: Duruşma tayinli bulunduğu 20.1.1988 tarihinde yine yapılamıyacak ve başvuru belirsiz bir süre daha askıda kalacaktır. Bu arada da pek tabii olarak mezk(r istinaf sonuçlanacaktır. Ferhan O. K(hya istinafta b-aşarılı olmazsa, ortada birleştirilebilecek YİM 108/84 sayılı başvuru olmayacak, dolayısıyle, müstediler, müstedaaleyhler ve ilgili şahıs epey bir süre boşuna bekletilmiş olacaklardır. Bir an için adı geçen şahsın istinafta başarılı olduğunu farzedelim. Bu- takdirde, YİM 108/84 sayılı başvuruda verilen hüküm iptal edilecek ve mahkeme huzurunda askıda iki dava bulunacaktır. Ancak o zaman Ferhan O. K(hya başvurusunu YİM 111/84 sayılı başvuruyla birleştirmek için mahkemeye müracaat edebilecektir. Bunun tahakkuk- edip etmiyeceği veya ne zaman tahakkuk edeceği şu anda belli değildir. Daha önce de belirtildiği gibi, birleştirme talebleri otomatik olarak kabul edilmemektedir. Bu bir yana, bu meselede müstediler daha şimdiden birleştirme talebine şiddetle itiraz etmek-tedirler. Bu durumda, Ferhan O. K(hya'nın müstakbel birleştirme talebi de epey zaman alacaktır. Kaldı ki, birleştirme talebinin mümkün olan en erken zamanda yapılması gerekirdi. (Gör: The Supreme Court Practice, 1970, cilt 1, sayfa 27). Halbuki, adı geçen -şahıs ilk fırsatta başvuruları birleştirmek için hiçbir müracaatta bulunmamış, hatta, başvurusunu YİM 111/84 sayılı başvurudan tamamen ayrı olarak ileri sürüp onu sonuçlandırma yönüne gitmiştir. Bütün bu olanlardan ve aradan geçen bunca zamandan sonra mahk-emenin Ferhan O. K(hya'nın birleştirme talebini olumlu karşılayacağı da çok şüphelidir. Belirtilenler ışığında, 1984 yılından beri askıda bulunan YİM 111/84 sayılı başvuru, şüpheli bir istinaf, ihtil(flı ve başarılı olmaması muhtemel bir birleştirme talebi- için uzun ve belirsiz bir süre daha askıda kalacaktır. Adaletin tecellisinin bu kadar geciktirilmesi ise müstediler, müstedaaleyhler ve ilgili şahsa para ile tel(fisi mümkün olmayan büyük bir adaletsizlik yapacaktır.

Öte yandan, işlemleri durdurmadığım -takdirde: YİM 111/84 sayılı başvuru 20.1.1988 tarihinde dinlenebilecektir. Bu arada mezk(r başvurunun istinaftan önce sonuçlanması ve müstedilerin başarılı olmamaları durumunda, Ferhan O. K(hya bundan hiç etkilenmiyecektir. Müstedilerin başarılı olması hal-inde ise, mezk(r idari işlem ve/veya karar ortadan kalkacaktır. Bundan müstediler gibi Ferhan O. K(hya da faydalanabilecektir. Eğer YİM111/84 sayılı başvuru sonuçlanmadan 1/87 sayılı istinaf sonuçlanır ve Ferhan O. K(hya başarılı olursa durum ne olacaktır?- Bu takdirde, YİM 108/84 sayılı başvuru daha önce olduğu gibi, bundan böyle de YİM 111/84 sayılı müstedilerin başvurularından ayrı olarak ileri götürülebilecektir. Bundan ise adı geçen şahsa hiçbir adaletsizlik olmayacaktır.

Bütün bunlardan görülebileceğ-i gibi, başvuruya yabancı bir şahsın talebi üzerine YİM 111/84 sayılı başvrudaki işlemlerin durudurulması müstediler, müstedaaleyhler ve ilgili şahsa büyük bir adaletsizlik yapmıyacaktır. Her iki tarafın hakkını gözetmeyen, taraflardan sadece birine büyük -bir adaletsizlik yapacak olan bu talebin uygun olmadığı ve reddedilmesi gerektiği görüşünde- yim.

Sonuç olarak istida tümüyle reddolunur.

Usulüne uygun bir dilekçe üzerine Mukayyit tarafından takdir edilecek işbu istida masraflarını Ferhan O. K(hya öde-yecektir.


(Cel(l Karabacak)
Yargıç

15 Ocak 1988




9






Full & Egal Universal Law Academy