Yüksek İdare Mahkemesi Numara 107/1987 Dava No 25/1989 Karar Tarihi 31.05.1989
Numara: 107/1987
Dava No: 25/1989
Taraflar: Kemal Ali Özderen ile Güv. Kuv. Kom.
Konu: Mücahitlik belgesi istemi
Mahkeme: YİM
Karar Tarihi: 31.05.1989

-D.25/89 YİM 107/87

Yüksek İdare Mahkemesi Olarak Oturum Yapan
Yüksek Mahkemede
Yargıç Hamdi Atalay Huzurunda.
Anayasanın 152. Maddesi hakkında.

Müstedi: Kemal Ali Özderen, De-mirhan.
-ile-
Müstedaaleyh: KKTC Güvenlik Kuvvetleri Komutanlığı, Boğaz
vasıtasıyle KKTC Lefkoşa.
A r a s ı n d a.

Müstedi namına: Av. Güner Çakın
Müstedaaleyh namına: -Savcı Zeki Gündüz.



Yasa Maddesi: KKTC Anayasasının 1, 7, 8, 10, 74 ,152. maddeleri, Kıbrıs Türk Yönetimi Temel Kuralları madde 5, 13, Askeri Suç ve Cezalar hakkınaki Anatüzüğün başlangıç ve 1, 2, 5, 6 ve 132. maddeleri ile 29/76 sayılı 1976 Güvenlik Ku-vevtlerinin Kuruluş Görev ve Yetkileri Yasası ve 1973 Mücahitlik Tüzüğü 34, 35 ve 36. maddeleri.

İstemin Özeti: Müstedinin, 1964-1969 yılları arasında Limasol Sancağında mücahitlik yaptığına ve bu süreyi kanıtlayan belge olmasına rağmen, Müstedaaleyhin bu-nu iptâl eden kararının hükümsüz ve etkisiz olduğuna ve herhangi bir sonuç doğurmayacağına karar verilmesi istemi.

OLAY: Güney göçmeni olan Müstedi, mücahitlik puanlarına müracaat etmek için elinde bulundurduğu mücahit terhis belgesi yerine küçük terhis b-elgesi almak için Güvenlik Kuvvetleri Asal Şubeye müracaat etti. Müstedaaleyh Müstedinin kayıtlarda isminin bulunmadığını ileri sürerek bu talebi reddetti. Müstedi de işbu başvuruyu dosyaladı.

SONUÇ: Müstedi gerek kendisi gerekse çağırdığı tanıklarla tam -mesai mücahitlik yaptığı yönünde şahadet vermiş elindeki belgenin herhangi bir şekilde iptal edilmiş veya hata veya hile ile alındığı yönünde şahadet verilmemiştir. Aksini ispat, iddia edene düşer. Sonuç olarak Müstedinin hizmet süresi hakkındaki Müstedaal-eyhin kararının veya yazısının hükümsüz olduğuna ve herhangi bir sonuç doğurmayacağına karar verilir.

Atıfta Bulunulan Yargısal İçtihatlar:
YİM 10/82 (D.1/83) sayılı Yusuf Akgün ile Güvenlik Kuvvetleri Komutanlığı arasındaki Yüksek İdare Mahkemesi karar-ı.




H Ü K Ü M

Müstedi bu başvurusu ile 1964-1969 yılları arasında Limasol Sancağında mücahitlik yaptığına ve bu süreyi kanıtlayan belge olmasına rağmen Müstedaaleyhin 15.6.1987 tarihinde ASAL 4000-559-87/774 sayılı kararı ile bunu iptal eden kararını-n hükümsüz ve etkisiz olduğuna, herhangi bir sonuç doğuramayacağına dair karar verilmesini istemektedir.

Başvuru KKTC Anayasasının 1, 7, 8 10, 74, 152, geçici madde 4, Kıbrıs Türk Yönetimi Temel Kuralları Madde 5, 13, Askeri suç ve cezalar hakkında Anatü-züğün başlangıç, 1,2,5,6 ve 132. maddeleri ile 29/76 sayılı 1976 Güvenlik Kuvvetlerinin Kuruluş Görev ve Yetkileri Yasası ve 1973 Mücahitlik Tüzüğü 34, 35 ve 36. maddelerine dayandırılmıştır.

İstidada, İdarenin yetkilerini aşıp kötüye kullandığı, gerekli- araştırmanın yapılmadığı, makûl ve adil karar almadığı, takdir yetkisinin doğru kullanılmadığı, zamanın Askeri mevzuat hükümleriye içtihat kararlarını yanlış uyguladığı iddia edilmektedir.

Olgular ise başvuruda özetle aşağıdaki şekilde belirtilmiştir.

-Müstedi 1974 Limasol Gözügüzel köyü göçmenlerindendir. Türkler 1964 başlarında köyü terketmek mecburiyetinde bırakılınca Yalova'ya göç ettiler. Müstedi de Yalova'ya gelerek mücahitliğe başlamıştı. Künye numarasını hatırlamayan Müstedi, tam mesai ile müca-hitlik yapmış ve bir süre sonra maaş almağa başlamıştı. 1969 yılında teşkilâtın emriyle köyün diğer sakinleriyle tekrar Gözügüzele dönmüş ve 1974 Mutlu Barış Harekâtından sonra Demirhan'a iskân edilmiştir. 1964-1969 yılları arasında mücahitlik yaptığına da-ir büyük boy belge sahibi olan müstedi, mücahitlik puanlarından istifade için istenen küçük boy terhis belgesi almak üzere gittiği Güvenlik Kuvvetleri Asal Şubede Serhat Bölüğündeki isminin kütükte mevcut olmadığı gerekçesiyle talebi reddedilmiş ve yukarıd-a belirtilen yazı ile durum kendisine bildirilmiştir.

Müstedaaleyh yapılan bu iddialara karşı yazılı itirazlarında 1965 Askeri Suç ve Ceza Tüzüğünün 1. maddesine göre her mücahitin isminin Bayraktarlık ve Sancaktarlıktaki kayıtlara geçirildiğini, kaydı b-ulunmayanların "Mücahit" addolunmadıklarını, Müstedinin isminin kayıtlarda bulunmadığını, terhis belgesinin muvazzaflık hizmetlerini tamamlayanlara verildiğini, Müstedinin meşru menfaatinin doğrudan ve olumsuz yönde etkilenmediğini belirtmiştir.

Müstedi- buna karşın cevabında, kayıtların sıhhatli olmadığını, verilen mücahitlik belgesinin iddia edildiği gibi hataen ve sehven verilmediğini, 1964-1969 yıllarında Yalova'da mücahitlik yaptığı hakkındaki iddiasını tekrarlamıştır.

Müstedaaleyh ayrıca bir ön it-irazda bulunmuştur. Buna göre, Serhat Bölüğü kayıtlarında 24778 künye numarasının Kemal Ali Tilki isimli başka bir mücahide ait olduğunu, Güneyden gelenlere verilen mücahitlik belgelerinin hataen verildiğini, kaydı olmadığının Müstediye 28.2.1987 tarihinde- veya Mart'ta bildirildiğini, başvuru konusu 15.6.1987 tarih ve ASAL 4000-559-87/774 sayılı yazının yönetsel veya yürütsel bir karar olmadığını ve başvuru 75 günlük süre içinde dosyalandığından, esasa girilmeden iptalini istemiştir.

Müstedi buna cevabınd-a başvuruyu 28.2.1987 tarihli yazıya karşı değil, 15.6.1987 tarihli karara karşı yaptığında ısrar etmiştir.

Müstedinin başvurusunda başarılı olabilmesi için iddialarının hukuki bir temele dayanması ve buna göre de meşru menfaati bulunması gerekmektedir.
-
KKTC Anayasasının 152. maddesinin 2. fıkrasında meşru menfaati karar, işlem veya ihmal yüzünden olumsuz yönde ve doğrudan doğruya etkilenen kişinin Yüksek İdare Mahkemesine başvuruda bulunabileceği belirtilmektedir. Bu maddenin 3. fıkrasına göre ise, kiş-inin bunu öğrendiği tarihten itibaren 75 gün zarfında dava açması gerekir.

Evvelâ ön itirazla ilgili iki yazı hakkındaki iddiaları inceleyip karara bağlamayı uygun gördüm.

Güvenlik Kuvvetleri Komutanlığının 28.2.1987 tarih ve ASAL 4000-131-87/264 sayıl-ı Emare VI yazısı şöyledir:

"Sayın Kemal Özdere,
A 1/1 Demirhan - LEFKOŞA

İlgi: 4.2.1987 tarihli dileçeniz.

İlgi dilekçeniz komutanlıkça tetkik edilmiş olup aşağıda belirtilen Birlik ve tarihlerde mücahitlik görevi yaptığınıza dair mevcut kayıtlarda he-rhangi bir bilgiye rastlanmamıştır.

Rica ederim.

GÜVENLİK KUVVETLERİ KOMUTANI NAMINA
Mehmet Tiryaki
Birlik Tarih Kütük No.Kurmay Yarbay
Çanakkale Bl. 1964-1969 1947-979Kurmay Başkanı"

Güven-lik Kuvvetleri Komutanlığının 15.6.1987 tarih ve ASAL 4000-559-87/774 sayılı Emare VIII yazının ise içeriği aynen yukarıdaki gibidir. Ancak o yazıdan farkı birlik kısmında Çanakkale Bölüğü yerine Serhat Bölüğü ibaresi olmasıdır.

Her iki yazı özetlenirse -Emare VI 28.2.1987 tarihli, Emare VIII yazı ise 15.6.1987 tarihli olup her iki yazıda da Müstedinin mücahitlik yaptığına dair kayda rastlanmadığı belirtilmektedir.

Başvuru 15.6.1987 tarihli yazıya karşı yapıldığına göre 75 günlük süre içinde olduğu kuşku-suzdur.

Müstedaaleyh adına bulunan Savcı, Müstedinin kaydı olmadığını 31.3.1987 tarihinde öğrendiği halde başvuruyu 30.6.1987 tarihinde dosyaladığı için süreyi geçirdiğini iddia etmiştir.

Müstedi mücahitlik puanları için istenen küçük boy mücahitlik ki-mlik belgesi almak maksadıyle Güvenlik Kuvvetleri Komutanlığına iki defa başvurmuştur. İlk gidişinde mücahitliğini Yalova'da yaptığı için Emare V'ı doldurmuş, ikinci gidişinde birliğin adının "Serhat" olduğunu öğrenince bu defa Emare VIII'ı doldurmuştur.

-Savcı tarafından yapılan esaslı istintakında ise 1963'den 1969 sonuna kadar Yalova'da mücahitlik yaptığını, ilk birliğinin Çanakkale, daha sonra C Bölüğü ve daha sonra da Serhat Bölüğü olarak değiştiğini söylemiştir.

Müstedinin verdiği şahadet üzerinde -güven yaratacak bir şahadet olup, okuması yazması az olan çok genç bir köylü çocuğudur. Bundan dolayı birliğini değişik şekilde söylemesi veya hatırlaması onun mücahitlik yapmadığını göstermez. Müstenin söylediği tarihlerde mücahitlik yaptığına dair çağırd-ığı tanıkların şahadetleri de onun söylediklerini doğrulamış olduğu gibi aksine herhangi bir şahadet de yoktur. O günkü şartlar içerisinde bölüklerinin isimlerini unutmuş olması yanlış değildir kanaatindeyim ve bu şekilde bulgu yaparım.

Emare V, 4.2.1987- tarihlidir. Müstedi formayı Çanakkale Bölüğü olarak doldurmuştur. Ancak Müstedaaleyh tarafından şahadet veren Hasan Songur'a göre geçici bir süre için, tahminen Mart 1987 tarihlerinde bu işlerle ilgili olarak bulunduğunu, Müstedinin Emare V ile müracaat e-ttiğini hatırladığını, hatta Çanakkale Bölüğünün adının kütükte bulunmadığının anlaşılması ile Müstedinin talimatına atfen Çanakkale kelimesini bizzat çizip Gözügüzel-Yalova şeklinde değiştirdiğini ancak orada da kaydı bulunmadığını ifade etmiştir. Emare V-II'nin ise ne zaman verildiğinden haberi olmadığını söylemiştir. Emare VII müracaat forması üzerinde 9.6.1987 tarihi olduğuna ve Müstedaaleyh tanığının da bunu doğruladığına göre ikinci müracaatın 9.6.1987 tarihinde yapıldığı hususu doğruluk kazanmaktadır.-

Bu böyle olduğuna göre başvurunun 75 gün içinde yapıldığı neticesine varılır ve ön itirazın reddi gerekir.

Şimdi de başvurunun esası ile ilgili iddiaları incelemek gerekir.

Savcı tarafından Mahkemeye yapılan beyanda Müstedaaleyhin yazısının yönetsel- ve yürütsel bir karar içermediğini çünkü bir kişi mücahitlik yapmış ve kaydı bulunmamış ise hak arama yolunun 1977 ve 1979 Mücahitlik Hizmet Belgelendirme Tüzüğüne göre önceden istida yolu ile Askeri Mahkemeye müracaat etmesi ve bir karar alması gerektiği-, Müstedinin Çanakkale veya Serhat Bölüğünde kaydı olmadığını Mart 1987 tarihinde öğrendiği halde Martın ilk yarısından itibaren 75 gün içinde dava açması gerekirken bunu yapmadığından meşru menfaati olmadığını iddia etmiş ve başvurunun reddini istemiştir.- Bu hususta YİM 10/82 sayılı karardan uzun uzun bahsetmiştir.

Müstedi Güvenlik Kuvvetleri Komutanlığına yaptığı Emare I belge olmadan müracaat edip küçük boy Mücahitlik Kimlik Belgesi isteseydi Sayın Savcının söyledikleriyle hemfikir olacaktım. Ancak Ema-re I belge zamanın tüzüğüne uygun olarak verilmiş olduğundan bu argümana katılmam olanaksızdır. Yim 10/82 sayılı kararı tamamen benimsemekteyim. Ancak o karar dikkatle okunursa olguların bu başvurudaki olgulara benzemediği görülmektedir. Evvelâ önümüzdeki -mesele bir iptal ile ilgili değildir. Müstedinin elinde Emare I "Güneyden gelip terhis belgesini zayi edenlere verilen mücahitlik belgesi"dir. Bu belgenin ne olduğunu anlamak için gerekli olan kısımlarını aşağıya alıyorum:

Birliği: Çanakkale Bl.
Rütbe ve -Makamı: Er
Künye No. 24778
Adı ve Soyadı: Kemal Ali
Doğum Yeri ve tarihi: Gözügüzel 31.5.1947
Mücahitliğe duhul tarihi: 1964
Terhis edildiği tarih: 1969
Terhis edilme sebebi: Normal

Yukarıda künyesi yazılı ve- fotoğrafı bulunan- personel mücahitlik görevini 1964 tarihinden 1969 tarihine kadar Limasol Sancağında yapmıştır.

(İmza)
- D-I
(İmza)
D-VII
(İmza ve Mühür)
KOORDİNATÖR

-B-elge üç yetkili Askeri Makam tarafından imzalanmış ve mühürlenmiştir. Bu- -belge geçerliliğini, aksi isbatlanıncaya kadar korumaktadır. Belgenin geçersiz sayılabilmesi için hata veya hile ile alındığının veya iptal edildiğinin iddia eden tarafından isbatlanması gerekir. Bu belgenin hata v-eya hile ile alındığı veya herh-a-n-gi bir şekilde iptal edildiğine dair huzurumda herhangi bir şahadet olmadığı gibi yasada da böyle bir şey yoktur.

Müstedi gerek kendisi gerekse çağırdığı tanıklarla Gözügüzel'den Yalova'ya göç etmek mecburiyetinde kaldığında 1964-1979 yılları arsında tam- mesai ile mücahitlik görevi yaptığına dair şahadet ibraz etmiştir.

23/70 sayılı "1970 Kıbrıs Türk Silâhlı Kuvvetler Kuralı"nın 8. maddesi altında yapılan ve Resmi Gazetenin 27.8.1970 tarih ve 20 sayılı nüshasında yayınlanan tüzüğün 42. maddesi aynen şöy-ledir:

"42. Terhis edilen her sınıf mücahide; kimliğini, rütbe ve birliğini, mücahitliğe başlama ve terhis tarihini, terhis emrinin tarih ve sayısını, terhis sebebini, hizmet süresince almış olduğu izinleri, olağanüstü durumlarda veya alârm ilânı ile katı-lacağı birliği veya vazifeyi gösteren matbu bir terhis belgesi verilir. Bu belgede bağlı bulunduğu birlikteki yetkili makam sahiplerinden en az üç kişinin imzası bulunur."

Bu tüzük 1980 yılında yapılmış olan buna benzer bir tüzükle devam ettirilmiştir.

-Emare I belgede üzerinde hangi tarihte verildiği belirtilmemiştir. Ancak Müstedinin şahadetine göre 1975 yılında Kuzey geçmesinden sonra Lefkoşa'da Yenişehir'e yakın bir yerden mücahitliğini ne zaman ve nerde yaptığını söyledikten ve bir ay geçmesinden so-nra belge kendisine verilmiştir.

İbraz edilen şahadetle Müstedinin Yalova'da tam mesai ile mücahitlik yaptığına inanmış bulunuyor ve bu şekilde bulgu yapıyorum.

Şimdi de Müstediye küçük boy mücahitlik belgesinin verilip verilemeyeceğini incelemek gerek-ir.

1977 Mücahitlik (Hizmet Belgelendirme) Tüzüğü'nün 2, 3, 4 ve 8. maddeleri şöyledir:

-"2. Mücahitlik hizmetinin yapılıp yapılmadığının ve süresinin belgelen- mesi Güvenlik Kuvvetleri Komutanlığı Merkez Şube Müdürlüğün- deki kayıtlara dayanılarak belirlenir ve belgelenir.
-
3. Diğer ilgili varsa tüzük ve mevzuatla aksine kural bulunmasına bakıl- maksızın 2'nci maddede sözü edilen Güvenlik Kuvvetleri Komu-tanlığı Merkez Şubesindeki kayıtlarda adı veya görev yaptığı ve görev süresi kayıtlı olmayan kişilere hiçbir suretle Merk-ez Şubesince belge verilemez.

4. Güvenlik Kuvvetleri Komutanlığı Merkez Şubesine başvurup da orada kayıtlı olmadığı nedeniyle hizmetini belgelendirilemeyenler, Güvenlik Kuvvetleri Komutanlığı Askeri Mahkemesine başvurma hakkına sahiptirler.

8. (a) -Bu tüzük Bakanlar Kurulu tarafından onaylanıp Resmi Gazetede yayınlandığı tarihten itibaren yürürlüğe girer ve 28 Şubat 1978 tarihine kadar yürürlükte kalır.

(b) Güvenlik Kuvvetleri Komutanlığı Merkez Şubesinde kaydı olmayanlardan bu süre içerisinde h-izmetini ve süresini saptama yoluna gitmeyenlerin dilekçe veya başvurmaları dikkate alınmaz ve Mahkemeye başvurma hakları da ortadan kalkar."

9 Mart 1979 tarihinde yürürlüğe giren ve benzer hükümler içeren 1979 Mücahitlik (Hizmet Belgelendirme) Tüzüğünde- kaydı bulunmayan müca-h-itlere 31.8.1979 tarihine kadar Askeri Mahkemeye başvurma hakkı tanınmıştır.

Görülebilceği gibi anılan Tüzüklere göre, belgelendirme, kayıtlara dayanılarak Güvenlik Kuvvetleri Komutanlığı Merkez Şubesi tarafından yapılır, gerekli kaydı bulunmayanlara bel-ge verilmez, kayıtları olmadığı nedeniyle hizmeti belgelenmeyenler Güvenlik Kuvvetleri Komutanlığı Askeri Mahkemesine başvurma hakkına sahiptirler. 1. Tüzüğe göre 28.2.1978 ve 2. Tüzüğe göre 31.8.1979 tarihine kadar hizmet ve senesini saptama yoluna gitmey-enlerin dilekçe veya başvuruları dikkate alınmamaktadır. (Görünüz YİM 10/82 Sah.5-6)

Müstedi bu başvuru ile mücahitlik yaptığını belgelendirilmesini istememektedir. Emare I belge müstedinin mücahitlik yaptığını gösteren bir belgedir ve Güvenlik Kuvvetler-i Komutlanlığından istediği de bu belgeye göredir.

Bu başvurunun askerlik yaptıkları belge kaydı olmayanların belgelendi- rilmelerini isteme ile ilgisi yoktur.

Emare I belge henüz geçerliliğini koruduğu için yenisinin verilmesi kaçınılmaz olduğundan M-üstedaaleyh bunu yapmamakla ihmalde bulunmuş ve Müstedinin meşru menfaatlerini olumsuz yönde ve doğrudan doğruya etkilemiştir.

Bu böyle olduğuna göre Müstedinin hizmet süresi hakkındaki Müsteda- aleyhin 15.6.1987 tarih ve Asal 4000-559-987/774 sayılı kar-arının veya yazısının hükümsüz olduğuna ve herhangi bir sonuç doğuramayacağına karar verilir.

Masraflar için emir verilmez.


(Hamdi Atalay)
Yargıç

-31 Mayıs 1989



-


-501-



-


Full & Egal Universal Law Academy