Yüksek İdare Mahkemesi Numara 106/1981 Dava No 25/1981 Karar Tarihi 17.06.1981
Numara: 106/1981
Dava No: 25/1981
Taraflar: Kutlu Adalı ile İçişleri Bakanlığı
Konu: Göreve iade istemi
Mahkeme: YİM
Karar Tarihi: 17.06.1981

-D.25/81 Y.İ.M. 106/81
Yüksek İdare Mahkemesi Olarak Oturum Yapan
Yüksek Mahkeme Huzurunda.

Mahkeme Heyeti: Şakir Sıdkı İlkay,Salih S. Dayıoğlu, Niyazi F. Korkut.

AnayasanIn 118. Maddesi hakkInda.

Müstedi: Kutlu Adalı-, Lefkoşa.
- ile -
Müstedaaleyh: İçişleri ve İskân Bakanlığı vasıtasıyle KTFD Lefkoşa.

A R A S I N D A.

Müstedi namına: Fuat Veziroğlu.
Müstedaaleyh namına: Akın A. Sait.
Yasa Maddesi: 196-2 Yüksek Anayasa Mahkemesi Tüzüğünün 13. maddesi.

İstemin Özeti: Müstedaaleyhin Müstedinin, müdür statüsünde İçişleri ve
İskân Bakanlığı Merkez Örgütünde görevlendirilmesini öngören kara-
rının hükümsüz ve etkisiz olduğuna ve herhangi bir sonuç d-oğurma-
yacağına karar verilmesi istemi.

OLAY: Kamu Hizmeti Komisyonu tarafından 1974'de Kayıt Dairesi Müdürlü-
ğüne atanan Müstedi, Aralık 1979'da üçlü kararname ile bu görevin-
den alındı. Müstedi bunun üzerine Yüksek İdare Mahkemesi-ne
başvurdu. 1981'de Mahkeme, Müstedinin görevine iadesine karar
vermesine rağmen Müstedi görevine iade edilmedi. Müstedi esas baş-
vurusuna eklediği ara emir istidasına ilişik yemin varakasında bu
hususlara değinerek merkezde müdür o-larak görevlendirilmesi halin-
de asli görevine dönmenin fiilen ortadan kalkacağını ileri sürdü.
Müstedaaleyh ise dosyaladığı itiraza ilişik yemin varakasında
Müstediye verilen görevin eski görevle denk olduğunu ve bunun için
de Müste-dinin yakınmasında yasal geçerlilik bulunmadığını ileri
sürdü.

SONUÇ: İdari davalarda ara emri ile ilgili mevzuat l962 Yüksek Anayasa
Mahkemesi Tüzüğünün 13. maddesinde yer almaktadır. Buna göre her-
hangi bir meselede Mahkemenin ara emir - verebilmesi için davanın
ciddi olması, haklı bir nedene dayanması, geçici ara emri verilme-
diği takdirde Müstedinin telâfisi imkânsız zarara uğrayacağı veya
eski duruma dönüşün zorlaşacağı hususlarında Mahkemenin tatmin
edilmesi g-erekir. Müstedinin yemin varakasında bu hususlar yer
almamaktadır. Sadece yasal görevine dönme olanağının fiilen orta-
dan kalkacağı ileri sürülmektedir. Eski görevindeki avantajı
anlaşılamamıştır. Ara emir ile niza halledilinceye ka-dar fiili du-
rumu korumak amaçlanmaktadır. Asli görevine ara emir ile veril-
mesi, Müstediye henüz başvuru konusu olmayan bir sonuç kazandırır.
Kayıt Dairesi Müdürü olarak üçlü kararname ile atanmış biri mevcut
olduğu bir yana Müstedi-nin talep ettiği ara emrinin bu mevki veya
bu mevkinin doldurulup doldurulmaması ile direkt ilgisi yoktur.
Ara emir istidası reddolunur.

Atıfta Bulunulan Yargısal İçtihatlar:
Esat Varoğlu ile KTFD Bakanlar Kurulu arasındaki 265/80 sayılı YİM
- kararı.


H Ü K Ü M

Şakir Sıdkı İlkay: Bu istidada Mahkemenin hükmünü sayın Yargıç Salih S. Dayıoğlu verecektir.

Salih S. Dayıoğlu: Müstedi 106/81 sayılı başvurusu ile müstedaaleyh tarafından alınan ve kendisine 13.4.1981 ta-rihli yazı ile bildirilen ve onun "müdür statüsünde olmak üzere İçişleri ve İskân Bakanlığı Merkez Örgütünde görevlendirilmesini" öngören kararın hükümsüz ve etkisiz olduğuna ve herhangi bir sonuç doğuramayacağına karar verilmesi isteminde bulundu.

A-ynı gün başvuru sahibi esas başvurusu ile birlikte bir de ihbarlı istida dosyalayarak yukarıda sözü edilen kararın esas başvuruda bir karar verilinceye dek durdurulması için bir ara emir talep etti. Müstedi ara emir için dosyaladığı istidasına ekli yemin v-arakasında özetle 2.11.1974 tarihinde Kamu Hizmeti Komisyonu tarafından Kayıt Dairesi Müdürü olarak atandığını, Aralık 1979'da bu görevden üçlü kararname ile alındığını, daha sonra Dışişleri Savunma ve Turizm Bakanlığında müşavir olarak görevlendirildiğini-, asli görevinden alınma kararı aleyhine Yüksek Mahkemeye İdare Mahkemesi olarak başvurduğunu, İlgili Mahkemenin Mart 1981'de üçlü kararname ile görevinden alınma karar veya işlemini iptal ettiğini, buna rağmen Kayıt Dairesi Müdür mevkiine iade edilmeyip 1-3.4.1981 tarihli yazı ile yukarıda birinci paragrafta sözü edilen mevkide görevlendirilmek istendiğini, müstedaaleyhin mahkeme kararlarına riayetsizlik ettiğini, ve bu gibi işlemlerle asli görevine dönmenin fiilen ortadan kalkacağını söyledi.

Gerçekl-er hususunda taraflar arasında herhangi bir çelişki yoktur. Sadece müstedaaleyh için dosyalanan yemin varakasında müstediye verilen görevin eski görevle denk olduğu ve bunun için de müstedinin yakınmasında yasal geçerlilik bulunmadığı görüşü yer almaktadır-.

İdari davalarda ara emirleriyle ilgili mevzuat 1962 Yüksek Anayasa Mahkemesi Tüzüğünün 13. maddesinde yer almaktadır. Sözü edilen 13. maddenin ilgili kısmı aynen şöyledir:

"13(1) Mahkeme .................muamelenin herhangi bir safha-
- sında, kendiliğinden veya herhangi bir tarafın istidası
üzerine, davanın adilâne bir şekilde kararlaştırılması
icap ettirirse davayı esasında sonuçlandırmayan bir geçici
emir verilebilir.

(2) ....-..............."


Yukarıda alıntısı yapılan maddede yer alan "adilâne" sözcüğüne bir anlam verilmesi gerekir. Kanımızca bir davanın "adilâne" bir şekilde kararlaştırılmasına yarayacak unsurlar arasında hukuk davalarında olduğu gibi ortada ciddi bir d-ava mevzuu olduğu, haklı bir nedene dayandığı ve geçici ara emir verilmediği takdirde telâfisi imkânsız zararın doğacağı veya eski duruma dönüşün çok zorlaşacağı unsurlarının var olduğu ve bunlar hususunda mahkemenin ilk bakışta tatmin edilmesi gerekir. Yi-m 265/80 sayılı Esat Varoğlu ile KTFD Bakanlar Kurulu vasıtası ile KTFD Başsavcısı ünvanlı idari davada da Mahkeme bu hususta şunları söyledi:

"1962 Yüksek Anayasa Mahkemesi Tüzüğünün 13. maddesi uyarınca
bu gibi hallerde herhangi bir safhad-a mahkeme veya iki hakim,
başvurunun adilâne bir şekilde kararlaştırılmasını icap ettirirse
başvuruyu esasında sonuçlandırmayan bir geçici emir verebilir.
Kanımızca bu madde tahtında herhangi bir geçici emrin verilebil-
mesi iç-in müstedinin ciddi bir davası olduğu, davasının haklı bir
nedene dayandığı ve geçici emir verilmediği takdirde telâfisi
imkânsız zarara uğrayacağı hususunda mahkemeyi ilk bakışta tatmin
etmesi gerekir."

Davanın ciddi oluşu, haklı- bir nedene dayandırıldığı, geçici emir verilmediği takdirde müstedinin telâfisi imkânsız zarara uğrayacağı veya eski duruma dönüşün zorlaşacağı birer olgu meselesidir ve bu gibi durumlarda mahkemenin tatmin edilmesi için bu gibi hususların yemin varakalar-ında gerektiği ölçüde açıklıkla belirtilmesi gereklidir.

Müstedinin yemin varakasına özet olarak yukarıda değinmiştik. Yemin varakasında yer alması gerekli olguların büyük bir kısmının yer almadığı açıklıkla görülmektedir. Sadece yemin varakasında "y-asal görevime dönme olanağım fiilen ortadan kalkacaktır" denmektedir. Sadece bu iddianın yapılması kifayetsiz olduğu bir yana, ara emir verilmediği takdirde niye yasal görevine dönme olanağının fiilen ortadan kalkacağı veya asli görevine dönebilmek için ni-ye Müdafaa Bakanlığındaki görevinin, verilmek istenen şimdiki görevinden daha avantajlı olduğunu cidden anlayamadık.

Ara emir müessesesi genellikle esas niza halledilinceye dek fiili durumu korumağa yöneliktir. Bundan da bu meselede çıkan anlam 13.4.-1981 tarihli yazıdan önceki fiili durum yani esas başvuru neticeleninceye dek müstedinin yeni görevine gitmesini önlemek ve başvuru sonuna kadar Müdafaa Bakanlığındaki görevinde kalmasını sağlamaktır. Halbuki mahkemenin bir sorusuna müstedi namına Avukatın-ın vermiş olduğu yanıtla müstedinin müdafaa Bakanlığındaki görevinde de kalmasına rıza göstermediğini ve asli görevi olarak nitelendirdiği Kayıt Dairesi müdür mevkiine iadesini istediğini belirtti. Bu isteme ara emir yöntemiyle kavuşmak olanağı yoktur. Çün-kü buna cevaz vermek ara emir yöntemiyle müstedinin henüz başvuru konusu olmayan bir sonucu elde etmek demektir. Şunu da belirtmek yerinde olur ki önümüzdeki olgulara göre halen, Kayıt Dairesi müdürü olarak üçlü kararname ile atanmış biri mevcut olduğu bir- yana müstedinin talep ettiği ara emrinin bu mevki veya bu mevkiin doldurulup doldurulmaması ile direkt bir ilgisi yoktur.

Sonuç olarak ara emir istidası reddolunur.



(Şakir Sıdkı İlkay)(Salih S. Dayıoğlu)(Niyazi F. Korkut)
Yargıç - Yargıç Yargıç


17 Haziran 1981





- 352 -



Full & Egal Universal Law Academy