Yüksek İdare Mahkemesi Numara 104/1996 Dava No 27/1997 Karar Tarihi 23.12.1997
Numara: 104/1996
Dava No: 27/1997
Taraflar: Mehmet Bulut ile Muhaceret Dairesi
Konu: KKTC’ye girişi yasaklayan kararın iptali istemi
Mahkeme: YİM
Karar Tarihi: 23.12.1997

-D.27/97 YİM 104/96

Yüksek İdare Mahkemesi Olarak Oturum Yapan
Yüksek Mahkeme Huzurunda.
Anayasanın 152. Maddesi Hakkında.
Mahkeme Heyeti:Mustafa H. Özkök,Gönül Erönen,Seyit A. Bensen.
Müstedi: Düzgün Aydın, ba-vekâle-tname tahtında yetkili
vekili Mehmet Bulut vasıtasıyle c/o Doğu Akdeniz
Üniversitesi, Mağusa
- ile -
Müstedaaleyh: 1. Muhaceret Dairesi vasıtasıyle KKTC
İçişleri Bakanlığı, KKTC
2. KKT-C Bakanlar Kurulu, KKTC vasıtasıyle
Başsavcılık
A r a s ı n d a.
Müstedi namına: Avukat Aytekin Musa
Müstedaaleyhler namına: Kıdemli Savcı Behiç Öztürk.


-------------


- H Ü K Ü M


Mustafa H. Özkök: Müstedi, dosyalamış olduğu işbu başvurusu ile aşağıdaki taleplerde bulunmuştur:

"A- Müstedaaleyh No.1 ve/veya Müstedaaleyh-
ler tarafından, Müstedinin gıyabında ve ona
haber verilmeksizin alınan -ve Müstedinin KKTC
sınırları içine girmesini men eden ve/veya
Müstedinin KKTC'den ihraç edilerek girişinin
yasaklanmasını öngören kararın ve/veya işlemin
ve/veya emrin tamamen hükümsüz ve etkisiz oldu-
ğuna ve herhangi bir sonuç doğuramayacağına
- dair karar verilmesi;

B- Müstedaaleyh No.1 ve/veya Müstedaaleyh-
lerin, Müstedinin bilgisine sözlü olarak ve
hiçbir gerekçe gösterilmeden ve/veya gerekçe

gösterilmeden ve/veya yeterli gerekçe gösteril-
meden ve ne zaman alındığı belirtilmeyen kar-ar-
ları ile Müstedinin Bölüm 105 Kıbrıs Yasaları
altında yasaklanan bir muhacir olduğuna dair
kararın ve/veya Müstedinin KKTC'den ihraç
edilerek ve/veya KKTC'ye girişi yasaklanan
kararın tamamen hükümsüz ve etkisiz olduğuna
ve herhangi bir sonuç doğ-uramayacağına dair
karar verilmesi;"

Talebinin hukuki esaslar ve gerekçeler bölümünde ise
özetle; Müstedaaleyh No.(1)'in (A) ve (B) paragraflarında belirtilen kararları alırken yetkilerini aştığını ve/veya yetkisini kötüye kullandığını, kararın mak-ûl ve gerekçeli olmadığını, Müstedinin 1970 yılında Türkiye'de doğduğunu, TC vatandaşı olduğunu ve 1993 yılında da KKTC'ye gelerek Doğu Akdeniz Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Bölümüne kaydını yaptığını, ilgili bölümün 2. sınıf öğrencisi olduğunu, 5.4-.1996 yılında Müstedaaleyh tarafından her- hangi bir gerekçe ve/veya yeterli gerekçe gösterilmeden
sınır dışı edildiğini ve kararın Fasıl 105 hükümlerine uygun olmadığını belirterek başvuruda talep edildiği şekilde hüküm verilmesini talep etmiştir.

-Müstedaaleyh ise dosyalamış olduğu itiraznamesinde özetle; başvuru konusu kararı almaya yetkili olduklarını, yetki aşımının söz konusu olmadığını, başvuru konusu kararın yürürlükteki mevzuata uygun olduğunu, kararın yeterli araştırma yapıldıktan sonra alın-dığını, Müstedi- nin KKTC'de ikamet ettiği süre zarfında resmi ikamet izni almadığını, Üniversite öğrencisi olduğunu, kendisini derslerine vermesi gerekirken halk arasında tedirginlik yaratacak hareketlerde bulunduğunu, barışı ve düzeni tehlikeye koyacak d-avranışlarda bulunduğunu ve hakkında Üniversite tarafından disiplin soruşturması açılıp geçici olarak Üniversiteden uzaklaştırma kararı alındığını,
KKTC'de uzun süre kaldığı halde barışı ve düzeni tehli-keye koyacak davranışlarda bulunduğunu, 28.3.1-996 tarihinde Müstedaaleyh No.(1) tarafından alınan ihraç kararı ışığında KKTC'den ihraç edilerek tekrar girişinin yasaklandığını, Üniversitedeki kaydının dondurulduğunu
ve Müstedinin başvurusunun haksız olduğunu ileri sürerek ret ve iptal edilmesini talep- etmiştir.

Başvurunun duruşması yapılmıştır. Müstedi taraf 2 tanık dinletmiştir. Müstedaaleyh taraf ise 5 tanık dinletmiş ve tarafların muvafakatıyle 1'den 16'ya kadar işaretli evraklar ise emare olarak ibraz edilmiştir.

Sunulan şahadet ve -ibraz olunan emareler tetkik edildikten sonra mesele ile ilgili olguların kısaca
şöyle olduğu anlaşılmaktadır. Müstedi, 10.10.1970 tarihinde Plümür - Türkiye doğumlu olup TC vatandaşı-
dır ve 9.9.1993 tarihinde KKTC'ye gelerek Doğu Akdeniz Üniversitesi Ul-uslararası İlişkiler Bölümüne kaydını yaptırmış ve Eylül 1993'den itibaren KKTC'de ikamet
edip tahsiline başlamıştır. 28.3.1996 tarihinde Doğu Akdeniz Üniversitesinde yer alan boykota katılıp boykotun yapılmasında öncülük yaptığı gerekçesi ile Üniversite-den geçici olarak uzaklaştırma kararı alınırken aleyhine disiplin soruşturması başlatan ve aynı gün Polis Genel Müdürlüğünün KKTC Muhaceret Müdürüne hitaben yazdığı
ve aralarında Müstedinin de bulunduğu 4 kişinin tutuk-lanıp ihraç edilmesini talep eden ema-re 1 yazı ışığında aynı gün düzenlenen emare 2 Muhaceret Dairesi Müdürünün tutuklama ve ihraç emri ışığında KKTC'den ihraç edildi-ği, ihraç edildiği tarihte Doğu Akdeniz Üniversitesinde 2. sınıf öğrencisi olarak Üniversiteye devam ettiği, emare 3'e göre o -güne kadar adli sicil kaydı olmadığı, emare 5'e göre ise o güne kadar herhangi bir disiplin cezasına çarptırılmadığı, emare 6'ya göre ise Müstedinin sabıka arşivine intikal etmiş herhangi bir suç ile ilgili
kaydı olmadığı, 24.11.1993 tarihinde Müstedinin e-vinin arandığı, evde bulunan bazı kitaplar ile gazete ve dergi küpürlerine el konulduğu ancak daha ileri işlem yapılma-dığı, yine Müstedinin 1 Mayıs 1994 tarihinde Lefkoşa'da düzenlenen 1 Mayıs kutlama törenlerine katıldığı ve kısa bir mesafe üzerinde "Yaş-asın 1 Mayıs ve Türkçe BİJİ 1 GULAN" yani Kürtçe "Yaşasın 1 Mayıs" yazılan bir pankartı taşıdığı ve bu nedenle ifadesine başvurulduğu ancak daha ileri bir işlem yapılmadığı, 28.3.1996 tarihinde Doğu Akdeniz Üniversitesi'nde düzenlenen boykota katıldığı
ve -aynı gün verilen tutuklama emri ile ihraç kararı ışığında tutuklanarak KKTC'den ihraç edildiği cihetle hakkında açılan disiplin soruşturmasının dondurulduğu keza öğrenci durumunda kaydının dondurulduğu anlaşılmak-tadır.

Yabancıların sınır dışı edil-mesi ile ilgili hususlar Fasıl 105 Yabancılar ve Muhaceret Yasası ile düzenlen-
mektedir. Bu Yasanın özellikle 14. maddesi sınır dışı edilme başlığını taşımaktadır. Madde 6 Kıbrıs'a girişi yasaklanan göçmenlerle, madde 7 bazı durumlarda Kıbrıs'a girişi -yasaklanan göçmenlerle, madde 14 ise sınır dışı edilmelerle ilgilidir. Bu maddeler sırasıyle şöyledir:

"6.(1) Aşağıdaki kişiler yasaklı göçmen sayılır-
lar ve bu Yasada veya bu Yasa uyarınca
yapılan herhangi bir Tüzükte veya Bakanlar
Kurulunca -ısdar edilen herhangi bir emir-
namede öngörülen durumlar dışında Kıbrıs'a
girmelerine müsaade edilmez:-
(a) herhangi bir yoksul;
(b) geri zekâlı veya akıl hastası veya
aklı zayıf olan herhangi bir kişi
veya herhangi başk-a bir nedenle


zengin olmayan herhangi bir kişi;
(c) Kamu sağlığına tehlike teşkil eden
bir bulaşıcı veya infeksiyöz hasta-
lıktan muztarip olduğu bir devlet
tabibince tasdik edil-en herhangi bir
kişi veya kamu sağlığı yararına her-
hangi bir mevzuat uyarınca yapılan
Tüzük gereklerine uymayı reddeden
herhangi bir kişi;
(d) taammüden adam öldürmekten hüküm
- giyen veya işlediği bir suçtan
mahkûm edilerek bir süre hapis ceza-
sına çarptırılan ve cezası kayıtsız
şartsız affedilmemiş bulunan ve
taammüden adam öldürmekle veya işle-
- diği suçla ilgili durum dolayısıyle
Muhaceret Memurunca istenmeyen bir
göçmen sayılan herhangi bir kişi;
(e) herhangi bir fahişe veya kadınları
fuhuşa sevketmekten sağladığı kazanç-
- la geçinen herhangi bir kişi;
(f) resmi devlet kayıtlarından veya
Bakanlar Kurulunun herhangi bir
yabancı ülke Hükümetinden veya her-
hangi başka bir güvenilir kaynaktan
r-esmen aldığı bilgilere dayanılarak

Bakanlar Kurulunca istenmeyen şahıs
sayılan herhangi bir kişi;
(g) barışı, iyi düzeni, iyi yönetimi
veya kamu töresini tehlikeye sokacak
- biçimde davranmasının veya Kıbrıs
Türk Federe Devleti halkı arasında
Devlete karşı düşmanlık uyandırma-
sının veya Devletin yetki ve gücüne
karşı entrika çevirmesinin ihtimal
- olduğu Bakanlar Kurulunu tatmin
edecek delillerle kanıtlanmış bulu-
nan herhangi bir kişi;
(h) Ceza Yasasının 63. maddesinde veya
onu değiştiren veya yerini alan her-
hangi başka bir Yasada tanımlana-n
bir yasadışı derneğin üyesi olan
herhangi bir kişi;
(i) gerek bu Yasa uyarınca gerek sınır
dışı ediliş sırasında yürürlükte
bulunan herhangi başka bir mevzuat
uyarınca Kıbrıs'tan sınır dışı edil-
- miş bulunan herhangi bir kişi;
(j) ilgili zamanda yürürlükte bulunan
herhangi bir mevzuat uyarınca Kıbrıs'a
girişi yasaklanmış bulunan herhangi
bir kişi;
(k) bu Yasada veya bu -Yasa uyarınca
yapılan herhangi bir Tüzükte veya
bu Yasa veya böyle bir Tüzük uyarınca
verilen herhangi bir izinde öngörülen
herhangi bir yasaklama, koşul, kısıt-
lama veya sın-ırlandırmaya aykırı
olarak Kıbrıs'a giren veya orada
ikamet eden herhangi bir kişi;
(l) Kıbrıs'a göçmen olarak girmek isteyen
ancak içinde Kıbrıs Türk Federe Dev-
letinin yetkili m-akamlarınca verilmiş
bir giriş vizesi bulunan pasportuna
ek olarak, Kıbrıs Türk Federe Dev-
letine göçmen olarak girmesi için bu
Yasa kuralları uyarınca yapılmış bir
Tüzük gere-ğince Baş Muhaceret Memu-
runca verilmiş bir göç izni bulunmayan
herhangi bir yabancı;
(m) bu Yasa kuralları uyarınca yasaklı
göçmen sayılan herhangi bir kişi;
(2) Bakanlar Kurulu veya Bak-anlar Kurulunun
yönerisiyle herhangi bir muhaceret memuru,
bir yasaklı göçmenin Bakanlar Kurulunca
uygun görülecek bir süre için ve koşul-
larla Kıbrıs'a girmesine ruhsat verebilir.
(3) Bu maddenin (2). fıkr-ası uyarınca
verilen herhangi bir ruhsat, Bakan-
lar Kurulunca herhangi bir zaman
iptal edilebilir. Ruhsatın böylece
iptal edildiği durumlarda, 13. mad-
denin (1). fıkrasının -(d) veya (e)
paragrafları bu fıkraya uygulanırmış
gibi, ilgili ruhsat sahibi hakkında,
duruma göre, (d) veya (e) paragrafında
öngörüldüğü biçimde işlem yapılabilir."


- "7. Bu Yasanın veya bu Yasa uyarınca yapılan
herhangi bir Tüzüğün içerdiği kurallara bakıl-
maksızın ve kişilerin Kıbrıs'a girişlerini
yasaklamak amacıyle bu Yasa ile veya bu Yasa
uyarınca yapılan herhangi bir Tüzükle verilen
di-ğer yetkilere zarar gelmeksizin, Bakanlar
Kurulu, Kıbrıs yerlisi olmayan veya giriş tari-
hinden geriye doğru son on yıl içinde Kıbrıs'ta
mutad bir sakin olarak yedi yıl ikamet etmiş
İngiliz uyruklu bir kişi olmayan kimselerin
Kıbr-ıs'a girmelerini yasaklayabilir."


"14.(1) Bu Yasa kurallarına ve bu Yasa veya bu
Yasa uyarınca yapılan herhangi bir Tüzük
gereğince verilen herhangi bir ruhsat
veya izindeki şartlara bağlı kalınması
koşuluyle, Baş Muhaceret Memuru yasaklı
göçme-n sayılan herhangi bir yabancının,
veya Kıbrıs'a sınırlı bir süre için
kalmak üzere izinli olarak giren ancak
o süre bittikten sonra Kıbrıs'ta kalmaya
devam eden herhangi bir kişinin veya
6. maddenin (1). fıkrasının (i) parag-
rafında gösterilen kate-goriye giren
herhangi bir kişinin Kıbrıs'tan sınır
dışı edilmesini ve sınır dışı edilin-
ceye kadar tutuklanıp gözetim altına
alınmasını emredebilir.
(2) Sınır dışı edilmesi emrolunan bir
yabancı aşağıdaki yerlere gönderilebilir:
kendi ülkes-indeki bir yere; veya
Bakanlar Kurulunun onayı ile,
Kıbrıs'a kendi ülkesi dışında bir
ülkeden gelmişse, geldiği ülkeye
veya gönderilmeye rıza göstereceği
herhangi bir yere: Ancak her iki
durumda da gönderileceği yerin

Hükümetinin ilgili kişiyi almayı
ona-ması gerekir.
(3) Altıncı maddenin (1). fıkrasının (i)
paragrafında gösterilen kategoriye
giren ve sınır dışı edilmesi emrolunan
bir İngiliz uyruklu, Bakanlar Kurulunun
onayı ile hangi ülkeden gelmişse o
ülkeye veya gönderilmeye rıza göster-e-
ceği herhangi bir yere, gönderilebilir;
ancak her iki durumda da gönderileceği
ülke Hükümetinin ilgili kişiyi almayı
onaması gerekir.
(4) Bu Yasada öngörülen herhangi bir kurala
bakılmaksızın, Baş Muhaceret Memuru,
isterse, Kıbrıs'a den-iz yoluyle gelen
herhangi bir yasaklı göçmene gideceği
yeri belirtmeksizin geldiği gemi ile
Kıbrıs'tan ayrılmasını emredebilir.
(5) (a) Bu madde ile verilen sınır dışı
etme yetkisi bu Yasada öngörülen
her-hangi bir kurala bakılmaksızın
6. maddenin (1). fıkrasının (f),
(g) ve (h) paragraflarında gösteri-
len kategorilere giren herhangi bir
kişinin sınır dışı edilmesinde de
kullanı-lır:
Ancak, sınır dışı edilecek kişinin,
sınır dışı edilme emrinin verildiği
anda, İngiliz uyruklu olmayıp yabancı
bir Devlet yurttaşı olması gerekir.
(b) Bu fıkra uyarınca sınır dışı edilmesi
e-mrolunan bir kişi, yurttaşı olduğu
ülkeye veya Bakanlar Kurulunun yönere-
ceği herhangi başka bir ülkeye gönderi-
lebilir ancak bu gibi başka ülkenin
ilgili kişiyi almayı onaması gerekir.
(c) Bu fıkra uyarınca aleyh-ine bir sınır
dışı edilme emri çıkarılan ve bu emir
uyarınca sınır dışı edilen herhangi
bir kişi, Kıbrıs'taki taşınır ve taşın-
maz malları için bir temsilci atayınca-
ya kadar veya söz konusu mallarla ilgi-li
olarak başka bir düzenleme yapıncaya
kadar, Bakanlar Kurulu isdar edeceği
bir yetki belgesiyle sınır dışı edilen
kişinin malları için bir yediemin
atayabilir ve söz konusu malların yedi-
em-ince yönetilmesi için veya genellikle
bu paragraf amaçlarının daha iyi biçimde
yerine getirilmesi için Tüzükler yapabilir."


Bu maddelerin içeriğinden de anlaşılacağı gibi yabancıların sınır dışı edilmesine veya belli kişilerin K-ıbrıs'a girişlerinin yasaklanmasına karar verecek mercinin Bakanlar Kurulu olduğu ve aynı Yasanın 14(1) maddesinin Muhaceret Müdürüne de bazı hallerde tutuk-
lama ve ihraç etme emri verme yetkisi verdiği anlaşılmak-tadır. Bu yasaya göre yasa veya tüzük ge-reğince verilen herhangi bir ruhsat veya izindeki şartlara bağlı kalın-ması koşulu ile Baş Muhaceret Memuru, yasaklı göçmen sayılan herhangi bir yabancının veya sınırlı bir süre kalmak için Kıbrıs'a izinli olarak gelen ancak o süre bittikten sonra Kıbrıs't-a kalmaya devam eden herhangi
bir kişinin veya 6. maddenin (1). fıkrasının (i) bendinde gösterilen kategoriye giren bir kişinin Kıbrıs'tan sınır dışı edilmesini ve sınır dışı edilene kadar tutuklanıp gözlem altına alınmasını emredebilir. Madde 6(1)(i) ben-di aynen şöyledir:

"6.(1)(i) gerek bu Yasa uyarınca gerek sınır
dışı ediliş sırasında yürürlükte
bulunan herhangi başka bir mevzuat
uyarınca Kıbrıs'tan sınır dışı
edilmiş bulunan herhangi bi-r kişi;"

Yukarıya aktarılan yasa maddesinden de anlaşılacağı gibi Muhaceret Müdürünün tutuklama ve ihraç kararı ver-mesi için yasaklı göçmen sayılan bir kişinin verilen ruhsat ve izin şartlarına bağlı kalınması ve bu geçici ikamet izni için verilen i-zin süresinden sonra Kıbrıs'ta ikamet etmeye devam etmesi veya daha önce aleyhine sınır dışı edilme kararı alınmış olan bir kişi olması gerekir. Bu yasal durum karşısında emare 2 tutuklama ile ihraç emri incelendiği zaman kararın Yabancılar ve Muhaceret Y-asasının Fasıl 105 madde 14(1)'e dayandığı görülmek- tedir. Müstedinin yukarıya aktarılan durumundan da
anlaşılacağı gibi yasaklı bir göçmen olmadığı, geçici
bir süre için (süresi belli olan) Kıbrıs'a gelmediği ve daha önce aleyhine Kıbrıs'tan ihraç edil-mesi için karar verilen bir kişi olmadığı anlaşılmaktadır. Emare 2 kararda da bu kategorilerden hangisine girdiği belirtil-memektedir. Gerekçe olarak ise KKTC bölgesinde ikameti sakıncalı görüldüğünden dolayı şeklinde izah edilmek-tedir.

Sunulan -şahadetten Müstedinin KKTC'ye giriş yaptıktan sonra ikamet izni almadığı bir gerçek olmakla beraber Muhaceret Dairesi Müdürü Sayın Mustafa Miralay şahadetinde, Üniversite öğrencilerinin büyük çoğunlukla ikamet izni olmadığı ancak bu durumu hoşgörü ile karş-ı- ladıklarını, Müstedi hakkında ihraç kararı verilirken ikamet izni almamasının rolü olmadığını beyan etmiştir. Bu durumda Muhaceret Müdürü tarafından ısdar edilen
emare 2 tutuklama ve ihraç kararında yetkisini aştığı anlaşılmaktadır.

Duruşma sır-asında Müstedaaleyh avukatı Fasıl 105 madde 14(1)'in 5. fıkrasını ve madde 6(1)(f)(g)(h) fıkralarını kapsadığını ileri sürmekte ve 6(1) ve (h) fıkrasına dayanarak ihraç kararı verildiğini belirtmek-
tedir. 6(1)(g) fıkrası aynen şöyledir:

"6.(1)(g) b-arışı, iyi düzeni, iyi yönetimi
veya kamu töresini tehlikeye
sokacak biçimde davranmasının
veya Kıbrıs Türk Federe Devleti
halkı arasında Devlete karşı
düşmanlık uyandırmasının vey-a
Devletin yetki ve gücüne karşı
entrika çevirmesinin ihtimal
olduğu Bakanlar Kurulunu tatmin
edecek delillerle kanıtlanmış
bulunan herhangi bir kişi."


Bu fıkrada belirtilen- hususlarda Bakanlar Kurulunu tatmin etmesi gerektiği ve tatmin olmaları halinde bu şahısların yasaklı göçmen sayılabileceği gibi Bakanlar Kurulu tarafından ihraç edilmeleri ile ilgili bir karar verileceği anlaşılmaktadır.

Huzurumuzdaki şahadetten ve- ibraz edilen emarelerden Bakanlar Kurulunun ilgili fıkrada belirtilen hususlarda tatmin olduğu ve bu yönde bir karar üretildiği hususunda herhangi bir şahadet ve/veya belge mevcut değildir. Bu durumda Bakanlar Kurulunun bu yönde bir kararı olmadığı cihet-le de yukarıda arzettiğimiz gibi Muhaceret Müdürünün emare 2 kararının yetki aşımı nedeniyle iptal edilmesi gerekmektedir.
Netice itibarıyle Müstedinin 28.3.1997 tarihinde tutuklama ve ihracını öngören ve ifadesini emare 2'de bulan Müstedaaleyhler tar-afından alınan kararın hükümsüz ve etkisiz olduğuna ve herhangi bir netice doğuramaya-cağına hüküm verilir.

Masraflarla ilgili herhangi bir emir verilmez.




Mustafa H. Özkök Gönül Erönen Seyit A. Bensen
Yargıç Yargıç - Yargıç


23 Aralık 1997
-


11



10





-


Full & Egal Universal Law Academy