Yüksek İdare Mahkemesi Numara 10/1998 Dava No 12/1999 Karar Tarihi 18.05.1999
Numara: 10/1998
Dava No: 12/1999
Taraflar: Erden Adil vd ile Çal. Ve İs. Bak. Vd
Konu: Bir kaynak paketine müracaat etmek kendi başına muktesep hak kazandırmaz
Mahkeme: YİM
Karar Tarihi: 18.05.1999

-D.12/99 YİM 10/98
YÜKSEK İDARE MAHKEMESİNDE
ANAYASANIN 152. MADDESİ HAKKINDA.

Mahkeme Heyeti:Mustafa H. Özkök, Gönül Erönen, Seyit A.Bensen.

Davacı: 1. Erden Adil, yetkili vekili Altan Özcihangirli,
Lefkoşa
2. Havva Özcihangirl-i, Lefkoşa
3. Müteveffa Ahmet Salih Kaya Terekesinin İdare Memuru sıfatı ile ve mezkur terekeyi temsilen Hiybeti Ahmet, Lefkoşa

-ile-

Davalı: 1. Çalışma ve İskân Bakanlığı vasıtasıyle KKTC, Lefkoşa
2. İskân Encümeni vasıtasıyle KKTC, Lefkoşa
- 3. Kaza Tapu Amirliği Lefkoşa vasıtasıyle KKTC, Lefkoşa

A r a s ı n d a.

Davacılar namına : Avukat Güner Çakın
Davalılar namına: Savcı Süleyman Candar.

------------------

H Ü K Ü M

Mustafa H. Özkök: Bu davanın hükmünü sayın Yargı-ç Gönül Erönen okuyacaktır.


Gönül Erönen: İşbu dava ile Davacılar, 18. Kaynak Paketinde 126 sıra numarası ile dağıtılacağı ilân edilen Gökhan'da kain Pafta/Harita 22.20.W.2, Parsel B, 578 referanslı 11-0-3500 alana sahip ve 123,673 puan değerindeki kuru -arazinin daha sonra 18. Kaynak Paketinden çıkarılıp 19. Kaynak Paketinde ilân edilmesine ilişkin Davalı No 2'nin 21.1.1998 tarih ve 2/743/1998 sayılı kararının tamamen hükümsüz ve etkisiz olduğuna ve herhangi bir sonuç doğuramayacağına karar verilmesi iste-minde bulunmuştur.

Davacılar davalarını isbat etmek için II. Saptama, Değerlendirme ve Tazmin Komisyonu Başkan Yardımcısı olan Ramazan Biryılmaz'ı tanık olarak dinlettiler.

Davalılar herhangi bir tanık çağırmadılar. Duruşma esnasında 14 adet belge emare -1 den 14'e kadar Mahkemeye sunulmuştur.

Davacılar tanığı Ramazan Biryılmaz şahadeti esnasında başka şeyler yanında, 18. Kaynak Paketinde ilân edilen bu kaynağa 135 kişinin müracaat ettiğini,kaynağın rezerv bir kaynak olduğu nedeniyle kaynak paketine gi-rdiğini, II. Komisyonun 7 kişiden oluştuğunu, 4 kişi ile nisab sağlandığını ve karar alınabileceğini, dava konusu kaynağın arsa nitelikli kaynak olduğu hususunda değerlendirme yapmaya yetkileri bulunduğunu, keza 1993 tarihinde konu mal ile ilgili 13.8.1993- de haritalara bakmadan yapılan değerlendirmede kuru tarla olarak nitelendirildiğini, konu kaynağın bulunduğu Gökhan mevkiinde Belediye teşkilatı olmadığı gibi bu mevkiin kent merkezinde olmadığı için arsa nitelikli olarak değerlendirilmediğini, kırmızı bö-lge olmadığını, köy olmadığını, 1979 senesinde isdar edilen Değerlendirme Tüzüğünde belirtilen yerleşim birimleri listesine de girmediğini, ancak ileriki incelemede yerleşim biriminin büyüme alanı içinde olduğunu çevre niteliği dolayısıyle tarımsal kaynak -olarak kullanmaya elverişli olmadığını, önünde binalar olduğunu, Mağusa-Lefkoşa ana yolu üzerinde bulunduğunu, 50,100,150 metre ilerisinde işyerleri ve konutların bulunduğunu ve bu nedenle arsa nitelikli arazi olarak değerlendirilebilecek bir kaynak olduğu-nu belirtmiştir.

Konu ile ilgili Mahkemeye hitab eden Davacılar, özetle 18. Kaynak Paketinde bulunan bahse konu kaynağa usulüne uygun olarak müracaat ettiklerini, bu dava ile istenen 21 Ocak 1998 tarihli kararın İskân Encümeni tarafından alındığını ve Sap-tama, Değerlendirme ve Tazmin Komisyonuna iletildiğini, 1979 Değerlendirme Tüzüğünün 22.11.1982 tarihli RG 95 sayısında yayınlanan ve ilgili tarihte yürürlükte bulunan 535 sayılı Amme Enstrumanı tahtında İçişleri ve İskân Bakanlığının onayına tabi olduğu h-alde dava konusu kararın Bakanlığın onayına sunulmadığını, prosedüre uyulması ve gerekli onayın verilmemesi nedeniyle Davacıların meşru menfatinin olumsuz yönde doğrudan doğruya etkilendiğini ayni nedenle 21.1.1998 tarihli kararın iptal edilmesi gerektiğin-i iddia ettiler. 18. Kaynak Paketine yaptıkları müracaat sırasında eşdeğer puanlarının yeterli olduğu için meşru menfaatlerinin mevcut olduğunu ileri süren Davacılar, 18. Kaynak Paketinden çıkarılıp 19. Kaynak Paketine dahil edilen taşınmaz malın statüsü -ve dolayısıyle puanlarının yükseltilmesi şeklindeki değişikliklerin kendilerini etkilediğini iddia etmektedirler.

Davalılar bu davaya karşılık müdafaa dosyaladılar. Davalılar müdafaalarında Davacının iddialarını ret ederek, sözkonusu kaynağın kuru arazi -olarak 18. Kaynak Paketinde ilân edildiğini, ancak 18. Kaynak Paketinin İskân Encümeni tarafından görüşülmesi esnasında konu kaynak için yapılan puanlamanın hatalı olabileceği kanaatine varıldığından ilgili parselin puanlamasının Saptama, Değerlendirme ve -Tazmin Komisyonu tarafından yeniden gözden geçirilmesi için karar alınarak Saptama Değerlendirme ve Tazmin Komisyonuna iletildiğini ileri sürmektedirler. Bunun üzerine Saptama, Değerlendirme ve Tazmin Komisyonu tarafından yapılan inceleme sonucu puanlamada- hata olduğu tesbit edilerek, söz konusu tesbit ışığında sözkonusu kaynak İskân Encümenliği tarafından 18. Kaynak Paketinden iptal edilmiş ve 19. Kaynak Paketinde ilân edilmesine karar alınmıştır. Söz konusu kaynak 19. Kaynak Paketinde arsa nitelikli arazi- olarak ve 599160 puan karşılığı olarak ilân edilmiştir.

Davalılar duruşma sırasındaki hitabelerinde ise özetle, Davacının söz konusu 18. Kaynak Paketine müracaat etmesinin kendisine herhangi bir hak kazandırmadığını, Davacı ile birlikte aynı kaynağa- 135 kişinin müracaat ettiğini ve konu kaynağın henüz herhangi birisine verilmediği nedeniyle söz konusu kaynağın ileride üçüncü bir şahsa verilebileceği iddiası veya beklentisinin Davacılar için doğrudan doğruya ve olumsuz yönde etkilenen bir meşru menf-aat doğurmadığını ileri sürmüştür. Davalılar devamla, kendi verdiği bir kararda hata olduğunu tesbit etmesi halinde idarenin herhangi bir zaman kendi kararını geri alma yetkisi bulunduğunu bu nedenle dava konusu karar veya işlemin keyfi değil yasal bir ka-rar veya işlem olduğunu iddia etmişlerdir.

Huzurumuzdaki ihtilâfsız olgular kısaca şöyledir:

Davada yakınma konusu yapılan Gökhan'da Pafta/Harita 22.20.W.2'de kain B Blok, 578 parsel numaralı taşınmaz 11 dönüm 3500 ayakkare olarak 3 Ekim 1995 tarihinde -yayınlanan 18. Kaynak Paketinin 126 sıra numarasında 123673 puanlık kuru arazi olarak dağıtılacağı ilân edilmişti. Aynı yörede Pafta/Harita
22.10.E.1, Blok B, 484/1+484/2 Parsel numaralı 4 dönüm 1 evlek alanındaki sulu arazi de yine 18. Kaynak Paketinin -127 sıra numarası ile dağıtılacağı ilân edilmişti.

Eşdeğerden hak sahibi olan Davacılar diğer bir kısım malla birlikte davada söz konusu edilen kaynaklara yasal süre içerisinde başvuru dosyalayarak talip oldular.

18. Kaynak Paketinin 127 sıra numarasın-da ilân edilen sulu arazinin Davalı No 2'nin 17 Kasım 1997 tarihli yazısı ile Davacılara verildiği bildirildi. Daha sonra Davalı No (2) 6.1.1998 tarihli bir başka yazıyı Davalılara göndererek sözkonusu kararın iptal edildiğini duyurdu. Bu kaynakla ilgili -Davacıların bu davada herhangi bir talebi mevcut değildir.

18. Kaynak Paketinin 126 sıra numarasında ilân edilen dava konusu kaynağın değerlendirilmesi esnasında Davalı No (2) İskân Encümeni, puanlamasının hatalı olabileceği kanısına vararak Saptama, Değ-erlendirme ve Tazmin Komisyonuna meseleyi aktarmış ve ilgili Komisyon 21 Ocak 1998 tarihinde dava konusu parsel 578 (a)'nın 18. Kaynak Paketinde belirtilen 123673 değerinde değil de 599160 puan değerinde olması gerektiğine ve yine alanının da 11 dönüm 3500- ayakkare yerine 10 dönüm 1 evlek 2190 ayakkare olmasına dair bir karar vererek bu kararını Davalı No (2)'ye iletmiştir.

Davalı No (2) İskân Encümeni, Saptama, Değerlendirme ve Tazmin Komisyonunun bu kararına istinaden dava konusu emare 13'te belirtilen -21.1.1993 tarihli dava konusu edilen kararı almıştır. Bu karar (Emare 13) aynen şöyledir:
"İskan Encümeninin 7/6635/97 sayı ve 26.12.97 tarihli kararına istinaden Saptama Değerlendirme ve Tazmin
Komisyonunun 21.1.1998 tarihli İTEM 22 Formundan da görülec-eği üzere yaptığı değerlendirmede, 18. Kaynak paketinin 126. sıra numarasında ilân edilen Gökhan 22.20.W2 Blok B Parsel 578 için 18. Kaynak Paketinde belirtilen 123,673 puanın esasında 1599160 olması gerektiği; ayrıca alanının da 11-0-3500 ay2 yerine 10-1--2190 ay2 olması gerektiği ve bununda fahiş bir hata olduğu belirtildiğinden söz konusu kaynağın 18. Kaynak Paketinden iptaline ve yeni alan ve puanı ile 19. Kaynak Paketinde ilân edilmesine İskan Encümenince karar alınmıştır.


- Özker Uzuner
Başkan

Üye Üye Üye
(Başkan vekili) Hasan Orhunöz Selma Kebabcıoğlu
Kamil Kayral

Üye Üye Üye
Savaş Demirdağ Niyazi Kılı-ç Osman Aksoy"


Söz konusu kaynak 19. Kaynak Paketinde 1394 sıra numarasında 9 Ocak 1998 tarihinde arsa nitelikli arazi olarak yeniden ilân edilmiş ve müracaat kabul edilmiştir. Ancak bu davadaki ara emri uyarınca değerlendirmeye şu ana kadar ta-bi tutulmamıştır.

Huzurumuzdaki yakınma konusuna benzer bir meselede Yüksek İdare Mahkemesi YİM 195/94 (D.17/98) sayılı davada sayfa 7'de şöyle demiştir:-
"Müstedi, İskan Encümeninin kaynak paketine koyup arsa diye ilân ettiği başvuru konusu kaynağı artı-k Kaynak Paketinden çıkarmaya yetkisi bulunmadığını iddia etmektedir. 41/1977 sayılı İskan, Topraklandırma ve Eşdeğer Mal Yasası incelendiğinde, Yasanın, bu hususu ilgilendiren herhangi bir hüküm içermediği görülmektedir. O halde, bir de önümüzdeki başvuru-da yakınma konularından birisi olan geri alma hususu ile ilgili ilkeleri içeren İdare Hukukuna bakmak gerekir. İdare Hukukundaki yerleşmiş ilkelere göre, kişilere hiçbir hak
kazandırmayan sakat ve hatalı kararlar her zaman; hak kazandırmış olanlar ise, m-akul bir süre içerisinde, kararı alan makam veya makamlar tarafından aynı usul ve şekil kurallarına uymak suretiyle geri alınabilirler. Bu şartlara bağlı olarak geri alınan kararlar hiç alınmamış sayılmakta ve doğurduğu doğuracağı tüm sonuçlarla birlikte h-ukuk aleminden silinmektedir. Diğer bir anlatımla, sakat ve hatalı olarak alınan idari bir kararı geri alan ikinci karar, bu sakat ve hatalı kararı hükümsüz hale getirmektedir.
(Gör: Prof. Dr. İsmail Giritli ve Doç. Dr. Tayfun Akgüner, İdare Hukuku Dersler-i, Cilt II, 1987 Baskısı, sayfa 169; Prof. Dr. Metin Günday, İdare Hukuku, 1996 Baskısı, sayfa 127-131; YİM 348/91)

Yukarıda İdare Hukuku ilkelerini incelerken gördüğümüz ve aynen benimsediğimiz prensiplere göre, sakat, hatalı ve Yasaya aykırı olarak -verilen bir kararı alan aynı makam, aynı usul ve şekil kurallarına uymak suretiyle konu kararını geri almaya yetkilidir. Dolayısıyle bu prensip ve görüşler ışığında, başvuru konusu kaynağı hataen Kaynak Paketine koymuş olan İskân Encümeninin hatasını düzel-tmek için bu kararını, ikinci bir kararla geri alıp konu kaynağı paketten çıkarmaya yetkisi olduğu kanısındayız ve bu hususta bulgu yaparız."......

Yine ayni kararın 9.sayfasında ise şöyle denmektedir:-
...."Daha önce de söylediğimiz gibi, Müstedi yanınd-a 128 kişi daha aynı kaynağa müracaat ederek bu yerin kendilerine verilmesini talep etmişler ve böylece, kaynağın kendilerine verileceği beklentisi içine girmişlerdi. Ancak, konu kaynak henüz ne Müstediye ne de diğer müracaatçılardan herhangi birisine veri-lmediğinden, sakat ve hatalı olarak Kaynak
Paketine konan bu kaynak üzerinde, Müstedi dahil hiç birisinin müktesep bir hakkı doğmamıştı. İdare Hukukundaki ilkelere göre, kişilere hiçbir hak kazandırmayan bu tür kararlar her zaman geri alınabildiğine ve İs-kân Encümeni de 22.8.1994 tarihinde bu hatalı ve sakat kararı, ikinci bir kararla, geri aldığına göre, ortada hukuka aykırı herhangi bir husus da yoktur. Dolayısıyle, Müstedinin konu kaynağın İskân Encümenince Kaynak Paketinden çıkarılması kararının hatalı- olduğu ve iptal edilmesi gerektiği hususundaki isteminin reddedilmesi gerektiği görüşündeyiz."

Yukarıdaki alıntısı verilen içtihat kararında serdedilen görüşler ve uygulanan İdare Hukuku ilkelerini bu dava için de benimsemekteyiz. Benimsediğimiz bu prens-ipleri huzurumuzdaki meseleye uyguladığımız zaman ise şunu görmekteyiz:

Davacılar dava konusu kaynağa 135 kişi ile birlikte müracaat etmiştir. Davacılar dahil, konu kaynak kimseye verilmemiştir. 41/77 sayılı Yasa altında, 18. Kaynak Paketine konulduktan v-e konu kaynak esaslı bir değerlendirmeye tabi tutulduktan sonra, İskân Encümeni konu kaynağın puanlarının hatalı olabileceği kanısına vararak puanlamayı tekrar gözden geçirilmek üzere (Emare 10)) Saptama, Değerlendirme ve Tazmin Komisyonuna aktarmıştır. İl-gili Komisyon 21 Ocak 1998 tarihinde 'aşırı derecede hatalar yapıldığı' kanaatine vardıktan sonra dava konusu parsel 578 (a)'nın 18. Kaynak Paketinde belirtilen 123673 değerinde değil de 599160 puan değerinde olması gerektiği ve yine alanının da 11 dönüm 3-500 ayakkare yerine 10 dönüm 1 evlek 2190 ayakkare olması doğrultusunda bir karar alarak bu kararını Davalı No (2)'ye iletmiştir.

İskân Encümeni, Saptama, Değerlendirme ve Tazmin Komisyonunun bu kararına istinaden konu kaynağı 18. Paketten çıkartıp, yine- dağıtım için elverişli kaynak olarak 19. Kaynak Paketinde ilân edilmesi kararı almıştır. Bu işlemler yapıldığı sırada ne Davacıların ne de başka birisinin herhangibir müktesep hakkı doğmuş değildir. Bir başka deyişle bir kaynak için kaynak paketine müraca-at etmek kendi başına müktesep bir hak kazandırmaz.

Dolayısıyle Davacıların, sırf 18. Kaynak Paketine müracaat etmeleri ve söz konusu kaynağın paketten ihracı kararı nedeniyle kazanılmış herhangi bir hakları doğduğu söylenemiyeceği gibi ayni nedenle etki-lenmiş olabilen herhangi bir meşru menfaatları da bulunmamaktadır.

Bilindiği gibi Anayasamızın 152. maddesi altında Yüksek İdare Mahkemesine yakınma konusu yapılan idari işlem ve kararlardan dolayı dava açabilmek için dava açacak olan kişinin meşru menfa-atinin doğrudan doğruya ve olumsuz yönde etkilenmesi gerekmektedir. Kişi bu hakkının var olduğunu ve olumsuz yönden doğrudan doğruya etkilendiğini ispat etmek zorundadır aksi taktirde davasının ileri gitmesi mümkün değildir. Davacıların bu meyanda ileri sü-rdükleri iddiaları desteklemek için çağırmış oldukları tanığının şahadeti dahi davanın ispatında kendilerine yardımcı olmamıştır.

Bu görüşlerimiz neticesinde davanın daha ileri gitmeden ret edilmesi gerektiği görüşüne varmaktayız.

Sadece bu noktadan re-t edilmesi gereken bu davada daha ileri gitmenin ve Davacıların yakınma konusuna ilişkin diğer iddialarını incelemeyi yersiz ve gereksiz gördüğümüzü belirtir, meşru menfaatın yokluğunda bu dava daha ileri gidemiyeceğinden, dava bu safhada ret ve iptal edil-ir.

İşbu dava masraflarının, Mukayyitliğe sunulacak masraf listesi ile Mukayyit tarafından tesbit edildikten sonra Davacılar tarafından Davalılara ödenmesine emir verilir.




Mustafa H. Özkök Gönül Erönen Seyit A. Bensen
Yargıç - Yargıç Yargıç



18 Mayıs 1999



















YİM 211/88 D.8/91sayılı davada sayfa 9 da şöyle demektdir
" YİM 18/77 sayılı, Ahmet Hüseyin Soyer ile Amme Hizmeti Komisyonu arasınd-aki başvuruda, sayfa 2 ve 3'de şöyle denilmektedir:
"İdari Hukukta herhangi bir işlem yapmağa yetkili bir
organın yetkileri ve takip edeceği usul genellikle bir yasa, tüzük veya yönetmenlikle düzenlenir........Takip edilecek usul tüzük, yasa veya yö-netmenlikle belirlendiği hallerde böyle bir organın belirlenen usullere uyması gerektiği kuşkusuzdur. Yasa, tüzük veya yönetmenlikte belirlenen usullere uyulmadığı hallerde yetkili organın verdiği herhangi bir karar İdare Mahkemesi tarafından iptal edilebi-lir. Usule uyulmayan hallerde verilen bir kararın iptal edilebilmesi için ihlal edilen hükümün buyurucu veya kusurun basit bir kusur olmaması ve kusurun işlemin esasına etkili olması gerekir. Usule uymamakla işlenen kusur basit, önemsiz ve işlemin esasını -etkilemeyen bir kusur ise verilen karar iptal edilmez..... Hangi kusurların basit, önemsiz ve işlemin esasını etkileyici nitelikte oldukları idare Mahkemelerinin verdikleri kararlarla saptanır".
Acaba Merkezi ihale Komisyonunun şartname olmadan ihale işl-emleri yapması basit, önemsiz ve alınan kararın esasını etkilemiyecek nitelikte midir? "







2






Full & Egal Universal Law Academy