Yüksek İdare Mahkemesi Numara 10/1990 Dava No 29/1990 Karar Tarihi 08.08.1990
Numara: 10/1990
Dava No: 29/1990
Taraflar: Ahmet Karaman vd ile İskan Bakanlığı vd
Konu: Eşdeğer için puan satın alma izni talebi
Mahkeme: YİM
Karar Tarihi: 08.08.1990

-D.29/90 YİM 10/90

Yüksek İdare Mahkemesi Olarak Oturum Yapan
Yüksek Mahkemede
Yargıç Niyazi F. Korkut huzurunda
Anayasanın 152. maddesi hakkında

Müstedi: 1. Ahmet Karaman, Çatalk-öy, Girne
2. Engin Karaman, Çatalköy, Girne
-ile-
Müstedaaleyh: 1. KKTC İskan Bakanlığı vasıtasıyle KKTC
2. KKTC Eşdeğer Tazmin Komisyonu vasıtasıyle KKTC
3. KKTC Saptama, Değerlendirme ve Tazmin Komisyonu
vasıtasıyle KKTC
- A r a s ı n d a.

Müstediler namına: Hüseyin Celâl
Müstedaaleyhler namına: Müjgan Irkad



Yasa Maddesi: 41/77 sayılı İskân, Topraklandırma ve Eşdeğer Mal Yasasının 71(4) maddesi, Anayasanın 152(4) mad-desi.

İstemin Özeti: Müstedi 2'nin babasından hibe yolu ile devraldığı 200.000 adet eşdeğer mal puanının bir bölümünü, Müstedilerin tasarrufundaki konutun kesin tasarruf belgesini almak için, geriye kalanı da satın almalarına izin verilecek bir miktar pua-n ile, başvuruya konu parselin kesin tasarrufunu almak için kullanmaları ile ilgili yaptıkları başvuruya Müstedaaleyhlerin olumlu veya olumsuz yanıt vermemesinin yapılmaması gereken bir ihmal olduğuna ve sözü edilen taşınmazın kesin tasarrufunun alınabilme-si için eşdeğer puanı satın almalarına ilişkin izin verilmesi istemi.

OLAY: Müstediler karı kocadırlar. Birinci Müstedi TC ve KKTC vatandaşı, 2. Müstedi ise güney göçmenidir. Toprak ve konut tahsisi açısından hak sahibidirler. Müstediler, Müstedi 2'nin hi-be yolu ile elde ettiği puanlarına karşılık tahsis ve tasarrufunda bulunan evin kesin tasarruf belgesini aldıktan sonra artan puanlarla ve Müstedaaleyhlerin satın almalarına izin vereceği puanlarla tahsis ve tasarruflarında bulunan 205 nolu parseli almak -istediklerini Müstedaaleyhe duyurdular. Müstedilerin istemlerini Müstedaaleyh yanıtsız bıraktı. Müstediler işbu başvuruyu yukarıdaki istemleri doğrultusunda dosyaladılar.

SONUÇ: Müstedilerin tasarruflarındaki konutun kesin tasrrufunu aldıktan sonra geriye- puanları kalacağı açıktır. İlk nazarda bir hakları olduğu ortada olduğuna göre Müstedaaleyhler Müstedilerin bu istemini yanıtlamamakla bir ihmalde bulunmuşlardır. Ancak puan satın alınabileceğine emir verebilmek için öncelikle konu parselin 71. madde kaps-amında olup olmadığının kanıtlanması gerekir ki bu doğrultuda şahadet yoktur kaldı ki Anayasa uyarınca böyle bir emir vermeye de yetkisi yoktur.
Sonuç olarak başvuru kısmen kabul edilir ve Müstedilerin müra-caatlarına olumlu ya da herhangi bir yanıt ver-memek suretiyle Müstedaaleyhlerin gösterdikleri ihmalin tamamen yapılmaması gereken bir ihmal olduğuna hükmolunur.

Atıfta Bulunulan Yargısal İçtihatlar:
YİM/İstinaf 25/89 sayılı Yüksek İdare Mahkemesi kararı.





H Ü K Ü M

Müstediler karı kocadır. Bir-inci Müstedi göçmen ve T.C. ile KKTC yurttaşı olup toprak ve konut tahsisi açısından hak sahibi ve ikinci Müstedi ise güney göçmenidir.

Başvuruda konu edilen konut ile 205 parsel numaralı taşınmaz mal Müstedi (1)'in tahsis ve tasarrufundadır. Müstedi No.-2 babasından hibe yolu ile devraldığı 200,000 adet eşdeğer mal puanının mal değer belgesi tahtında sahibidir.

Müstediler tahsis ve tasarruflarında bulunan 205 parsel numaralı taşınmaz malın kesin tasarruf belgesini almak için Müstedi No.2'nin puanlarını -kullanmak istediklerini 15.6.1989 tarihli bir yazı ile Müstedaaleyh No.1'e bildirdiler. Daha sonra avukatları vasıtası ile gönderdikleri bir yazı ile aynı istemlerini yinelediler. Müstedaaleyh No. 1 Müstedilere 19.7.1989 tarihinde bir yazı göndererek mevcu-t puanlarını öncelikle tahsis ve tasarruflarındaki konut için kullanmaları gerektiğini bildirdi. Müstediler, avukatları vasıtası ile 18.8.1989 tarihinde Müstedaaleyhlerin yazısını yanıtlayarak puanlarını öncelikle tahsisle-rindeki konut için kullanmaya haz-ır olduklarını ancak konuttan sonra artacak olan ve satın almalarına izin verilecek miktar puanla sözü edilen 205 no'lu parselin kesin tasarruf belgesini almak istediklerini yeniden duyurdular. Bu yazılarının yanıtsız kalması üzerine Müstediler 13.10.1989 -tarihinde müracaat-larının yanıtlanmasını istediler.

Müstedaaleyh No.1 Müstediler avukatına 1.11.1989 tarihli bir yazı göndererek konunun 7.9.1989 tarihli bir yazı ile Müstedaaleyh No.3'e aktarıldığını ve gerekli işlemin onlar tarafından yapılacağını bil-dirdi, ancak Müstedaaleyh No.3 de Müstedilerin istemini yanıtsız bırakıp Müstedilerin istemleri doğrultusunda işlem yapmadı. Bunun üzerine Müstediler 16.1.1990 tarihinde bu başvuryu dosyalayarak, sair şeyler yanında, Müstedi No.2'nin babasından hibe yoluyl-a devraldığı 200,000 adet eşdeğer mal puanının bir bölümü başvuruda konu edilen konutun kesin tasarruf belgesini alabilmek için kullandıktan sonra geriye kalan puanlar ve ilâveten satın almalarına izin verilecek bir miktar puan ile başvuruya konu 205 No'lu- parselin kesin tasarrufunu alabilmek için yaptıkları müracaatta olumlu ya da herhangi bir yanıt vermemek sureti ile Müstedaaleyhlerin gösterdikleri ihmalin tamamen yapılmaması gereken bir ihmal olduğuna ve sözü edilen taşınmaz malın kesin tasarruf belges-inin Müstedilere verilebilmesi için eşdeğer mal puanı satın almalarına ilişkin izin verilmesi doğrultusunda istemde bulundular.

Müstediler başvurularında, sair şeyler yanında, ayrı ayrı ve aile olarak eşdeğerci ve tahsis yönünden hak sahibi olup 205 No'l-u parselin kesin tasarrufunu almaya hakları olduğunu, bu haklarını elde edebilmek için hibe yolu ile Müstedi No.2'ye babasından intikal eden puanları kullanabilecekleri gibi, yasaya göre, eksildikleri oranda puan da satın alabileceklerini; ve Müstedaaleyh-- lerin herhangi bir gecikmeye meydan vermeden gerekli işlemleri yapmaları gerekirken bu istemlerini yanıtsız bırakarak ihmalde bulunduklarını ileri sürdüler.

Müstedaaleyhler tarafından dosyalanan itiraznamede ise, sair şeyler yanında, konu parselin takri-bi 559,236 puan değeri olup Müstedilerin mevcut puanları ile konu parselin tümünü alamayacakları ve bu nedenle konu parselin mevcut hibe puanlarına karşılık Müstedilere verilmesinin olanaksız olduğu ve keza yasa uyarınca sadece konut için eksilen puanların- satın alınabilmesine ilişkin bir yasal düzenleme bulunmadığı ve ayrıca 41/77 sayılı Yasanın 71. maddesinde sadece güneyde mal bırakıp konu mallar için T cetveli tanzim edilen kişilere eşdeğer mal verilmesinin düzenlendiği ve Müstediler güneyde şahsen taş-ınmaz mal bırakmadıkları için de bu madde kapsamında olmadıkları ileri sürüldü.

İlkin Müstedaaleyhlerin Müstedilerin güneyde şahsen mal bırakmamaları nedeni ile 41/77 sayılı Yasanın 71. madde kapsamında olmadıklarına ilişkin savlarını ele almayı uygun gö-rdüm.

YİM İstinaf 25/89'da vurgulandığı gibi bir hak sahibi hayatta iken, bu meselede olduğu gibi, puanlarını hibe yolu ile evlâtlarına ya da başka yakınlarına verirse onun puanlarla ilgili hak ve yükümlülükleri aynen puanlarını devrettiği kişiye geçer v-e puanların el değiştirmesi halinde puan menşeinin puanlarla birlikte değerlendirilmesi gerekir. Önemli olan puanların nereden kaynak-landığıdır ve bu da ancak kaynağın getirdiği puan cinsinin el değiştirmesine bakılmaksızın, korunmasıyle mümkündür. Bu ned-enle Müstedaaleylerin Müstedilerin 41/77 sayılı Yasanın 71. maddesi kapsamında olmadıklarına ilişkin savlarına itibar etmek olası değildir.

Tadil edilmiş şekli ile 41/77 sayılı Yasanın 71(4) maddesi ise aynen şöyledir:

"71. (1) ......................

- (2) ......................

(3) .......................

- (4) (a) Eşdeğer mal verme açısından hak sahibi bulunan kişinin, Güney mal varlığı puanlarının Kuzeyde tasarrufunda bulunan bir konut ve bir küçük işyerini veya bir konut ve bir norm tarımsal kaynağı karşılamaması ve kişinin ayrıca tahsis açısından -hak sahibi olması halinde, kendisine puanlarının karşıladığı orandaki taşınmaz mallar için Kesin Tasarruf Belgesi verilir. Hak sahipliliği oranında tasarru-funda bulunan ve puanlarının karşılamadığı taşınmazların değeri kadar eşdeğer mal puanı satın almak -veya temin etmek sureti ile tümünün Kesin Tasarruf Belgesini alabilir. Bu yola gitmemesi halinde ise, bu taşınmazlardan tahsis amaçlarıyla yararlandırılabilir.
-Ancak, bu bend kuralları arsa olan veya arsa olarak değerlendirilmiş taşınmaz mallara uygulanamaz.

(b) Kişinin sadece eşdeğerci olması halinde ise, böyle bir hak sahibi sadece tasrrufunda bulunan konutun Kesin Tasarruf Belgesini almak amac-ıyla eksildiği oranda eşdeğer mal puanı satın alabilir. Konut dışında tasarrufunda bulunan taşınmaz mallar iptal edilerek geriye alınır. Konut ise, bu yasanın 70'inci maddesinin (3)'üncü fıkrasının (c) bendi kuralları uyarınca işlem görür.

Bu kurala is-tisna olarak sadece eşdeğer mal verme açısından hak sahibi olan kişinin tasarrufunda bir konut ve bir küçük işyeri bulunması ve eşdeğer mal puanlarının konutunu tümüyle, işyerini ise kısmen karşılaması halinde böyle bir hak sahibi işyeri için eksildiği kad-ar eşdeğer mal puanı satın alarak veya temin ederek, Kesin Tasarruf Belgesi alabilir.

Hak sahibinin işyeri için eksildiği kadar eşdeğer mal puanı satın alarak veya temin ederek yatırmaması halinde ise, işyeri için bu Yasanın 70'inci maddesinin 83)'üncü -fıkrasının (c) bendi kuralları uyarınca işlem yapılır.

Aynı şekilde sadece eşdeğer mal verme açısından hak sahibi kişinin tasarrufunda sadece bir küçük işyeri bulunması halinde, küçük işyeri için de yukarıdaki kurallar uyarınca işlem yapılır.

- (c) Yukarıdaki (a) ve (b) bendleri kuralları uyarınca eşdeğer mal puanı satın almak veya temin etmek isteyen hak sahipleri, bu Yasanın 70'inci maddesi kuralları uyarınca yapılmış 15 günlük ihbar süresi içerisinde, eksildiği kadar eşdeğer mal puanı sat-ın almak veya temin etmek suretiyle yatıracağını yazılı olarak bildirmek ve bu sürenin hitamından itibaren de dört ay içerisinde eksildiği kadar eşdeğer mal puanı satın alarak veya temin ederek yatırmakla mükelelftir

İtiraz halinde ise süreler, itirazı-n sonuçlanması ve sonucun hak sahibine tebliği tarihinden itibaren başlar.

(d) Yukarıdaki (c) bendinde ve Geçici 6'ıncı maddede belirtilen sürelere uymaları koşulu ile hak sahipleri, eşdeğer mal verme açısından hak sahibi durumundaki üçüncü d-ereceye kadar kan ve ikinci dereceye kadar sıhri hısımlarının eşdeğer mal puanları ile kendi puanlarını birleştirerek kendi aralarında anlaşacakları miktar ve hisselere, yukarıdaki (a) ve (b) bendleri uyarınca puan satın alarak veya temin ederek Kesin Tasa-rruf Belgesini alabilecekleri kadar taşınmaz mal veya mallar için Kesin Tasarruf Belgesi alabilirler."

Bu madde uyarınca Müstedilerin puanlarının tasarruflarında bulunan bir konut ile parsel 205'-i- karşılamaması halinde kendisine öncelikle pua-nlarının karşıla-dığı orandaki taşınmaz mallar için kesin tasarruf belgesi verilmesi yasa gereğidir. Müstedilerin, arzu etmeleri halinde, tasarruflarında bulunan ve puanlarının karşılama-dığı başvuru konusu eşdeğer mal-l-a-rın puan satın almak sureti ile, tümünün kesin tasarruf belgelerini alabilmelerine de olanak vardır.

Olgulara göre Müstedilerin tasarruflarındaki konutun kesin tasarrufunu aldıktan sonra geriye puanları kalacağı sarihtir. Ancak önümde parsel 205'in yasad-a tanımı yapılan ve 71. maddede sözü edilen "bir norm tarımsal araziden" fazla olup olmadığı hususunda bir şahadet ve iddia mevcut değildir. Müstedilerin 71. madde uyarınca ilk nazarda bir hakları olduğu ortada olduğuna göre Müstedaaleyhler Müstedilerin b-u istemini yanıtlamamakla bir ihmalde bulunduklarına kuşku yoktur. Ancak yukarıda da değindiğim gibi Müstedilerin tahsis ve tasarruflarında bulunulan parsel No.205'in kesin tasarruf belgesini alabilmek için eşdeğer mal puanı satın alabileceğini öngören bir- emir verebilmek için öncelikle konu parselin 71. maddede belirtildiği gibi "bir norm tarımsal arazi" olup olmadığının kanıtlanması gerekir ki önümde bu doğrultuda bir şahadet mevcut değildir. Kaldı ki Anayasanın 152(4) maddesi uyarınca böyle bir emir verm-eye de yetki yoktur.

Sonuç olarak başvurunun kısmen kabul edilerek Müstedaaleyhlerin Müstedilerin 205 parsel No'lu taşınmaz malın kesin tasarruf belgesini almak için yaptıkları 18.8.1989 tarihli müracaatlarına olumlu ya da herhangi bir yanıt vermemek sur-etiyle gösterdikleri ihmalin tamamen yapılmaması gereken bir ihmal olduğuna hükmolunur.

Masraflarla ilgili herhangi bir emir verilmez.


(Niyazi F. Korkut)
- Yargıç

8 Ağustos 1990


-


-238-



-


Full & Egal Universal Law Academy