Yüksek İdare Mahkemesi Numara 101/2001 Dava No 8/2008 Karar Tarihi 02.04.2008
Numara: 101/2001
Dava No: 8/2008
Taraflar: Vakıflar Örgütü ve Din İşleri Dairesi ile KKTC Başbakanı vasıtasıyle KKTC vd.
Konu: Kilise Malları - Yetki Aşımı
Mahkeme: YİM
Karar Tarihi: 02.04.2008

-D.8/2008 YİM: 101/2001

Yüksek İdare Mahkemesinde
Anayasanın 152. Maddesi Hakkında.
Mahkeme Heyeti: Nevvar Nolan, Şafak Öneri, Talât D. Refiker.

Davacı: Vakıflar Örgütü ve Din İşleri Dairesi, Lefkoşa

- ile -

-Davalı: 1. KKTC Başbakanı vasıtasıyle KKTC
2. KKTC Bakanlar Kurulu vasıtasıyle KKTC
3. İçişleri, Köyişleri ve İskân Bakanlığı
vasıtasıyle KKTC
4. İskân ve Rehabilitasyon Dairesi
vasıtasıyle KKTC
- 5. Eşdeğer Tazmin Komisyonu ve/veya İskân
Encümeni vasıtasıyle KKTC
6. Saptama, Değerlendirme ve Tazmin Komisyonu
vasıtasıyle KKTC
7. İnceleme ve Dağıtım Komisyonu vasıtasıyle KKTC
8. Tapu ve Kadastro -Dairesi vasıtasıyle KKTC
9. Magosa Kaza Tapu Dairesi vasıtasıyle KKTC


A r a s ı n d a.


Davacı namına: Avukat Ergin Ulunay
Davalılar namına: Savcı İlter Koyuncuoğlu
İlgili Şahıs No.(1) namına: -Avukat Alibey A. Çatankaya
İlgili Şahıs No.(2) ve (3) temsil edilmemektedirler.

-----------------


H Ü K Ü M

Nevvar Nolan: Bu davada Mahkemenin hükmünü Sayın Yargıç Talât D. Refiker okuyacaktır.

Talât D. Refiker: Vakıflar Örgütü ve Din İşleri Daire-si Davalılar aleyhine ikame ettiği bu davada Mutlu Barış Harekâtından sonra Kuzey Kıbrıs'taki tüm kilise mallarının kontrolunun 6358 sayılı Bakanlar Kurulu kararı ile kendilerine
bırakılmasına karşın bir kilise emlâki olan ve Gazi Mağusa'da, Aşağı Maraş Ma-hallesinde, 28.nci Tümen Caddesi, No: 94 adresinde bulunan ve Ada No: "B", Parsel No: 1649 ve Koçan
No: 5404 olan evin Davalılar tarafından Hayri Bozkır, Huriye Bozkır (İlgili Şahıs No.(2) ve (3) ) ve Ahmet Kemal Yazlık (İlgili Şahıs No.(1) ) isimli kişil-ere verilmesini teminen yapılan tahsis, "T" cetveline kayıt ve koçan ısdar edilmesine ilişkin olan işlemlerin ve bu bağlamda 5404 kayıt no'lu
koçanın tamamen hükümsüz ve etkisiz olduğuna ve herhangi bir sonuç doğuramayacağına dair karar verilmesini talep -etmiştir.

Davalılar adına bulunan Savcılık Makamı ise Davacının yukarıda zikrolunan iddia ve taleplerine katıldıkları ve bu bağlamda Davacıyı haklı buldukları için müdafaa takriri dosyalamamıştır.

Davaya İlgili Şahıs olarak dahil olunan Hayri B-ozkır ve Huriye Bozkır, davanın hiçbir safhasında hazır bulunmamışlar ve temsil edilmemişlerdir.

İlgili Şahıs No.(1) olarak davada yer alan Ahmet Kemal Yazlık ise avukatı vasıtasıyle dosyaladığı müdafaa takririnde ön itiraz olarak davanın Anayasanın -152. maddesinde öngörülen 75 günlük süre içerisinde ikame edilmediğinden davanın iptalini talep etmiştir ve ayrıca dava konusu konutun yabancıdan kalan bir mal olduğunu ve ilgili yasa ve tüzükler altında konut tahsisi açısından hak sahibi olmaları nedeni i-le Hayri Bozkır ve Huriye Bozkır'a tahsis edildiğini, bilâhare de isimlerine taşınmaz mal koçanı ısdar edildiğini ve kendisinin de tamamen iyi niyetli olarak ve tapu kayıtlarına güvenerek mezkûr konutu yukarıda ismi geçen şahıslardan satın alarak mülkiyeti-ne geçirdiğini iddia etmekte ve buna bağlı olarak da davanın ret ve iptal edilmesini talep etmektedir.

Davanın yapılan duruşmasında Davalılar adına bulunan Savcılık Makamı Davacının iddia ve talepleri ile hemfikir olmaları nedeni ile Davalıları müdaf-aa etmeyeceklerini ve
buna bağlı olarak da tanık dinletmeyeceklerini belirtmiştir.

İlgili Şahıs No.(1)'in ise müdafaa takririnde yer verdiği ön itirazını duruşma süresince takip etmemesi bağlamında ön itirazından sarfınazar ettiği anlamı istihraç -edilmiş olmakla beraber davanın olgularından mezkûr ön itirazının mesnetsiz olduğu görülmektedir. Bu bakımdan İlgili Şahıs No.(1)'in ön itirazı reddolunur.

İlgili Şahıs No.(1) avukatı duruşma sonunda Mahkemeye yaptığı hitabında dava konusu emlâkin v-eya konutun 1974 yılı öncesinde kilise malı olduğunu kabul ettiğini ifade etmiştir.

Varlığı taraflarca da kabul edilen 6358 no'lu Bakanlar Kurulu kararının başlığı ve konumuz ile alâkalı 1(a) maddesi aynen şöyledir:

"Evkafa Tahsisi- Talep Edilen Emlâk:
(Önerge No.170/75)
Karar No: Bakanlar Kurulu aşağıdaki kararı aldı:
(1)(a) Kilise mallarının tümünün
evkaf'ın kontroluna verilme-
sinin prensip itibarı ile
- tasvibi ancak bu gibi kilise
mallarının evkaf'a tahsisinden
önce bir listesi Kurulun
onayına sunulmalıdır."

Yukarıda da temas edildiği üzere İlgili Şahıs No.(1), -dava konusu emlâkin 1974 yılı öncesinde kilise malı olduğunu kabul etmekle beraber bu malın 41/77 sayılı Yasa ile iskân işlerinden sorumlu Bakanlığın kontrol, tasarruf ve yönetiminde olduğunu ve hiçbir tarihte bu Bakanlık tarafından Davacıya tahsis edilmed-iğini ileri sürmektedir. Ne var ki, bu ve benzeri argümanlar ve hatta Anayasaya aykırılık iddiaları bundan önceki benzeri davalarda ileri sürülmüş, ancak Mahkemelerimiz tarafından kabule şayan bulunmamıştır. (Gör: D.1/2003 Anayasa Mahkemesi: 32/2002; D.1-4/88 YİM: 176/1987; D.21/1995 YİM: 190/1992).

Yüksek İdare Mahkemesinin yukarıda dağıtım ve dava numaraları belirtilen kararları ile vücut bulan içtihatların değiştirilmesini gerektirecek bir olgunun ise önümüzdeki meselede var olmadığını belirtmek i-steriz.

Dolayısıyle yukarıda alıntısını yaptığımız Bakanlar Kurulu kararı ile evkâfın kontroluna verilen kilise emlâkinin üçüncü kişilere ve dolayısıyle de İlgili Şahıslara (No.(1), (2), (3) ) tahsis edilmesi, eşdeğer olarak verilmesi, satılması ve- her ne şekilde olursa olsun devri söz konusu olamaz.

İlgili Şahıs No.(1) tarafından ileri sürülen "iyi niyetle mal iktisabı" iddiasına gelince; dava konusu kilise emlâkinin İlgili Şahıs No.(2) ve (3)'e Davalı No.(3), (4) ve (7) tarafından tahsis edi-lmesi, Davalı No.(5) ve (6) tarafından "T" cetveli hazırlanması ve Davalı No.(8) ve (9) tarafından da önce İlgili Şahıs No.(2) ve (3)'ün daha sonra da İlgili Şahıs No.(1)'in isimlerine taşınmaz mal koçanı ısdar edilmesi sürecinin hiçbir aşamasında Davacını-n yer almadığı ve gerek Davalılar ve gerekse İlgili Şahıslar ile hiçbir şekil ve şart altında görüşmedikleri ve yukarıda bahsi geçen sürecin tamamen Davacının gıyabında seyrettiği, dava konusu emlâkin yetki aşımı bağlamında Davalılar (No.(3), (4), (5), (6)-, (7), (8), (9) ) tarafından yapılan mezkûr işlemler sonucunda el değiştirdiği davanın ihtilâfsız olan olgularından görülmektedir.

Yetki aşımı ile başlayan bu süreç içerisinde yapılan söz konusu işlemlerin geçerli işlemler olarak kabul edilmesi ve ke-za bu işlemler sonucunda elde edilen bir menfaatın veya kazanımın hukuken korunması olası mı?

Yıldırım Uler'in, "İdari Yargıda İptal Kararlarının Sonuçları" isimli yapıtında sayfa 58'de şöyle denilmektedir:

".............bir işlemdeki saka-tlığın, ona
dayanılarak yapılan işlemlere de bulaşacağını
kabul etmek gereklidir. Dayanağı sakat olan
işlemler de sakat doğmuş olacaklardır. Temel
işlem iptal olununca sonuç işlemler sırf
dayanakla-rı sakat olduğu için iptal olunmalı-
dırlar."


(Gör: İdari Yargıda İptal Kararlarının Sonuçları;
Yıldırım Uler, 1970, Ankara Üniversitesi, Hukuk Fakültesi Yayınları, No.281.)

Dava konusu emlâkin el değiştirme sürecini bu hukuki olg-u ile birlikte değerlendirdiğimiz zaman "iyi niyetle mal iktisabı" iddiasının İlgili Şahıs No.(1) tarafından Davacıya karşı dermeyan edilemeyeceği sonucuna varmaktayız.

Dolayısıyle yukarıda belirtilen nedenlerle başvuru kabul edilir ve dava konusu ol-up da Gazi Mağusa'da, Aşağı Maraş Mahallesinde, 28.nci Tümen Caddesi, No: 94 mevkiinde, Ada No: "B", Parsel No: 1649 ve Koçan No: 5404'de kayıtlı kilise emlâkinin Davalılar tarafından İlgili Şahıslar Hayri Bozkır ve Huriye Bozkır'a tahsis edilmesine, "T" c-etveli hazırlanmasına, eşdeğer olarak verilmesine ve isimlerine taşınmaz mal koçanı çıkarılmasına ilişkin olan işlemlerin ve bu işlemlere bağlı olarak bu kişiler tarafından Ahmet Kemal Yazlık'a (İlgili Şahıs No.(1)) yapılan satış sonrasında ısdar olunan 54-04 no'lu taşınmaz mal koçanının tamamen hükümsüz ve etkisiz olduğuna ve herhangi bir sonuç doğuramayacağına karar verilir.

Dava masrafları ile ilgili herhangi bir emir verilmez.




Nevvar Nolan Şafak Öneri Talât D. Refiker
- Yargıç Yargıç Yargıç


2 Nisan, 2008
-


6



-


Full & Egal Universal Law Academy