Yüksek İdare Mahkemesi Numara 100/1986 Dava No 50/1987 Karar Tarihi 19.11.1987
Numara: 100/1986
Dava No: 50/1987
Taraflar: Halit Özergin ile İç. Ve İs. Bak. Vd
Konu: İdare; herhangi bir kararına yasal herhangi bir şart veya mükellefiyet koyabilir
Mahkeme: YİM
Karar Tarihi: 19.11.1987

-D.50/87 YİM 100/86
Yüksek İdare Mahkemesi Olarak Oturum Yapan
Yüksek Mahkemede
Yargıç Celal Karabacak Huzurunda
Anayasanın 152. maddesi hakkında.

Müstedi: Halit Özergin, Mağus-a.
- ile -
Müstedaaleyh: 1. İçişleri ve İskan Bakanlığı vasıtası ile KKTC Lefkoşa
2. İçişleri ve İskan Bakanlığı Sosyal Konut Birimi vasıtası
ile KKTC Lefkoşa
3. KKT Cumhuriyeti Bakanlar Kurulu vasıtası ile KKTC
- A r a s ı n d a.

Müstedi namına: Serhan Çınar
Müstedaaleyhler namına: Yaşar Boran
İlgili şahıs namına: Ahmet Kalkan


Yasa Maddesi: 41/77 sayılı İskan Topraklandır-ma ve Eşdeğer Mal Yasası, KTFD Anayasasının 47 maddesi, KKTC Anayasasının 44. maddesi ve 23/1978 sayılı Sosyal Konut Yasası.

İstemin Özeti: Müstedaaleyh tarafından Müstediye bildirilen ve mukavele şart- larına aykırı hareket ettiği nedeni ile hak sahipliğ-ini kaybettiği ile ilgili karar ve/veya işlemin Anayasaya, yasal mevzuata aykırı olduğu, yetki aşımı veya yetkilerin kötüye kullanılması neticesi alındığı, tabii adalet, hak ve nısfet ile bağdaşmadığı gerçeklerinin yasal dayanaktan yoksun olduğuna dayanara-k bu husustaki kararların iptali istemi.

OLAY: Müstedinin eşi ve kayınvalidesi güney göçmeni ve eşdeğer alacaklısıdır- lar. Müstedi ailesi ile birlikte Gazi Mağusada kendilerine tahsis edilen devlete ait evde ikamet etmektedirler. Sosyal konut almak için -Müsteda- aleyhe müracaat eden Müstediye, elinde tuttuğu konutu boşaltarak devlete teslim etmesi kaydı ile sosyal konutta hak sahibi olabileceği bildirildi

Şartları kabul edip imzalayan Müstedi taksitleri yatırmaya başladı. Bu arada "T" c-etveli çıkan Müstedinin eşine aile adına tahsisli konut işlendi. Kesin tasarruf belgesi de alan Müstedinin eşi, evi annesine hibe etti. Hibe işlemini tespit eden İçişleri ve İskan Bakanlığı, Müstediye hak sahipliliğini kaybettiğini bildirerek, yapmış olduğ-u ödeneklerin iadesi için de Ekonomi ve Maliye Bakanlığı Şube Sorumlusuna bilgi verdi.
Başvuru bu karardan yapılmıştır.

SONUÇ: Yasanın amacı dar ve sabit gelirli vatandaşları birer konut sahibi yap- maktır. Yönetim Hukuku ilkelerine göre Yönetim, -herhangi bir idari karara yasal herhangi bir şart veya mükellefiyet koyabilir. Müstedi hak sahipliliği şartnamesine çekince koymadan, serbest iradesi ile itirazsız olarak kabul etmiş, mezkur konutu iade etmemesi halinde sosyal konut hakkını yitirmeğe rıza -göstermiştir.
Yönetimin aldığı kararlar ve/veya yaptığı işlemler yasaya veya idare hukuku prensiplerine aykırı değildir. Başvuru reddolunur.
____________________



H Ü K Ü M

İşbu başvuru ile müstedi Halit Özergin'in Mahkemeden talebi aynen şöyle-dir:

"A- Müstedinin 11 Ekim 1985 tarihli mukavele ile kazanmış olduğu Sosyal Konut Hak Sahipliğini 23/78 sayılı Sosyal Konut Yasası ve 11. 10.85 tarihli mukavele ile taahhütname kurallarına aykırı hareket ettiği gerekçesi ile kaybettiği hususunda müstedaa-leyhlerin almış olduğu kararın yasal dayanaktan yoksun ve/veya geçersiz olduğu ve/veya herhangi bir sonuç doğurmayacağına dair bir karar ve/veya hüküm,

B- Müstedinin Sosyal Konut hak sahipliğini kaybettiği hususunda müs- tedaaleyhlerin almış olduğu ve mü-stediye 24.3.1986 ve 2.5.1986 tarih ve İİR-027-107 sayılı yazıları ile bildirilen kararların ve/veya yapılan işlemlerin hükümsüz ve/veya etkisiz olduğuna ve/veya yasal mesnetten yoksun ve/veya yetkinin kötüye kullanılması ve/veya yapılmaması gerekli bir i-hmal olduğuna hükmedilmesi;


C- Müstedaaleyhlerin müstediye gönderdikleri 24.3.1986 ve 2.5.1986 tarih ve İİR.0.27.107 sayılı yazılarına konu kararın ve/veya işlem- lerin yanı müstedinin 11.10.1985 tarihli mukavele gereği ve/veya ahar surette kazanmış old-uğu Sosyal Konut Hakkını kaybettiği hususundaki kararların iptali hususunda bir emir ve/veya karar;

D- İşbu başvuru masraflarıdır;"

Müstedi başvurusunu isbat için kendisi şahadet vermiş, eşi Müesser Özergin'i de tanık olarak dinletmiştir. Müstedaaleyhl-er ve ilgili taraf Uğur Yağcıoğlu herhangi bir tanık dinletmeyip sadece istintakla yetinmişlerdir. Başvurunun duruşması esnasında 16 adet belge de emare 1-16 olarak Mahkemeye sunulmuştur.

Huzurumdaki tüm şahadeti etraflıca tezekkür ettim. Olgular özetle -şöyledir:

Müstedi aslen Balalanlı olup takriben 1979 yılından beri ailesiyle birlikte Magosa'da 4 Toros Sokağında 41/1977 sayılı İskan, Topraklandırma ve Eşdeğer Mal Yasası kapsamındaki Devlete ait konutta ikamet etmektedir.

Müstedinin eşi Müesser Öze-rgin Civisil göçmenidir. Gerek Müesser Özergin, gerekse aile ile birlikte ikamet eden Afet R. Eninaç eşdeğer mal bakımından hak sahibidirler. (Gör. Emare 5,6 ve 15).

Emare 1'e göre, Müstedi 9.3.1983 tarihinde sosyal konut almak için İçişleri ve İskan Bak-anlığı'na müracaat etmiştir. Müstedinin bu müracaatı incelenmiş ve ona 3.10.1983 tarihinde emare 2 yazı ile bir yanıt verilmiştir. Bu yazıda özetle; Müstedinin hak sahibi olduğunun belirlendiği, hak sahipliğinin kesinlik kazanabilmesi için gerekli yatırıml-arı, müteakiben de ilgili mukavelena- meyi imzalamak için tanıklarıyla birlikte Bakanlığa gelmesi bildirilmiştir.

Bunun üzerine Müstedi gerekli yatırımları yapmış müteakiben de ilgili Bakanlığa gitmiştir. Müstedi orada Mahkemeye emare 3 ve 4 olarak ibraz- edilen belgeleri imzalamıştır. 12 maddeden oluşan emare 3 Sosyal Konut Haksahipliği Şartnamesinin 10. maddesi aynen şöyledir:

"10. Tutmakta olduğum Devlet evini Sosyal Konut'a girmezden önce Devlete iade edeceğime dair Taahhütnameyi imzalamağı, teslim et-mediğim takdirde, sosyal konut hakkımı kaybedeceğimi de taahhüt ederim."

Müstedinin imzaladığı emare 4 Taahhütname ise şöyledir:

"TAAHHÜTNAME

Ben aşağıda imza sahibi ve 099909 no'lu Kimlik Kartı hamili Halit Özergin

41/77 sayılı İskan, Topraklandırma- ve Eşdeğer Mal Yasası uyarınca,

a) Eşdeğer Mala karşılık
b) Tahsis yolu ile
c) Devletten kira yöntemi ile
d) Göçmen evleri ...

tasarrufumda bulunan konutu, inşaası devam eden sosyal konutlara hak sahibi kabul edilmeme, bu konutlardan almam halinde s-öz konusu sosyal konuta yerleştiğim anda tasarrufumda bulunan 41/77 sayılı Yasa kapsamındaki konutu boş olarak İçişleri ve İskan Bakanlığına iade edeceğimi etmediğim takdirde sosyal konutta hiçbir hakkım olmadığını şahitler huzurunda imzamla beyan ederim."-

Müstedi yukarıdaki işlemlerden sonra gerekli taksitlerini ödemeğe devam etmiştir.

Aradan bir müddet geçtikten sonra, Müesser Özergin'in T Cetvelleri düzenlenmiştir. Müesser Özergin'in emare 5 olarak ibraz edilen T 3 A cetveline, Müstedinin sosyal konu-ta karşılık iade etmeği taahhüt ettiği Magosa'daki mezkur konut Kuzeyde tasarruf edilen mal olarak dahil edilmiştir.

Müesser Özergin, Müstedinin bilgisi dahilinde 41/1977 sayılı İskan, Top- raklandırma ve Eşdeğer Mal Yasası uyarınca gerekli işlemleri yap-mış ve sonuçta 29 Mayıs 1984 tarihinde mezkur konutun Kesin Tasarruf Belgesini de almıştır. (Gör: Emare 7 ve 8).

Müstedi daha sonra İçişleri ve İskan Bakanlığında yapmış olduğu bazı temaslardan sonra, emare 3 ve 4'deki taahhüdüne rağmen, mezkur konutu ia-de etmeğe karar vermiş ve konut, 24 Şubat 1986 tarihinde Müesser Özergin tarafından annesi Afet R. Eninaç'a hibe edilmiştir. (Gör: Emare 8).

Müstedi daha sonra İçişleri ve İskan Bakanlığına yapmış olduğu bazı temaslardan sonra, emare 3 ve 4'deki taahhüdü-ne rağmen, mezkur konutu iade etmemeğe karar vermiş ve konut, 24 Şubat 1986 tarihinde Müesser Özergin tarafından annesi Afet R. Eninanç'a hibe edilmiştir (Gör: Emare 8).

Hibe işlemini tesbit eden İçişleri ve İskan Bakanlığı 21 Mart 1986 gün ve İ.İ.R.0.27-.107 sayılı yazısıyla Müstedinin hak sahipliğini kaybettiğini ve yerine emare 10 ile sosyal konutlara müracaat eden İlgili Taraf Uğur Yağcıoğlu'nun hak sahibi olarak kabul edildiğini, Müstedinin yapmış olduğu yatırımların iade edilmesini ve Uğur Yağcıoğlu-'ndan 600.000TL peşinat ile 140.000TL taksit alınmasını Ekonomi ve Maliye Bakanlığı Tahsilatlar Şube Sorumlusuna bildirmiştir. (Gör:Emare 11).

Bunun üzerine, Uğur Yağcıoğlu gerekli ödeme ve işlemleri yapmış, daha sonraki taksitleri de ödemeğe devam etmiş-tir. (Gör: Emare 16).

İçişleri ve İskan Bakanlığı durum hakkında Müstediye de 24 Mart 1986 tarihinde bir yazı göndermiştir. Mahkemeye emare 12 olarak ibraz edilen bu ayzı aynen şöyledir:


"İ.İ.R.0.27.107 - Lefkoşa: 24 Mart,86
Sayın Halit Özergin
K.T.Elektrik Kurumu,
Gazi Magosa.


Bakanlığımız ile imzalamış olduğunuz 11 Ekim,1985 tarihli mukavele ve ekindeki taahhütname ile sosyal konutlara hak sahibi olarak kabul edilmeniz, konutlardan alamnız halinde- bu sosyal konuta yerleştiğiniz anda tasarrufunuzda bulunan 41/77 sayılı Yasa kapsamın- daki konutu boş olarak Bakanlığımıza iade etmeyi yazılı olarak ve şahitler huzurunda taahhüt etmenize karşın bu taahhütnameye aykırı hareket ederek, boş olarak iadeyi t-aahhüt ettiğiniz konutun kesin tasarrufu eşiniz adına verilmesine rağmen, taahhütname ve Yasa'nın uygulama alanını kaldırma düşüncesi ile bu konutu kayınvaldenize hibe akdi tahtında devrettiğiniz tesbit edilmiştir.

Bu nedenledir ki 23/78 sayılı Sosyal Ko-nut Yasası ve 11 Ekim, 1985 tarihli mukavele ile ekindeki taahhütname kurallarına aykırı hareket etmeniz nedeni ile hak sahipliğinizi kaybettiğinizi ve ilgili birimimize
müracaat etmek sureti ile bugüne kadar yapmış olduğunuz yatırımlarnızı geri ta-lep etmeniz gerektiği hususunda bilgilerinizi saygılarımla rica ederim."

Müstedi buna karşı 31 Mart 1986 tarihinde emare 13 yazı ile itiraz etmişse de, itirazı Bakanlığın 2 Mayıs 1986 gün ve İ.İ.R.0.27.107 sayılı emare 14 yazısıyla reddedilmiştir.

Bunu-n üzerine Müstedi, mezkur karar ve/veya işlemin Anayasa'ya, yasal mevzuata aykırı olduğu; yetki aşımı veya yetkilerin kötüye kullanılması beticesi alındığını; tabii adalet ve hak ve nısfet ile bağdaşmadığı; gerekçelerinin yasal dayanaktan yoksun bulunduğu;- Müstediye farklı muamele yapıldığı; ve idari teamüle ters olduğu iddialarıyle işbu başvuruyu dosyalayarak yukarıda belirtilen taleplerde bulunmuştur.

Gerek K.T.F.D. Anayasasının 47. maddesi, gerekse K.K.T.C. Anayasa- sının 44. maddesi Devlete konut sah-ibi olmayan veya sağlık ve insanca yaşama koşullarına uygun konutu bulunmayan ailelerin konut gereksinmelerini karşılayacak önlemleri alma görevi yüklemiştir.

Devlet de, bu kamu görevini yerine getirmek için, diğer mevzuat yanında, 23/1978 sayılı Sosyal- Konut Yasasını yapmıştır. Bu Yasanın 2. amaç maddesi aynen şöyledir:

"Bu Yasanın amacı, Kıbrıs Türk Federe Devleti bölgesinde ikmet edip; kendisinin, eşinin veya velayeti altındaki çocuklarının; oturmaya elverişli bir konutu olmayan dar ve orta gelirli- Türk yurttaşlarını, sağlık koşullarına uygun, sağlam ve ucuz birer konut sahibi yapmaktır."


Görülebileceği gibi, Yasanın amacı, dar ve sabit gelirli yurttaşları birer konut sahibi yapmaktır. Olgulara göre, Müstedi de bir sosyal konut almak için 9.3.198-3 tarihinde İçişleri ve İskan Bakanlığına müracaat etmiştir. Ancak, bu müracaat esnasında Müstedi 1979 yılından beri 41/1977 sayılı İskan, Topraklan- dırma ve Eşdeğer Mal Yasası kapsamındaki devlete ait bir konutu tasarrufunda bulundurmaktaydı. Yönetim, el-inde tuttuğu Devlet evini sosyal konuta gireceği zaman iade etmek şartıyle Müstediyi Sosyal Konut Yasası altında hak sahibi olarak kabul etmiştir. Yönetim Hukuku ilkelerine göre, Yönetim herhangi bir idari karara yasal herhangi bir şart (condition) veya m-ükellefiyet (imposition) koyabilir (Gör: Forsthoff's The Administrative Act, sayfa 18). Yönetimce konan
yukarıdaki mezkûr şartın Yasanın lâfzına ve ruhuna uygun olduğu kanısındayım. Kaldı ki, Müstedi de bu şartı gerek emare 3 Sosyal Konut Haksahibliği Şart-namesi, gerekse emare 4 Taahhütname ile haklarını saklı tutmadan, çekince koymadan serbest iradesi ile itirazsız olarak kabul etmiş; mezkûr konutu iade etmemesi halinde, sosyal konut hakkını yitirmeğe de rıza göstermiştir.

Bu arada, İçişleri ve İskan Bak-anlığının başka bir birimi mezkûr konutu Müesser Özerginin T Cetveline dahil etmiştir. Bunu öğrenen Müstedi, bu hususu İçişleri ve İskan Bakanlığının ilgili birimine bildirip dikkatlerini emare 3 ve emare 4 taahhüde çekeceğine, suskun kalmıştır. Öte yandan- Müesser Özergin, Müstedinin bilgisi dahilinde, T Cetvellerinden sonraki işlemleri tamamlamış ve sonuçta mezkûr konutun tapusu niteliğindeki Kesin Tasarruf Belgesini de almıştır. Müstedi bunlarla da kalmamış, İçişleri ve İskan Bakanlığı ile yapmış olduğu g-örüşmede hak sahibliğinin iptal edileceğini öğrenir öğrenmez Yasanın uygulama alanını kaldırma düşüncesiyle eşi Müesser Özergin vasıtasıyle mezkûr konutu ailenin elinden de çıkarma yönüne gitmiştir. Böylece Müstedi, emare 3 ve emare 4'deki taahhüdünü yerin-e getirme olanağını tamamen imkânsızlaştır- mıştır. Nitekim, Müstedi de istintakı esnasında, "benim olmayan şeyi nasıl vereceğim, konut kayınvalidemi üzerindedir, nasıl alıp da vereyim" demek suretiyle bu imkânsızlığı itiraf etmiştir.

Müstedi sosyal konu-tu henüz almamakla beraber, şartın yerine getiril- mesi imkânsızlaştığı cihetle, Müstedinin sosyal konut hak sahibliği hususunda Yönetimin aldığı karar da tamamen geçersiz olmuştur. Dolayısıyle, Müstedi sosyal konut hakkını yitirmiştir.

Yönetim durumu em-are 12 ve emare 14 yazıları ile Müstediye duyur- muştur.

Değiştirilmiş şekliyle 23/1978 sayılı Sosyal Konut Yasasının 6. maddesi uyarınca hak sahibliği düşenin yerine sırada bulunan diğer hak sahibi alınır. Yönetim de sırada bulunan İlgili Taraf Uğur Yağ-cıoğlu'nu Müstedinin yerine hak sahibi almıştır.

Bu durumda, Yönetimin aldığı kararlar ve/veya yaptığı işlemlerin yasalara veya İdare Hukuku prensiplerine aykırı olmadığı kanısındayım.

Yukarıda belirtilen tüm hususlar ışığında, Müstedi başvurusunda ba-şarılı olamamıştır ve başvurunun reddedilmesi gerekir.

Sonuç olarak başvuru reddolunur.

Masraflar hususunda herhangi bir emir verilmez.


(Celal Karabacak)
- Yargıç
19 Kasım 1987



Full & Egal Universal Law Academy