Yüksek İdare Mahkemesi İstinaf Numara 6/2013 Dava No 6/2014 Karar Tarihi 16.12.2014
Numara: 6/2013
Dava No: 6/2014
Taraflar: Kuzey Kıbrıs Eğitim Vakfı ve diğerleri ile Prof. Dr. Özay Mehmet arasında
Konu: İptal davası - İdari karar - İdari kararların icrai nitelikte olması gereği - İdari sözleşme - Yetki - İdari sözleşmeden doğan uyuşmazlıkların çözümünde yetkili mahkemenin Hukuk Mahkemesi mi yoksa YİM mi olduğu tartışması - İdari kararları onaylama ve iptal yetkisi - Dava edilebilme ehliyeti - Davalının tüzel kişiliği olmaması - Masraf emri
Mahkeme: Yim/İst
Karar Tarihi: 16.12.2014

- D.6/2014 YİM/İstinaf: 6/2013
(YİM Dava No: 79/2010)

Yüksek İdare Mahkemesinde
Anayasanın 152. Maddesi Hakkında


Ma-hkeme Heyeti: Narin F. Şefik, Mehmet Türker, Tanju Öncül.


İstinaf eden: 1. Kuzey Kıbrıs Eğitim Vakfı, Doğu Akdeniz
Üniversitesi - Gazimağusa
2. Kuzey Kıbrıs Eğitim Vakfı Vakıf Yöneticiler
Kurulu, DAÜ -- Gazimağusa
3. Doğu Akdeniz Üniversitesi Rektörü,
Gazimağusa.
(Davalılar)


- ile -


Aleyhine istinaf edilen: Prof.Dr.Özay Mehmet, 28 Laden Sokak,
Ağırdağ - Girn-e.
(Davacı)

A r a s ı n d a

İstinaf edenler namına: Avukat Fuat Veziroğlu
Aleyhine İstinaf edilen namına: Avukat Güner Çakın.


İstinaf, Yüksek Mahkeme Yargıcı Talât D. Re-fiker'in
YİM 79/2010 sayılı davada, 6.6.2013 tarihinde verdiği karara
karşı Davalılar tarafından yapılmıştır.


-----------------


H Ü K Ü M


Narin F. Şefik: -Bu davada, Mahkemenin hükmünü, Sayın Yargıç Mehmet Türker okuyacaktır.

-
Mehmet Türker: -Davalı No.(2) Vakıf Yöneticiler Kurulunun 16/10/2008 tarih ve 08-09/2(a-2) sayılı kararına istinaden, 16/10/2008 tarihinden itibaren Doğu Akdeniz Üniversitesi İşletme ve Ekonomi Fakültesine asaleten Dekan olarak atanan Davacı, 69 yaşında iken Doğu Akdeniz -Üniversitesi ile 21/10/2008 tarihinde, 1/8/2008 - 31/7/2011 tarihlerini kapsayan 3 yıl süreli olarak akteylemiş olduğu Akademik Personel Hizmet Sözleşmesinin, sözleşmedeki 3 yıl süre dolmadan, Davalı No.(2) Vakıf Yöneticiler Kurulunun, 67
yaşını doldurmuş -DAÜ'deki öğretim üyelerinin sözleşmelerinin 28/2/2010 tarihi itibarı ile feshedilmesi kararı alarak, 13/8/2010 tarihi itibarı ile sözleşmesinin ve görevinin sonlandırılması üzerine, Yüksek İdare Mahkemesinde açtığı 79/2010 No.lu istinafa konu bu dava ile, -sözleşmesinin haksız ve hukuka aykırı olarak sonlandırıldığını iddia ederek;

"A- Davalı 2 tarafından 11 Şubat 2010 tarihinde
alınan ve Davacının bilgisine 02.08.2010
tarihinde gelen 09-10/13-13 sayılı 67 yaşını
dol-durmuş DAÜ'deki öğretim üyelerinin
sözleşmelerinin 28.02.2010 tarihi itibarı
ile sonlandırılmasına, ancak, çok ihtiyaç
duyulan hallerde ilgili Fakülte Kurulunun
önerisi ve VYK onayı ile 67 yaş üzeri öğretim
- üyelerinin sözleşmelerinin birer yıllık veya
daha az süreli sözleşmeler ile uzatılabilmesine
yönelik kararın hükümsüz ve etkisiz olduğuna
ve herhangi bir sonuç doğuramayacağına dair
bir Mahkeme Hükmü.

- B- İptali istenen ilgi A Karar doğrultusunda DAÜ
Rektörlüğünün önerisi üzerine Davalı 2
tarafından alınan 30.06.2010 tarih ve 09-10/24-4
sayılı ve Davacıya 2.08.2010 tarihinde tebliğ
edilen Davacının Hi-zmet Sözleşmesini 13.08.2010
tarihi itibarıyla sonlandıran Kararın ve bu
Karara ilişkin yapılan işlemlerin hükümsüz ve
etkisiz olduğuna ve herhangi bir sonuç
doğuramayacağına dair bir Mahkeme Hükmü.

C- -Mahkemenin uygun ve adil göreceği başka herhangi
bir çare"

için karar verilmesini talep etmesi üzerine, davayı dinleyen Tek Yargıçlı Yüksek İdare Mahkemesi;

"Davalı No.(2) tarafından 11.2.2010 tarihinde
alınan ve Davacını-n bilgisine 02.08.2010 tarihinde
getirilip de 09-10/13-13 sayılı olan ve "67 yaşını
doldurmuş Doğu Akdeniz Üniversitesindeki öğretim
üyelerinin sözleşmelerinin 28.2.2010 tarihi
itibarıyla sonlandırılmasına, ancak çok -ihtiyaç
duyulan hallerde ilgili fakülte kurulunun önerisi
ve Vakıf Yöneticiler Kurulu onayı ile 67 yaş üzeri
öğretim üyelerinin sözleşmelerinin birer yıllık
veya daha az süreli sözleşmeler ile uzatılmasına"
yön-elik olan kararın, Davacıyı ilgilendirdiği
oranda hükümsüz ve etkisiz olduğuna ve herhangi
bir sonuç doğuramayacağına; ve Doğu Akdeniz
Üniversitesi Rektörlüğünün önerisi üzerine,
Davalı No.(2) tarafından alınan 30.06.20-10 tarih
ve 09-10/24-4 sayılı olup da Davacıya 2.8.2010
tarihinde tebliğ edilen ve 13.8.2010 tarihi
itibarıyla Davacının hizmet sözleşmesini sonlandıran
kararın ve bu karara ilişkin olarak yapılan
işlemlerin hü-kümsüz ve etkisiz olduğuna ve herhangi
bir sonuç doğuramayacağına"

karar vermiştir.

İstinaf Eden Davalılar, Yüksek İdare Mahkemesinin kararına karşı bu istinafı dosyaladılar.

İSTİNAF İLE İLGİLİ OLGULAR
Davacı bir akademisyen olup, D-avalı No.(2) Vakıf Yöneticiler Kurulunun 16/10/2008 tarihli kararı ile 16/10/2008 tarihinden itibaren DAÜ İşletme ve Ekonomi Fakültesine Dekan olarak atanmıştır. Davacı, bu atama üzerine, Doğu Akdeniz Üniversitesi ile 21/10/2008 tarihinde, 1/8/2008 - 31/7/-2011 tarihleri arasında 3 yıllık bir Akademik Personel Sözleşmesi imzalayarak görevine başlamıştır. Davacı ile Doğu Akdeniz Üniversitesi arasında bu sözleşme imzalandığı tarihte, Davacı 69 yaşında idi.

11/2/2010 tarihinde toplanan Vakıf Yöneticiler -Kurulu (VYK), 09-10/13-13 sayılı kararı alarak, Üniversite Yönetim Kurulunun 2/2/2010 tarih ve 10/553-11 sayılı kararını
(Emare 7) prensip olarak kabul edip, 67 yaş üstü bazı akademisyenlerin sözleşmelerinin sonlandırılmasına, diğer 67 yaş üstü personelin -durumlarının ise 2009 - 2010 Akademik Yılı sonunda tezekkür edilmesi hususunda Rektörlüğe yetki verilmesine karar vermiştir (Mavi 77, Emare 10).

Rektörlüğün önerisi üzerine Vakıf Yöneticiler Kurulu,
30 Haziran 2010 tarih ve 09-10/24-4 sayılı kararı -ile, Davacının sözleşmesinin 13 Ağustos 2010 tarihi itibarı ile sonlandırılmasına karar vermiştir. VYK'nın bu kararı, Rektör Yardımcısının 1/7/2010 tarih ve 250/506/2759 sayılı yazısı ile Davacıya bildirilmiştir (Mavi 70, Emare 6).

Davacı, sözleşmesi-nin sonlandırılmasının haksız ve hukuka aykırı olduğunu iddia ederek, alınan kararın etkisiz ve hükümsüz kılınması talebiyle, Yüksek İdare Mahkemesinde, 79/2010 sayılı istinafa konu davayı ikame etmiştir.

Davayı dinleyen Tek Yargıçlı Yüksek İdare Mah-kemesi, 6/6/2013 tarihinde Davalı No.(2)'nin 11/2/2010 tarihli 09-10/13-13 sayılı ve 30/6/2010 tarih ve 09-10/24-4 sayılı kararlarının hükümsüz ve etkisiz olduğuna ve herhangi bir sonuç doğurmayacağına karar vermiştir.

Bu karar üzerine, İstinaf Eden -Davalılar bu istinafı dosyaladılar.

İSTİNAF SEBEPLERİ
İstinaf Eden Davalılar, 11 başlık altında birçok istinaf sebebi ileri sürmüştür. Bütün bu istinaf sebeplerini ana başlıklar altında toplayıp incelemek daha sağlıklı olacağından, istinaf sebeplerin-i 6 ana başlık altında toplamayı ve istinafı bu şekilde inceleyip değerlendirmeyi uygun ve gerekli gördük.

İstinaf Sebebi:
Dava konusu 11/2/2010 tarihli olup Davalı No.(2) tarafından alınan 09-10/13-13 sayılı karar, icrai nitelikli değildir. Bu karar-, Davalı No.(2) Vakıf Yöneticiler Kurulu tarafından değil, Doğu Akdeniz Üniversitesi tarafından alınmıştır. Davalı No.(2) VYK'nın tüzel kişiliği olmadığından ve dava edilemeyeceğinden, Davacı ile Davalı No.(1) Kuzey Kıbrıs Eğitim Vakfı arasında ise hukuksa-l ilişki ve/veya istihdam ilişkisi bulunmadığından dava konusu kararın Tek Yargıçlı Yüksek İdare Mahkemesi tarafından hükümsüz kılınması hatalıdır.

2. İstinaf Sebebi:
Dava konusu 30/6/2010 tarih ve 09-10/24-4 sayılı karar Davalı No.(2) VYK tara-fından değil, Doğu Akdeniz Üniversitesi tarafından alınmıştır. Davalı No.(2) VYK'nın tüzel kişiliği ve dava ehliyeti olmadığından, Davacı ile Davalı No.(1) Kuzey Kıbrıs Eğitim Vakfı arasında ise hukuksal bir ilişki ve/veya istihdam ilişkisi bulunmadığından-, Yüksek İdare Mahkemesinin Davalı No.(2) VYK tarafından alınan bu kararı hükümsüz veya etkisiz kılması hatalıdır.

3. İstinaf Sebebi:
Tek Yargıçlı Yüksek İdare Mahkemesi, meselenin, YİM yetkisinde olduğu ve Kaza Mahkemesi yetkisinde olmadığı son-ucuna varmakla hata yaptı.




4. İstinaf Sebebi:
Tek Yargıçlı Yüksek İdare Mahkemesi, Davacının hem Kaza Mahkemesinde hem YİM'de dava açmasının Davacı aleyhine değerlendirilemeyeceği bulgusuna varmakla hata yaptı.

5. İstinaf Sebebi:
3-0/6/2010 tarihli karardan sonra, Davacıya bu karara uygun olarak ödemeler yapılıp, Davacı bu ödemeleri kabul ettiğinden, kararı da kabul etmiş ve ortada dava sebebi de kalmamış olmasına rağmen, Tek Yargıçlı YİM bu hususu incelememekle hata yapmıştır.

- 6. İstinaf Sebebi:
Tek Yargıçlı Yüksek İdare Mahkemesi, Davalılar aleyhine masraf emri vermekle hata yapmıştır.


İNCELEME
istinaf sebebinin incelenmesi:
Dava konusu 11/2/2010 tarihli olup Davalı No.(2) tarafından alınan 09-10/13-13 sayılı karar-, icrai nitelikli değildir. Bu karar, Davalı No.(2) Vakıf Yöneticiler Kurulu tarafından değil, Doğu Akdeniz Üniversitesi tarafından alınmıştır. Davalı No.(2) VYK'nın tüzel kişiliği olmadığından ve dava edilemeyeceğinden, Davacı ile Davalı No.(1) Kuzey Kıbr-ıs Eğitim Vakfı arasında ise, hukuksal ilişki ve/veya istihdam ilişkisi bulunmadığından, dava konusu kararın Tek Yargıçlı Yüksek İdare Mahkemesi tarafından hükümsüz kılınması hatalıdır.

Davacının Talep Takririnin "A" paragrafında iptalini talep etti-ği istinafa konu 09-10/13-13 sayılı karar 11/2/2010 tarihinde Davalı No.(2) Vakıf Yöneticiler Kurulunun toplantısında alınmış olup, 67 yaş üstü iki öğretim görevlisinin sözleşmelerinin sonlandırılmasını, diğer 67 yaş üstü personelin durumlarının ise 2009 -- 2010 Akademik Yılı sonunda tezekkür edilmek üzere Rektörlüğe yetki verilmesini içeren bir karardır. Davacı bu kararı dava edip iptalini talep etmiştir.

Davanın yapılan duruşması sonucunda, Tek Yargıçlı Yüksek İdare Mahkemesi, Davalı No.(2) tarafında-n alınan 11/2/2010 tarih ve 09-10/13-13 sayılı bu kararın icrai nitelikli bir karar olduğu bulgusuna varıp, kararın hükümsüz ve etkisiz olduğuna ve herhangi bir sonuç doğuramayacağına karar vermiştir.

İstinaf Edenler Avukatı, bu kararın icrai nitelik-li bir karar olmadığını dikkate almadan bu kararı inceleyip hükümsüz kılan Yüksek İdare Mahkemesinin hata yaptığını ileri sürmektedir. Diğer bir ifade ile, Davalılar Avukatı, Davacının dava ettiği bu kararın Davacı açısından icrai nitelikli olmayan bir kar-ar olduğunu, icrai nitelikli olmayan bir karar aleyhine dava açılamayacağını ve hükümsüz kılınamayacağını iddia etmektedir.

Doğu Akdeniz Üniversitesi Yönetim Kurulu, Rektörlüğün önerisi ile 2/2/2010 tarihli 10/553-11 sayılı şu kararı almıştır:

- "Rektörlüğün önerisi doğrultusunda, öğretim üyesi
bulmakta sıkıntı yaşayan Hukuk ve Eğitim
Fakülteleri dışındaki tüm fakültelerde 67 yaşını
doldurmuş (68'den gün alan) öğretim üyelerinin
sözleşmelerinin 28.02.2010 tarihi itibarı i-le
sonlandırılmasına, ancak çok ihtiyaç duyulan
hallerde ilgili fakülte kurulunun önerisi ve
ÜYK onayı ile 67 yaş üzeri öğretim üyelerinin
sözleşmelerinin birer yıllık (veya daha az)
süreli sözleşmelerle uzatılabilmesine oy
- çokluğu ile,
(Bu karar için 10 kabul, 7 red ve 1 de
çekimser oy kullanılmıştır. Red oyu kullanan
7 üye 28.02.2010 tarihi yerine 31.07.2010
tarihinin daha uygun olacağı görüşünde
oldukları için red oyu kullanmışl-ardır.)
(Bu kararın oylaması öncesinde Prof. Dr. Özay
Mehmet taraf olduğu gerekçesiyle toplantıdan
ayrılmıştır.)"

karar vermiştir.

Vakıf Yöneticiler Kurulu, Üniversite Yönetim Kurulunun bu kararına istinaden, 11/2/2010 tarih -ve 09-10/13-13 sayılı kararı almıştır. Bu karar aynen şöyledir:

"Üniversite Yönetim Kurulu'nun 02.02.2010 tarih
ve 10/553-11 sayılı kararının prensip olarak
kabulüne ve Bilgisayar Mühendisliği Bölümü
Öğretim Üyeleri Prof.Dr.Alexand-er KOSTIN ile
Prof.Dr. Evgeny DUKHNICH'in, bölümdeki öğrenci
sayısı düşüşü ve verimlilik dikkate alınarak,
yasal hakları kullandırılmak suretiyle,
sözleşmelerinin tebliğ tarihinden itibaren
sonlandırılmasına ve diğer 67 yaş -üstü personelin
durumlarının 2009 - 2010 Akademik Yılı sonunda
tezekkür edilmesi konusunda Rektörlüğe yetki
verilmesine,

oybirliğiyle" karar verilmiştir.


Davacının davasında, Talep Takririnin "A" paragrafı ile iptalini talep- ettiği karar, Davalı No.(2) VYK'nın 11/2/2010 tarih ve 09-10/13-13 sayılı kararı olarak belirtilmiştir
(Emare 10). Ancak "A" paragrafında iptali istenen kararın içeriği, Üniversite Yönetim Kurulunun aldığı 2/2/2010 tarih ve 10/553-11 sayılı kararın içeriğ-idir.

İdare Hukukunda bir kararın iptal davasına konu olabilmesi için, kişinin hukuksal durumunda değişiklik yapacak nitelikte olması gerekir. İdarenin bu kararı aynı zamanda icrai, etkili ve sonuç doğurucu bir karar olmalıdır.

KKTC'de İdari Y-argılama Hukuku adlı eserinin 370'ıncı sayfasında Tufan Erhürman, Yüksek İdare Mahkemesinin bazı kararlarında icrailik tanımı yapılırken, Zaim Necatigil'in KKTC'de Anayasa ve Yönetim Hukuku adlı eserindeki tanımın benimsendiğini belirtmektedir. Necatigil'i-n bu eserinde, yönetsel karar veya işlemin tanımı şöyledir:


"Yönetsel karar veya işlem, kararın alındığı veya
işlemin yapıldığı zamanda belirli veya belirlenebilir
bir kişinin yasal hak ve menfaatlarını doğrudan
etkileyen bi-r işlemdir."


Bu tanım, idari karar veya işlemin kişi üzerindeki
etkilerini ve doğurduğu sonuçları açıklamaktadır.

Yüksek İdare Mahkemesinin de benimsediği bu tanıma göre, bir idari karar veya işlem kişinin menfaatlerini veya hukuki durumunu et-kilerse karar icraidir. Kişinin hukuki durumunu etkilemeyen, kişinin mevcut durumunu teyit eden, durum bildiren veya bilgi verici kararların icrai niteliği yoktur. İcrai niteliği olmayan işlemler herhangi bir hukuki sonuç doğurmaz ve hukuk düzeninde bir de-ğişiklik yaratmaz.

Bu istinafa konu davada, Davacının dava ettiği ve Talep Takririnin "A" paragrafı ile hükümsüz ve etkisiz kılınmasını istediği karar, 11 Şubat 2010 tarih ve 09-10/13-13 sayılı karar olduğundan, bu kararın incelenmesi gerekmektedir.- Bu karar, Davalı No.(2)'nin almış olduğu ve iki öğretim görevlisinin sözleşmelerinin sonlandırılmasını ve diğer 67 yaş üstü personelin durumlarının 2009 - 2010 Akademik Yılı sonunda tezekkür edilmesi konusunda Rektörlüğe yetki verilmesini öngören bir kara-rdır. Davalı No.(2) VYK tarafından alınan bu karar, Davacının hak ve menfaatlerini doğrudan etkileyen, hukuki durumunda değişiklik yapan bir karar değildir. Davacının hukuki durumunda bir değişiklik yapmayan bu karar, icrai niteliği olmayan bir karardır. İ-crai niteliği olmayan bir karar ise iptal davasına konu olamaz. Bu nedenle, Davacının, Davalı No.(2) tarafından alınan 11 Şubat 2010 tarih ve 09-10/13-13 sayılı kararının hükümsüz ve etkisiz olduğuna ve herhangi bir sonuç doğuramayacağına karar verilmesine- yönelik Talep Takririnin "A" paragrafındaki talebinin, Yüksek İdare Mahkemesi tarafından reddedilmesi gerekirdi. Tek Yargıçlı Yüksek İdare Mahkemesi, Davacının bu talebini kabul ederek, 11/2/2010 tarih ve 09-10/13-13 sayılı Davalı No.(2)'nin kararının hük-ümsüz ve etkisiz olduğuna ve herhangi bir sonuç doğuramayacağına karar vermekle hatalı davranmıştır. İstinaf Eden Davalıların bu istinaf sebebi kabul edilir. Bu istinaf sebebi kabul edildiğinden, İstinaf Edenlerin bu karar ile ilgili diğer istinaf sebepler-inin incelenmesi gerekmemektedir.

2. İstinaf Sebebinin İncelenmesi:
Dava konusu 30/6/2010 tarih ve 09-10/24-4 sayılı karar Davalı No.(2) VYK tarafından değil, Doğu Akdeniz Üniversitesi tarafından alınmıştır. Davalı No.(2) VYK'nın tüzel kişiliği ve d-ava ehliyeti olmadığından, Davacı ile Davalı No.(1) Kuzey Kıbrıs Eğitim Vakfı arasında ise hukuksal bir ilişki ve/veya istihdam ilişkisi bulunmadığından, Yüksek İdare Mahkemesinin Davalı No.(2) VYK tarafından alınan bu kararı hükümsüz veya etkisiz kılması -hatalıdır.

Davacının Talep Takririnin "B" paragrafında iptalini talep ettiği 30/6/2010 tarih ve 09-10/24-4 sayılı karar, 13/8/2010 tarihi itibarı ile Davacının hizmet sözleşmesini sonlandıran karardır. Tek Yargıçlı Yüksek İdare Mahkemesi, bu kararın -da hükümsüz ve etkisiz kılınmasına karar vermiştir.

İstinaf Eden Davalılar, bu kararın, Davalı No.(2) VYK tarafından değil, Doğu Akdeniz Üniversitesi tarafından alındığını ve Davacı ile Davalı No.(1) Kuzey Kıbrıs Eğitim Vakfı arasında herhangi bir hu-kuksal ilişki ve/veya istihdam ilişkisi bulunmadığından, Yüksek İdare Mahkemesinin, bu kararı, Davalı No.(2)'nin almış olduğu bir karar kabul ederek hükümsüz ve etkisiz kılmasının hatalı olduğunu ileri sürmektedirler.

Vakıf Yöneticiler Kurulu, Davacı-nın Talep Takririnin "A" paragrafı gereğince iptalini talep ettiği 11/2/2010 tarih ve 09-10/13-13 sayılı kararı doğrultusunda, 30 Haziran 2010 tarih ve 09-10/24-4 sayılı kararı alarak, Davacının sözleşmesinin 13/8/2010 tarihi itibarı ile sonlandırılmasına -karar vermiştir.

18/1986 sayılı Kuzey Kıbrıs Eğitim Vakfı ve Doğu Akdeniz Üniversitesi Kuruluş Yasası'nın 3. ve 4. maddelerine göre, Kuzey Kıbrıs Eğitim Vakfı ve Doğu Akdeniz Üniversitesi tüzel kişiliği haiz kurumlardır. 5(1) maddesine göre, Vakıf Yö-neticiler Kurulu, Vakfın ve Üniversitenin en yüksek karar organıdır. 12. maddeye göre ise, Rektör Üniversite tüzel kişiliğini temsil eder.

Aynı Yasa'nın 7. maddesi, VYK'nın görev ve yetkilerini düzenlemektedir. Bu maddenin (f) bendine göre, VYK'nın -görevleri arasında, Rektörün önerisi ile öğretim görevlilerinin atamalarını ve yükselmelerini yapmak da vardır.

Bu yasal düzenlemeye göre, Rektör, herhangi bir öğretim görevlisini göreve atayacağında, üniversite ve vakfın en yüksek karar organı olan -VYK'ya öneri yapmakta, VYK'nın da Rektörün önerisini kabul etmesi ve bu yönde bir karar alması sonucunda, üniversiteyi temsil eden Rektörün önerisi ile üniversitenin en yüksek karar organı olan VYK'nın kararı ile öğretim görevlisinin ataması yapılmaktadır.- VYK'nın atama kararı ile öğretim görevlisi ile üniversite arasında hukuki ilişki doğmaktadır. Öğretim görevlisi ile üniversite arasında imzalanan Akademik Personel Sözleşmesi ile öğretim görevlisi göreve başlamaktadır.

İdare hukukundaki paralellik i-lkesine göre, aksine bir yasal düzenleme olmadığı sürece, işe son vermede veya sözleşme sonlandırmada da aynı yöntemin uygulanması idare hukukunun bir gereğidir.

Üniversitenin en yüksek karar organı olan Vakıf Yöneticiler Kurulu, DAÜ'nün tüzel kişil-iğini temsil eden Rektörün önerisi ile Davacının Talep Takririnin "B" paragrafında iptalini talep ettiği 30/6/2010 tarih ve 09-10/24-4 sayılı kararı alarak, Davacı ile Doğu Akdeniz Üniversitesi arasındaki Emare 4 Hizmet Sözleşmesini
13/8/2010 itibarı ile -sonlandırmıştır.

VYK'nın tüzel kişiliği yoktur. VYK yasa ile tüzel kişiliği haiz olan Kuzey Kıbrıs Eğitim Vakfı ve Doğu Akdeniz Üniversitesinin en yüksek karar organı olup vakıfla ilgili aldığı kararlar Vakfın kararı, DAÜ ile ilgili aldığı kararlar D-AÜ'nün kararı olarak teşekkül etmektedir. Dolayısıyla, Davalı No.(2) VYK tarafından alınan 30/6/2010 tarih ve 09-10/24-4 sayılı ve Davacıya 2/8/2010 tarihinde tebliğ edilen ve Davacının Emare 4 Hizmet Sözleşmesini 13/8/2010 tarihi itibarı ile sonlandıran k-arar, Doğu Akdeniz Üniversitesinin bir kararı olup, bu karar Davacının hak ve menfaatlerini etkileyen hukuki durumunda değişiklik yapan icrai nitelikli idari bir karardır.

İstinaf Eden Davalılar Avukatı, Davacının Davalı No.(2)'nin tüzel kişiliği hai-z olmadığı nedeniyle dava edilemeyeceğini, dava ehliyeti olmadığını, kararın DAÜ'nün bir kararı olduğu halde DAÜ'nün dava edilmediğini, Tek Yargıçlı YİM'in tüzel kişiliği ve dava ehliyeti olmayan Davalı No.(2)'yi dava edilebilir kabul ederek kararını hüküm-süz kılmakla hata işlediğini ileri sürmektedir.

Davacı davasında, VYK'yı Davalı No.(2) olarak dava ederek almış olduğu 30/6/2010 tarih ve 09-10/24-4 sayılı kararın Davalı No.(2) VYK'nın kararı olarak iptalini talep etmiştir. VYK'nın aldığı bu karar, -VYK, DAÜ'nün en yüksek karar organı olduğu nedeniyle, DAÜ'nün bir kararıdır.

Dava unvanına bakıldığı zaman, Davalı No.(1) Kuzey Kıbrıs Eğitim Vakfı, Davalı No.(2) Kuzey Kıbrıs Eğitim Vakfı Yöneticiler Kurulu, Davalı No.(3) Doğu Akdeniz Üniversitesi -Rektörü olarak görülmektedir.

Davacı davasında, 30/6/2010 tarih ve 09-10/24-4 sayılı kararın, Davalı No.(2)'nin kararı olarak iptalini talep etmişse de Doğu Akdeniz Üniversitesi Rektörü de Davalı No.(3) olarak dava edilmiştir.

Vakıf Yöneticiler- Kurulu, 18/1986 sayılı Yasa'nın 7. maddesinde belirlenen görev ve yetkiler çerçevesinde, üniversitenin en yüksek karar organıdır. Ancak üniversitenin tüzel kişiliğini temsil etmez. Doğu Akdeniz Üniversitesinin tüzel kişiliği, aynı Yasa'nın 12. maddesine g-öre Rektörlükçe temsil edilir.

İdare hukukunda, kararı alan makamın böyle bir yetkisinin olup olmadığı ve Davalının kararı alan makamı temsil edip etmediği önemlidir.

Davalıya ilişkin önkoşullar başlığı altında, bu hususla ilgili olarak Tufan -Erhürman'ın KKTC'de İdari Yargılama Hukuku isimli kitabının 323 -326'ıncı sayfalarında ilgili YİM kararlarındaki görüşler de dikkate alınarak şöyle denmektedir:

"İptal davasında davalı kural olarak dava konusu işlemi yapan mercidir. YİM, "idari başvur-ularda husumet(in) yakınma konusu yapılan kararı alan, işlemi yapan ve/veya ihmalde bulunan organ, makam veya kişiye" yöneltileceği kanaatindedir(YİM 71/87 (D.31/91). .......
........................................................
YİM önünde bugüne k-adar açılan iptal davalarında genel olarak idare adına dava konusu işlemi yapan kamu görevlisi gerçek kişinin davalı olarak gösterilmediği görülmektedir...........................................

Anayasa'nın 152. maddesinin 1. fıkrasında 'yürütsel veya yö-netsel yetki kullanan herhangi bir organ, makam veya kişinin bir kararının, işleminin veya ihmalinin"
dava konusu yapılabileceğinin belirtilmiş olması,
davanın konusuna ilişkin olup, davalıların kimler
olabileceğini göstermemektedir.....-....................

YİM kararlarına göre, dava konusu kararın merkezi idare içinde yer alan ve dolayısıyla kamu tüzel kişiliğine sahip olmayan bir makam ya da kişi tarafından alınmış olması durumunda, davalı, o makam aracılığıyla KKTC olacaktır. Ancak, k-ararı alan ya da işlemi yapan idare kamu tüzel kişiliğini haizse, davanın o kamu tüzel kişisi vasıtasıyla KKTC'ye karşı değil, doğrudan doğruya o kamu tüzel kişisine açılması gerekir..........................

İptal davasının davalısına ilişkin ön koşullar- açısından idari yargıda en fazla tartışma yaratan konu, davalının hatalı gösterilmesi durumunda davanın reddedilip reddedilmeyeceğidir. TC'de, İYUK'un 15. maddesine göre, "davanın hasım gösterilmeden veya yanlış hasım gösterilerek açılması halinde" mahkem-e, dava dilekçesini, savunmasını yapmak üzere gerçek hasma tebliğ edecektir. Oysa KKTC yargılama usulünde bu konuyu düzenleyen herhangi bir hüküm yoktur. Buna karşın YİM, davanın yanlış hasım gösterilerek açılması durumunda, 'unvanın' değiştirilmesine hükm-etmekte ve davayı reddetme yoluna gitmemektedir.

Bu konuda emsal olarak kabul edilen karar, KC Yüksek Anayasa Mahkemesi tarafından verilen Christodolou v. The Republic kararıdır.......................................'

Görüldüğü gibi YİM, bir ya-ndan davanın gerçek
hasma karşı açılmasına özen göstermekte, diğer yandan,
bu konuda herhangi bir yasal düzenleme bulunmamasına
karşın, davalının yanlış gösterilmesi durumunda davayı
reddetmeyip, 'davanın unvanı' nın düzeltilmesini -
istemekle yetinmektedir. Mahkeme, bazı davalarda,
'davanın unvanı'nın düzeltilmesini istemeye dahi
gerek duymamakta, unvanı re'sen düzeltmek suretiyle
davaya devam etmektedir. YİM 189/2007,190/2007,
191/2007 (D.27/2010)

- İptal davalarının hukuk devletinin
gerçekleştirilmesinin en önemli araçlarından biri
olduğu hatırlanırsa, sırf davacının son derece karmaşık
idari yapı içerisinde gerçek davalının kim olduğunu
belirlemekte hata yapmış ol-ması nedeniyle idarenin
yargısal denetiminden kaçınmanın doğru olmayacağı
açıktır. Dolayısıyla YİM'in bu konudaki içtihadının
hukukun üstünlüğüne bağlı Cumhuriyet ilkesiyle uyumlu
olduğunun altını çizmek gerekir."


Yük-sek İdare Mahkemesinin benimsemiş olduğu bu idare hukuku ilkeleri gereğince, istinafa konu kararın ve dolayısıyla İdarenin yargısal denetiminin sağlanabilmesi için dava unvanında Davalı No.(3) "Doğu Akdeniz Üniversitesi Rektörü"nün, Doğu Akdeniz Üniversite-si olarak tadil edilmesine emir verilir. Davalı No.(2) olarak dava edilen VYK'nın aldığı ve Davalı No.(2)'nin kararı olarak Davacı tarafından iptali talep edilen 30/6/2010 tarihli ve 09-10/24-4 sayılı karar tüzel kişiliği haiz olan DAÜ'nün bir kararıdır. D-avacının Talep Takririnin "B" paragrafındaki talebi ışığında Tek Yargıçlı Yüksek İdare Mahkemesinin hükümsüz ve etkisiz kıldığı bu karar Davalı No.(3) Doğu Akdeniz Üniversitesinin kararıdır ve bu kararı hükümsüz ve etkisiz kılmakla Tek Yargıçlı YİM hata ya-pmamıştır. Bu nedenlerle, İstinaf Eden Davalıların 2. istinaf sebebinin reddedilmesi gerekmektedir.


3. İstinaf Sebebinin İncelenmesi:
Tek Yargıçlı Yüksek İdare Mahkemesi, meselenin, YİM yetkisinde olduğu ve Kaza Mahkemesi yetkisinde olmadığı sonucun-a varmakla hata yaptı.

İstinaf Edenler Avukatı, meselenin YİM yetkisinde olduğunu kabul etmekle beraber, Tek Yargıçlı Yüksek İdare Mahkemesinin, sözleşmenin akit taraf olarak sonlandırılıp sonlandırılmadığı hususunu değerlendirmediğini, sözleşmede ol-mayan bir sebeple feshedildiğini söylemesine rağmen, sözleşmenin 8. maddesi ışığında meselenin YİM yetkisinde olduğu sonucuna vararak, çelişkiye düştüğünü ve hata yaptığını iddia etmiştir.

Görev yetkisi ile ilgili olarak YİM'in kararlarında benimsedi-ği prensiplere göre, İdare kamu gücünü kullanarak, sözleşmenin içeriğinde yer almayan sebep veya sebeplerle sözleşmeyi feshederse, alınan bu kararın denetimi Yüksek İdare Mahkemesi yetkisindedir. Böyle bir kararın hükümsüz kılınması veya iptal edilmesi içi-n Yüksek İdare Mahkemesinde dava açılmalıdır. Eğer İdare akit taraf gibi hareket eder ve sözleşmede yer alan bir veya birden fazla sebebe dayanarak sözleşmeyi sona erdirirse, bu durumlarda ihtilafı sonuçlandırmaya yetkili Mahkeme Kaza Mahkemesidir.

Y-İM 108/2009 D.6/2012 sayılı davanın çoğunluk kararında, bu kural şöyle ifade edilmektedir:

"Sözleşmede kural olup olmadığına bakılmaksızın,
idare, karar veya işlemini kamu gücüne dayanarak
gerçekleştiriyorsa, (örneğin, idarenin kamu gücünü
kulla-narak, idari sözleşmede yer alan hükümlere
aykırı bir şekilde sözleşmeyi sonlandırması) bu
konudaki ihtilâfın çözüm yeri, idari yargıdır.
Eğer idare, idari karar veya işlemi gerçekleştirirken
akit taraf olarak hareket ediyorsa, o zaman ihtilafın
ç-özüm yeri Hukuk Mahkemeleridir."
YİM İstinaf 1/2012 D.5/2012 ve YİM 124/2010 D.32/2013 sayılı kararlarda da bu kural teyit edilerek, yetkili Mahkeme bu kural gereğince saptanmıştır.

Görev yetkisi ile ilgili bu kural ve prensiplerden hareket ed-erek, Tek Yargıçlı YİM'in bu husustaki bulgusunu incelediğimiz zaman, sözleşmenin, sözleşmede öngörülmeyen bir nedene, yani Davacının 67 yaş üzerinde olması sebebi ile, İdarenin kamu gücünü kullanarak sözleşmeyi feshettiği bulgusuna vararak, ihtilâfın YİM -yetkisinde olduğu sonucuna vardığı görülmektedir.

Emare 4 olan Hizmet Sözleşmesine bakıldığı zaman, sözleşmenin herhangi bir maddesinde 67 yaş üzerinde olmanın sözleşmeyi sonlandırma nedeni olabileceği yazılı değildir. Aksine, sözleşmenin yapıldığı t-arihte, Aleyhine İstinaf Edilen Davacının 69 yaşında olduğu ihtilâfsız bir olgudur.

Saptadığımız istinafa konu olgulara göre, İstinaf Eden Davalıların Hizmet Akdinde yer almayan bir sebebe istinaden kamu gücünü kullanarak hizmet akdini sonlandırdıkla-rı, akit taraf gibi davranmadıkları açıkça ortaya çıkmaktadır.

İdarenin kamu gücünü kullanarak sözleşmeyi sonlandırması kararının hükümsüz kılınması için açılan davada Yüksek İdare Mahkemesi yetkilidir. Dolayısıyla, Tek Yargıçlı YİM'in meselenin YİM -yetkisinde olduğu bulgusuna varıp davayı dinleyip neticelendirmesinde herhangi bir hata yoktur.

4. İstinaf Sebebinin İncelenmesi:
Tek Yargıçlı Yüksek İdare Mahkemesi, Davacının hem Kaza Mahkemesinde hem de YİM'de dava açmasının Davacı aleyhine değerl-endirilemeyeceği bulgusuna varmakla hata yaptı.

Davalılar Avukatı, YİM yetkisine giren bir karar varsa iptali için YİM'de dava açılabileceğini, eğer Kaza Mahkemesinde dava açılmışsa, YİM'de de dava açılması halinde davayı kazansa da Davacının eline b-irşey geçmeyeceğinden YİM'deki davanın konusunun akademik kalacağını, YİM 200/94
D.13/98 sayılı kararda, YİM'in konusu akademik kalan bir davada Davacının meşru menfaatinin ortadan kalkacağının karara bağlandığını, buna göre Davacının meşru menfaatinin ol-madığı nedeniyle davayı iptal etmemekle YİM'nin hata yaptığını iddia etmiştir.

İcrai nitelikli bu idari karardan doğrudan doğruya etkilenen Davacının, Yüksek İdare Mahkemesinde bu kararın iptali için dava açma hakkı vardır. Davacının böyle bir davay-ı 75 günlük hak düşürücü süre içinde ikame etmesi gerekir.

Davacı gibi, sözleşmesi sonlandırılan kişi, sözleşmenin sonlandırılma şekline göre, Yüksek İdare Mahkemesinde veya Kaza Mahkemesinde hak aramak için dava açabilir.

Yüksek İdare Mahkemes-inin görev ve yetkileri, Anayasa'nın 152. maddesinin 1. fıkrasında düzenlenmiştir. Anayasa'nın İdari Yargının görev alanını belirleyen 152. maddesinin 1. fıkrasına göre, "Yüksek İdare Mahkemesi, yürütsel veya yönetsel bir yetki kullanan herhangi bir organ,- makam veya kişinin bir kararının, işleminin veya ihmalinin, bu Anayasa'nın veya herhangi bir yasanın veya bunlara uygun olarak çıkarılan mevzuatın kurallarına aykırı olduğu veya bunların söz konusu organ veya makam veya kişiye verilen yetkiyi aşmak veya k-ötüye kullanmak suretiyle yapıldığı şikâyeti ile kendisine yapılan başvuru hakkında, kesin karar vermek münhasır yargı yetkisine sahiptir."

Kaza Mahkemeleri ise, 9/76 sayılı Mahkemeler Yasası'nın verdiği yetkiler ışığında görev yapmakta ve yasal mevz-uata uygun olarak idare hukuku dışındaki alanlarda yargılama yapmaktadır. Yüksek İdare Mahkemesinin görev ve yetkileri ile Kaza Mahkemelerinin görev ve yetkileri tamamen farklıdır.

Sözleşmenin sonlandırılması idari bir karar ile olmuş ise, idari kar-arların denetiminde münhasıran yetkili Mahkeme YİM olduğundan davanın YİM'de açılması gerekmektedir. Sözleşme kurallarına dayanarak bir sözleşmenin feshedilmesi halinde ise ortaya herhangi bir idari işlem veya karar çıkmadığından, bu konuda YİM'in yetkisi -bulunmamaktadır. Bu durumda, dava açılarak hak aranacak yetkili Mahkeme, Kaza Mahkemesidir.

İstinafa konu bu davada sözleşmesi sonlandırılan Davacı, bu sonlandırmanın idari bir kararla mı, yoksa sözleşme kurallarına istinaden bir sözleşme feshi ile m-i yapıldığı ikilemine düşmesi nedeniyle, 75 günlük hak düşürücü süreyi geçirmemek için YİM'de dava açtığı gibi, İş Yasası kuralları altında varolduğunu düşündüğü haklarından yararlanabilmek için Kaza Mahkemesinde de dava açmıştır.

Davalı No.(3) Doğu -Akdeniz Üniversitesinin en yüksek karar organı olan Davalı No.(2) VYK tarafından alınan ve DAÜ'nin bir kararı olan dava konusu 30/6/2010 tarih ve 09-10/24-4 sayılı Davacının hizmet sözleşmesini sonlandıran karar icrai nitelikli idari bir karardır. İcrai ni-telikli idari bu karardan doğrudan doğruya etkilenen Davacının, YİM'de bu kararın iptali için dava açma hakkı vardır. Bir idari karar iptal edilmediği sürece, uğradığı zarar nedeniyle tazminat talebi için Davacının Kaza Mahkemesinde dava açması mümkün deği-ldir. Ayrıca Davacının, Davalı No.(3) DAÜ ile aralarındaki Hizmet Akdinden dolayı sözleşme ihlali nedeniyle, İş Yasası tahtındaki hakları için Kaza Mahkemesinde dava açma hakkı vardır. Gerek YİM'in gerekse Kaza Mahkemesinin açılan davayı görmeye yetkisi ol-madığı, taraflardan herhangi biri tarafından ileri sürülebilir. Ancak Davacının Yüksek İdare Mahkemesinde ikame ettiği istinafa konu davada, Davacının davayı kazansa bile eline birşey geçmeyeceğinden, YİM'deki davanın konusunun akademik kalacağı ve meşru m-enfaatinin olmadığı söylenemez. Buna göre, Tek Yargıçlı Yüksek İdare Mahkemesinin, Davacının hem Kaza Mahkemesinde, hem Yüksek İdare Mahkemesinde dava açmış olmasının Davacı aleyhine değerlendirilemeyeceği hususundaki bulgusunda herhangi bir hata bulunmama-ktadır. İstinaf Edenlerin, bu istinaf sebebinin reddedilmesi gerekmektedir.

5. İstinaf Sebebinin İncelenmesi:
30/6/2010 tarihli karardan sonra, Davacıya ödemeler yapılıp, Davacı bu ödemeleri kabul ettiğinden, kararı da kabul etmiş ve ortada dava seb-ebi de kalmamış olmasına rağmen, Tek Yargıçlı Yüksek İdare Mahkemesi bu hususu incelememekle hata yapmıştır.

Davalılar Avukatı, Davacının hizmet sözleşmesi sonlandırılıp işine son verildiği zaman, mevcut haklarının kendisine ödeneceğinin bildirildiğ-ini, yıl içinde çalıştığı aylara orantılı olarak 13. maaş ve başka bazı ödemelerin yapıldığını, bu ödemeleri kabul ettiğine göre alınan kararı da kabul etmiş olduğundan, dava hakkının ortadan kalktığını iddia etmiştir.

Huzurumuzdaki istinafa konu bu -davadaki ihtilâf, Davacı ile Davalılar arasındaki Hizmet Akdinin Davalılar yani İdare tarafından kamu gücü kullanılarak tek taraflı idari bir kararla sonlandırılmasından kaynaklanmaktadır.

Davacıya Hizmet Akdinin sonlandırılmasından sonra yapılan 13.- maaş ödemesi ve yasal olarak yapılması gereken diğer birtakım ödemelerin yapılması, Davacının yasal haklarına istinaden yapılan ödemelerdir. Davacının yasadan kaynaklanan kendisine yapılan ödemeleri kabul etmesi, sözleşmesini sona erdiren idari kararı ve -bu idari kararın tüm sonuçlarını kabul ettiği sonucunu doğurmaz. Davacının sözleşmesinin sonlandırılması nedeniyle tazminat talebinde bulunabilmesi için, hukuki durumunda değişiklik yapan, haklarını etkileyen bu idari kararı Yüksek İdare Mahkemesinde hüküm-süz kılması gerekmektedir. Bu nedenlerle, 13. maaş ve yasal olarak kendisine ödenmesi gereken bazı ödemeleri kabul edip alması, Davacının dava açma hakkını ortadan kaldırmadığı gibi, açmış olduğu davanın reddedilmesini de gerektirmez.

6. İstinaf Sebebini-n İncelenmesi:
Tek Yargıçlı Yüksek İdare Mahkemesi, Davalılar aleyhine masraf emir vermekle hata yapmıştır.

Davalılar Avukatı, istinafın dinlenmesinde, dava konusu kararın DAÜ tarafından alındığı halde, Tek Yargıçlı YİM'in tüm Davalılar ale-yhine masraf emri vermekle hata yaptığını, Davacının hem Kaza Mahkemesinde hem YİM'de dava açmış olması nedeniyle Davacı lehine Davalılar aleyhine masraf emri vermekle, Tek Yargıçlı YİM'in yanlış yaptığını iddia etmiştir.

Davacının hem Kaza Mahkemesi-nde hem YİM'de dava açmasının YİM'deki davayı akademik kılmayacağını, Davacının meşru menfaatini ortadan kaldırmadığını ve Tek Yargıçlı YİM'in Davacının hem Kaza Mahkemesinde hem YİM'de dava açmasının Davacı aleyhine değerlendirilemeyeceği bulgusunu doğru -kabul edip Davalıların bu yöndeki istinafı reddedilmiştir. Tek Yargıçlı YİM'in Davacının sözleşmesini fesheden Davalı No.(3) DAÜ'nün kararının hükümsüz ve etkisiz olduğuna karar verdikten sonra, Davalı No.(3) DAÜ aleyhine masraf emri vermekle hatalı hareke-t ettiği kabul edilemez. Ancak Aleyhine İstinaf Edilen Davacı ile hiçbir hukuki ilişkisi bulunmayan Davalı No.(1) Kuzey Kıbrıs Eğitim Vakfı ve DAÜ'nün karar organı olarak,
DAÜ adına karar alan Davalı No.(2) VYK aleyhine masraf emri vermekle hata yapmıştır.- Davalıların bu istinaf sebeplerinin kısmen kabul edilmesi gerekmektedir.

Belirtilenler ışığında, İstinaf Eden Davalılar, istinaflarında kısmen başarılı olmuşlardır.

Netice itibarı ile, İstinaf Eden Davalıların 1. istinaf sebebi kabul edildiğin-den, Tek Yargıçlı Yüksek İdare Mahkemesinin "Davalı No.(2) tarafından 11/2/2010 tarihinde alınan ve Davacının bilgisine 2/8/2010 tarihinde getirilip de 09-10/13-13 sayılı olan ve 67 yaşını doldurmuş Doğu Akdeniz Üniversitesindeki öğretim üyelerinin sözleşm-elerinin 28/2/2010 tarihi itibarıyla sonlandırılmasına, ancak çok ihtiyaç duyulan hallerde ilgili Fakülte Kurulunun önerisi ve VYK onayı ile 67 yaş üzeri öğretim üyelerinin sözleşmelerinin birer yıllık veya daha az süreli sözleşmeler ile uzatılabilmesine y-önelik olan kararın, Davacıyı ilgilendirdiği oranda hükümsüz ve etkisiz olduğuna ve herhangi bir sonuç doğuramayacağına" dair kararı iptal edilir. 6. istinaf sebebi kısmen kabul edildiğinden Davalı No.(1) ve (2) aleyhine verilen masraf emri iptal edilir. 2-, 3, 4 ve 5. istinaf sebepleri ise ret ve iptal edilir.

Masraflar, İstinaf Eden Davalı No.(3) tarafından ödenecektir.

Narin F. Şefik Mehmet Türker Tanju Öncül
Yargıç Yargıç Yargıç

16 Aralık, 2014







-




23






Full & Egal Universal Law Academy