Yargıtay Hukuk Dairesi Numara 9/2014 Dava No 24/2014 Karar Tarihi 25.07.2014
Numara: 9/2014
Dava No: 24/2014
Taraflar: Ayşe Adil n/d Ayşe Özyılkan ile Hasan Akarçay n/d Hasan Etem arasında
Konu: Talimat istidası - Yeni talimat yapmak ve belge ibrazı talebi - Talimat safhasından sonra evrak sunma - Evrakların talimat safhasında neden sulumaığının izah edilmesi gereği
Mahkeme: Yargıtay/hukuk
Karar Tarihi: 25.07.2014

-D. 24/2014 Yargıtay/Hukuk No:9/2014
(Mağusa Dava No: 4612/2008)
YÜKSEK MAHKEME HUZURUNDA.

Mahkeme Heyeti: Narin F. Şefik, Hüseyin Besimoğlu, Emine Dizdarlı.

İstinaf eden: Ayşe Adil n/d Ayşe Özy-ılkan, Tuzla
(Davacı)

ile -

Aleyhine istinaf edilen:Hasan Akarçay n/d Hasan Etem
Gazimağusa
(Davalı)


A r a s ı n d a.


İstinaf e-den namına: Avukat Alper Dede
Aleyhine istinaf edilen namına: Gürsel Kadri adına Avukat Ayşegül Baybars.


Mağusa Kaza Mahkemesi Başkanı Gülden Çiftçioğlu'nun 4612/2008 sayılı davada 30.12.2013 tarihinde verdiği karara karşı, Davacı tarafından yapılan isti-naftır.


---------


H Ü K Ü M


Narin F. Şefik: Huzurumuzdaki istinaf, Davalının çift taraflı istidası neticesinde, Bidayet Mahkemesinin 30.12.2013 tarihli emrinden kaynaklanmaktadır.

19.4.2013 tarihli çift taraflı istida ile Davalı Avukatı şu şekilde- talepte bulunmuştur:

Yukarıda sayı ve unvanı verilen davada, 27/04/2011 tarihinde yapılan talimata ilaveten yeniden talimat yapılması hususunda Direktif ve/veya Emir verilmesi,
Layihalarda atıfta bulunulan belgelerin ibrazı veya teati edilmeleri,
Davalın-ın, talimat safhasında sunamadığı 07/11/1995 tarihli İngiltere'den temin edilmiş koçanın bir suretini, İngiltere'den temin edilmiş hastane kartı ve sürüş ehliyetini, Kıbrıs Cumhuriyeti pasaport fotokopisini ve dava konusu taşınmaz devir takrirnamesinin bir- fotokopisini sunması hususunda bir direktif ve/veya emir verilmesi,
Ahar bir kurtuluş.


Müstedi/Davalı/Aleyhine İstinaf Edilen, istidasını Emir
48 nizam 2, Emir 57 nizam 2, Hukuk Muhakemeleri Usul Tüzüğü Emir 1A, 1B, Emir 30 nizam 1-8 ve diğer ilgili em-irlere, Adalet ve Nesafet Kaidelerine istinat ettirmiştir.

Müstedaaleyh/Davacı/İstinaf Eden, bu istidaya itiraz dosyalamış, istida dinlenmiş ve Bidayet Mahkemesi şu şekilde emir vermiştir:

"Netice itibarı ile;

Davalı/Müstedinin;
7/11/1995 t-arihli İngiltere'den temin edilmiş koçan suretini,
İngiltere'den temin edilmiş hastane kartını;
İngiltere'den temin edilmiş sürüş ehliyetini;
Kıbrıs Cumhuriyeti pasaport fotokopisini;
Dava konusu taşınmaz devir takrirnamesinin bir fotokopisini, bugünden it-ibaren (15) gün içerisinde Mukayyitliğe sunmasına ve bir fotokopisini de Davacı/Müstedialeyhe tevdi etmesine direktif verilir.
İstida masrafları Davalı/Müstedi tarafından ödenecektir. Masraflar, Mukayyitlik Amiri tarafından tarh ve tespit edilecektir."


- İstinaf Eden, bu emirden, 6 istinaf sebebi ile istinaf etmiştir. İstinafın 3 başlık altında incelenmesi uygun olacaktır:

İstida ile 27.4.2011 tarihinde yapılan talimata ilave talimat yapılması talep edilmiş, halbuki bu tarihte herhangi bir talimat yap-ılmamıştır. Olmayan bir talimat emrine ilaveten yeni talimat yapılması mümkün olmadığı gibi, Hukuk Muhakemeleri Usul Tüzüğü altında 2. talimat yapılması öngörülmediğinden, Bidayet Mahkemesi 2. talimat istidasını kabul etmekle hata yapmıştır.
İstidadaki idd-iaları reddedildiği halde, şahadet sunmayan Müstedinin iddialarını ispat edemediği cihetle, istidasında talep edildiği gibi emir veren Bidayet Mahkemesi hata yapmıştır.
Talep edilen emrin istihsal edilmesini gerektirecek hiçbir yasal durum istidada yer alm-adığı, istida yanlış dosyalandığı ve case management yetkileri altında emir verilemeyeceği cihetle, emri vermekle Bidayet Mahkemesi hata yapmıştır.

Dava dosyasına bakıldığı zaman, 19.4.2013 tarihine kadar
geçen safha şu şekilde özetlenebilir:

Dava 12.12-.2008 tarihinde dosyalandı. 16.1.2009
tarihinde, ispat-ı vücut kaydı yapıldı. 29.12.2009 tarihinde, tafsilatlı talep takriri; 1.3.2010 tarihinde, müdafaa takriri; 30.3.2010 tarihinde, müdafaaya cevap layihası; yine aynı tarihte, talimat istidası dosyaland-ı. Talimat istidası 9.4.2010 tarihinden 22.4.2010 tarihine ve sonra, 30.4.2010 tarihine ertelendi. 30.4.2010 tarihinde Bidayet Mahkemesi huzurunda yer alan talimat istidasında, tarafların beyanları ve Mahkeme emri şu şekildedir:

"Av. A. Dede: Bu safhada -talimat maksatları bakımından Mahkemeye ibraz edeceğimiz evraklar şunlardır:
Tuzla köyünde 2406 koçan nolu gayrimenkulle ilgili taşınmaz mal araştırma belgesi sureti.
CL 277 plakalı aracın, kim veya kimler adına kayıtlı olduğunu gösteren araç kayıt belgesi- veya sureti.
Dava konusu gayrimenkul malla ilgili 94/94 nolu ipotek takririnin fotokopi sureti.
28.4.94 tarihli, kısa vadeli borç senedi.
Dava konusu gayrimenkul malın ipotek karşılığında yapılan ödemeleri gösteren 00251 nolu hesap ekstresi sureti.
Av. A.- Baybars: Bizim sunacağımız herhangi bir belge yoktur. Talep ettiğimiz herhangi bir belge de yoktur.
Mahkeme: Yapılan beyanları, dava layihalarını, Davacı Avukatının sunacağını beyan ettiği belgeleri tetkik ettiğim zaman bu belgelerin dava ile alakalı ve i-htilafın çözümlenmesinde etken belgeler olabileceği kanaatindeyim. Bu nedenlerle aşağıdaki şekilde direktif verilir:
Davacı Avukatının bugünden itibaren 10 gün içerisinde sunacağını beyan ettiği belgeleri karşı tarafa vermesine ve birer suretlerini de dava- dosyasına dosyalamasına direktif verilir.
Talimatın gereğinin yerine getirilmesi neticesinde ise dava duruşma öncesi inceleme olarak 21.5.2010 tarihine ertelenir."

Dava öncesi, inceleme olarak tayin edilen dava,
18.6.2010 tarihinde, 3.11.2010 tarihine d-uruşma olarak tayin edildi. Dava dinlenmeden bir kaç kez ertelendikten sonra, Davacı tadilat istidası dosyaladı. O istida geri çekildikten sonra, 12.4.2011 tarihinde bir tadilat istidası daha dosyalandı. Tadilat istidası, 31.5.2012 tarihinde reddedilerek -iptal edildi. Davalı, 16.11.2012 tarihinde, yeniden talimat yapılmasını talep eden bir istida dosyaladı. Bu istida, 19.4.2013 tarihinde geri çekildi. 19.4.2013 tarihinde ise istinafa konu istida dosyalandı.

Bu süreçte, Bidayet Mahkemesi tarafından ta-dil edilmiş Hukuk Muhakemeleri Usul Tüzüğü gereğince getirilen case management prosedürünün, bu dosyada uygulanmadığı açıkça görülmektedir.

Bidayet Mahkemesi dosyasına bakıldığı zaman, Hukuk Muhakemeleri Usul Tüzüğü altında talimat safhasında verilmes-i gerekli direktiflerin verilmediği görülmektedir. Bu nedenle, daha sonra, tadilat istidası dosyalanmıştır. Talimat safhasında tadilat gerekip gerekmediği sorgulanmalı ve tadilat yapılacaksa, bunun yapılacağı süre de mahkeme tarafından belirtilmelidir. Tal-imat safhasından sonra, tarafların herhangi biri layihasında tadilat yapmak istediği takdirde, tadilat istidası dosyalamak isteyen tarafın bunu ancak, mahkemeden izin alarak dosyalaması mümkündür ve izin alırken, mahkemenin vereceği sürede istidasını dosya-laması gerekir.

Davalı Avukatı, tadil edilmiş Hukuk Muhakemeleri Usul Tüzüğü maddeleri altında, 30.4.2010 tarihinde ihmal ettiği ve/veya ibraz etmesinin gerekli olduğunu fark etmediği bazı evrakları daha sonra dosyalayabilmek için ilave talimat yapılmas-ını talep etmektedir. İstidadan, spesifik olarak hangi mevzuata dayanarak, ne talep edildiğinin anlaşılması zordur. Müstedi istidasını, genel olarak, Emir 1A ve Emir 1B'e istinat ettirmiştir. Müstedi, Hukuk Muhakemeleri Usul Tüzüğü Emir 1A ve 1B'nin farklı- yetkiler veren nizamları içerisinden, hangi nizam veya fıkra altında talep ettiklerini talep etme hakkı olduğunu belirtmemiştir. Bu durumda, Müstedinin HMUT'nün hangi nizam altında çare talep ettiğini belirlemesi ve bu nizamı spesifik olarak belirtmesi g-erekir. Emir 1B'de 8 farklı yetki veren nizam bulunduğu göz önünde tutulduğu zaman, hangi nizam altında çare talep edildiği belirtilmeden, sadece Emir 1B'ye istidanın istinad ettirilmesi anlamsızdır.

İstinafa konu istida ile 27.4.2010 tarihli talimata i-lave talimat yapılması talep edilmiştir. 27.4.2010 tarihinde talimat yapılmadığı için, yapılmayan bir talimata ek talimat yapılması talebi yanlıştır. İstidanın (a) paragrafında yer alan tarih yanlış olmakla birlikte, bir Davacının bir dava dosyasında 2. ke-z talimat istidası dosyalamasını ve 2. bir talimat yapılmasını talep etmesinin mümkün olup olmadığını da incelemeyi uygun görürüz.

Talimat istidası Emir 30 nizam 1 altında davanın ikamesinden 6 ay sonra veya Müdafaa Takririnin dosyalanmasından 28 gün so-nra (hangisi daha önce gelirse) dosyalanmalıdır. Bu nizamdan, her davada bir kez talimat istidası dosyalanacağı gayet açıktır. Hukuk Muhakemeleri Usul Tüzüğü'nde ikinci bir talimat istidasının dosyalanmasına olanak veren bir nizam yoktur. Talimat safhasınd-a, mahkeme, dava dosyasına vakıf olmalı, davanın adilane çözüme doğru ilerlemesi için gerekli tüm direktifleri vermelidir. Talimat istidası safhasında ,layihalar dosyalanmamışsa, seri bir şekilde sıra ile layihaların dosyalanmasını temin edecek şekilde em-ir verilmelidir. Hukuk Muhakemeleri Usul Tüzüğü, Emir 30 nizam 6 altında sıralanan tüm hususlar ile ilgili direktif verilmeli, talimat istidasının erteleneceği tarihte ise bu direktiflere uyulup uyulmadığı gözden geçirilmelidir. Direktiflere uymayan tarafa- müeyyide uygulanmalı veya ilk etapta emir verilirken, direktiflere uyulmasını temin edecek şekilde müeyyide içeren direktifler verilerek, tarafların mahkemenin vereceği direktiflere uymaları sağlanmalıdır.

Hukuk Muhakemeleri Usul Tüzüğü altında ikinc-i bir talimat istidası dosyalanması mümkün olmadığından, Müstedinin ikinci bir talimat yapılması doğrultusundaki talebi hatalı olmuştur.

Yargıtay/Hukuk 41/2009 (D. 8/2011)'de ifade edildiği gibi, talimat istidasında, mahkeme direktif verir. Taraflar-ın herhangi bir talebini karşı tarafın kabul etmesi halinde, bu konular ile ilgili de mahkeme direktif verebilir. Ancak taraflardan birinin karşı tarafın kabul etmediği bir talebinin gündeme gelmesi halinde, bu maksat için mahkemenin vereceği direktifte be-lirlenecek süre içerisinde, talep eden tarafın bu talebini çift taraflı bir istida ile gündeme getirmesi gerekir. Talimat istidası safhasında, mahkeme sadece mutabık kalınan hususlar ve taraflara HMUT'ünün yüklediği görevlerin yapılması sırası veya süresi-ni belirlediği için , talimat istidasına itiraz dosyalanması söz konusu değildir. Talimat istidası safhasında talep edilen bir hususa, karşı tarafın itirazı bulunması halinde, mahkeme bu husus ile ilgili talimat vermemeli ve talep eden tarafa, bu talebini -belirleyeceği süre içerisinde çift taraflı bir istida ile talep etmesine direktif vermelidir. Tüm söylenenler neticesinde ,talimat istidasının duruşmasının yapılması da söz konusu olamaz.

İstinafa konu dava dosyasında, Müstedinin ikinci kez talimat ya-pılması talebine olumlu karar veren Alt Mahkemenin, ikinci kez talimat yapılmasının mümkün olduğu doğrultusundaki kararı hatalı olmuştur ve İstinaf Eden, 1. istinaf sebebinde haklıdır.

Huzurumuzdaki istinafa konu davada, Bidayet Mahkemesi tarafından veri-len direktife bakıldığı zaman, dava konusunun ne olduğu önem arz eder. Talep Takririnde, Davacının, Davalının İngiltere'ye girebilmesine yardımcı olmak için Davalıya mal devretiğini iddia ettiği görülmektedir. Dava dosyasındaki Müdafaa Takririne bakıldığı -zaman, Davalının İngiltere'ye girme sorunu olmadığı iddiası yer almaktadır. Böyle bir müdafaa ileri süren Davalı, bu iddiasını kanıtlamak için evrak sunacaksa hangi evrağı sunacağını talimat safhasında belirlemelidir. Müdafaa maksadı ile kullanılacak stra-teji o safhada çizilmiş olmalıdır. Talimat safhasında belge sunmayacağını söyleyen Davalının, daha sonra, yeniden belge sunma hakkı, istisnai durumlar haricinde ve mahkemeden izin alınmadıkça yoktur.

Talimat safhasında dava veya müdafaa maksatları iç-in kullanacağı bir belgeyi açıklamayan ve dosyaya bir suretini koymayan veya evrakların teftişine izin vermeyen bir tarafın, daha sonra, böyle bir evrağı duruşma esnasında sunması ilke olarak mümkün değildir. Talimat safhasından sonra evrak sunmak isteyen -bir tarafın, talimat safhasında neden ilgili evrağı sunmadığı veya dosyaya koymadığı veya karşı tarafa göstermediğinin izahatını vermelidir; mahkeme ancak verilen izahatın makul ve geçerli olduğunu kabul etmesi halinde, karşı tarafın hiçbir mağduriyet yaşa-mamasını getirecek şartlar koyarak, evrakların ibrazına izin verebilir (CPR 0rder 31.21). Geç safhada evrak sunulmasının istisnai durum dahilinde olduğunun kanaat getirilmesi halinde, mahkeme tarafından belirlenecek koşullar, mahkemenin takdir yetkisine gi-rmekle birlikte, ilk etapta, Emir 1B nizam 1 (3) veya Emir 1B nizam 3 (2) (c) altındaki yetkilerin kullanılabileceği açıktır. Talimat istidası safhasından sonra evrak sunulmasına izin verildiği takdirde, karşı tarafın zarar görmemesini sağlayacak bir şart -veya emir verilmediği takdirde, verilen emrin hatalı olduğu kabul edilmelidir.

Müstedi tarafından dosyalanan çift taraflı istidayı dinleyen Bidayet Mahkemesi, Müstedinin şahadetine inanmış ve Mavi 99'da "Davalı/Müstedinin itibar edilen şahadeti ışığı-nda, belgelerin teatisi ile ilgili talimatın yapıldığı tarihte, konu belgelerden, İngiltere'den temin edilmiş koçan suretinin, İngiltere'den temin edilmiş hastane kartının ve İngiltere'den temin edilmiş sürüş ehliyetinin, Davalı/Müstedinin fiziki tasarrufu-nda olmadığı, bu belgelerin Davalı/Müstedinin fiziki tasarrufuna daha sonra geçtiği, bu safhada ise konu belgelerin tespit ve ifşasının Müstedaaleyh açısından herhangi bir zarar doğurmayacağı gibi, müktesep herhangi bir hakkını da haleldar etmeyeceği, Dava-lının müdafaası ile ilgili esasa ilişkin olguları ortaya koyabilmesi için konu belgelerin tespit ve ortaya çıkarılmasının veya ifşasının gerekli olduğu, işbu belgelerin ihtilafın çözümünde etken olduğu hususunda bulgu yaparım" dedikten sonra, bu belgelerin- ortaya çıkarılmasında Müstedinin geç kalmadığını da kabul ederek, evrakların 15 gün içerisinde Mukayyitliğe sunulmasına ve birer suretlerinin de Davacıya verilmesine emir vermiştir.

Bidayet Mahkemesi, her ne kadar da bir davada ikinci bir talimat ya-pılmasının mümkün olduğunu kabul ederek Müstedinin talep ettiği hususlar ile ilgili 2. bir talimat yapılmış gibi emir vermekle hata yapmış olsa da, Bidayet Mahkemesi huzurundaki çift taraflı istidanın 3. talebinin, Davalı/Müstedinin talimat safhasında sun-madığı bazı evrakları sunmak için izin talebini içerdiği görülür. Müstedi, istidanın yapıldığı safhada ibraz etmek istediği belgelerin talimat safhasında tasarrufunda olmadığını ileri sürerek, bu safhada bu belgelerin ibrazı ile karşı tarafa bir zarar olma-yacağını iddia etmiş ve istida doğrultusunda emir verilmesini talep etmiştir. Bidayet Mahkemesi de Müstedinin şahadetine itibar ederek, belgeleri ibraz etmesine izin vermiştir. Bu koşullarda Bidayet Mahkemesi, huzurundaki istidanın , 2. bir talimat yapılma-sına müracaat yanında, Müstedinin talimat safhasında ibraz edemediği evrakların ibrazına izin talep eden bir istida olarak da kabul edilmesi gerektiğini kabul ederiz. Bu durumda, bu istida altında, Bidayet Mahkemesinin, Müstedinin inandığı şahadeti netices-inde, evrak ibrazı ile ilgili verdiği emirleri verme yetkisi olduğunu kabul ederiz.

Üçüncü istinaf başlığı altında İstinaf Eden, Müstedinin iddialarını ispat edemediğini, bu nedenle Bidayet Mahkemesinin emir vermekle hata yaptığını ileri sürmüştür.-

Huzurundaki şahadeti dinleyen ve tanıkları izleyen Alt Mahkeme, huzurundaki şahadeti en iyi değerlendirecek konumdadır. Yargıtay olarak, alt mahkemelerin şahadet ile ilgili değerlendirmelerine çok bariz bir hata olmadığı takdirde müdahale edilmez-. Bilhassa case management uygulayan alt mahkeme, doğru bir şekilde direktif vermişse, verdiği talimatlarda, kullandığı takdir hakkına müdahale edilmez ve verilen talimatlar yasal olarak doğru ise, bunlar geçerli addedilir. Bu nedenle, Alt Mahkemenin evr-akların Müstedinin tasarrufunda bulunmadığı, ibrazı ile karşı tarafa zarar verilmeyeceği, dolayısıyla istisnai bir durum olduğunu kabul eden bulgularına müdahale edilmez. Bu nedenle İstinaf Edenin 2. başlık altındaki istinaf sebepleri reddedilir.

- Tüm söylenenler ışığında, 3. istinaf başlığı altında toparlanan istinaf sebepleri de ret ve iptal edilir.

Bidayet Mahkemesi, Müstedinin evrak ibrazına olanak tanıyan emri vermesine rağmen, bu emre ek olarak Müstedaaleyhin verdiği emirden dolayı -zarar görmesini engelleyici bir şart koymadığı gibi, başka bir emir vermiş de değildir. Bidayet Mahkemesi sadece, istida masraflarının ödenmesine emir vermiştir. Bidayet Mahkemesi, talimat safhasında konu yapılmayan ve ibraz edilmeyen evrakların daha sonra- ibrazını haklı kılacak istisnai bir durum olduğuna karar verdikten sonra, evrakların ibrazına izin verirken zay olan masrafların ödenmesine veya Emir 1B nizam 1 (3) gereğince de emir vermelidir. Bu nedenle, Bidayet Mahkemesinin 30.12.2013 tarihli emrinin- mevcut şekliyle eksik olduğu belirtilmelidir. Ancak bu noktada, istinaf sebebi ileri sürülmediği cihetle, Alt Mahkemenin kararı aynen onaylanır.

Tüm söylenenler neticesinde, İstinaf Eden istinafında başarılı olamamıştır. İstinaf ret ve iptal edilir-.

İstinaf masrafları ile ilgili emir verilmez.





Narin F. Şefik Hüseyin Besimoğlu Emine Dizdarlı
Yargıç Yargıç Yargıç



25 Temmuz, 2014














11






Full & Egal Universal Law Academy