Yargıtay Hukuk Dairesi Numara 84/2013 Dava No 36/2014 Karar Tarihi 19.11.2014
Numara: 84/2013
Dava No: 36/2014
Taraflar: Wonderworld Ltd. ile Vakıflar Örgütü ve Din İşleri Dairesi arasında
Konu: Kira Sözleşmesi - Mukavele şartalrına uyulmadığ nedeniyle mukavelenin feshi - Fesih nedeniyle yapılan ödemelerin iadesi talebi - Sözleşmenin ifasının imkansız olduğu iddiası - Sözleşmede hata ve yanılma - Sözleşmenin geçersiz olması için tek tarafın değil her iki tarafın da yanılmış olması zorunluluğu - Fasıl 149 Sözleşme Yasası, Md. 21
Mahkeme: Yargıtay/hukuk
Karar Tarihi: 19.11.2014

-D.36/2014
Yargıtay/Hukuk 84/2013
(Girne Dava No.168/2007)
Yüksek Mahkeme Huzurunda.

Mahkeme Heyeti: Hüseyin Besimoğlu,Ahmet Kalkan,Emine Dizdarlı



İstinaf eden: Wonderworld Ltd., Lefkoşa
(Davacı)

-ile-

A-leyhine istinaf edilen: Vakıflar Örgütü ve Din İşleri
Dairesi, Girne
(Davalı)


A r a s ı n d a.

İstinaf eden namına: Avukat Talat Kürşat
Aleyhine istinaf edilen namına: Avukat Peyman Erginel

Girne Kaza Mah-kemesi Kıdemli Yargıcı Beril Çağdal'ın 168/2007 sayılı davada 30.4.2013 tarihinde verdiği karara karşı, Davacı tarafından yapılan istinaftır.

------------

K A R A R

Hüseyin Besimoğlu: Bu istinaf, Girne Kaza Mahkemesinde, Davacının Daval-ı aleyhine ikame etmiş olduğu 168/2007 sayılı davanın, Alt Mahkeme tarafından iptal edilmesi üzerine, Davacı tarafından dosyalanmıştır.

Beylerbeyi köyü hudutları dahilinde, P/H No. XII/29.E.2, Parsel No. 434, 447, 433/1, 435/1, 436/1 ve 437/1 tapu refe-ranslı, takriben 17 dönüm arazinin kayıtlı mal sahibi olan Davalı, konu malın 30 yıllığına kiralanması için açmış olduğu ihaleyi kazanan Davacı ile, 1.2.2006 tarihinden 31.1.2006 tarihine kadar olan süre için, bir kira mukavelesi yapmıştır.

Konu taşınma-z mal üzerine Davacı tarafından 300 yatak kapasiteli 5 yıldızlı bir otel inşaatı yapılacağı, kira bedellerinin ilk 3 yıl için 8,000 stg. ve müteakip yıllar için miktarı her yıl değişen aylık ödemeler şeklinde olacağı, birinci yıl kira bedeli olan 8,000 stg-.nin sözleşme tarihinde Davalıya ödeneceği, yatırımla ilgili tüm projenin Davacı tarafından en geç 31.1.2007 tarihine kadar ilgili merciler nezdinde onaylatılacağı,yatırım onaylı projenin en geç 31.1.2009 tarihine kadar tamamlanacağı taraflar arasında akde-dilen mukavele hükümleri arasındadır.

Davacı, ilk yılın kirası olan 8,000 stg.ni kira mukavelesinin imzalanmasını müteakip Davalıya ödemiş ve projelendirme için Türk Bankası Ltd.ten temin etmiş olduğu 7,500 stg.lik banka teminat mektubunu aynı gün Daval-ıya tevdi etmiştir.

Aleyhine İstinaf Edilen/Davalı, 28.2.2006 tarihli (Emare No.1) Kira Mukavelesinin 5.ve 6. maddeleri gereğince 31.1.2007 tarihine kadar tamamlanması gereken proje işlemlerinin tamamlanmaması üzerine, Davacıya göndermiş olduğu 31.01.200-7 tarihli bir ihbarla, 28.2.2006 tarihli Kira Mukavelesini feshetmiş ve Davacının Davalıya vermiş olduğu 7,500 sterlinlik banka teminatına el koymuştur.

Dava zabıtları ve ibraz edilen emarelere göre, (Emare No. 1) Kira Mukavelesinin feshedilmesinden sonr-a, konunun çözümü için, taraflar arasında birçok kez görüşmeler yapılmış ancak bir neticeye varılamamıştır.

Taraflar arasındaki ihtilafın çözümlenmemesi üzerine Davacı, Davalı aleyhine istinafa konu davayı ikame etmiş ve sair şeyler yanında konu yere 300- yatak kapasiteli 5 yıldızlı bir otel yapılmasının mümkün olmadığı, mukavele tarihinde böyle bir otelin yapılacağı düşüncesi ve inancıyla mukavelenin imza edildiği, mukavelenin imza edilmesinde müşterek hata yapıldığı, taraflar arasında gerçek bir fikir bi-rliği oluşmadığı, 28.2.2006 tarihli mukavelenin bidayetten sakat olduğu, mukavele bidayetten sakat olduğundan 28.2.2006 tarihli mukavelenin geçersiz olduğu, mukavele geçersiz olduğundan 8,000 stg. ve banka teminatına konu 7,500 stg.nin faizleri ile birlikt-e Davacıya iade edilmesi gerektiği yönünde hüküm talep etmiştir.

Davalı, müdafaa layihasında, sair şeyler yanında 17 dönümlük arazinin kiralanması için ihaleye çıkıldığını, konu arazi üzerine 300 yataklı 5 yıldızlı bir otel yapmayı Davacının teklif ettiğ-ini, Davalının onayı üzerine ve ihale şartlarına uygun olarak, Davacı ile Davalı arasında Emare No.1 Yazılı Sözleşme yapıldığını, Davacının, sözleşmedeki taahhütlerini yerine getirmediğini, bu nedenle mukavelenin Davalı tarafından feshedildiğini ileri sürm-üş ve mukavelenin haklı ve yasal gerekçelerle feshedildiğinden, davanın iptalini talep etmiştir.

Davanın duruşması yapılmış ve Alt Mahkeme sunulan şahadeti değerlendirdikten sonra, Davacının davasını iptal etmiştir.

Bu karar üzerine, Davacı, 9 istinaf s-ebebi içeren bu istinafı dosyalamıştır.

İstinaf Eden, istinafın duruşmasında, istinaf sebeplerini şu dört başlık altında ele almıştır:

1. Davacı ile Davalı arasında imza edilen 28.2.2006 tarihli Kira Mukavelesinin 5.maddesinde öngörülen 300 yatak kapasi-teli 5 yıldızlı bir otel inşaatı gerçekleştirilmesi mümkün olmadığından, mukavelenin ifasının imkansız olduğu, ifası imkansız bir mukavelenin başından itibaren batıl olduğu ve her halükarda mukavelenin imza edilmesi sırasında taraflar arasında gerçek bir f-ikir birliği olmadığı ile ilgili hususlara itibar etmeyip, Davacının davasını iptal etmekle Alt Mahkeme hatalı hareket etmiştir.

2. Müdafaa layihasında taraflar arasında kira şartnamesi
ile ön anlaşma akdedildiği konusunda iddia
yapılmamasına rağ-men, ön anlaşmanın layihada yer
almasına gerek olmadığı nedeniyle emare yapılmasına
izin vermekle, buna karşın kararda bu konuyu
incelememekle Alt Mahkeme hatalı hareket etmiştir.

3. Davacı ihaleye katılmamış olmakla birlikte, Alt Mahkeme
-şahadeti hatalı değerlendirmiş ve Davacıyı ihale ile
bağdaştırmakla hatalı davranmıştır.

4. 300 yataklı ve 5 yıldızlı bir otel yapılması ile
ilgili hususun mukavelenin esaslı şartlarından biri
olmasına rağmen, bu hususu dikkate almayıp, Davacı-nın
davasını iptal etmekle, Alt Mahkeme hatalı hareket
etmiştir.

İNCELEME

Birinci başlık altındaki istinaf sebebinin incelenmesi:

"Davacı ile Davalı arasında imza edilen 28.2.2006 tarihli Kira Mukavelesinin 5.maddesinde öngörülen 300 ya-tak kapasiteli 5 yıldızlı bir hotel inşaatı gerçekleştirilmesi mümkün olmadığından, mukavelenin ifasının imkansız olduğu, ifası imkansız bir mukavelenin başından itibaren batıl olduğu ve
her halükarda mukavelenin imza edilmesi sırasında taraflar arasında -gerçek bir fikir birliği olmadığı ile ilgili hususlara itibar etmeyip, Davacının davasını iptal etmekle
Alt Mahkeme hatalı hareket etmiştir."


İstinaf Eden/Davacı, 17 dönüm arazi üzerine 300 yatak kapasiteli ve 5 yıldızlı bir otel inşaatı yapmak gayesi -ile Davalı ile görüşüp anlaştıklarını, Aleyhine İstinaf Edilen /Davalının da bu hususu kabul etmesi üzerine, bu inanç ile 28.02 2006 tarihinde, Emare Mukavelenin imza edildiğini, ancak daha sonra konu arazi üzerine 300 yatak kapasiteli bir otelin yapılamay-acağının tespit edildiğini, ifası imkansız bir mukavele söz konusu olduğundan Emare No.1 Mukavelenin başından itibaren batıl olduğunu, her halûkarda mukavele imza edilirken taraflar arasında gerçek bir fikir birliği oluşmadığından, bu hususlara itibar etme-yip, Davacının davasını iptal eden Alt Mahkemenin hatalı olduğunu iddia etmiştir.

Aleyhine İstinaf Edilen /Davalı ise, 17 dönümlük arazinin kiralanması için ihaleye çıkıldığını, ihale sonucunda Davacının teklifleri doğrultusunda Emare No.1 Kira Mukaveles-inin yapıldığını, Davacının kira mukavelesinin şartlarını ihlal etmesi üzerine, mukavelenin feshedildiğini, herhangi bir hata söz konusu olmadığını, mukavele imza edilirken taraflar arasında gerçek bir fikir birliğinin mevcut olduğunu ileri sürmüş ve istin-afın reddini talep etmiştir.

Mukavelenin imzalanması sırasında, tarafların olgular konusunda yanılgıya düşmeleri halinde, mukavelenin ta en başından itibaren geçersiz olacağı ve yapılan ödemelerin iade edileceği bilinen prensiplerdendir.

Bu konuda, C-hitty on Contract sayfa 93 paragraf 191'de şöyle denmektedir:

"The effect in Common Law of Mistake is to render the
contract 'void ab ibito'

Mistake may also entitle a party who has paid money under
Mistake to recover it back in an action"

He-r iki tarafın olgular konusunda yanılgıya düşmesi halinde, sözleşmenin geçersiz sayılacağı, Fasıl 149 Akitler Yasası'nın 21. maddesinde düzenlenmiştir.

21. maddenin Türkçe metni aynen şöyledir:

21.(1) Bir sözleşmede tarafların her ikisi de, anlaşmaya e-sas bir olgu hususunda yanılgıya düşmüşse, sözleşme geçersiz olur.

Anlaşmanın konusunu teşkil eden şeyin değerine ilişkin hatalı bir görüşe sahip olmak, bir olgu hususunda yanılgıya düşme sayılmaz.
(2).........................................-...........

Görülebileceği gibi, bir sözleşmede tarafların her ikisi de anlaşmaya esas teşkil eden olgular konusunda yanılgıya düşmeleri halinde sözleşme geçersiz olur. Yine bu maddenin kapsamına girmek için yalnız bir tarafın değil, her iki tarafın d-a anlaşmaya esas teşkil eden bir olgu hakkında yanılması gerekir (gör:Y/H 25/76).

İstinaf konusu olgulara ve dava zabıtlarına göre, 17 dönümlük arazinin kiralanması için Aleyhine İstinaf Edilen Davalı ihaleye çıkmış (Emare No.5), ihalenin Can -Polat Denktaş lehine sonuçlanması üzerine, Can Polat Denktaş'ın hissedarı olduğu Davacının, 26.09.2004 tarihinde 17 dönümlük arazi üzerine 300 yatak kapasiteli ve 5 yıldızlı otel inşaatı
yapılabileceği teklifi üzerine, Davacı ile bir ön anlaşma imzalanmış- (Emare No.8), daha sonra ise ve Bakanlar Kurulu Kararı ışığında (Emare No.9), Davacı ile Davalı arasında istinafa konu olan (Emare No.6), Kira Mukavelesi imzalanmıştır. Kira mukavelesinin imzalanması üzerine, Davacı 1. yılın kirası olan 8,000 sterlini Dav-alıya ödemiş (Emare No.1 madde 4) ve mukavelenin 7. maddesine göre Türk Bankasından temin ettiği 7,500 sterlinlik bir banka teminat mektubunu Davalıya tevdi etmiştir.

Aleyhine İstinaf Edilen/Davalı, İstinaf Eden/Davacının Emare No.1 Kira Mukavelesi gereğ-ince 31.1.2007 tarihine kadar tamamlaması gereken proje işlemleri tamamlamadığını ileri sürmüş ve İstinaf Eden/Davacıya göndermiş olduğu 31.1.2007 tarihli (Mavi 161 Emare No.3) ihbarla Emare No.1 Mukaveleyi feshetmiştir. Feshetme yetkisi ile ilgili Emare N-o.1 Mukavelenin 5. ve 6. maddesi, istinafın çözümünde önemli olduğu için, her iki maddeyi karara aktarmayı uygun buluruz.

"5. Kiracı, söz konusu emlak üzerinde imar kuralları çerçevesinde müsaade edilen azami inşaat alanını kullanarak asgari 1,20-0,000 stg. (Bir milyon iki yüz bin sterlin) yatırım tutarı ile asgari 300 yatak kapasiteli 5 yıldızlı otel inşaasını gerçekleştirmekle sorumludur. İşbu maddeye kısmen ve/veya tamamen uyulmaması halinde mal sahibinin işbu kira sözleşmesini tek taraflı olara-k feshetmeye hakkı olacak ve kiracı bu gibi bir fesihten dolayı herhangi bir zarar-ziyan ve tazminat talebinde bulunmayacaktır."
"6.Kiracı, made 5'de belirtilen yatırım ile ilgili tüm projeleri kendi imkanları ile hazırlatacak ve en geç 31.1.2007 tarih-ine kadar ilgili mercilere onaylatacak ve yatırımı, onaylı projeye göre her halükarda 31.01.2009 tarihine kadar tamamlayacaktır."

Görüldüğü gibi, İstinaf Eden/Davacı mukaveleye göre, 300 yatak kapasiteli ve 5 yıldızlı otel inşaatı gerçekleştirmekle mükel-lef olup, bu konudaki tüm projeler, Davacı tarafından kendi imkanları ile hazırlanacak ve en geç 31.01.2007 tarihine kadar ilgili mercilerden onaylatıldıktan sonra, yatırım onaylı proje, en geç 31.01.2009 tarihine kadar bitirilecekti.

İstinaf Eden/Da-vacının, 31.01.2007 tarihine kadar mukavele konusu olan projeyi ilgili mercilerden onaylatmadığı ihtilaflı olmayıp, bu husus istinafın duruşması sırasında da kabul edilmiştir.

Emare No.3 (Mavi 161), 31.01.2007 tarihli olup, İstinaf Eden /Davacıya, Al-eyhine İstinaf Edilen/Davalı tarafından gönderilen ve mukavelenin feshedilmesini bildiren yazı olup, bu konuda da ihtilaf yoktur.

İstinaf konusu olgular ve dava zabıtlarından, Emare No.1 Mukavelenin ihale sonrası Davacı ile yapıldığı, İstinaf Eden/ D-avacının 17 dönümlük taşınmaz mal üzerine 300 yataklı ve 5 yıldızlı bir otel inşaatı yapmak isteminin ve teklifinin Davacıdan geldiği, yapılan bu teklif üzerine ilk önce taraflar arasında Emare No.8 (Mavi 81) Ön Anlaşma, daha sonra Emare No.1 Mukavele yapı-ldığı, mukavelenin 5. ve 6. maddelerinin İstinaf Eden/ Davacının bilgisinde olduğu ve bu şartlarda tarafların mukaveleyi imza etmiş olduğu anlaşılmaktadır.

İhale sonucu yapılan bir sözleşme, bir veya birden fazla kişinin teklif vermesi ve uygun teklif ver-enin ihaleyi kazanması sonucunda, taraflar arasında imzalanmak suretiyle meydana gelir.

Teklif veren ihale şartlarına uygun olarak teklifini sunduktan sonra, geri almadığı sürece teklif ile bağlıdır. İhale neticelendikten ve ihaleyi kazanan taraf sözleş-meyi imzaladıktan sonra, sözleşme hükümlerini yerine getirmekle yükümlüdür.

İhale sonucu imzalanan bir sözleşmede teklif, ihale şartlarına uygun olarak ihaleyi kazanan taraftan geldiği cihetle, böyle bir anlaşmada mutual mistake veya karşılıklı hatadan v-eya yanılmadan bahsedilemez.

Emare No.1 Mukavele, Davacının teklifi ve tarafların serbest iradesi ile yapılmıştır. İhaleyi kazanan Can Polat Denktaş olmakla birlikte, Can Polat Denktaş, Davacı Şirketin ortaklarından biri idi ve Davacı Şirketin Dav-alıya yapmış olduğu teklife ilişkin herhangi bir konuda taraflar arasında bir ihtilaf çıkmamıştır. 300 yatak kapasiteli ve 5 yıldızlı bir otel yapma istemi Davacı tarafından gelmiş ve Davalının bu teklifi kabul etmesi üzerine, taraflar arasında ihale şartl-arına uygun olarak Emare No. 1 Mukavele yapılmıştır.

Tarafların istemleri doğrultusunda yapılmış olan bir mukavelenin şartlarına taraflar uymakla mükellef olduğundan, mukavele şartlarına uyulmamasından hareketle, mukavele şartlarına uymayan taraf aleyhi-ne mukavelenin iptal edilmesinde herhangi hatalı bir durum yoktur.

Yukarıdaki nedenlerle, mukavelenin yapılması sırasında her iki tarafın da yanıldığı veya başka bir anlatımla mukavelenin yapılmasında hata oluştuğu, bu hata nedeniyle mukavelenin başından- beri geçersiz olduğu konusunda İstinaf Edenin iddialarına itibar etmek mümkün değildir. Emare No.1 Mukavelenin yapıldığı sırada mukavele şartları konusunda tarafların iradelerinin tam bir uyum içinde olduğu, Dava zabıtları ve olgulardan anlaşılmaktadır.

- Bu konunun esaslı bir şekilde incelendiği Alt Mahkeme kararının, bu hususla ilgili bölümü aynen şöyledir:

"Kararın bu aşamasına değin yapılan bulgular ışığında mukaveleye 300 yatak kapasitesi şartını dahil edenin Davacı olduğu görülmektedir. 30-0 yatak kapasitesiyle ilgili yeterince araştırma yapmadan bunu sözleşmeye dahil ettiren Davacının daha sonra yatak kapasitesi konusunda Davalıya "ad idem" değildik iddiasının arkasına sığınması kabul edilebilir değildir.
Davacının bu dava sebebi de redded-ilmelidir."


Görüldüğü gibi, Alt Mahkeme, 300 yatak şartını Davacının dahil ettiğini kabul etmiş ve Davacının iddialarına itibar etmemiştir.

Emare No.1 Mukavelenin, Davacının teklifleri ışığında ve Davalının kabulü ile, 17 dönümlük arazinin ihalesin-i kazanan Davacı ile Davalı arasında yapılmış olduğunu dikkate aldığımızda, mukavelenin yapıldığı sırada tarafların her ikisinin de yanlış zehap veya hata ile, 17 dönümlük araziye 1,200,000 sterlinlik yatırımla 5 yıldızlı ve 300 yatak kapasiteli bir turist-ik tesis uygulanabileceği inancıyla kira mukavelesini imza ettikleri ancak neticede böyle bir tesisin yapılmasının, dolayısıyla mukavelenin ifasının imkansızlığının ortaya çıkması nedeniyle, mukavelenin ta baştan geçersiz olduğunu kabul etmek ve Davacının -iddialarına itibar etmek mümkün değildir.

Yukarıdakiler ışığında, Alt Mahkemenin bu konu ile ilgili bulgusu hatalı olmadığından İstinaf Eden/Davacının 1. İstinaf sebebi iptal edilmelidir.

Birinci istinaf sebebi başlığı altında ifade edilenleri dikkate -aldığımızda, diğer istinaf sebeplerini incelemeyi gereksiz buluruz.

Netice olarak, İstinaf Eden istinafında başarılı olmadığı için, istinafı iptal edilir.

İstinaf masrafları, İstinaf Eden tarafından ödenecektir.




Hüseyin Besimoğlu Ahmet Kalk-an Emine Dizdarlı
Yargıç Yargıç Yargıç


19 Kasım 2014











9






Full & Egal Universal Law Academy