Yargıtay Hukuk Dairesi Numara 82/2012 Dava No 16/2015 Karar Tarihi 08.05.2015
Numara: 82/2012
Dava No: 16/2015
Taraflar: Çözüm Mimarlık-Mühendislik Şti. Ltd ile Baştaşlar İnşaat Şirketi Ltd. arasında
Konu: Alacak davası - Yapılan işlere karşılık yapılan hesaplamadan sonra bakiye alacağın talebi - Mukabil talep - Taahhütlerin yerine getirilmediği nadeniyle zarar ziyan talebi - Hesap kesimi - Davanın hesap kesimine daynması- Hesap beyanı veya hesap kesimi - Tarafların üzerinde anlaşıp mutabık kaldıkları hesaplarının yazılı olarak beyan edilmesi - Tutanağın Poliçeler Yasası altında değerlendirilmesinin hatalı olması
Mahkeme: Yargıtay/hukuk
Karar Tarihi: 08.05.2015

-D. 16/2015 Yargıtay/Hukuk No: 82/2012
(Lefkoşa Dava No : 1127/2009)

Yüksek Mahkeme Huzurunda.


Mahkeme Heyeti :Ahmet Kalkan,Emine Dizdarlı,Gülden Çiftçioğlu.



İstinaf eden : Çözüm Mimarlık-Mühendislik Şirketi.Ltd.
- Lefkoşa.
(Davacı)

ile

Aleyhine istinaf edilen : Baştaşlar İnşaat Şirketi Ltd.
Lefkoşa.
(Davalı)


A r a s ı n d a.


İstinaf eden namına: Avukat Levent Kızılduman.
Aleyhine istinaf ed-ilen namına : Avukat Tağmaç Bilgehan hazır.


Lefkoşa Kaza Mahkemesi Yargıcı Füsun Cemaller'in 1127/2009 sayılı davada, 16.4.2012 tarihinde verdiği karara karşı, Davacı tarafından yapılan istinaftır.



---------------



K A R A R


Ahmet Kalkan :-İstinaf Eden/Davacı, Lefkoşa Kaza Mahkemesinin
16.4.2012 tarihinde verdiği hükme karşı bu istinafı dosyaladı.


İSTİNAFA İLİŞKİN OLGULAR:


Alt Mahkemenin bulgularına göre istinafa konu davanın olguları özetle şöyledir.

Bundan böyle İstinaf Eden sadec-e Davacı, Aleyhine İstinaf Edilen ise Davalı olarak anılacaktır.

Davacı, 17.2.2009 tarihinde, Davalı aleyhine 1127/2009 sayılı davayı ikame ederek, Davalıya yaptığı işlere karşılık 4.7.2008 tarihinde yapılan hesaplaşma sonucunda, Davalıdan bakiye 32,000- stg alacağı olduğunu, bunun 8000 stg.nin ödendiğini, bakiye 24,000 stg.nin ödenmediğini iddia ederek, bu miktarın faizleri ile birlikte ödenmesini talep etti.

Davalı, 16.6.2009 tarihinde dosyaladığı müdafaa ve mukabil talep takririnde, Davacının iddiala-rını reddederek, 4.7.2008 tarihli tutanağın, Davalının borcunu kesin olarak ortaya koyan senet niteliği olmadığını, tarafların karşılıklı taahhütlerini içerdiğini, bu taahhütlerin yerine getirilmesi durumunda, Davacının belirlenen miktarı almaya hakkı olac-ağını, Davacının taahhütlerini yerine getirmeyerek Davalıyı zarara uğrattığını iddia ederek, mukabil talep altında sair talepler yanında 30,000 stg zarar-ziyan ödenmesini talep etti.

Alt Mahkemenin bulguları ışığında olgular özetle şöyledir:

Taraflar ta-kriben 12.6.2006 tarihinde, Golden Cove olarak anılan projenin akıllı bina tesisatı, standart bina elektrik işleri ve sitenin elektrik altyapı işlerinin Davacı tarafından yapılması konusunda anlaştılar.

Bu anlaşma tahtında yapılan ve yapılacak işler ile -bu işlemin karşılığında ödenecek miktarlar konusunda ihtilâf çıkması üzerine, taraflar, 4.7.08 tarihinde aralarında hesaplaşarak Emare No.1 Tutanağı imzaladılar.

Davadaki önemi bakımından Emare No.1 Tutanağı karara aktarmayı uygun gördük.

Emare No.1 Tu-tanak aynen şöyledir:

"TUTANAKTIR
4.7.2008

Konu : Simbury Park Ltd.e ait Golden Cove Projesi
Elektrik İşleri.
Yer : Baştaşlar İnşaat Ltd. Merkez Binası, Lefkoşa.
Toplantı Saati : 12:00 - 14:20

Toplantıya katılanlar:

Baştaşlar İnşaa-t Ltd. Çözüm Müh.Ltd. Akcan Mim-Müh.Bürosu

1. Ahmet Baştaş 1. Fadıl Korkut 1. Ahmet Akbil
2. Mustafa Baştaş 2. Haldun Denizkan
3. Hasan Baştaş"


Yukarıda tarafların katılımı ile yapılan toplantıda Simbury Park Ltd.e ait Golden Cov-e Projesi Elektrik İşleri hesap kesimi ile ilgili taraflar arasındaki varılan mutabakata göre;

Baştaşlar İnşaat Ltd. Çözüm Mühendislik Ltd.e yaptığı elektrik işlerine karşılık 32,000 stg ödeyecek ve hesap kesimi yapılacaktır. Ödeme 4 eşit taksitte ve Tem-muz 2008'de ilk ödeme olacak şekilde, Ağustos 2008, Eylül 2008 ve Ekim 2008 tarihlerinde her ay 8000 stg ödemeler yapılıp tamamlanacaktır. Buna karşılık Çözüm Mühendislik Ltd. 13,675.00 stg + KDV (2,188 stg) toplamda 15,863.stg tutarında fatura miktarını 4- taksitte Baştaşlar Ltd.e kesecektir. (3X3.500 stg + KDV ve 1X3,175 stg + KDV)
Çözüm Mühendislik Ltd. en geç Eylül ayı sonuna kadar akıllı binalarda kurulmuş olan otomasyon sisteminin kullanım kılavuzlarını hazırlayıp Baştaşlar İnşaat Ltd.e teslim edecekt-ir.
Binaların tamamlanmamasından dolayı tesisat kontrolluğu henüz yapılmayan 3 binanın, binaların hazır olmasına müteakip en erken zamanda tesisat kontrolden geçirilmesi, Çözüm Mühendislik Ltd. tarafından yapılacaktır.
Elektrik Proje Müelliflik hakları Çö-züm Mühendislik Ltd. tarafından Baştaşlar İnşaat Ltd.in belirleyeceği bir elektrik mühendisine devredilecektir.
Akıllı binalarda mevcut sistemdeki hatalar (intercom) Çözüm Mühendislik Ltd. tarafından 1. ödemeye müteakip en erken zamanda yapılacaktır.
Akı-llı binalardaki sistemden kaynaklanabilecek hatalar, binaların kullanımına geçmesinden sonraki 1 yıl süre ile Çözüm Mühendislik Ltd. garantisinde olacaktır. Kullanıcı hatalarından doğabilecek hatalar mal sahipleri tarafından karşılanacaktır.
A 1 Kullanım-a başlama tarihi : Mayıs 2008
A 2 Kullanıma başlama tarihi : Şubat 2008
A 3 Kullanıma başlama tarihi : Temmuz 2007

Baştaşlar İnşaat Ltd. Çözüm Müh.Ltd. Akcan Mim-Müh.Bürosu"


Davalı, Emare No.1 Tutanağa göre ödemesi gereken 1. taksit tutarı 80-00 stg.ni ödedi, mütebaki 24,000 stg.ni ödemedi.

Davacı, Emare No.1 Tutanağa göre en geç Eylül ayı sonuna kadar akıllı binalarda kurulmuş olan otomasyon sisteminin kullanım kılavuzlarını hazırlayıp Davalıya teslim etmedi.

Davacı, Tutanağa göre elektrik- projesi müelliflik haklarını, Baştaşlar İnşaat Ltd.in belirleyeceği bir elektrik mühendisine devredecekti ancak bunu yapmadı. Davacı, müelliflik haklarını herhangi birisine devretmedi.

Alt Mahkeme olguları değerlendirdikten sonra, Emare No.1'in, tarafla-rın ihtilâfa düşmesi sonrası imzaladıkları en son anlaşma olduğu, Tutanak öncesinde akıllı binalardaki elektriklerin çalışmadığı, dolayısıyla taraflar arasında imzalanan anlaşmanın 5. maddesinde belirtilen akıllı sistemdeki hataların sadece intercomu içerm-ediği, mevcut hataların akıllı binalardaki elektriklerin çalışmaması olduğu ve tarafların sözleşmeyi imzalarken niyetlerinin bu yönde olduğu hususlarında bulgu yaptıktan sonra (Mavi 205), Davacının intercom hatalarını giderdiğini ispatlayamadığı kanaatinde-n hareketle, 4.7.2008 tarihli anlaşmayı Davacının ihlâl ettiği ve sözleşmedeki vaadini yerine getirmediğinden karşı tarafın vaadini yerine getirmesini talep edemeyeceği sonucuna ulaşarak, Davacının davasını reddetti.

Alt Mahkeme, Davalının mukabil talebi-ni reddetmiş olmasına rağmen, Davalı bu karara karşı istinaf dosyalamadı.

İSTİNAF SEBEPLERİ:

Davacı istinaf ihbarnamesinde, 30 istinaf sebebi ileri sürmesine rağmen, Davacı Avukatı istinaftaki hitabında, istinaf sebeplerini 3 başlık altında toplamıştır.- Bunları şöyle özetleyebiliriz:

Muhterem Alt Mahkeme, Emare No.1 hesap kesimine olduğundan farklı anlam vererek hatalı sonuca ulaştı ve bu hatalı sonuçtan hareketle Davacının anlaşmayı ihlâl ettiği bulgusuna vararak, Davacının haklı taleplerini reddetti- (2,3,15,13 ve 16. istinaf sebepleri).
Muhterem Alt Mahkemenin, Emare No.1 Tutanaktaki intercom kelimesine yüklediği anlam ve vardığı sonuç hatalıdır (4,5,6,7,8,10 ve 30. istinaf sebepleri).
Muhterem Alt Mahkeme, huzurundaki şahadeti hatalı değerlendirdi v-e ispat külfetini meseleye hatalı uyguladı (1,9,11,12,14,17,18,19,20,21,22 ve 29. istinaf sebepleri).


TARAFLARIN İDDİA VE ARGÜMANLARI:

Davacı Avukatı, istinaftaki hitabında özetle; davalarının hesap kesimine dayandığını, Alt Mahkemenin hesap kesimine b-ağlı olarak, Davalının takvime bağlanan ödemeleri yapmaması nedeniyle borçlu olduğu bulgusu yapacağı yerde, Emare No.1'in önce Poliçeler Yasası altında senet olup olmadığını incelediğini, senet olmadığı bulgusundan sonra, Tutanağın parasal kısmının diğer ş-artlardan bağımsız olmadığı bulgusunu yaparak, Tutanağa ek anlaşma değeri verdiğini, bunun hatalı olduğunu, Alt Mahkemenin hesap kesiminin ne olduğuna değinmeyerek, ortada ayrı bir anlaşma varmış gibi davrandığını, Davacıların tüm yükümlülüklerini yerine g-etirdiğini, lehlerine hüküm verilmesi gerekirken, davanın iptal edildiğini iddia ederek, şahadete ayrıntılı şekilde değindikten sonra istinafın kabulünü talep etti.

Davalı Avukatı, hitabında özetle; Alt Mahkemenin şahadeti doğru değerlendirdiğini, Tutana-ğın bağımsız bir anlaşma olduğunu, Davacının yükümlülüklerini yerine getirmeyerek anlaşmayı ihlâl ettiğini, Davacının intercom hatalarını düzeltmediğini, yapmadığı işlere karşılık ödeme almayı hak etmediğini, sorunların halen devam ettiğini, Davacının dava-sında haksız olduğunu, Alt Mahkemenin bulgularında hata olmadığını ileri sürerek, istinafın reddini talep etti.

İNCELEME:

Tarafların iddiaları ve hukuki argümanlarını inceleyip değerlendirdik.

Muhterem Alt Mahkeme, Emare No.1 hesap kesimine olduğunda-n farklı anlam vererek hatalı sonuca ulaştı ve bu hatalı sonuçtan hareketle Davacının anlaşmayı ihlâl ettiği bulgusuna vararak, Davacının haklı taleplerini reddetti (2,3,15,13 ve 16. istinaf sebepleri).

Alt Mahkeme, kararında, Emare No.1 Tutanağın ilk ön-ce Fasıl 262 Poliçeler Yasası'nın 83(1). maddesi kapsamında senet olup olmadığını değerlendirerek, Emare No.1 Tutanağın Poliçeler Yasası kapsamında bir senet olmadığı sonucuna vararak, Emare No.1 Tutanağın ayrı bir sözleşme olduğuna bulgu yaptı.

Alt Mahk-emenin bu konudaki bulgusu aşağıdaki gibidir:

"Huzurumdaki tutanak daha önce de belirttiğim gibi
karşılıklı yükümlülükler içermekte, kayıtsız şartsız bir ödeme taahhüdü içermemektedir. Bu tutanağın Davalının da birtakım yükümlülüklerini içerdiği Davacı- tarafından da kabul edilmektedir. Bu nedenle kayıtsız şartsız bir ödeme taahhüdü olmadığından bu tutanağın parasal kısmının diğer şartlardan bağımsız olmadığı, Davalı tarafından senet şeklinde bir kabulün olmadığı hususunda bulgu yaparım. Dolayısı ile de -bu sözleşmeye taraf olanlar kendi vaatlerini ya ifa etmek ya da ifa etmeyi teklif etmekle yükümlüdürler."(Mavi 200)

Alt Mahkemenin bulgusundan çok açık şekilde anlaşılacağı gibi, Emare No.1 Tutanak, yükümlülükler içeren bağımsız bir mukavele gibi değerlen-dirilmiş ve konu Tutanaktaki şartların tarafların mükellefiyetleri olduğu sonucuna varılmıştır.

Alt Mahkeme, bu sonuçtan hareketle, Davacının davasını reddederken şöyle demiştir:

"Söylenenler ışığında 4.7.2008 tarihli anlaşmayı Davacının
ihlâl ettiği- ve netice itibarıyla da sözleşmedeki kendi vaadini yerine getirmediğinden, karşı tarafın vaadini yerine getirmesini talep edemeyeceği kanaatindeyim ve bu hususta da bulgu yaparım."


Talep takririnde, Emare No.1 Tutanağın Poliçeler Yasası altında düzenle-nmiş poliçe, bono veya çek olduğu ileri sürülmemesine rağmen, Davacının alternatifli olarak konu belgenin tutanak ve/veya belge ve/veya hesap kesimi ve/veya borç senedi olduğunu ileri sürmesi belgenin niteliğini değiştirmeyeceğinden, Emare No.1 Tutanağın -Poliçeler Yasası altında değerlendirilmesi hatalıdır. Ancak, Alt Mahkeme, Emare No.1 Tutanağa Poliçeler Yasası'ndaki senet anlamında bir değer vermediğinden, yapılan hatanın davanın akıbetine bir etkisi olmamıştır.

Alt Mahkemenin, Emare No.1 Tutanağı değ-erlendirirken hata yapıp yapmadığını anlayabilmek için, öncelikle hesap beyanı veya hesap kesiminin ne olduğunu belirlememiz gerekir.

"Hesap beyanı" veya "hesap kesimi" genel niteliği itibarıyla ticari ve ekonomik bir deyimdir ve iş hayatında sıklıkla kul-lanılmaktadır.

Business Dictionary'deki tanımı şöyledir:

"Written statement of settlement of account between two
parties, agreed and accepted by both. It is a document of evidence in defense to a later claim."



Buna göre, hesap beyanı veya hesap ke-simi, tarafların üzerinde anlaşıp mutabık kaldıkları hesaplarının yazılı olarak beyan edilmesidir. Bu beyan, daha sonra açılacak davaya yazılı şahadet olarak müdafaa teşkil eder.

Bu konuda The Law of Contract 5th edition by G.C.Chesire and C.H.S Fifoot s-ayfa 551'de hesap kesimi şöyle tanımlanmıştır:

"Account stated,
It is applicable where the parties after a series of mutual dealings have agreed to make up their accounts to set off one item against another to be answerable only for the balance."


Bu -tanıma göre, hesap kesimi karşılıklı anlaşmaları olan tarafların, hesaplarını tek hesap haline getirmek için aralarında anlaşarak bakiyenin tespit edilmesidir.

Hesap kesiminin etkileri konusunda Bullen and Leake and Jacob's, Precedents of Pleadings - 12-.ed sayfa 187'de şöyle denmiştir:

-"An account stated may have varying effects according to the circumstances. The stating and agreeing of an account may sometimes amount to a compromise, in which the new promise is taken for good consideration in substitution of the cause or causes of acti-on previously existing. Such an account stated is binding on the parties, it cannot be reopened and the previous causes of action are merged in it.

-
Bu iktibasa göre, hesap kesiminin koşullara göre çeşitli etkileri olabilir. Açıklanan ve üzerinde mutabakata varılan hesap bazı zamanlar iyi bir ivaz karşılığında yapılmış yeni bir vaat yerine geçen, uzlaşılmış bir miktar veya önceden mevcut olan dava se-bebidir. Böyle bir hesap tarafları bağlar, yeniden başlatılamaz, önceden var olan dava sebebi içinde birleştirilir.

Görülebileceği gibi, hesap kesimleri taraflar arasında önceden var olan anlaşmalara bağlı olarak yapılır. İyi bir ivaz yerine geçen yeni -bir vaat ile meydana gelse bile var olan hukuki ilişkilerden ayrı olarak değerlendirilmez. Burada önemli olan, ortada yeni bir ivazın olmaması ve tarafların hesap kesimini kabul ederek anlaşmalarıdır.

Bu konu ile ilgili olarak aynı eserde, yukarıdaki pa-ragrafın devamında şöyle denmiştir:

"But the stating and agreeing of an account may on other
occasions only amount to an admission or to a new promise without new consideration."


Meseleyi bu açıdan değerlendirecek olursak, ispatlanan olgulara göre t-araflar, Emare No.1 Tutanağı, Davacının 2006 yılında teklif usulü Davalıdan aldığı ve Golden Cove Projesi diye bilinen inşaat sitesinin elektrik işlerinden kaynaklanan işler ve ödenecek meblağ konularında hesaplaşmak maksadıyla imzaladılar.

Yine Emare No-.1 Tutanağın, taraflar arasındaki ilişkiye bağlı olarak, Golden Cove Projesinin elektrik işlerinin dışında kalan herhangi bir iş veya hesaplaşma nedeniyle yapılmadığı açıktır. Bu nedenle Emare No.1 Tutanak, taraflar arasında, yeni bir ivaz karşılığında yap-ılmış yeni bir belge olarak nitelendirilemez.

Bu durumda, Emare No.1 Belgenin taraflar arasında önceden var olan hukuki ilişkiye bağlı olarak yapılmış bir hesap kesimi veya hesap beyanı olduğu, mevcut iş ilişkisinin dışında yeni bir vaat veya yeni bir iv-az içermediği anlaşıldığından, Alt Mahkemenin, Tutanağı, yeni yapılmış ayrı ivazı olan bir sözleşme gibi yorumlayıp, Davacının alacağını, Tutanakta taahhüt ettiği işlere karşılık doğacak alacak gibi değerlendirmesi hatalıdır.

Emare No.1 Tutanağın I. para-grafı yoruma mahal bırakmayacak kadar açıktır. Tutanağın I. paragrafına göre, Davalı, Davacının yaptığı elektrik işlerine karşılık 32,000 stg ödemeyi taahhüt etmiştir.

Tarafların tutanakta belirttikleri gibi, Davacının alacağı, yapacaklarından değil, ya-ptığı işlerden doğmuştur. Davalı, Emare No.1 Tutanakla, Davacının aralarındaki iş ilişkisine bağlı olarak 32,000 stg.lik iş yaptığını kabul etmektedir. Tutanakta bu miktarın ödenmesi şarta bağlanmadığı gibi, Tutanakta Davacının yapacağını taahhüt ettiği iş-leri yapmadığı takdirde bu anlaşmanın feshedileceğine veya ödemeleri yapmaktan imtina edebileceğine ilişkin irade beyanı bulunmamaktadır.

Bu gerçeklere göre, Alt Mahkemenin, Davacının daha önce yaptığı işlere karşılık Davalıdan almaya hak ettiği para alac-ağını Tutanakta yapılacak işlerle ilişkilendirmesi ve Davacının Emare No.1 Hesap Kesimini ihlâl ettiği bulgusuna varması hatalıdır.


Emare No.1 Tutanak, Davalı için olduğu kadar, Davacı için de bağlayıcıdır.

Alt Mahkemenin bulgularına göre, Davacı, Ema-re No.1 Tutanakta taahhüt ettiği işleri yerine getirmemiştir. Böyle bir durumda Davalının eksik kalan işin maliyetini Davacıdan zarar-ziyan olarak talep etme hakkı vardır. Ancak, Alt Mahkeme, Davalının mukabil talebini inceledi ve reddetti. Davalı, Alt Mah-kemenin bu kararına karşı istinaf dosyalamadı. Alt Mahkemenin kararını, mukabil talep bakımından incelememiz mümkün değildir.

Buna göre I. istinaf sebebi kabul edilir.

Davacının I. istinaf sebebi kabul edildiğinden, diğer istinaf sebeplerini incelememi-ze gerek yoktur.

Davalının Tutanakta ödemeyi taahhüt ettiği 32,000 stg.den bakiye 24,000 stg.ni ödemediği için Davacı, Davalıdan 24,000 stg alacaklı durumdadır.

Tüm yukarıdakiler ışığında, Alt Mahkeme Davacının davasını reddetmekle hata ettiğinden, Alt -Mahkemenin davanın iptali ile ilgili kararının iptal edilerek, Davacı lehine, Davalı aleyhine 24,000 stg için hüküm verilmesi gerekmektedir.


SONUÇ:


İstinaf Eden/Davacının istinafı kabul edilir.


Alt Mahkemenin Davacının davasını reddeden kararı -
iptal edilir.
Davalının Davacıya;
24,000 stg talep
Yasal faiz
Dava masrafları için,
Hüküm ve Emir verilir.

c. İstinaf masrafları Aleyhine İstinaf Edilen/Davalı
tarafından ödenecektir.



Ahmet Kalkan Emine Dizdarlı - Gülden Çiftçioğlu
Yargıç Yargıç Yargıç


8 Mayıs,2015












12






Full & Egal Universal Law Academy