Yargıtay Hukuk Dairesi Numara 7/2003 Dava No 7/2008 Karar Tarihi 11.07.2008
Numara: 7/2003
Dava No: 7/2008
Taraflar: Akfinans Bank Ltd ile Simay Gayde ve diğeri arasında
Konu: Borç senedi - Rehin akdi - Kefillik
Mahkeme: Yargıtay/hukuk
Karar Tarihi: 11.07.2008

-D.7/2008 Yargıtay/Hukuk: 7/2003
(Dava No: 5532/2001; Lefkoşa)

YÜKSEK MAHKEME HUZURUNDA.
Mahkeme Heyeti:Mustafa H.Özkök, Seyit A.Bensen, Necmettin Bostancı.

İstinaf eden: Akfinans Bank Ltd., Lefk-oşa.
(Davacı)

- ile -


Aleyhine istinaf edilen: 1. Simay Gayde, Lefkoşa,
2. Ömer Dereli, Lefkoşa
(Davalılar)

- A r a s ı n d a.

İstinaf eden (Davacı) namına: Avukat Oktay Feridun ve Ortakları
adına Avukat Fadıl Aksun
Aleyhine istinaf edilen (Davalı No.(1)) namına: Avukat Emine Erk
Aleyhine istinaf edi-len (Davalı No.(2)) namına: Avukat Gülsüm Yücel
adına Avukat Şefik Aşçıoğulları


Lefkoşa Kaza Mahkemesi Kıdemli Yargıcı Emine Dizdarlı'nın
5532/2001 sayılı davasında 29.11.2002 tarihinde verdiği karara karşı Davacı tarafınd-an yapılan istinaftır.



------------------


H Ü K Ü M



Mustafa H. Özkök: İstinaf, Lefkoşa Kaza Mahkemesinin 5532/2001
sayılı davasında 29.11.2002 tarihinde verdiği ve Davacının
davasını reddeden k-ararına karşı yapılmıştır.



Sunulan şahadet ve ibraz olunan emareler incelendikten
sonra meselenin olgularının kısaca şöyle olduğu anlaşılmaktadır:

Emare 1 olarak ibraz edilen borç senedine göre Davacı
ile davada taraf olmayan Türel Gayde aras-ında 13.000 Sterlin
değerinde bir borç senedi akdedilmiştir. Diğer bir deyişle
Davacı, Türel Gayde'yi 13.000 Sterlin borçlandırmıştır. Bu
davadaki Davalı No.(1) ve (2), Emare 1 borç senedinde Türel
Gayde'ye kefil olmuşlardır ve kefil sıfatıyle borç sened-ini
imzalamışlardır. Bu senede ek olarak Davacı ile Davalı No.(1)
ve (2), Emare 1 senetteki Türel Gayde'nin 13.000 Sterlin'lik
borcu ile ilgili bir de kefalet senedi akdetmişler ve Davalı
No.(1) ve (2), kefalet senedini kefil sıfatıyle imzalamışlardır.
-Emare 3'e göre Türel Gayde borç senedi ile kefalet senedine
ilâveten EG 424 plâkalı Mercedes marka aracını Davacıya rehin
vermiştir. Emare 4'e göre ise Türel Gayde Emare 3'teki rehin
aktine konu olan EG 424 plâkalı Mercedes marka aracının yerine
EP 541- plâkalı Mercedes C 180 marka aracı rehin etmiştir. Türel Gayde'nin borcunu ödememesi üzerine Davacı, Türel Gayde'nin
ölmesi nedeniyle Tereke İdare Memurları Ali Esençay ve Alev
Candanal aleyhine asıl borçlu ve bu davadaki Davalı No.(1)
Simay Gayde ve -Davalı No.(2) Ömer Dereli aleyhine ise kefil
sıfatıyle Lefkoşa Kaza Mahkemesinde 1061/2001 sayılı bir dava
açmış ve Lefkoşa Kaza Mahkemesi 29.6.2001 tarihinde verdiği
hükümde Davacı lehine ve Davalı No.(1) ve (2) aleyhine
10.032,75 Sterlin meblağ için ve -bu meblağ üzerinden 1.1.2001
tarihinden itibaren %23.5 nispetinde faiz ödenmesi için hüküm
vermiş, işbu davadaki Davalı No.(1) ve (2) aleyhindeki davayı
ise ret ve iptal etmiştir.

Bu hüküm tahtında Davacı icraya gitmiş ve Emare 4'teki
rehin edilen EP- 541 plâkalı aracın satışına gidilerek borç
tahsil edilmiş, ancak Davacı bakiye 1.220,53 Sterlin
alacağı kaldığını ileri sürerek Davalı No.(1) ve (2) aleyhine
işbu davayı dosyalamış bulunmaktadır. Davalı No.(1) ve (2)
dosyalamış oldukları müdafaa takrirl-erinde özetle, 1061/2001
sayılı davada konu edilen rehinli aracın satılıp borcun tamamen
tahsil edildiğini, bu nedenle herhangi bir borçları olmadığını,
keza açılan 1061/2001 sayılı davada kendi aleyhlerinde olan
taleplerin ret ve iptal edilmesi nedeniyle -işbu davanın açıla-
mayacağını ve yine Türel Gayde'nin Emare 3 akitle rehin ettiği
aracının Emare 4'teki rehin akti ile değiştirmesi ve bu
değişikliği yaparken esas borca kefil olan Davalı No.(1) ve
(2)'ye haber vermemesi nedeniyle Davalı No.(1) ve (2)'-nin
kefilliğinin sona erdiğini ileri sürerek işbu davanın reddini
talep etmişlerdir. Davayı dinleyen Bidayet Mahkemesi sadece
kefillerin, kefillikten hangi hallerde kurtulması gerektiği
hususunu incelemiş ve sonuç olarak asıl borçlu olan Türel
Gayde'nin- Emare 3'teki rehin aktine konu olan aracı, kefil
sıfatıyle borç senedini imzalayan Davalı No.(1) ve (2)'nin
haberi olmadan Emare 4'teki araç ile değiştirmesi nedeniyle
Davalı No.(1) ve (2)'nin kefaletinin sona erdiği bulgusuna
vararak, Davacının davas-ını ispat edemediği gerekçesiyle,
davayı ret ve iptal etmiştir.

İstinaf işbu ret kararına karşı yapılmıştır.

İstinaf Eden yapmış olduğu hitabında özetle, rehin akdi-
nin Türel Gayde ile Davacı arasında gerçekleştiğini, borç
senedinde rehi-n akdinden bahsedilmediğini, Davalı No.(1) ve
(2)'nin borç senedindeki kefaletlerine ilâveten ayrıca bir de
kefalet senedi imzaladıklarını ve bu kefalet senedinde Türel
Gayde'nin borcunun ödenmesine değin kefaletlerinin devam
etmesi gerektiğini ve bu ne-denle Türel Gayde'nin rehin
aktindeki aracı değiştirmesinden dolayı kefaletlerinin sona
ermediğini ileri sürmüş ve Bidayet Mahkemesinin kararının
hatalı olduğunu belirterek istinafın kabul edilmesini talep
etmiştir.
Aleyhine İstinaf Edilen avukatı i-se yapmış olduğu
hitabında, Davacı ile Türel Gayde arasında imzalanan
Emare 1 borç senedinin sol alt köşesinde "Markası: Mercedes
E 220D, Plâkası: EG 424" ifadesi yer aldığı cihetle rehin
konusu işbu aracın sözleşmenin bir parçası olduğunu ve rehin
akdi-ndeki aracı, başka bir araçla kefil olan Davalı No.(1)
ve (2)'den habersiz değiştirmesi nedeniyle Davalı No.(1) ve
(2)'nin kefaletinin sona erdiğini, dolayısıyle Bidayet
Mahkemesinin bu yönde bulgu yaparak Davacının davasını
reddetmekle herhangi bir hata -etmediğini ileri sürerek
istinafın reddini talep etmiştir.

İstinafta cevap verilmesi gereken soru Türel Gayde'nin
Emare 3 rehin akdine konu aracı, Emare 4 rehin akdindeki araç
ile değiştirmesi nedeniyle Davalı No.(1) ve (2)'nin kefilliği
sona erdi- mi? Bu soruya cevap verebilmek için öncelikle
yasal durumun incelenmesi gerekir.

Fasıl 149 Sözleşmeler Yasasının 91. maddesi aynen
şöyledir:

"91. Kefilin muvafakati alınmaksızın, esas
borçluyla alacaklı arasında bir sözleşmenin-
koşullarında yapılan herhangi bir değişiklik,
değişiklikten sonraki işlemler hususunda kefili
yükümlülükten serbest kılar."


Maddenin içeriğinden de anlaşılacağı gibi esas alacaklı
ile esas borçlu arasındaki sözleşmede herhangi- bir değişikliğin
kefillerden habersiz yapılması halinde kefillerin kefaletinin
sona ereceği öngörülmektedir. Bidayet Mahkemesi de bu yasal
durum incelendikten sonra kararın 4. sayfasında (Mavi 32'de)
şu bulguya varmıştır:

"....Belirtilen bu pre-nsipler sıkı (strict) bir
şekilde tefsir edilmektedir ve en küçük (trifling)
değişiklikler bile kefili sorumluluktan kurtarmak
için yeterlidir. Eğer sözleşmenin imzalandığı
tarihte alacaklı leyhine borçlu tarafından ver-ilen
ipotek ve/veya rehin sözleşmenin esasını teşkil
ederse, kefil yükümlülükten kurtulur, ancak
verilen teminat ve/veya rehin sözleşmenin esasını
teşkil etmezse (örneğin sözleşme imzalandıktan
sonra esas borçl-unun ipotek vermesi) kefil,
teminatın kendisini etkilediği oranda sorumlu
tutulması gerekir."


Bidayet Mahkemesinin önündeki şahadet ve emarelerden
anlaşılacağı gibi rehin sözleşmesi, esas sözleşme imzalan-
dıktan sonra Türel Gayde- ile Davacı arasında imzalanan ek bir anlaşmadır. Bidayet Mahkemesinin de doğru olarak yaptığı
bulguya göre Davacı ile Türel Gayde arasında imzalanan Emare 1
borç sözleşmesinde, Davalı No.(1) ve (2) sözleşmeyi kefil olarak
imzalamışlardır. Ayrıca Emare 4- kefalet senedini de Türel
Gayde'nin 13.000 Sterlin'lik borcuna karşı imzalamışlardır.
Esas borçlu ile Davalı No.(1) ve (2)'nin kefil olarak imzala-
dıkları borç senedinde, yine Davalı No.(1) ve (2)'nin imzalamış oldukları kefalet senedinde herhangi bir- değişiklik yapılmamıştır. Türel Gayde ile Davacı arasındaki rehin akdi Davalı No.(1) ve
(2) tarafından imzalanmış değildir. Rehin akdindeki aracın değiştirilmesi sonucunda, kefil olan Davalıların durumunda bir değişiklik yapılıp yapılmadığı hususunda B-idayet Mahkemesi
herhangi bir bulgu yapmamıştır. Bu nedenle Bidayet Mahkemesinin
davayı kefillerin kefaletinin sona erdiği gerekçesiyle ve
Davacının davasını ispat etmediği nedeniyle reddetmekle hata
ettiği kanaatindeyiz.

Bidayet Mahkemesi ayrıc-a Davalıların müdafaalarında
ileri sürdüğü gibi aleyhlerine açılan 1061/2001 sayılı
dava ret ve iptal edildikten sonra aleyhlerine işbu davanın
açılıp açılmayacağına karar vermemiştir. Yine rehin akdi
esas borç sözleşmesinin bir parçası değilse rehin edi-len
aracın değiştirilmesi halinde kefillerin durumunun etkilenip
etkilenmediği hususu da karara bağlanmamıştır. Diğer bir
husus ise Davalılar, 1061/2001 sayılı davada rehin konusu
olan aracın satışından elde edilen para ile borcun tasfiye
edildiğini ileri- sürmektedirler. Mahkeme bu hususta bulgu
yapmadığı gibi Davacının istinafta başarılı olması halinde
almayı hak edeceği miktarın ne olduğu hususunda da bir bulgu yapmamıştır.

Bu nedenle aşağıdaki hususların karara bağlanabilmesi
için konunun Bida-yet Mahkemesine iade edilmesi gerektiği
kanaatindeyiz. Şöyle ki:

Davacının Lefkoşa Kaza Mahkemesinde dosyalamış olduğu
1061/2001 sayılı davada Davalı No.(1) ve (2) aleyhindeki
davanın ret ve iptal edilmesi nedeniyle, aleyhlerine yeniden
dava açılıp açıl-amayacağı;

Rehin akdinin, borç senedi ve kefalet senedinden ayrı
olarak Davacı ile Türel Gayde arasında akdedilen bir senet
olması nedeniyle, işbu rehin akdine konu aracın başka bir
araçla değiştirilmesinin, kefillerin kefilliğini ne oranda
etkileyeceği- hususunda bulgu yapması;

Rehin akdi, esas borç senedinin bir parçası değil
ise, rehin akdine konu aracın rehin eden tarafından değiş-
tirilmesi ve başka bir araç rehin etmesi kefillerin durumunu
etkiler mi?

4. 1061/2001 sayılı davada rehin konusu a-racın satılma-
sını müteakip elde edilen bedel, borcun ne kadarını karşıladı
ve bakiye borç kaldı mı? Ayrıca, Davacının davasında haklı
olması halinde alacağı miktarın ne olduğu hususlarında bulgu
yapılması;


Yukarıdaki hususlarda bulgu yapılıp ka-rar verilebilmesi
için dosyanın ilgili Kaza Mahkemesine iadesine karar verilir.

Masraflarla ilgili herhangi bir emir verilmez.



Mustafa H. Özkök Seyit A. Bensen Necmettin Bostancı
Yargıç Yargıç Yargıç


7- Kasım 2008




-



7






Full & Egal Universal Law Academy