Yargıtay Hukuk Dairesi Numara 37/2011 Dava No 25/2015 Karar Tarihi 19.06.2015
Numara: 37/2011
Dava No: 25/2015
Taraflar: Alpay Ahmet Kocareis ile Peter Charles Jagger ve diğerleri arasında
Konu: Yabancıdan satın alınan taşınmaz malların kaydı - İpotek - Zamanaşımı - Sivil davalarda zamanaşımının bir defi olarak ileri sürüleblmesi ve hak düşürücü süre olarak dikkate alınmaması .
Mahkeme: Yargıtay/hukuk
Karar Tarihi: 19.06.2015

-D.25/2015 Yargıtay/Hukuk 37/2011
(Girne Genel İstida No: 124/1980)

Yüksek Mahkeme Huzurunda.

Mahkeme Heyeti: Hüseyin Besimoğlu,Ahmet Kalkan,Emine Dizdarlı.

İstinaf eden: Alpay Ahmet Kocareis, Girne
- (Müstedaaleyh No: 3)

- ile -


Aleyhine istinaf edilen: No. 1- Peter Charles Jagger,
İngiltere
No. 2- Vivien Drummond Jagger,
İngiltere
- (Müstedi No.1 ve 2)
No. 3- KTFD Ekonomi ve Maliye
Bakanlığı veya Devlet Emlak ve
Malzeme Dairesi vasıtasıyla,
KTF-D
(Müstedaaleyh No. 2)


A r a s ı n d a.


İstinaf eden namına : Avukat Güner Çakın
Aleyhine istinaf edilen No.1 ve No.2 namına : Avukat Faik Dana
Aleyhine istin-af edilen No.3 namına: Kıdemli Savcı Fatma Ertuğrul


Girne Kaza Mahkemesi Kıdemli Yargıcı Beril Çağdal'ın, 124/1980 sayılı davada, 29.3.2011 tarihinde verdiği karara karşı, Müstedaaleyh No.3 tarafından yapılan istinaftır.



----------------






-K A R A R

Hüseyin Besimoğlu: Müstediler, 7/1980 sayılı Yasa altında 11.6.1980 tarihinde dosyaladıkları ve daha sonra 21.6.1989 tarihli istida gereğince, 27.7.1989 tarihinde tadil edilmiş istida uyarınca; Girne Kazasında Karaman Köyünde Kayıt No.573, Plot- 90, Varaka/Plan No.XII 19.W.2 tahtında kayıtlı gayrimenkul malın bir parçası olup istida konusu 21.7.1973 tarihli mukaveleye ekli planda 3 No.lu parsel olarak tarif edilen ve bilahare mezkur Plot 90'ın bölünmesi neticesinde Tapu Dairesince Girne Kazasında- Kayıt No.6126, Parsel 90/5, Varaka/Plan XII/19 W.2 tahtında kaydolunan gayrimenkul malın Girne Kaza Tapu Dairesince Müstedilerin adına kaydolunması hususunda emir verilmesini talep ettiler;

18.9.1981 tarihinde Müstedaaleyh No.1 ve 2'nin itirazlarının dos-yalanmasını müteakip Alpay Ahmet Kocareis, Avukatı vasıtasıyla dosyalamış olduğu 9.3.1989 tarihli
istida ile Müstedilerin dosyalamış oldukları istidaya Ek Müstedaaleyh olarak dahil edilmesini talep etti.

Tarafların itiraz etmemesi sonrasında, 23.3.1989
-tarihinde verilen bir emirle Alpay Ahmet Kocareis, esas istidaya Ek Müstedaaleyh No.3 olarak dahil edildi.

Ek Müstedaaleyh No.3'ün de itirazını dosyalamasını
müteakip konuyu ele alan Alt Mahkeme, Müstedilerin istidalarında ileri sürdükleri taleplerinde h-aklı oldukları, istida konusu taşınmaz mal üzerindeki ipoteğin zamanaşımına uğradığı ve 7/1980 sayılı Yasanın aradığı tüm hususların ispat edildiği kanaatine vardı ve Müstedilerin istidalarındaki talepleri doğrultusunda emir verdi. Alt Mahkeme, istida konu-su taşınmaz malın bakiye satış bedeli olan 7589 KL'nin muadili Türk Lirasının Maliye Bakanlığına yatırılmasına ayrıca emir verdi.

Alt Mahkemenin kararı sonrasında, Ek Müstedaaleyh No.3 huzurumuzdaki istinafı dosyaladı.

İSTİNAF KONUSU OLGULAR

Müstediler,- istida tarihinde evli olup, İngiltere'de ikamet etmekteydiler.

İstida konusu taşınmaz malın 13,000 Kıbrıs Lirasına satılması konusunda, 21 Temmuz 1973 tarihinde, Müstediler ile Angela Estates Ltd. arasında yazılı sözleşme yapıldı (Mavi 72 Emare No.1).

-Emare No.1 Sözleşmeye göre, 10 gün içerisinde 2000 KL, 2 ay içerisinde 2000 KL. daha ödenecek, bakiye 9000 KL ise 21.12.1973 tarihinden itibaren ayda 250 KL taksitlerle ödenerek, her halükarda tüm borç 4 yıl içinde kapatılacaktı.

Sözleşme tarihinden- sonra Müstediler, satıcı Angela Estates Ltd.e makbuz karşılığında ve banka havaleleri ile muhtelif ödemeler yaptılar (Mavi,78,79, 80,81, 82,83, 84,85, 86,87,88,89).

Müstediler hak sahibi olduklarına dair müracaat yaptılar ve bu müracaatlar, K.T.F.D Savu-nma Bakanlığı tarafından kabul edildi ( Mavi 90, Emare No.14).

Angela Estates Limited, Kıbrıs Cumhuriyeti Şirketler Mukayyitliği nezdinde kayıtlı bir şirket olup, bu Şirketin KKTC'de kaydı bulunmamaktadır (Mavi 94-95 Emare No. 17,18 Emare No.16, Mavi 93).-

Konu mal, 20.7.1974 tarihinden önce ikame edilmiş 627/1974 sayılı dava altında, Ara Emri ile ilgili engellidir (Mavi 103-117, Emare No.26).

İstida konusu taşınmaz mal üzerinde, 1022/73 No.lu ipotek bulunmaktadır (Emare No.27).

İstida konusu mal, 1.3.1-974 tarihinde ifraz edildi ve birer dönümlük 9'ar parçaya bölündü. 9 parçanın kayıt numaraları 6126, 6127, 6128, 6129, 6130, 6131, 6132 ve 6133 olarak belirlendi. 573 kayıt No.lu taşınmaz mal ifraz sonrası 6126 olarak kayıtlandı.

İstida konusu taşınm-az mal, 1974 Limasol göçmeni sıfatıyla, Müstedaaleyh No.3'e eşi ile birlikte tahsis edildi(Emare No.24). Müstedaleyh No.3'ün eşi adına konu malla ilgili "T" cetvelleri düzenlendi. Konu mal halen Müstedaaleyh No.3 ve eşinin tasarrufundadır.

İSTİNAF SEBEPLE-Rİ

İstinaf Eden/Müstedaaleyh No.3'ün istinafı 10 istinaf sebebi içermekle birlikte, istinafın duruşmasında, İstinaf Eden Avukatının beyanları doğrultusunda istinaf sebeplerini 2 başlık altında toplamak mümkündür. Şöyle ki:

Alt Mahkeme, istinaf konusu ta-şınmazın Güney Göçmeni olduğu cihetle Müstedi adına tahsis edilmiş olduğunu ve öncelik hakkı olduğunu dikkate almayıp istidayı iptal etmemekle ve Müstedilerin 7/1980 sayılı Yasa bakımından ispat külfetlerini yerine getirmiş oldukları konusunda bulgu yapmak-la ve Müstediler lehine emir vermekle hatalı hareket etti.

Alt Mahkeme, istinaf konusu taşınmazın ipotekle engelli olduğunu dikkate almamakla ve zamanaşımına uğradığı nedeniyle ipoteği iptal etmekle hatalı hareket etti.

İNCELEME

başlık altındaki istinaf- sebebinin incelenmesi:

Alt Mahkeme, istinaf konusu taşınmazın Güney Göçmeni olduğu cihetle Müstedi adına tahsis edilmiş olduğunu ve öncelik hakkı olduğunu dikkate almayıp istidayı iptal etmemekle ve Müstedilerin 7/1980 sayılı Yasa bakımından ispat külfe-tlerini yerine getirmiş oldukları konusunda bulgu yapmakla ve Müstediler lehine emir vermekle hatalı hareket etti.


Aleyhine İstinaf Edilen/Müstediler, dosyalamış oldukları çift taraflı bir istida ile Girne Kazası, Karaman Köyü, Kayıt No.6126, Parsel- 90/5 Varaka/Plan XII/19 W.2 tahtındaki 1974 yılından önce Angela Estates Ltd. adına kayıtlı olan taşınmaz malı, 21 Temmuz 1973 yılında mukavele ile satın aldıklarını, satış bedelini ödediklerini, ancak 20.7.1974 yılına kadar koçan alamadıklarını, 20.7.197-4 tarihinden sonra 17/1980 sayılı Yasa altındaki tüm mükellefiyetlerini yerine getirdiklerini ileri sürdüler ve istida konusu olan taşınmazın adlarına kaydolunmasını talep ettiler.

Yapılan duruşma sonrasında Alt Mahkeme, konu taşınmaz malın, sözleşmede b-elirtilen mal olduğu, 7/1980 sayılı Yasanın 6. maddesi kapsamına giren belgelerin ibraz edildiği, konu malın halen sözleşmede adı geçen satıcı adına kayıtlı olduğu, satışa tutar 5411 KL ödendiği, bakiye 7589 KL borç kaldığı, konu malın ipotek engelli olduğ-u ve ipoteğin zamanaşımına uğradığı hususunda bulgu yaptıktan sonra istida gereğince emir verdi. Ayrıca 7589 KL'nin yatırım tarihindeki muadili Türk Lirasının, Maliye Bakanlığının ilgili birimine yatırılmasına emir verdi.

Alt Mahkemenin kararı sonrasınd-a, konu karardan istinaf dosyalayan İstinaf Eden/Müstedaaleyh No.3, 1974 Limasol Göçmeni olduğunu, konu taşınmazın ailesi ile birlikte ikamet etmek maksadıyla adına tahsis edildiğini, konu taşınmazı tamir edip yerleştiğini, malın halen yasal tasarrufunda b-ulunduğunu, 41/1977 sayılı Yasa altındaki haklarının, Müstedilerin haklarından üstün olduğunu, her halükarda Müstedilerin ispat külfetlerini yerine getirmediklerini ileri sürdü ve istinafının kabul edilmesini talep etti.

Öncelikle Ek Müstedaaleyh No-.3'ün, Güney Göçmeni sıfatıyla tahsisten hak sahipliği ile ilgili iddialarını inceleyelim:

İstinaf Eden/Müstedaaleyh No.3'ün esas iddiası, 1974 Limasol Göçmeni olması nedeniyle konu malda tahsisten hak sahibi olduğu, tahsis sonrasında konu taşınmazı- tamir edip ikamet edilir duruma getirdiği, konu malın halen tasarrufunda olduğu, mal sahipliği bakımından Müstediye nazaran daha üstün ve öncelik hakkına sahip olduğudur.

7/1980 sayılı Yasa, yabancıdan satın alınan taşınmaz malların kaydını düzenleyen -özel bir Yasadır. Yasada izah edilen koşulların ispatı halinde, KKTC'de Tapuda kayıtlı bir taşınmaz mal, Yasanın 8. maddesi altındaki koşullar dikkate alınarak, ilgili kişi adına kayıt edilebilir.

Bu gibi bir durumda hakları haleldar olan kişilerin duru-munun ne olacağı ise Yasanın 9.(2) maddesinde düzenlenmiştir.

9(2) maddesi aşağıda olduğu gibidir:

Bu gibi taşınmaz malların başvuru sahibi adına kaydı o
tarihe kadar söz konusu taşınmaz malları icar, işgal
veya zilyetliğinde bulunduranların -hak veya
yükümlülüklerine halel getirmez.

Bu taşınmaz malı, 20 Temmuz 1974 tarihinden önce satın aldığını mahkeme önünde, bu Yasanın 6'ncı maddesi çerçevesinde kanıtlayan bir kişinin, malı tapuda adına kaydettirmesi neticesinde, daha önce bu taşınmaz -malla ilgili olarak adına tapuda kayıt bulunan kişi, kendisine malın rayiç bedeli üzerinden tazminat ödenmesini veya tercihen söz konusu mala karşılık feragat ettiği puanlarının iadesini talep edebilir."


Görüldüğü gibi, bir taşınmaz malı , 20.7.1974 tar-ihinden önce satın aldığını Yasa'nın 6. maddesi altında kanıtlayan bir kişi, malı Tapuda adına kaydettirmesi sonrasında, daha önce bu taşınmaz malla ilgili olarak adına Tapuda kayıt bulunan kişi, rayiç bedel üzerinden tazminat ödenmesini veya tercihen söz -konusu mala karşılık feragat edilen puanların iade edilmesini talep edebilir.

Tapuda kayıtlı malı olmayan kişilere, Yasa'nın ilgili maddesiyle herhangi bir hak bahşedilmediği görülmektedir.

İstinaf konusu malın, İstinaf Eden/Müstedaaleyh No.3 adına -Tapuda kayıtlı olmadığı ihtilaflı değildir. Yasada ifadesini bulan kurala göre, konu mal İstinaf Eden/Müstedaaleyh No.3 adına kayıtlı olmadığından, İstinaf Eden/Müstedaaleyh No.3'ün, tahsisten hak sahibi olduğu nedeniyle bir hakkı olduğunu kabul etmek mümk-ün değildir.

Değiştirilmiş şekli ile 7/1980 sayılı Yabancıdan Satın Alınan Taşınmaz Malların Kaydı Yasası'nın 8 ile 10. maddelerinin, eşdeğerde mal isteme hakkını haiz KKTC
yurttaşlarının öncelik haklarını korumadığı oranda Anayasa'nın 1, 3, 5, 7, 3-6, 159(2)(4) ve Geçici 1(2). maddelerine aykırı olup olmadığı konusunda inceleme yapan Anayasa Mahkemesi, 8/88 (D. 3/89) sayılı davada şu görüşlere yer vermiştir:

"......................................................
Anayasanın 159. maddesinin (1). f-ıkrasının (b) bendi kapsamına girmesi ve eşdeğere kaynak olabilmesi için bir taşınmaz malın 13 Şubat 1975 tarihinde terkedilmiş bulunması veya o tarihten sonra yasa tarafından terkedilmiş veya sahipsiz taşınmaz mal olarak nitelendirilmesi gerekir. 7/80 say-ılı Yasa 13 Şubat 1975 den sonra yapılmış bir yasa olup kapsamı içinde bulunan taşınmaz malların eşdeğer hak sahiplerine değil de bu yasa altında hak sahibi sayılan kişilere verilmesini öngörmektedir. Bu nedenle 7/80 sayılı Yasaya göre söz konusu mallar t-erkedilmiş veya sahipsiz mal olarak nitelendirilemez. Bu böyle olduğuna göre de tezekkür edilmesi gereken bu gibi taşınmaz malların 13 Şubat 1975 tarihinde terkedilmiş mal sayılıp sayılamayacağıdır.
.......................................................-...
7/80 sayılı Yasa KKTC Anayasasından önce yürürlüğe girmiş bir yasadır. Bu yasa, yasa altında başvuruda bulunan bir hak sahibine hakkını yasaya uygun olarak kanıtladığı takdirde, ilgili taşınmaz mal üzerinde bir nevi mülkiyet hakkı tanımaktadır. Bir y-asanın kendisine hak tanıdığı kişi bunu temin için bir dava açma veya başvuru dosyalamakla bir işlem yapmış olduğu takdirde hakkını bu yasanın kuralları uyarınca karara bağlama hakkını kazanmış olur.-Gör: Birleştirilmiş A.M. 20, 21, 22, 23, 24, 25, 26 ve 2-7/81 s.11. Anayasanın geçirildiği tarihteki yasal ve fiili durum ve 159. maddesinin (1). fıkrasının (b) bendinin içeriği göz önünde bulundurulduğunda Anayasa koyucunun 7/80 sayılı Yasa kapsamındaki malların bu madde kapsamında terkedilmiş sayılmasını ve 7/-80 sayılı Yasa altında kazanılmış haklara müdahale edilmesini niyet etmiş olmadığı ve maddenin Anayasa koyucunun niyeti doğrultusunda yorumlanması gerektiği görüşündeyiz....... ......................................"

İzah edilenleri, Anayasa Mahkem-esinin kararı ışığında dikkate aldığımızda, İstinaf Eden/Müstedaleyhin, Aleyhine İstinaf Edilen/Müstedilere nazaran üstün bir hakka sahip olduğu hususundaki iddialarına itibar etmeyiz.

Aleyhine İstinaf Edilen/Müstedilerin, iddialarını 7/1980 sayılı -Yasa bakımından ispat edip edemediklerini inceleyelim.

İstinaf Eden/Müstedaaleyh No.3, Aleyhine İstinaf Edilen/Müstedilerin istida maksatları bakımından ispat külfetlerini yerine getirmediklerini ileri sürmektedir.

7/80 sayılı Yabancıdan Satın Alı-nan Taşınmaz Malların Kaydını Düzenleyen Yasa, 20 Temmuz 1974 Barış Harekâtından
önce Kıbrıslı Türklerin ve yabancı sayılmayan diğer devlet uyruklularının, yabancılardan, Yasada belirtilen koşullara göre sözleşme ile satın almış oldukları ve ülkedeki koşu-llar nedeniyle kaydını yaptıramadıkları taşınmaz malları adlarına kaydettirilebileceğine ilişkin bir Yasadır.

Böyle bir kaydın yapılabilmesi, Yasada belirtilen koşulların kanıtlanmasına bağlıdır.

Kanıtlama yükümlülüğü ve karara esas teşkil edecek -unsurları düzenleyen kural, 7/1980 sayılı Yasanın 6. maddesidir.

54/87 ve 8/2008 sayılı Yasalar ile tadil edilen 7/1980 sayılı Yasanın (6). maddesi aynen aşağıda olduğu gibidir:

Kanıtlama 6. Mahkemede, iddialarını kanıtlama yükümlülüğü
Yükümlülüğü - başvuru sahibine (müstediye) aittir. Başvuru sahibi,
ve Karara lehine bir kararın ısdar edilmesi için aşağıdaki
Esas hususlarda mahkemeyi tatmin etmelidir:
Teşkil Edecek
Unsurlar

8/2008 (1) Satın alınmış olan malın dilekçede tal-ep
edilen maldan başka bir mal olmadığı ve olma
olasılığı bulunmadığı;
8/2008 (2) Satışın 20 Temmuz 1974 tarihinden önce
yapılmış olduğu;
Bu Yasadaki düz-enlemeler açısından bir
satışın 20 Temmuz 1974 tarihinden önce
yapılmış olduğunun ispatı:
(A) Başvuranın başvuru konusu taşınmaz malı 20
Temmuz 1974 tarihinden sonra fiilen
tasarrufunda bulun-durması ve ilgili
Bakanlıktan teyidi halinde, bu malı 20 Temmuz
1974'ten önce satın almış olduğuna işaret
eden geçerli bir belgenin ibrazı ile
mümkündür.
(B) Başvuranın, başvuru -konusu taşınmaz malı 20 Temmuz 1974 tarihinden sonra fiilen tasarrufunda bulundurmadığı hallerde, bu malı 20 Temmuz 1974 tarihinden önce satın almış olduğunu kanıtlayan geçerli bir belgeye ek olarak aşağıdaki belgelerden en az birinin ibrazı ile mümkün olu-r:
20 Temmuz 1974 tarihinden önce Tapu ve Kadastro Dairesine, Arazi Satışı (Aynen İfa) Yasası uyarınca satış senedinin yatırılmış olduğuna dair resmi belge ve buna ilişkin harç makbuzu; veya
Satın alınmış olduğu iddia edilen malın bedelinin ödenmesi için 2-0 Temmuz 1974 tarihinden önce Kıbrıs Türk Yönetimi İçişleri ile ilgili Üyelik veya Bakanlığına başvurmuş ve Yürütme Kurulu veya Bakanlar Kurulu kararı ile kredi alınmış olduğu hususunda belge; veya
Satın alınmış olduğu iddia edilen taşınmaz malın satış bed-eline karşılık 20 Temmuz 1974 tarihinden önce kısmen veya tamamen ödeme yapıldığını kanıtlayıcı nitelikte makbuz, çek, banka havalesi veya döviz transferi yapıldığını gösteren belge; veya
(ç) Kıbrıs Türk Yönetiminin herhangi bir resmi
- makamının arşivinden böyle bir satışın 20
Temmuz 1974 tarihinden önce yapılmış
olduğunu kanıtlayan ve bu tarihten önce
alınmış belge; veya
Satışı yapan yabancı tarafından, malı
satın a-lmış olan kişiye satıldığı iddia
edilen malın 20 Temmuz 1974 tarihinden önce
ipotek konmuş olduğuna dair belge ve bu
satış hususunda ek kanıtlayıcı belge.
8/2008 (3) Bu Yasanın yabancı saymadığı diğer devlet
- uyrukluları, 20 Temmuz 1974 tarihinden önce
yabancıdan sözleşme ile mal satın aldıklarını
Kıbrıs Türk Federe Devleti İrtibat ve
Azınlıklar Dairesine 30 Haziran 1975
- tarihinden önce müracaat ettiklerine dair
belge veya 30 Haziran 1975 tarihinden sonra
ve bu Yasanın yürürlüğe girmesinden önce
yapılan müracaatlarda, müracaatın kabul edilip
- işlem görmüş olduğuna dair belge;
8/2008 (4) Tapu kütüklerinde ilgili malın satıcı adına
kayıtlı olduğu veya satıcıdan başka birinin
adında kayıtlı olmasının satışı etkilemediği
- veya satışa bir engel teşkil etmediği;
8/2008 (5) Satılan malın Lefkoşa Kazasında olması ve
malın kayıtlı bulunduğu kütüklerin Kaza Tapu
Dairesinde bulunmaması halinde ilgili taşınmaz
- malın satıcı kişinin adında kayıtlı bulunduğu;
8/2008 (6) Malın satış fiyatının ne olduğu ve bu miktarın
ne kadarının ödenmiş olduğu;
(7) Satın alınmış olan malın herhangi bir ipotek,
- yetkili bir mahkeme hükmü veya emri gereğince
konan bir haciz veya başka bir yükümlülükle
yükümlü olup olmadığı, yükümlü ise
yükümlülüğün kimin lehinde olduğu ve borç
- miktarı ile faiz oranının ne olduğu ve borcun
hangi tarihten beri yürürlükte olduğu, ödenmiş
kısmı varsa ne zaman ne miktarda ödenmiş
olduğu.
8/2008 Bu madde kuralları çerçe-vesinde taşınmaz malı 20 Temmuz 1974 öncesinde satın almış olduğunu kanıtlayan kişinin söz konusu taşınmaz malı adına kaydettirebilmesi için, bu taşınmaz malın özel kişilere devrinde ulusal güvenlik, kamu düzeni veya kamu yararı açısından sakınca bulunma-yan bir taşınmaz mal olması gerekir. 20 Temmuz 1974 öncesinde satın aldığını bu madde kuralları çerçevesinde kanıtladığı taşınmaz malı, bu malın özel kişilere devrinde ulusal güvenlik, kamu veya kamu yararı açısından sakınca bulunduğu için adına kaydettir-emeyenlerin, malın rayiç bedeli üzerinden tazminat talep etme hakları saklıdır.


Aleyhine İstinaf Edilen/Müstedilerin istidası 11/6/1980 tarihinde dosyalanmış olmasına karşın, konu Yasada tadilat yapılacağı nedeniyle istida, uzun bir süre askıda kalmış, -Yasadaki tadilatlar yapıldıktan sonra ise istidanın duruşmasına 9.11.2009 tarihinde başlanabilmiştir.

Alt Mahkeme, Değiştirilmiş 7/1980 sayılı Yasanın (6). maddesindeki kriterlerin, Aleyhine İstinaf Edilen/Müstediler tarafından ispat edilmiş olduğu bulg-usunu yaptıktan sonra, Müstediler lehine istida gereğince emir vermiştir.

Duruşma kayıtlarına göre, istinaf konusu istida ile ilgili Müstedi No.1 Peter Charles Jagger şahsen ve Müstedi No.2'nin vekili sıfatıyla şahadet vermiştir. Müstediler aynı zamanda -2 tanık celbetmişlerdir. Müstedaaleyh No.2 ve 3 ise bir tanık, Ek Müstedaleyh No.3 ise şahsen şahadet vermiş ve iki tanık celbetmiştir.

Müstedi No.1 şahadetinde, özetle: istinafa konu olan taşınmaz malı, 21.7.1973 tarihli sözleşme ile Angela Estates Ltd.-den 13,000 KL karşılığında satın aldıklarını, satışa konu olan taşınmazın tapu kayıtlarının değişmesi üzerine istidasını tadil ederek bu hususu itirazsız düzelttiğini, makbuz karşılığında ödemeler yaptığı gibi satıcı adına Hong Kong'tan Chartered Bank vası-tasıyla para havalesi ile ödemeler yaptığını, toplam ödemelerinin toplamının 5,887.20 KL olduğunu, konu mal üzerindeki haklarını o zamanki KTFD yetkili makamları nezdinde kaydettiğini, bu konuda yetkili makamlardan yazı aldığını, satıcının Rum şirketi oldu-ğuna dair belgesi bulunduğunu, satıcı şirketin KKTC yetkili makamları nezdinde kayıtlı bir şirket olmadığını, konu malın satın alınmasından sonra kayıt edilmesi için Kıbrıs Cumhuriyeti yetkili makamlarına müracaat yaptığını, ancak 20.7.1974 Barış Harekatı -nedeniyle müracaatının sonuçsuz kaldığını ileri sürmüş, ilgili tüm evrakları ibraz ettiğinden istida gereğince emir verilmesini talep etmiştir. Müstedi No.1, istintakında da aynı şeyleri tekrarlamıştır.

İtirazsız olarak ibraz edilmiş olan Emare No.1, (M-avi 72) Müstediler ile Angela Estates Ltd. arasında yapılmış bir taşınmaz mal satış senedidir. Satış senedine konu mal ise Girne Karmi'de, Koçan No.573 Plot 90, Plan XII/19 W2 olduğu belirtilmiştir. Mukavele tarihi, 21.7.1973 olarak gösterilmektedir.

Gir-ne Tapu Dairesinde görev yapan Tanık Denktaş Dağyaran, şahadetinde: KKTC Tapu kayıtlarına göre, eskiden 573 numaralı koçan tahtında parsel 90, P.H.XII/19 W2 olarak kayıtlı olan malın ifraz edildiğini, tapu referanslarının değiştiğini ve Parsel 90'ın, 90/5- olduğunu, 1 dönüm 1300 ayakkareden müteşekkil olan malın, 20.7.1974 yılından önce, Angela Estates Ltd. adına kayıtlı görüldüğünü, 20.7.1974 tarihinden sonra ve halen KKTC adında kayıtlı olduğunu, parsel 90/5 üzerinde 20.7.1974 öncesine ait 15,000 KL bir i-potek engeli olduğunu ileri sürmüştür.

Girne Kaza Tapu Dairesi mecburi satışlar ve hacizler şubesi sorumlusu Öznur Altan ise şahadetinde, Emare No.1'e konu 573 kayıt No.lu taşınmaz malın, 1.12.1973 tarihinde, Angela Estates Ltd. adına kayıtlı olduğunu, b-u mal üzerinde 1022/73 No.lu ipotek olduğunu, 11 dönüm 3 evlekten müteşekkil olan konu malın, A 157/73 No.lu dosya tahtında taksim edilmiş olduğunu, 9 parçaya bölündüğünü, ifraz işlemi sonrasında istinaf konusu taşınmazın referanslarının değiştiğini ve K-oçan No.sunun 6126, Parsel No.sunun 90/5 P.H XII/19 W.2 olduğunu, konu mal üzerinde, Kıbrıs Emlak Bankası lehine 15,000 KL bir ipotek olduğunu belirtmiştir.

Müstedaaleyh No.2 ve 3 adına şahadet veren Saptama Değerlendirme ve Tazmin Komisyonu üyesi Mustaf-a Yazgı ise şahadetinde, istida konusu taşınmaz mal ile ilgili Müstedaaleyh No.3 adına T cetveli düzenlendiğini (Emare No.23) ve puan değeri biçildiğini ifade etmiştir.

Müstedaaleyh No.3 ise şahadetinde, 1974 Limasol Göçmeni olduğunu, istinaf konusu taşı-nmazın tahsisten hak sahibi olduğunu (Emare No.24), konu malın koçanını alamadığını, Müstedilere nazaran üstün bir hakkı haiz olduğunu ileri sürmüştür.

Müstedilerin, makbuz karşılığı yapmış oldukları ödemeler Emare No.1'den Emare No.8'e kadar olan ve it-irazsız ibraz edilen emarelerden görülmektedir.

Müstedilerin yurt dışında yapmış oldukları ödemeler ise, Emare No.9-18 olan banka havalelerinden görülmektedir. Konu havaleler, Müstediler tarafından Hong Kong'tan Chartered Bank Ltd. vasıtasıyla Angela Est-ates Ltd.in, Kıbrıs'taki hesabına havale edilmiştir.

Gerek makbuzlar gerekse havale ile yapılan ödemelerin toplamı 5411.50 KL dır.

Alt Mahkeme, Müstedi Tanığı No.2 Tapu Memurunun şahadetinin istintaka tabi tutulmadığını dikkate alarak, Müstedilerin Ema-re No.1 Sözleşme ile satın almış oldukları malın, dilekçede talep edilen maldan başka bir mal olmadığı ve olma olasılığının bulunmadığı bulgusunu yapmıştır.

Müstedinin ve tapu memurlarının şahadetini dikkate aldığımızda, Emare No.1'e konu taşınmazın dil-ekçede talep edilen maldan başka bir mal olmadığı ve olma olasılığının da bulunmadığı ortaya çıkmaktadır.

Bu görüşten hareket ettiğimiz zaman, Alt Mahkemenin bu konudaki bulgusu hatalı olmamıştır.

Sunulan şahadet ve ibraz edilen Emare No.1 Belgeye göre-, sözleşme, 20.7.1974 tarihinden önce, yani 21.7.1973 tarihinde yapılmıştır. Bu konuda aksine bir şahadet sunulmamıştır.

Sunulan şahadete göre, Emare No.1 Sözleşmeye konu satışın 20.7.1974 tarihinden önce, 21.7.1973 tarihinde yapılmış olduğu konusunda-ki Alt Mahkemenin bulgusu hatalı değildir.

Müstedi No.1'in, Emare No.1'e konu satış senedini Girne Tapu Dairesine yatırmış olduğuna dair şahadeti ve Tanık Öznur Altan'ın, konu senedin, 79/73 Kayıt No.su ile aynen İfa Yasası altında yatırılmış olduğuna da-ir şahadeti dikkate alındığında, Emare No.1 Senedin, 20.7.1974 tarihinden önce Girne Kaza Tapu Dairesine yatırılmış olduğunu kabul ederiz.

Müstedi No.1, şahadetinde: konu mal ile ilgili KKTC yetkili makamlarına müracaat ettiğini, bu müracaatına cevaben 2-1.10.1976 tarihli yazıyı aldığını ileri sürmüştür. İtirazsız olarak Emare No.14-15 olarak ibraz edilen 21.10.1976 ve 25.11.1976 tarihli, o dönemin Savunma Bakanlığı Müsteşarının yazıları bu hususları desteklemektedir. Bu nedenle, bu hususların da kanıtlanm-ış olduğunu kabul ederiz.

İtirazsız olarak ibraz edilmiş olan Emare No.2'den Emare No.18'e kadar olan makbuz ve banka havalelerine bakıldığında, bunların, Müstediler tarafından Angela Estates Ltd.e yapılan ödemeler olduğu görülür.

Nitekim Alt Mahkeme,- makbuz ve havale formlarının Değişiklik Yasası'nın 6(2)(B)(c) maddesinin kapsamına girdiği görüşünü belirtmiş ve satışın 20.7.1974'den önce yapıldığı bulgusunu yapmıştır.

Yukardakiler doğrultusunda, Alt Mahkemenin kararı hatalı olmamıştır.

İpotek konu-suna gelince; dava zabıtlarına göre, istinaf konusu taşınmazın 15,000 KL karşılığında Kıbrıs Emlak Bankası lehine, 124/80 No. ile ipotekli olduğuna dair şahadet sunulmuştur.

Bu hususta aksine bir şahadet sunulmadığını dikkate aldığımızda, konu malın ipot-ekli olduğu, karar tarihine kadar ipotek konusu paranın ödenmediğini kabul ederiz.

Emare No.1 Satış Senedinde satıcı olarak gösterilen Angela Estates Ltd.in KKTC'de kayıtlı bir şirket olmadığı, Emare No.16 (Mavi 93) 9.6.1989 tarihli KKTC Ticaret ve Sanay-i Bakanlığı Resmi Kabz Memurluğu ve Mukayyitlik Dairesi Müdürünün yazısından anlaşılmaktadır.

Emare No.17-18 ise, Angela Estates Ltd.in Güney Kıbrıs Şirketler Mukayyitliğinde kayıtlı olduğuna dair onay belgeleridir.

Müstedi Tanığı Tapu Memuru Denktaş -Dağyaran, tapu kütüklerine bakarak, konu malın 20.7.1974 öncesi kayıtlı mal sahibinin Angela Estates Ltd. olduğunu söylemiştir. Tanık Öznur Altan da bu doğrultuda şahadet vermiştir.

Alt Mahkeme her iki Tanığın sunmuş olduğu şahadete itibar ettikten sonra-, istida konusu malın tapu kayıtlarına göre satıcı adına kayıtlı olduğu bulgusunu yapmıştır.

Dava kayıtlarında, sunulan şahadete ve ibraz edilen emarelere bakıldığında, istida konusu taşınmazın, satıcı Angela Estates Ltd. adına kayıtlı olduğu ile i-lgili Alt Mahkemenin bulgusu hatalı olmamıştır.

Diğer bir husus ise 7/1980 sayılı Yasa'nın 6(6) maddesine göre, istinafa konu taşınmazın, satış fiyatının ne olduğudur.

Emare No.1'e bakıldığında, satış bedelinin 13,000KL olduğu görülmektedir. Müstedi No-.1 de satış bedelinin 13,000KL olduğunu ileri sürmüştür. Bu hususun aksine bir şahadet sunulmamıştır.

Alt Mahkeme satış bedelinin 13,000KL olduğu konusunda bulgu yapmıştır.

Sunulan şahadet ve Emare No.1 dikkate alındığında konu taşınmaz malın satış bed-elinin 13,000 KL olduğu ile ilgili Alt Mahkemenin bulgusu hatalı değildir.

Alt Mahkeme, Müstedilerin yapmış olduğu toplam ödemenin 5411.50 KL, satış bedelinin 13,000 KL olduğunu dikkate alarak, ödenmemiş satış bedeli toplamının 7589 KL olduğu konusunda b-ulgu yapmıştır.

Bu konuda istinaf dosyalanmadığını dikkate aldığımızda, Alt Mahkemenin kararı hatalı değildir.

Tanık Öznur Altan ile Denktaş Dağyaran'ın şahadetine göre, istinaf konusu taşınmaz üzerinde, Kıbrıs Emlak Bankası lehine 20.7.1974 tarihinden- önce, 15,000 KL'lık ipotek vardı.

İpotek konusu paranın ödenmiş olduğuna dair şahadet sunulmamıştır. Şahadet yokluğunda konu mal üzerindeki ipotek yükümlülüğünün halen devam ettiğini kabul ederiz.

Yukarıda izah edilenler bağlamında, Aleyhine İstinaf -Edilen/Müstedilerin, 7/1980 sayılı Yasanın 6. maddesi altındaki tüm hususları kanıtlamış olduklarını kabul ederiz.

İstinaf konusu taşınmaz malın, Müstediler adına kaydedilmesi yönünde karar vermekle Alt Mahkeme hatalı hareket etmemiştir.

Bu gerçekten h-areketle, İstinaf Eden/Müstedaaleyh No.3'ün, 1. başlık altındaki istinaf sebebi reddedilir.

başlık altındaki istinaf sebebinin incelenmesi:

Alt Mahkeme, istinaf konusu taşınmazın ipotekle engelli olduğunu dikkate almamakla ve zamanaşımına uğradığı nedeni-yle ipoteği iptal etmekle hatalı hareket etti.

İstinaf Eden/Müstedaaleyh No.3, istinaf konusu taşınmaz malın, 1974 yılından önce ipotekli olduğu ve ipoteğin
zamanaşımına uğradığı konusunda Alt Mahkemenin bulgusunun hatalı olduğunu iddia etmektedir.

İsti-naf konusu taşınmaz mal üzerinde, Kıbrıs Emlak Bankası lehine bir ipotek olduğu hususuna yukarıda değinmiştik.

Tanık Öznur Altan'ın şahadetine rağmen, Alt Mahkeme, konuyu resen ele almış ve Fasıl 15 madde 3(1)(c) altında ipoteğin zamanaşımına uğradığı bul-gusunu yapmıştır.

Dava zabıtlarına göre, istinaf konusu mal üzerindeki ipoteğin zamanaşımına uğradığına dair herhangi bir iddia ileri sürülmemiştir.

Zamanaşımı bir def-i, başka bir ifade ile müdafaa olarak ileri sürüleceği, bu hususun resen dikkate alın-mayacağı, bir ipotek zamanaşımına uğrasa bile ipotek konusu mal üzerindeki yükümlülüğün devam edeceği gerçeğini dikkate aldığımızda, Alt Mahkemenin, ipotek konusunu resen dikkate alması ve ipoteğin zamanaşımına uğradığı yönünde bulgu yapması hatalı olmuştu-r (Y/H 46/91 D.3/92, Y/H 24/11 D.5/12 Anayasa Mahkemesi Kararı 13/77).

İstinaf Edenin 2. Başlık altındaki istinaf sebebi kabul edilir.

2.Başlık altındaki istinaf sebebini kabul ettiğimize göre, ipotekle ilgili hususu yasal mevzuat uyarınca incelemek gere-kir.

7/1980 sayılı Yasaya tabi bir mal üzerinde ipotek bulunması halinde ne yapılacağı, 7/1980 sayılı Yasanın 8. maddesinde düzenlenmiştir.

7/1980 sayılı Yasanın 8. maddesi aynen şöyledir:

8Mahkeme her iki tarafın iddialarını ve tanıklarını dinledikt-en sonra, uygun gördüğü takdirde herhangi bir devir işlemi yapılmadan aşağıdaki hususlarda emir verebilir:
(a),............................(b)..............................;5(1).54/1987(c)...............................; (d)Yabancılar v-eya bu Yasanın yabancı saymadığı diğer devlet uyrukluları lehine yükümlülüklerin var olması halinde, bunun miktarını saptayıp başvuruyu yapan tarafından maliye işleri ile ilgili Bakanlığın göstereceği özel bir fona yatırılmasını ve yükümlülüğün kaldırılmas-ını.
5(2).54/1987 Ancak satın alınan bu yükümlülükle ilgili sorumluluğu veya yükümlülüğü olmaması halinde kendisinden varsa, satış bedelinin ödenmemiş kısmından fazlasını ödemesi istenemez, fakat makul, adil ve gerekli görüldüğü hallerde, böyle- bir yükümlülüğün 10. madde uyarınca yapılacak kayıt gereğince sicile ve verilecek koçana kaydedilmesi emredilebilir.


Görüldüğü gibi, ipotek yükümlülüğünün ödenmesi ve kaldırılması yönünde mahkeme yetkili kılınmıştır. Bu konuda istinaf dosyalanmamıştı-r.

Aleyhine İstinaf Edilen/Müstedilerin ve Müstedaaleyh No.2 ve 3'ün istinaf dosyalamadıklarını dikkate aldığımızda ipoteğin ödenmesi veya kaldırılması konusunda emir vermeyi bu safhada uygun bulmayız.

Netice olarak, istinaf kısmen kabul edilir.

İstin-af konusu taşınmaz mal üzerinde 1974 yılından önce kayıtlı olan ipoteğin, zamanaşımına uğradığı nedeniyle iptal eden 29.3.2011 tarihli Alt Mahkemenin kararı iptal edilir.

Konu ipoteğin sicile ve keza verilecek olan koçan üzerine kaydedilmesine emir verili-r.

İstinaf masrafları, İstinaf Eden tarafından ödenecektir.




Hüseyin Besimoğlu Ahmet Kalkan Emine Dizdarlı
Yargıç Yargıç Yargıç


19 Haziran, 2015












20






Full & Egal Universal Law Academy