Yargıtay Hukuk Dairesi Numara 35/2011 Dava No 22/2011 Karar Tarihi 18.11.2011
Numara: 35/2011
Dava No: 22/2011
Taraflar: Ejder Aslanbaba ve Cem Kızıl ile Limasol Türk Kooperatif Bankası Ltd. arasında
Konu: Talimat istidası - Talimat için dosyalanan istidalarda nelere önem verilmesi gerektiği ve talimat safhasında dikkate alınacak hususlar - Çeklerle ilgili keşif ve inceleme yapılmasının reddedlmesi kararına karşı istinaf.
Mahkeme: Yargıtay/hukuk
Karar Tarihi: 18.11.2011

-D. 22/2011 Yargıtay/Hukuk : 35/2011
(Gazimağusa Dava No: 3441/2009)

Yüksek Mahkeme Huzurunda.
Mahkeme Heyeti: Narin F. Şefik, Hüseyin Besimoğlu, Ahmet Kalkan.
İstinaf eden : 1. Ejder Aslanbaba, Noyanlar 5 Sitesi,
Bahçeler,-Gazimağusa.
2. Cem Kızıl, Tazminat Sokak, No.1, İskele
(Davacılar)

- ile -

Aleyhine istinaf edilen : Limasol Türk Kooperatif Bankası Ltd.
İskele Şubesi.
(Davalı)

A r a s ı n d a.

İstinaf eden namın-a: Avukat Tağmaç Bilgehan.
Aleyhine istinaf edilen namına: Avukat Mustafa Akbilen hazır.

Gazimağusa Kaza Mahkemesi Başkanı Tanju Öncül'ün, 35/2011 sayılı davada 24.3.2011 tarihinde verdiği emre karşı, Davacılar tarafından yapılan istinaftır.


H Ü K- Ü M

Narin F. Şefik: Huzurumuzdaki istinaf Bidayet Mahkemesinin 24.3.2011 tarihinde 22.6.2010 tarihli talimat istidası altında verdiği emirden yapılmıştır. İstinaf Eden/Davacı verilen Emrin tümünden değil bir tek çeklerle ilgili keşif ve inceleme yapılmas-ını red eden kısmından istinaf etmiştir.

Davacı esasen Bidayet Mahkemesi huzurunda talimat istidası safhasında Davacıların hesabından çekilen paraların, hesap aktarma, nakit çekiliş ve çek olarak belirtilen meblağları gösteren çekilim fişlerini ve keza çe-klerin birer fotokopisini talep etmiştir. Davacının bu talebine karşı Davalı Avukatı tutanaklarda görüldüğü kadarı ile söz almamıştır. Mahkeme talimat istidası altında Davalının aktarma, transfer ve nakit çekilişlerle ilgili belgeleri 1 ay içerisinde ibraz- etmesine emri vermiş, ancak çeklerle ilgili keşif ve inceleme emri vermeyi uygun görmemiştir. İstinaf Edenin istinaf ihbarnamesinde 2 istinaf sebebi vardır. 1. istinaf sebebini ise 7 gerekçeye bölmüş olmasına rağmen bir tek (g) bendindeki gerekçesinde ısr-arlı olduğunu ifade etmiştir. İstinaf ihbarnamesinin 1 (g) bendi aynen şöyledir:
" Mahkeme direktif safhası ile duruşma safhasını birbirine karıştırmış bulunmakta Hukuk Muhakemeleri Usulü Tüzüğü Emir 28'deki hükümleri de kaale almamaktadır. Oysa Mahkemeni-n bir tereddütü olması halinde bu reddettiği talepler için yemin varakasına havi bir ihbarlı istida ile yapılması hususunda da Davacıya direktif verebilirdi. Mahkeme bunu da kaale almayarak iki tüzük nizamatı tahdında çelişkili bir durum yaratmış oldu."
İ-stinaf sebebine bakıldığı zaman İstinaf Eden Hukuk Muhakemeleri Usulü Tüzüğü Emir 28'de talebi ile ilgili bir prosedür varken bu prosedür kullanılmayarak ve Davacının bu emir altında Mahkemeye müracaat yapmasına direktif verilmeyerek, talimat safhasında bu- konu ile ilgili değerlendirmeyi yapmakla bidayet Mahkemesinin hata yaptığını iddia etmiştir.

Esasen bu istinaf Hukuk Muhakemeleri Usulü Tüzüğü'müze yapılan tadilat neticesinde uygulanmaya konulan (case managmanent) dava yönetiminin nasıl uygulanması ger-ektiği ile ilgilidir. Bu konuda daha önce Yargıtayın vermiş olduğu Yargıtay/Hukuk 45/2009 (D. 8/2011) sayılı bir karar mevcuttur. Bu kararda talimat için dosyalanan istidalarda nelere önem verilmesi gerektiği ve talimat safhasında nelerin dikkate alınması- gerektiği detaylı bir şekilde incelenmiştir. Bu kısımları aynen bu karara da aktarırız.

"Hukuk Muhakemeleri Usulü Tüzüğü Emir30 nizam 2 ve 6
altında talimat için dosyalanan istidanın
duruşmasında Mahkemenin takdir hakkını kullanarak ne-
tür emirler verilebileceği yer alır.

Emir 30 nizam 2 ve 6 aynen şöyledir:

2. Mahkeme veya yargıç, talimat için dosyalanan istidanın
duruşmasında kendi takdir hakkını kullanarak:-
Davanın hazırlanması sürecinde tarafların yap-mış oldukları girişimleri ve özellikle mahkeme tarafından verilmiş olan talimatlara uyup uymadıklarını gözden geçirir, ve
(ii)Davanın temel amaca uygun ilerlemesini güvence
altına almak üzere yapılacak girişimler hakkında
kar-arlar ve talimatlar verir; ve
(iii) Takdirine göre bu girişimlere bir dava yönetimi
toplantısını (Case Managemenet) veya duruşma öncesi
incelemesini (pre-trial review) dahil eder; ve
(iv) Mümkün olan en erken bir duruşm-a tarihi veya takvimi
saptar;

Mahkeme veya Yargıç:-
Bir Davalı veya Davalının, talep savunma veya karşı
talebinde yeteri kadar ayrıntılı bilgi vermekte kusur
ettiği durumlarda, ek ve daha iyi ayrıntılı bilgi verilmesi konusunda ve- böyle bir kusur nedeniyle yapılan masraflar konusunda, uygun göreceği emirleri verebilir veya uyuşmazlık konusu olguların açıklanmasını veya özel bir mesele sunulmasını veya karşı talebin kabul edilmemesini emredebilir;
Taraflar arasında teati edilen lây-ihalarda ileri sürülen uyuşmazlık konusu olguları gözönünde tutarak, belgelerin tesbit veya incelenmesi için veya olgularla belgelerin kabulü konusunda gerekli olan veya arzu edilen emirleri verebilir.
..................................................
...-...............................................
..................................................
Mahkeme;
Duruşma için belirli bir duruşma takvimi saptar veya nihai talimatların verileceği ve belirli bir duruşma takviminin saptanacağı duruşma öncesi ince-leme için gün verir.
Herhangi bir taraf mahkemenin saptadığı dava yöntemi toplantısı tarihini, duruşma öncesi inceleme tarihini, duruşma tarihini veya duruşmanın tayin edildiği takvimi değiştirmek isterse; mahkemeye ihbarlı bir istida ile başvurur. Tarafl-ar, bu paragraftaki maksatlar için, mahkeme tarafından verilen tarihlerin değişmesine neden olacak şekilde bir işlemin yapılması için Tüzük veya Mahkeme tarafından belirlenen tarihleri değiştiremezler.
Mahkemenin, duruşma öncesi inceleme yapma kararı verm-esi halinde:
Davanın duruşması için daha öncesi bir takvim saptamamışsa, davanın duruşması için takvim belirler;
Duruşma tarihini veya duruşmanın başlayacağı takvimi saptar (veya önceden bu işlem yapılmışsa bu tarihleri teyit eder); ve
Duruşma tarihini -veya takvimini taraflara bildirir.
g. ................................................."

"6. Mahkemenin bir talimat duruşması esnasında veya bir
duruşma öncesi inceleme sırasında gözden geçireceği
olası konular aşağıdakileri ihtiva -eder.
(a) Davalının ikame ettiği davayı, özellikle
talepte bulunduğu miktarı, karşı tarafın
anlayabilmesi için açık bir şekilde sunup
sunmadığı;
(b) Layihalarda herhangi bir tadilatın gerekip
- gerekmediği;
(c) Belirlenecek belgelerin teatisine ve/veya bazı
belgelerin keşfinin gerekli olup olmadığı;

(d) Ne tür uzman şahadetine makul olarak gerek
duyulduğu ve şahadetin nasıl ve -ne zaman
alınacağı ve açıklanacağı;
(e) Ne tür olgusal şahadetin açıklanması
gerektiği;
(f) Masraf azaltması ve adil olması için davayı
bölme veya iptidai itiraz veya itirazlar ile -
ilgili ayrı duruşma yapılması gerekip
gerekmediği."


Emir 30 Nizam 2(ii)'de temel amaca uygun davanın ilerlemesi için karar verilmesi öngörülmektedir.

Temel amaç Emir 1 (A) nizam 1'de yer almaktadır. Mahkemenin davayı- etkin bir şekilde yönetmek suretiyle temel amacı yerine getireceği Emir 1 (A) nizam 2(1) de yer alır.

Etkin dava yönetiminin neler içerdiği ise Emir 1 (A) nizam 2 (2)'de sıralanmıştır.

"2(2) Etkin Dava Yöntemi şunları içerir;
(a) Davanın yürütülmesi i-le ilgili takvimi
saptamak veya başka bir şekilde davanın
gelişimini denetimde tutmak;
(b) Yargılamanın yürütülmesi sürecinde tarafların
birbirleri ile işbirliği içinde olmalarını
teşvik etmek;
(c) İhtilaf konularını davanın erken bir safha-sında
tespit etmek;
(d) Hangi ihtilaflı konuların tam bir inceleme ve
duruşma gerektirdiğine ivedilikle karar vermek
ve buna uygun olarak geri kalan ihtilâflı
konuları seri biçimde halletmek;
(e) İhtilâflı konuların hangi sıraya göre
h-alledileceğini kararlaştırmak;

(f) Belirli bir girişimde bulunurken bunun olası
yararlarını ve böyle bir adım atmanın
masraflarını gözönünde tutmak;
(g) Davanın, mümkün olduğu oranda bir çok yönlerini
aynı zamanda ele almak;
(h) T-arafların mahkemede hazır bulunmalarına
gerek duymadan, bu nizamda sıralanan maksatları
yerine getirmek için davayı neticelendirmeden
ele almak."
(i) Davanın duruşmasının süratli ve verimli bir
- şekilde yapılmasını sağlamak üzere yönlendirici
kararlar vermek."

Bu nizamdan görüldüğü gibi tüzüğe yapılan tadilat neticesinde dava dosyalarının eksiksiz bir şekilde erken tamamlanması ve davanın dinlenme aşamasına getirilerek-, erken bir zamanda dinlenerek sonuçlandırılması amaçlanmaktadır. Dosya duruşma safhasına gelene kadar dosyada ihtilafsız hususların belirlenmesinin, ihtilaflı hususların ayrılması ve bir sıraya konarak dinlenmesi gerekmektedir."

Yargıtay/Hukuk 45/2009 (-D. 8/2011)'de esasen vurgulanan talimat safhasında ihtilaflı olan hususlarla ilgili karar üretilmemesi, ihtilaflı olan hususlarla ilgili Bidayet Mahkemesinin en erken bir zamanda talepte bulunan tarafa Mahkemeye müracaat etmesi için direktif vermesi, ve ya-pılacak bu müracaatın Bidayet Mahkemesi tarafından öncelikle dinlenmesidir.

Huzurumuzdaki istinafta da Davacılar Davalının tasarrufunda olduğunu iddia ettikleri bir çok evrak ile ilgili talepte bulunmuşlardır. Emare X 10 sayfalık bir evrak listesidir ve- Davacının talebi bu evrakların tümü ile ilgilidir.

Bidayet Mahkemesinin huzurunda bu evrakların verilmesinin Davalı açısından herhangi bir sakıncası olduğuna dair Davalının herhangi bir beyanı olmamasına rağmen Mahkeme 10 sayfalık evrak talebini kendisi- resen tezekkür etmeyi uygun görmüş ve talep edilen evraklar arasında nakit çekilişler ve aktarma gösteren evraklar ile ilgili direktif vermeyi uygun görmüş ancak çeklerle ilgili evraklarla ilgili bir direktif vermeyi uygun görmemiştir.

Bidayet Mahkem-esi dava tutanaklarından görüldüğü kadarı ile karşı tarafa söz hakkı vermeden Emare X'de görülen 10 sayfalık uzun bir evrak listesi ile ilgili bir talebi resen kendi başına değerlendirmiştir. Her ne kadar da Davalının bu talebe karşı itirazı bulunduğu ka-yıtlarda görülmese de Mahkemenin Davalıya söz hakkı vermesi gerekirdi. Davalının bu talebe itirazı olması halinde ise Bidayet Mahkemesinin Davacıya bu evraklarla ilgili talebinde halen ısrarlı ise Emir 28 altında bir istida dosyalamasına direktif vermesi -ve istida ile ilgili bir takvim belirlemesi gerekirdi. Bidayet Mahkemesi bu şekilde davranmamakla, yapmamakla hata yapmıştır.

Bidayet Mahkemesi Davalıya nakit çekiliş ve aktarmalarla ilgili belgeleri ibraz etmesine direktif verdikten sonra bunu 1 ay-lık bir süreye bağlamıştır. Bu direktife uyulmaması halinde herhangi bir yaptırım emri vermemiştir. Davacılar 1 ay içerisinde bu evrakların dosyalanmamasına rağmen Emir 30 nizam 8 altında Mahkemenin emrine riayet edilmediği için yaptırım müessesesinin uyg-ulamaya konması talebinde bulunmamıştır. Bu nedenle bu safhada biz o konuda herhangi bir görüş belirtmemeyi tercih ederiz.

Netice itibarıyla bu safhada Bidayet Mahkemesinin çeklerle ilgili keşif ve incelenme için emir vermeyi uygun görmeme doğrultus-undaki kararını iptal ederiz. Bidayet Mahkemesinin kararının aşağıdaki şekilde değiştirilmesine emir veririz.

"Davacının liste halinde Davalının tasarrufunda olduğunu iddia ettiği evraklar ile ilgili Hukuk Muhakemeleri Usulü Tüzüğü Emir 28 altında bu ist-idasını 15 gün içerisinde dosyalamasına direktif verilir. "

İstinaf masrafları ile ilgili emir verilmez.


Narin F. Şefik Hüseyin Besimoğlu Ahmet Kalkan
Yargıç Yargıç Yargıç

18 Kasım, 2011



7






Full & Egal Universal Law Academy