Yargıtay Hukuk Dairesi Numara 29/2004 Dava No 18/2010 Karar Tarihi 22.09.2010
Numara: 29/2004
Dava No: 18/2010
Taraflar: Latife Adalıer, Müteveffa Hakan Erilmezin Tereke İdare Masmuru ve diğeri ile Ahmet Mengüç ve diğerleri arasında
Konu: Traaik Kazası - Trafik kazası nedeniyle tazminat talebi.
Mahkeme: Yargıtay/hukuk
Karar Tarihi: 22.09.2010

-D. 18/2010 Yargıtay/Hukuk No:29/2004
(Gazimağusa Dava No:1346/2001)

YÜKSEK MAHKEME HUZURUNDA.


Mahkeme Heyeti : Mustafa H. Özkök, Gönül Erönen,- Seyit A. Bensen.

İstinaf eden : 1. Letife Adalıer, Müteveffa Hakan Erilmez'in Tereke İdare Memuru ve
Müteveffaya Muhtaç kızı küçük Çise Erilmez'in annesi ve en yakın arkadaşı
sıffatıyle, Geçitkale-
2. Oktay Erilmez, Müteveffa Hakan Erilmez'in Tereke İdare Memuru sıffatıyle,
Mağusa
(Davacılar)

- ile -


Aleyhine istinaf edilen : 1. Ahmet Mengüç, Haspolat - Lefkoşa
2. Murtezaoğlu İnşaat ve- Sanayi Ltd., Haspolat - Lefkoşa
3. Onat İnşaat Tesisat Taahhüt Ticaret ve Sanayi Ltd.Şti. Lefkoşa
(Davalılar)


A r a s ı n d a.


İstinaf edenler namına: Avukat Şefika Durduran ve Avukat Dolu-n Üstüner
Aleyhine istinaf edilen No.2 namına: Avukat Kıvanç Rıza adına Avukat Levent Celâlettin.


Gazi Mağusa Kaza Mahkemesi Başkanı Mustafa Güzoğlu ve Kıdemli Yargıç Çetin Veziroğlu'nun 1346/2001 sayılı davada 15.3.2004 tarihinde verdikleri karara karşı- Davacılar tarafından yapılan istinaftır.

------------------------------

H Ü K Ü M

Mustafa H. Özkök: Bu istinafta Mahkemenin hükmünü Sayın Yargıç Seyit A. Bensen okuyacaktır.

Seyit A.Bensen: Davalı No.1, dava ile ilgili tarihlerde 06 H 1147 -plaka numaralı kamyonun sürücüsü ve Davalı No.3'ün şoförü ve/veya müstahdemi, Davalı No.2, KKTC'de yol inşaatı yapmakta olan Türkiye'de tescilli bir şirket, Davalı No.3 ise Davalı No.2'nin taşeronlarından idi.

3.9.2000 tarihinde Gazi Mağusa - Lefkoşa an-ayolunun takriben 9-10. kilometrelerinde, 06 H 1147 plaka numaralı kamyonun Davalı No.1 tarafından dikkatsiz ve/veya ihmalkârane ve/veya kanuni vecibelerini ihlâl ederek sürülmesi neticesinde aynı yol üzerinde kanuni bir şekilde seyretmekte olan Ek 912 pla-kalı araca çarpması üzerine bir trafik kazası meydana geldi. EK 912 plaka numaralı araç sürücüsü Hakan Erilmez kaza sonucu vefat etti.

Müteveffanın Terekesinin İdare Memurları ile bakımına muhtaç küçük Çise Erilmez tarafından annesi ve en yakın arkadaşı- vasıtasıyle Davalı No.1, 2 ve 3 aleyhine tazminat davası ikame edildi.

Davacılar Gazi Mağusa Kaza Mahkemesinde ikame ettikleri 1346/2001 sayılı davada 3.9.2000 tarihinde Davalı No.2'nin sahibi bulunduğu 06 H 1147 plakalı kamyonun Davalı 1 tarafından D-avalı No.2 ve/veya Davalı No.3'ün maksatları için ve/veya Davalı No.2 ve/veya Davalı No.3'ün müstahdemi olarak kullanmakta olduğu esnada Davalı No.1'in dikkatsizliği ve/veya ihmalkârlığı ve/veya kanuni vecibelerini ihlâli ve/veya Davalı No.2 veya Davalı No-.3'ün ihmalkârlıkları ve/veya kanuni vecibelerini ihlalleri neticesinde Gazi Mağusa - Lefkoşa anayolunun 9-10.kilometrelerinde meydana gelen trafik kazası neticesinde Hakan Erilmez'in ölümünden dolayı Davacıların düçar kaldığı özel ve/veya genel zarar ziya-n talep ettiler.

Davalı No.2, dosyaladığı müdafaa takriri ile Davalı No.2'nin Davalı No.1'in istihdam edeni olduğunu ve/veya Davalı No.1'in dava ile ilgili zamanlarda 06 H 1147 plaka numaralı kamyonu Davalı No.2'nin şoförü ve/veya müstahdemi olarak ve/v-eya mezkûr aracı Davalı No.2'nin maksatları ve/veya işi için kullanmakta olduğunu kabul etmedi. Davalı No.2 söz konusu 06 H 1147 plaka numaralı aracın kendisine ait olmadığını, ayrıca dava konusu kazaya müteveffa Hakan Erilmez'in dikkatsizliğinin ve/veya k-anuni vecibelerinin ihlâlinin sebep olduğunu ve/veya katkıda bulunduğunu iddia ederek Davacıların iddia ve taleplerini reddetti.

Davalı 1 ve 3 ise herhangi bir müdafaa dosyalamadığı gibi Mahkemede de temsil edilmediler.

Davayı dinleyen tam kadrolu Ga-zi Mağusa Kaza Mahkemesi mesuliyet hususunda Davalı 1'in kazanın oluşumunda kabahatli olduğunu ancak müteveffa Hakan Erilmez'in de bu kazada katkısı bulunduğu sonucuna vardı ve Davalı 1'in %90, müteveffa Hakan Erilmez'in %10 oranında kusurlu olduğunu sapta-dı. İlk Mahkeme tam mesuliyet esası üzerinden hayat bekleme kaybı (Loss of expection of life) için 5,000 YTL ve genel tazminat miktarını 73,875 YTL olarak saptadıktan sonra müteveffa Hakan Erilmez'in katkısal kusurunu gözönünde bulundurarak Davalı 1 ve 3 a-leyhine müştereken ve münferiden, ölüm nedeniyle hayat bekleme kayıbından dolayı Davacı Tereke için 4,500 YTL ve küçük Çise için genel zarar ziyan olarak 66,487.50 YTL tazminata hükmetti. İlk Mahkeme keza, 06 H 1147 plaka numaralı kamyonun sahibinin Daval-ı No.2 değil de, Davalı No.3 olduğunu ve Davalı No.1 ile Davalı No.2 arasında işçi - işveren ilişkisi olmadığından Davalı No.2'ye bu meselede herhangi bir sorumluluk atfedilemeyeceği bulgusuna vararak Davalı No.2 aleyhindeki davayı ret ve iptal etti.

D-avacılar bu hükümden istinaf ettiler. İstinaf ihbarnamesinin içerdiği sebepler özetle şöyledir.

Muhterem Bidayet Mahkemesi, Müteveffa Hakan Erilmez'in dava konusu kazanın oluşumunda katkısal kusuru olgusuna varmakla hata etmiştir.
Muhterem Bidayet Mahke-mesi, dava konusu kazanın vukubulduğu zamanda Davalı No.1'in dava konusu aracı Davalı No.3'ün işi için kullandığı neticesine varmakla hata etmiştir. Muhterem Bidayet Mahkemesi, Davalı No.3'ün Davalı No.2'nin maksatları için Davalı No.1'i istihdam ettiği şa-hadetle kanıtlandıktan sonra Davalı No.1 ile Davalı No.2 arasında illiyet rabıtası olmadığı kanaatine varmakla hata etmiştir.
Muhterem Bidayet Mahkemesi, huzurundaki şahadete göre dava konusu kazada methaldar olan aracın Davalı No.2 tarafından KKTC'ye Dav-alı No.2'nin işi için ithal edildiği hususundaki şahadete Davalı No.2'nin sorumluluğu açısından değer vermemekle hata etmiştir. Bu davada Davalı No.1'in dava konusu aracı Davalı No.2'nin işi için kullandığı, keza sigorta poliçesi de Davalı No.2 adına yapı-lmış olduğu aşikâr olmasına rağmen Muhterem Bidayet Mahkemesi Davalı No.2'ye sorumluluk atfetmemekle hata etmiştir.
Muhterem Bidayet Mahkemesinin aracın sahibinin Davalı No.3 olduğu hususundaki bulgusu hatalıdır.
Muhterem Bidayet Mahkemesi, Davalılar ara-sındaki ilişkiyi ve/veya Davalı No.1 ile diğer Davalılar arasındaki bu davadaki aracın aidiyeti ve/veya kullanımı hususundaki ilişkiyi yanlış değerlendirmiştir. Muhterem Bidayet Mahkemesi, yapılan işin Davalı No.2'nin işi olduğu ve Davalı No.2'nin bu işi b-aşkalarına yaptırsa dahi işi ehil kimseler vasıtası ile yaptırmakla sorumlu olduğu yasal prensibi dikkate almamıştır.
Muhterem Bidayet Mahkemesi Davalı No.2'ye bu meselede herhangi bir sorumluluk atfetmemekle hata etmiştir.
Muhterem Bidayet Mahkemesi, Mü-teveffanın doğum tarihinin 13.11.1965 olduğunu kabul ettikten sonra kaza tarihinde yani 3.9.2000 tarihinde Müteveffanın 45 yaşında olduğu bulgusuna varmakla ve çoğaltıcı rakamı 12 olarak saptamakla hata etmiştir.

İstinafın duruşmasında, İstinaf Eden Dava-cılar Avukatı Mahkemeye yaptığı beyanda 1. istinaf sebebini geri çekmiştir. 7'ci istinaf sebebi ile ilgili olarak da Müteveffanın yaşının 35 olduğunu ve Muhterem Mahkemenin Müteveffanın yaşını 35 yerine 45 olarak saptadığını, bu hata nedeniyle çoğaltıcı ra-kamı da hatalı tesbit ettiğini ve Davalı No.2 avukatı ile varmış olduğu mutabakat neticesinde çoğaltıcı rakamı 17 olarak, genel tazminatı da 102,000 YTL + 6,000 YTL olarak tesbit ettiklerini, ihtilâf noktalarının Davalı No.2'nin sorumlu olup olmadığı husus-unda bulunduğunu beyan etmiş ve bu maksat için geriye kalan istinaf sebeplerini birlikte ele alıp Mahkemeye hitapta bulunmuştur.

Davacı avukatı hitabında, Davalı No.2'nin dava ile ilgili tarihlerde Türkiye Cumhuriyeti yasalarına göre Türkiye'de tescilli -ve KKTC Şirketler Mukayyitliği nezdinde yabancı şirket olarak kayıtlı olduğunu, dava ile ilgili zamanlarda KKTC'de yol inşaatı ihalelerini kazanmış ve yol inşaatı yapmakta olan bir şirket olduğunu, Davalı No.3'ün ise Davalı No.2'nin taşeronu olarak KKTC'de- iş yapmakta olduğunu, Bakanlar Kurulu kararı ile Davalı No.2 tarafından KKTC'de kullanılacak araç ve gereçlerin geçici olarak ithal edildiğini, bu araçlar içinde dava konusu kamyonun da KKTC'ye ithal edildiğini ve bu suretle kamyonun Davalı No.2'nin aracı- olarak görüldüğünü, sigortanın da Davalı No.2 adında olduğunu ve kamyonun da Davalı No.2'nin maksatları için kullanılmakta olduğunu, Davalı No.2'nin kendisine sağlanan kolaylıklar ile Türkiye'den bu kamyonu kendi maksatları için yani yol inşaatı projesind-e kullanılmak için getirdiğini, kamyon münhasıran projede kullanılmak üzere getirildiğine göre sorumluluğun da Davalı No.2'de olduğunu, Mahkemenin bu noktaya ağırlık vermediğini, Kamyonun Bakanlar Kurulu kararı ile KKTC'ye getirilmesi ve sigortanın da Dava-lı No.2 adına yapılmış olmasından dolayı Davalı No.2'nin sorumlu olması gerektiğini ileri sürdü.

Davalı No.2 Avukatı Mahkemeye hitabında müteveffa Hakan Erilmez'in kaza anında 35 yaşında olduğu ve çoğaltıcı rakamın 17 olması gerektiği hususunda Davacı Av-ukatı ile hemfikir olduğunu belirttikten sonra dava konusu kamyonun yol yapım işinde kullanılmak üzere Bakanlar Kurulu kararı ile Davalı No.2 tarafından Türkiye'den adaya getirildiğini, kamyonun esas mal sahibinin Davalı No.3 olduğunu, Davalı No.3'ün yol i-nşaatında Davalı No.2'nin taşeronu olduğunu, Davalı No.3'ün bu yol yapımı için Türkiye'den KKTC'ye geldiğini, Davalı No.3 araçlarını getirmediği için Davalı No.2'nin, kamyonun sahipliğini yüklendiğini, Davalı No.1'in Davalı No.2'nin müstahdemi olduğu husu-sunda şahadet olmadığını, taşeronun işçisi olan Davalı No.1'in kendi işçileri olmadığı gibi bu işçi üzerinde hiçbir kontrollerinin de olmadığını, bu nedenle de bu meselede hiçbir sorumlulukları olmadığını ileri sürdü.

Davacılar Avukatı istinafın duruşmas-ında katkısal kusur ile ilgili 1. istinaf sebebini geri çekti. 1.istinaf sebebi geri çekildiği cihetle iptal edilir. 2,3,4,5 ve 6'cı istinaf sebepleri özetle İlk Mahkemenin Davalı No.2'ye kusur atfetmemekle ve sorumlu tutmamakla hata ettiği ve bu hususta y-anlış kanuni prensipler uyguladığı yönündedir.

Davacılar talep takririnde, dava ile ilgili tarihlerde 06 H 1147 plaka numaralı kamyonun sürücüsü Davalı No.1'in, Davalı No.2 ve/veya Davalı No.3'ün müstahdemi olduğunu, Davalı No.2'nin Türkiye'de tescilli v-e KKTC Şirketler Mukayyitliği nezdinde kayıtlı bir şirket olduğunu ve KKTC'de yol inşaatları ihalelerini kazandığını, Davalı No.3'ün de ilgili tarihlerde mezkûr yol inşaatlarının yapımında taşeron (independent contractor) olarak Davalı No.2 tarafından isti-hdam edildiği ileri sürülmektedir. Davalı No.2 tarafından dosyalanan müdafaada ise Davalı No.2, 06 H 1147 plaka numaralı kamyonun kendisine ait olmadığını ve söz konusu kamyonun Davalı No.3'e ait olduğunu, Davalı No.1 ile No.2 arasında bir müstahdem ya da -işçi işveren ilişkisi bulunmadığını ve Davalı No.1'in, konu kamyonu Davalı No.2'nin maksatları ve/veya işi için kullanmadığı ileri sürülmektedir.

Davalı No.2'nin bu davada sorumlu tutulabilmesi için Davalı 1'in onun müstahdemi veya ajanı olduğu ve kazanı-n Davalı No.2'nin işinin yapıldığı sırada meydana geldiğinin veya Davalı No.2'nin maksatları için yapıldığının Davacılar tarafından kanıtlanması gerekmektedir. Önümüzdeki meselede Davalı No.1 ile Davalı No.2 arasında işçi-işveren ilişkisi olmadığı gibi, Da-valı No.1, Davalı No.2'nin ne ajanı ne de kontrolünde olan bir kişi idi. Kazayı yapan kamyonun Türkiye'den getirilmiş olması ve sigortasının da Davalı No.2 adına yapılmış olması, tek başına Davalı No.2'yi sorumlu yapmaz.

İlk Mahkemenin inanmış olduğu şah-adette ise kazaya Davalı No.1 tarafından sürülen kamyonun sebebiyet verdiği, kazayı yapan kamyonun sigortasının Davalı No.2 adına olmakla birlikte kamyonun sahibinin Davalı No.3 olduğu görülmektedir. Bu şahadet ışığında 06 H 1147 plaka numaralı kamyonun Da-valı No.3'e ait olduğu şahadetle sabit olmuştur. Bu şahadete ilaveten Davalı No.1, Davalı No.3'ün müstahdemi olduğu ve 06 H 1147 plaka numaralı kamyon sürücüsünün Davalı No.1 olduğu ve Davalı No.1'in konu kamyonu Davalı No.3'ün işi esnasında kullanmakta ol-duğu belirtilmiştir.

Bu durumda İlk Mahkeme önünde mevcut şahadetle Davalı No.2'nin mezkûr kamyonun sahibi olmadığı, Davalı 1'in Davalı No.3'ün müstahdemi olduğu ve kazayı yapan aracın da Davalı No.3'e ait olup, kazanın Davalı No.1'in Davalı No.3'ün hizm-etinde olduğu ve kamyonun onun işi için kullanıldığı bir sırada meydana geldiği kanaatine varmak gerekirdi. İlk Mahkeme bu bulguya varmakla hatalı hareket etmiş değildir. Bu nedenlerle 2,3,4,5 ve 6. istinaf sebepleri reddolunur.

Şimdi de 7. istinaf sebeb-ini inceleyelim. İstinaf Eden Davacılar bu istinaf sebebinde haklıdırlar. Mahkemeye Emare 10 olarak ibraz edilen KKTC kimlik kartında müteveffa Hakan Erilmez'in 13.11.1965 doğumlu olduğu sarih bir şekilde görülmektedir. Ölüm tarihi 3.9.2000 olduğuna göre m-üteveffanın ölüm tarihinde takriben 35 yaşında olduğu ortaya çıkmaktadır. Dolayısıyle müteveffanın ölüm tarihinde yaşının 35 yerine 45 olduğu bulgusuna varmakla İlk Mahkeme hata yapmıştır. İlk Mahkeme müteveffanın yaşını hatalı tesbit etmekle çoğaltıcı rak-amı da 12 olarak tesbit ederek hata etmiştir. Bu çoğaltıcı rakam tarafların mutabakatı ile 17 olarak düzeltilmesi uygun görülmüştür.

Mahkeme önündeki olgulara göre kaza gününde müteveffa Hakan Erilmez 35 yaşında, küçük Çise ise 6 yaşında idi. Müteveffa 6-0 yaşına kadar çalışabilir ve küçük Çise de bu yardımdan istifade edebilirdi. Çoğaltıcı rakam meseleden meseleye değişkenlik arzeden bir husustur. Bu konuda bir yeknasaklık var olduğu söylenemez. Önümüzdeki meselede bakıma muhtaç küçük Çise ile müteveffan-ın yaşları ve dava ile ilgili tüm sair hususlar dikkate alındığında mutabakata varılan çoğaltıcı rakamın uygun olacağı kanısındayız. Bu nedenle 7. istinaf sebebi kabul edilir. Bu durumda İlk Mahkeme müteveffanın küçük Çise'ye yaptığı yıllık yardım kaybını- 6,000 YTL ve ölüm nedeniyle terekenin alacağı hayat bekleme kaybını 5,000 YTL olarak saptamıştı. Yıllık yardım kaybı olan 6,000 YTL'yi çoğaltıcı rakam olan 17 ile çarptığımızda 102,000 YTL rakamına ulaşırız. Bu rakamı ölüm tarihinden duruşma tarihine kada-r yıllık yardım kaybı tutarı olan 6,875 YTL ile topladığımızda, genel tazminat tutarı olan 108,875 YTL'ye ulaşırız. Terekenin aldığı hayat bekleme kaybı miktarı olan 5,000 YTL, varis olarak küçük Çise'ye ölüm sebebiyle bir maddi yarar olarak intikal edeceğ-i için bu rakamı 108,875 YTL'den tenzil ederek genel tazminat olarak 103,875 YTL'ye ulaşırız. Müteveffa Hakan Erilmez'in kazadaki katkısal kusurunun %10 olduğunu hesaba kattıktan sonra genel tazminat miktarı 103,875 YTL - 10,387.50 YTL = 93,487.50 YTL ve h-ayat bekleme kaybı da 5000 YTL -500 YTL= 4,500 YTL olarak saptanır. Ancak bugün yürürlükte olan para birimi Türk Lirası olduğu cihetle hükmün Türk Lirası olarak verilmesinin uygun olacağı kanaatindeyiz ve hüküm Türk Lirası olarak verilir.

Yukarıda belirt-ilenler ışığında, istinaf kısmen kabul edilir ve İlk Mahkemenin hükmü aşağıdaki şekilde değiştirilir. Davalı No.1 ve No.3 aleyhine ve Davacılar lehine;

Genel zarar ziyan olarak, ölüm nedeniyle terekeye 4,500 TL;
Küçük Çise'ye genel zarar ziyan olarak 93,-487.50 TL; ve
Yasal faiz için Hüküm ve Emir verilir.

İstinaf masrafları için herhangi bir emir verilmez.


Mustafa H. Özkök Gönül Erönen Seyit A. Bensen
Yargıç Yargıç - Yargıç

22 Eylü l, 2010



7






Full & Egal Universal Law Academy