Yargıtay Hukuk Dairesi Numara 24/2004 Dava No 16/2010 Karar Tarihi 20.09.2010
Numara: 24/2004
Dava No: 16/2010
Taraflar: M. Toros Ltd. ile Levent İnşaat Şti. arasında
Konu: Alacak davası - Kredi yolu ile muhtelif aydınlatma malzemeleri satışından doğan alacak davası - Bakiye borcun faizleriyle birlikte ödenmesi talebi - İstinafın kabulü ve Davalının Davacıya bakiye borcu ve 7.2.2001 tarihinden itibaren %9 faiz ve dava masraflarını ödemesine emir verilmesi.
Mahkeme: Yargıtay/hukuk
Karar Tarihi: 20.09.2010

-D. 16/10Yargıtay/Hukuk : 24/04
( Lefkoşa Dava No: 2547/2001)

YÜKSEK MAHKEME HUZURUNDA.

Mahkeme Heyeti: Mustafa H.Özkök, Gönül Erönen, Seyit A.Bensen

İstinaf eden: M.Toros Ltd.Lefkoşa
(Davacı)

- ile -

Aleyhine istin-af edilen : Levent İnşaat Şti.Lefkoşa
(Davalı)


A r a s ı n d a.

İstinaf eden namına: Avukat Şefika Durduran
Aleyhine istinaf edilen namına: Avukat Tahir Seroydaş.


Lefkoşa- Kaza Mahkemesi Kıdemli Yargıcı Mehmet Türker'in 2547/2001 sayılı davada 10.3.2004 tarihinde verdiği karara karşı Davacı tarafından yapılan istinaftır.

H Ü K Ü M

Mustafa H. Özkök: Bu istinafta Mahkemenin hükmünü Sayın Yargıç Seyit A. Bensen okuyac-aktır.

Seyit A. Bensen : Aydınlatma malzemeleri ithali ve satışı ile iştigal eden Davacı şirket, Lefkoşa Kaza Mahkemesinde dosyalamış olduğu 2547/2001 sayılı bir dava ile, Davalının kredi yolu ile Davacıdan 19.12.2000, 21.12.2000 ve 25.12.2000 tarihli 3 -fatura tahtında toplam 19,950.53 ABD Doları tutarında muhtelif aydınlatma malzemeleri satın ve teslim aldığını ve bu borcunu 7.2.2001 tarihine kadar ödemeyi kabul ettiğini, dava konusu borcunun 7.2.2001 tarihinde muaccel olmasına rağmen Davalının ödemediği-ni, Davacının müteaddit taleplerinden sonra 23.2.2001 tarihinde 16.2.2001 tarihli Türkiye İş Bankası A.Ş. Lefkoşa Şubesi üzerinden keşide edilmiş 13,772,600,000.TL için bir çek verdiğini; alacağının bu çekle sadece 14,309.21.ABD doları karşılığı ödendiğin-i iddia ederek Davalıdan bakiye 5,641.23 ABD doları ve 7.2.2001 tarihinden itibaren %18 faiz için hüküm talep etti.

Davalı ise dosyalamış olduğu Müdafaa Takririnde, sair iddialar yanında, D-avacının talepte bulunması üzerine çek tanzim edilerek, çek tarihindeki kur esas alınarak ödeme yapıldığını, dava konusu faturalara konu 19,950.53 ABD dolarının ise takriben 14.2.2001 tarihinde Davacı şirket yetkilileri tarafından talep edildiğini, Davalın-ın ise dava konusu faturalara konu 19,950.53 ABD dolarını 16.2.2001 tarihinde ödeyeceğini ve/veya 19,950.53 ABD dolar karşılığı 13,772,600,000.TL'lik 3821738 numaralı ve 16.2.2001 tarihli Türkiye İş Bankası çekinin tanzim ve keşide edildiğini ve 16.2.2001 -tarihinde daha önceleri olduğu gibi Davalı şirketin merkezinden ve/veya iş yerinden alınabileceğinin Davacının ve/veya yetkililerinin bilgisine getirdiğini, Davalının çeki tanzim ve keşide etmesine rağmen Davacının mezkûr çeki gününde ve/veya hazır ve keşi-de olduğu 16.2.2001 tarihinde almaması ve/veya aldırmamasının tüm kusur ve kabahatin Davacıya ait olduğunu ve gecikmeden doğan herhangi bir kur farkından Davalının sorumlu olmadığını ve/veya Davacı şirket yetkililerinin ve/veya müstahdemlerinin söz konusu -çeki 23.2.2001 tarihinde alarak dava konusu üç adet faturanın tamamen ödendiğine dair 16287 numaralı makbuza 13,772,600,000 TL 'yi yazdığını ve/veya bu meblağı 19,950.53 ABD dolar karşılığı olarak tahsil ettiğini açıkça yazarak Davalı şirket yetkililerine -verdikleri ve dolayısıyla Davacının herhangi bir alacağı kalmadığını ileri sürdü.

Davacı Müdafaaya Cevap takririnde Davalının tüm iddialarını reddederek, Talep Takririndeki taleplerinde ısrar etmiştir.

Davanın duruşması yapılmıştır. Davacı, davasını i-spat etmek için 4 tanık dinletmiş, Davalı ise 2 tanık dinletmiştir. Davanın duruşması sırasında 10 adet belge de emare olarak ibraz edilmiştir.

Davayı dinleyen Lefkoşa Kaza Mahkemesi, Davacının ve Davalının sunduğu şahadet ile ibraz olunan emareleri tetk-ik ettikten sonra Davacının emare 2 faturalar tahtında 19.12.2000, 21.12.2000 ve 25.12.2000 tarihinde Davalıya 19,950.53 ABD doları ederinde muhtelif aydınlatma malzemelerini satıp teslim ettiğini, bu satış nedeniyle Davalının Davacıya 19,950.53 ABD doları- borcu doğduğunu, Davalının Emare 2 faturalara konu 19,950.53 ABD doları borç için Davacının 14.2.2001 tarihinde talepte bulunması üzerine 16.2.2001 tarihinde bu meblağın ödeneceğini Davacıya bildirdiğini ve 16.2.2001 tarihinde Emare 4 çekin hazır olduğunu-, bu çekte yazılı 13,772,600,000.TL'nin Emare 2 faturaların bedeli olan 19,950.53 dolar olduğunu, Davalı ve/veya müstahdeminin çekin hazır olduğunu Davacıya bildirmelerine rağmen gelip almadıklarını, 23.2.2001 tarihinde gelip aldıklarını ve 19,950.53 dolar- karşılığı olarak Emare 3 makbuzu vermekle Davacıya Emare 2 faturalar tahtında var olan 19,950 dolar borcunu ödediğine ilişkin bulgu yaptı. Keza, 23.2.2001 tarihinde Davacı Emare 3 makbuzu tanzim edip Emare 4 çeki alırken kur farkından dolayı o gün Emare 4- çekteki 13,772,600,000.TL'sı Emare 2 faturaların bedeli olan 19,950 doların karşılığı olmasa da Davalı ödeme ile ilgili mükellefiyetini 16.2.2001 tarihinde ve 19,950 doların tam karşılığı olarak yerine getirdiğinden ve Davalının ödeme ile ilgili herhangi -bir ihmalkarlığı olmadığından kur farkından doğan 5,641.23 ABD doları için Davalıyı sorumlu tutmanın mümkün olmadığına ilişkin bulgu yaptı ve Davacının davasını masraflarla ret ve iptal etti. Davacı ret kararına karşı bu istinafı dosyalamıştır.

İstinaf-ın duruşması yapılmıştır. İstinaf eden Davacı Avukatı yaptığı hitabında özetle; Davacının Davalıya 19,950.53 ABD doları tutarında mal satıp teslim ettiklerini, 23.2.2001 tarihinde Davacının müstahdemleri tahsil amacıyla Davalının ofisine gittiğini ve Davac-ının müstahdemine 16.2.2001 tarihli ve 13,772,600,000 TL tutarında bir çek verildiğini, ayni tarihte Davacının müstahdemi de Emare 3 makbuzu verdiğini, Emare 3 makbuz üzerinde 13,772,600,000.TL'nin karşılığı 19,950 dolar yazıldığını, halbuki 16.2.2001 tar-ihi ile 23.2.2001 tarihleri arasında döviz kurlarında büyük değişiklik olduğunu, 23.2.2001 tarihinde 13,772,600,000.TL karşılığı 14,309.21 dolar olduğunu, çekin taşıdığı miktarın 16.2.2001 tarihinde ise 19,950 Dolar olduğunu, 23.2.2001 tarihinde ise bu meb-lağın 14,309.21 dolara baliğ olduğunu, aradaki farkın kur farkından doğan 5,641.23 ABD doları olduğunu, Davacının aynı gün ödemenin eksik olduğunu Emare 5 yazı ile Davalıya itirazda bulunduğunu ve bakiye 5,641.32 Dolar alacağını talep ettiğini, Davalının E-mare 6, 26.2.2001 tarihli cevabi yazı ile ödemeyi 16.2.2001 tarihinde yapabileceklerini belirttiklerini ve mezkur faturalara konu 19,950.53 ABD doları karşılığı çeki 13,772,600,000 TL'lik 16.2.2001 tarihli Türkiye İş Bankası çeki Davacı lehine tanzim ve k-eşide ettiklerini, Davacının söz konusu çeki 16.2.2001 tarihinde almamakla ihmal ve/veya teseyyüp gösterdiklerini ve/veya söz konusu çeki 23.2.2001 tarihinde arayarak ve karşılığında 19,950 ABD dolarlık makbuzu tanzim etmekle Davacıya herhangi bir borçlar-ı olmadığını belirttiklerini, halbuki kendilerine göre ihmalkâr olmadıklarını ve yasal olarak, borcun halen ödenmediğini, Mahkemenin davayı reddetmekle hata yaptığını, dolayısıyle istinafın kabul edilerek Davacı lehine hüküm verilmesini talep etmiştir.

A-leyhine İstinaf Edilen Avukatı ise yaptığı hitabında özetle; İlk Mahkemenin kararının doğru olduğunu, borcun Davalının ofisinde ödeneceği hususunda tarafların mutabık kaldığını, çekin 16.2.2001 tarihinde hazır olduğunu, çeki aramanın Davacının görevi olduğ-unu, 16.2.2001 tarihinde çeki aramamakla Davacının ihmalkâr davrandığını, ihmalkâr davranan Davacının da zararı çekmesi gerektiğini ileri sürerek istinafın reddini talep etmiştir.

Tarafların hitapları ve sunulan şahadet ile emareler incelendiği zaman dav-anın olgularının kısaca şöyle olduğu anlaşılmaktadır.

İstinaf eden Davacı Emare 2 faturalar tahtında 19.12.2000, 21.12.2000 ve 25.12.2000 tarihinde Davalıya 19,950.53 ABD doları ederinde muhtelif aydınlatma malzemelerini satıp teslim etmiştir. Bu satış n-edeniyle Davalının Davacıya 19,950.53 ABD doları borcu doğmuştur. Davalı bu borcuna karşılık Emare 4 çeki tanzim etmiş, Davacının müstahdemi ise üzerinde 16.2.2001 tarihi olan bu çeki 23.2.2001 tarihinde Emare 3 makbuz karşılığında, Davalının iş yerinden a-lmıştır. Davacı müstahdemi 23.1.2001 tarihinde Emare 4 çeki alırken ve Emare 3 makbuzu tanzim ederken Emare 3 makbuza çek bedeli olan 13,772,600,000.TL ve 19,950 dolar yazdı.

Davacı ödemenin yapıldığı 23.2.2001 tarihinde Davalıya Emare 5 yazıyı gönderere-k;

"23.2.2001 tarihinde Türkiye İş Bankası 3821738 nolu çekinizle 13,772,600,000.TL ödemede bulundunuz. Bu meblağın, bu günkü KKTC Merkez Bankası Resmi U.S.Dolar satış kurunun 962,449'dan hesaplandığı zaman USD 14,309.21 olduğunu ve yukarıdaki faturalarda-n bakiye olarak USD 5,641.32 kaldığı görülmektedir. Bu miktarın da kısa zamanda tarafımıza ödenmesini saygı ile rica eder, işlerinizde başarılar dileriz."

Davalı 26.2.2001 tarihli emare 6 yazı ile Davacının yazısına cevap verdi. Şöyle ki:

"İlgi yazıda be-lirtilen faturalarınızın ödenmesi hususunda şirketiniz ve/veya şirketiniz adına hareket eden müstahdemleriniz 14 Şubat 2001 tarihinde şirketimizden talepte bulunmuş ancak, kendilerine şirketimizin bu ödemeyi 16 Şubat 2001 tarihinde yapabileceği belirtilm-iş ve mezkûr faturalara konu 19,950.53 USD dolar karşılığı 13,772,600,000.TL'lik 3821738 numaralı ve 16.2.2001 tarihli Türkiye İş Bankası çeki şirketiniz lehine tanzim ve keşide edilerek keyfiyetten bilgi sahibi bulunan şirket yetkilileriniz, mezkûr çekin -söz konusu tarihte yani 16.2.2001 tarihinde alınacağı hususunda bilginize getirmişlerdir.
Hal böyle olmasına rağmen şirketiniz müstahdemleri ve/veya yetkilileri söz konusu tarihte söz konusu çeki almakta ihmal ve/veya teseyyüp göstermişler ve/veya söz konu-su çeki 23.2.2001 tarihinde arayarak ve/veya alarak mezkûr 3 adet faturanın tamamen ödendiğine mütedair şirketinize ait 16287 numaralı ve 19,950 USD dolarlık makbuzu tanzim ederek şirket yetkililerimize vermişlerdir. Binaenaleyh, mezkûr faturalardan dolayı- şirketinize herhangi bir borcumuzun olmadığını ve/veya kalmadığını bilgilerinize sunar, bilvesile çalışmalarınızda başarılar sunarız."

Yukarıdaki yazılardan anlaşılacağı üzere Davacı, Müstahdeminin 23.1.2001 tarihinde Emare 4 çeki alırken ve Emare 3 ma-kbuzu tanzim ederken, Emare 3 makbuza Emare 4 çek bedeli olan 13,772,600,000.TL'yi fatura bedeli olan 19,950 dolar yazdığını, halbuki çekin yazıldığı 16.2.2001 tarihi ile çekin alındığı ve makbuzun yazıldığı 23.2.2001 tarihleri arasında döviz kurlarında bü-yük değişikler oldu. Davacı Emare 3 makbuz tarihi ve çekin alındığı tarih olan 23.2.2001 tarihinde çekte yazılı olan 13,772,600,000.TL'nin 19,950 Doların yani fatura bedelinin karşılığı olmadığını, 14,309.21 doların karşılığı olduğunu, dolayısıyle Davalını-n halen Davacıya 5,641.23 dolar borcu olduğunu ileri sürmektedir. Davalı ise Emare 2 faturalara konu 19,950.53 ABD doları borç için Davacının 14.2.2001 tarihinde talepte bulunması üzerine,16.2.2001 tarihinde bu meblağın ödeneceğini Davacıya bildirdiğini ve- 16.2.2001 tarihinde Emare 4 çekin hazır olduğunu, bu çekte yazılı 13,772,600,000TL'nin Emare 2 faturaların bedeli olan 19,950.53 dolar olduğunu, Davalı ve/veya müstahdeminin çekin hazır olduğunu Davacıya bildirmelerine rağmen gelip almadıklarını, 23.2.200-1 tarihinde gelip aldıklarını gecikmeden doğan herhangi bir kur farkından sorumlu olmadıklarını ve 19,950 dolar karşılığı olarak Emare 3 makbuzu verdiklerini, Davacıya herhangi bir borçları kalmadığını ileri sürmektedir.

Taraflar arasındaki bu ihtilâfın -nedeni Emare 4 çek tarihi olan 16.2.2001 tarihi ile Davacı müstahdeminin bu çeki alıp Emare 3 makbuzu tanzim ettiği 23.2.2001 tarihindeki Doların kur farkıdır. Türk Lirasının bu tarihler arasında dolar bazında değer kaybetmesi bu ihtilâfı ortaya çıkarmıştı-r.

Davalı 16.2.2001 tarihinde Emare 4 çeki düzenlemek ve Davacıya bu tarihte hazır olduğunu bildirmekle Davacıyı Emare 2 faturalar tahtında var olan 19,950 dolar borcunu ödemiş midir?

Davalı genel olarak, Davacının talebi ile çek tanzim edilerek dolar- olarak ve/veya çek tarihindeki kur esas alınarak Türk Lirası olarak çekle Davacıya ödeme yaptıklarını, çekle yapılan bu ödemelerde çekler hazırlandığı zaman Davacıya haber verildiğini ve Davacının müstahdemlerinin Davalının iş yerine giderek çekleri alıp -ödendiklerini, dava konusu Emare 2 faturalara konu borç için de Davacının 14.2.2001 tarihinde talepte bulunması üzerine Emare 4 çekin 16.2.2001 tarihinde alınması için Davacıya bildirdiklerini ancak, Davacının almadığını ve ihmalkâr davrandığını dolayısıyl-e gecikmeden doğan herhangi bir kur farkından sorumlu olmadıklarını ileri sürmektedir.

İlk Mahkeme, huzurundaki şahadetten Davacının talebi ile ödeme yapılacak borçlar için Davalının çek düzenlediği ve Davacının da Davalının işyerinde çekleri aldığı ve ö-demenin Davalının iş yerinde yapıldığı hususunda bulgu yaptı. İlk Mahkeme ayrıca Emare 4 çekin 16.2.2001 tarihinde alınmaması ve 23.2.2001 tarihinde alınmasını tamamen Davacının ihmal ve teseyyübü olduğunu, 23.2.2001 tarihinde Davacı Emare 3 makbuzu tanzim- edip Emare 4 çeki alırken kur farkından dolayı o gün Emare 4 çekteki 13,772,600,000.TL'sı Emare 2 faturaların bedeli olan 19,950 doların karşılığı olmasa da Davalı ödeme ile ilgili mükellefiyetini 16.2.2001 tarihinde ve 19.950 doların tam karşılığı olarak- yerine getirdiğinden ve Davalının ödeme ile ilgili herhangi bir ihmalkârlığı olmadığından kur farkından doğan 5,641.23 ABD doları için Davalıyı sorumlu tutmanın mümkün olmadığı hususunda bulgu yaptı. İlk Mahkemenin ödeme ile ilgili bulgusu, kanımızca, hat-alıdır. Çünkü taraflar arasındaki satış sözleşmesi Emare 2 faturalardan da görüleceği gibi dolar üzerinden yapılmıştır. Satış sözleşmesi Dolar üzerinden yapıldığı ve Davacının talebi dolar üzerinden olduğuna göre ödemenin de dolar üzerinden veya ödenme tar-ihindeki resmi kur üzerinden muadil Türk Lirası olarak ödemenin tespit edilmesinin adil ve uygun olduğu görüşündeyiz ve bu yönde karar verilmesi gerekir.

Yukarıda belirtilenler ışığında İlk Mahkemenin yasal durumu yanlış değerlendirdiği kanısına vardık. -Bu nedenle İlk Mahkemenin hükmünün iptal edilmesi ve Davalının Davacıya bakiye 5,641.23 ABD doları ödemesi için hüküm verilmesi gerekir.

Davacı şirket, Talep Takririnde bakiye 5,641.23 ABD doları üzerinden 7.2.2001 tarihinden itibaren %18 faiz talep etti-. Davacı şirket %18 faiz oranı hususunda Mahkemeye herhangi bir şahadet sunmadı. Şahadet yokluğunda faiz oranı ve faizin başlama tarihinin tesbiti için yasal mevzuata bakmak gerekir.

Fasıl 267 Eşya Satışı Yasası'nın 61. maddesine göre taraflar arasında- aksine bir sözleşme olmayan hallerde, Mahkemenin bu yasa altında Davacıya faiz ödenmesine emir verme takdir yetkisi vardır. İlk Mahkeme hükmü incelendiğinde, Emare 2 faturalar ve faizle ilgili huzurundaki şahadet ışığında taraflar arasında dava konusu bor-ç için herhangi bir faiz anlaşması olmadığı hususunda bulgu yaptı ve 7.2.2001 tarihinden itibaren 5,641.23 dolar üzerinden faiz talebinin reddine karar verdi. Meselenin tüm hal ve şartlarını dikkate aldıktan sonra Davacıya Fasıl 267 Eşya Satışı Yasası'nın -61. maddesi altında satış bedeli üzerinden talep edildiği 7.2.2001 tarihinden itibaren faiz verilmesinin uygun olacağı kanısındayız. Davacıya verilecek faizin oranına gelince, kanımızca bu meselede en uygun faiz oranı, Mahkemeler Yasasının 42. maddesinin (-3) fıkrasında öngörülen KKTC Merkez Bankası Yasasının 25. maddesi uyarınca saptanıp yürürlüğe konulan döviz mevduat yıllık azami faiz oranıdır. Bu faiz oranı ise Bankalarca serbestçe belirlenir. (Gör. 16.5.2000 tarih ve 57 sayılı resmi Gazete Ek.III 320 sa-yılı Amme Enstrumanı olarak yayımlanan 28.4.2000 tarih ve 448 karar sayılı KKTC Merkez Bankası Yönetim Kurulu kararı.) Bankalarca 7.2.2001 tarihinde serbestçe belirlenen faiz oranı % 9 idi. Buna göre, biz de Davacıya % 9 faiz verilmesini uygun bulduk.

S-onuç olarak istinaf kabul edilir. İlk Mahkemenin hükmü iptal edilir ve Davacı lehine ve Davalı aleyhine olmak üzere Davalının Davacıya 5,641.23 ABD doları, 7.2.2001 tarihinden itibaren % 9 faiz ve dava masraflarını ödenmesine emir ve hüküm verilir.

Ayrı-ca Davalının işbu istinaf masraflarını da ödemesine emir verilir.



Mustafa H.Özkök Gönül Erönen Seyit A. Bensen
Yargıç Yargıç - Yargıç


20 Eylül, 2010







7






Full & Egal Universal Law Academy