Yargıtay Hukuk Dairesi Numara 193/2020 Dava No 10/2021 Karar Tarihi 06.04.2021
Numara: 193/2020
Dava No: 10/2021
Taraflar: İsmail Zeynel Abidin ve diğeri ile Bumerang Travel Club Limited ve diğerleri arasında
Konu: Ara emri - ara emri prensipleri - ara emirlerinde ihtilafın temelini oluşturacak ve meseleyi esastan çözecek kararlardan kaçınılması gerektiği - tam kadrolu mahkemenin verdiği ara emri kararını tek yargıcın diğer yargıcın mazeretli yokluğunda tadil etmemesi
Mahkeme: Yargıtay/hukuk
Karar Tarihi: 06.04.2021

-D. 10/2021 Birleştirilmiş
Yargıtay/Hukuk No: 193/2020 ve 6/2021
(Girne Dava No: 1847/2020)

YÜKSEK MAHKEME HUZURUNDA.

Mahkeme Heyeti: Tanju Öncül, Bertan Özerdağ, Peri Hakkı

Yargıta-y/Hukuk No: 193/2020
(Girne Dava No: 1847/2020)

İstinaf eden: No. 1- İsmail Zeynel Abidin, Emin Alpkaya Sokak, No. 91, Özyalçın Apartmanı, Girne
No. 2- Pulat Trading Ltd., Beşparmak Caddesi, No. 1-3-, Çatalköy - Girne
(Davalı No. 2 ve No.5)
ile

Aleyhine istinaf edilen: No.1- Bumerang Travel Club Limited., Cennet Sokak, Çatalköy - Girne
No.2- Utku Bozoğlu, Grand Pasha Otel, İskenderun Caddesi, Tar-sus Sokak, Girne
No.3- Ayla Bozoğlu, Grand Pasha Otel, İskenderun Caddesi, Tarsus Sokak, Girne
(Davacılar)
A r a s ı n d a.


İstinaf eden namına: Avukat Doğu Abidin
Aleyhine isti-naf edilen namına: Avukat Serhan Çınar ve
Avukat Gülsün Yücel adına Avukat Feral Müezzinoğlu







Yargıtay/Hukuk No: 6/2021
(Girne Dava No: 1847/2020)

İstinaf eden: Pulat Trading Limited, Beşparmak Caddesi, - No. 1-3, Çatalköy - Girne
(Davalı No. 5)

ile

Aleyhine istinaf edilen: No.1- Bumerang Travel Club Limited, Cennet Sokak, Çatalköy - Girne
No.2- Utku Bozoğlu, Grand Pasha Otel, İskenderun -Caddesi, Tarsus Sokak, Girne
No.3- Ayla Bozoğlu, Grand Pasha Otel, İskenderun Caddesi, Tarsus Sokak, Girne
(Davacılar)
A r a s ı n d a.


İstinaf eden namına: Avukat Doğu Abidin
A-leyhine istinaf edilen namına: Avukat Serhan Çınar ve
Avukat Gülsün Yücel adına Avukat Feral Müezzinoğlu

Girne Kaza Mahkemesi Başkanı Melek Esendağlı ve Yargıç Jale D. Ergüden'in, 1847/2020 sayılı davada, 11.12.2020 tarihinde verdiği ve Yargıç Jale D. -Ergüden'in, 1847/2020 sayılı davada, 22.12.2020 tarihinde verdiği kararlara karşı, Davalılar tarafından yapılan istinaflardır.

------------



K A R A R

Tanju Öncül: Bu istinafta, Mahkemenin kararını, Sayın Yargıç Bertan Özerdağ okuyacaktır.

Bertan- Özerdağ: Bu istinafta, İstinaf Eden/Davalı No.2 ve No.5 kararda bundan böyle sadece Davalılar ve Aleyhine İstinaf Edilen/Davacılar ise, sadece Davacılar olarak anılacaktır.

OLGULAR

Her iki istinaf konsolide edilip birlikte dinlendi. Her iki istinafta d-a olgular çok benzer olduğundan mesele ile olguları şöyle özetledik;

Davacı No.1 kayıtlı bir limited şirket olup Girne'de kain Cratos Otel adıyla faaliyet gösteren Otelin mal sahibidir. Davacı No.1, Vakıflar İdaresinden uzun vadeli kira sözleşmesi ile ara-zi kiralayarak üzerinde Cratos Oteli inşa etmiştir.

Davacı No.2 ve No.3, Davacı No.1 şirkette her biri %45 oranında hisse sahibi olan kişilerdir. Kemal Bozoğlu ilgili şirketin direktörüdür. Davacı No.2 ve No.3 ise Kemal Bozoğlu'nun anne ve babası olan -kişilerdir.

Davalı No.1 Murat Bozoğlu, Kemal Bozoğlu'nun kardeşi, Davacı No.2 ve No.3'ün ise diğer oğullarıdır. Davalı No.2 mezkûr şirkette % 9 oranında hisseye sahiptir. Davalı No.3 Davalı No.1'in eşidir. Davalı No.4, No.5, No.6, No.7, No.8, No.9, No.1-0 ve No.11 tüzel kişiliği haiz kayıtlı limited şirketlerdir.

Davacı No.1 ile Davalı No.5 arasında akdolunan 29.10.2020 tarihli Alt Kira Sözleşmesinin, şirket hisselerinin ve Otel içerisindeki envanterin satış ve devri hususunda yapılan anlaşmanın ve bu -hususlarda alınan şirket kararlarının geçersiz ve gayrı yasal olduğunu ileri süren Davacılar istinafa konu davayı dosyaladılar.

Davacılar, bu dava altında 7.12.2020 tarihinde sair talepler yanında kendilerinin Cratos Otele girmelerine müdahale edilmemes-ine dair men edici emir talebi içeren tek taraflı istidayı dosyaladı. Davacılar istidaya ekli yemin varakasında, Davalı No.5'in geçersiz ve hukuka aykırı olduğunu iddia ettikleri 29.10.2020 tarihli Alt Kira Sözleşmesi tahtında Cratos Otelin kirasında olduğ-unu gerekçe göstererek Davacıların Otele girişlerini engellediğini ileri sürdü.

Alt Mahkeme 7.12.2020 tarihli tek taraflı istidayı 8.12.2020 tarihinde ele alarak istidada yapılan talepler ışığında tek taraflı ve geçici emirler verdi. Alt Mahkeme, 7.1-2.2020 tarihli istidanın ve 8.12.2020 tarihli emrin Davalılara tebliği amacıyla istidayı returnable olarak 11.12.2020 tarihine tayin etti.

İstida ve emrin Davalılara tebliği üzerine ilgili tarihte Alt Mahkemede hazır olan Davalılar adına avukat, istiday-a itiraz dosyalacaklarını ancak 8.12.2020 tarihinde verilen emirde yer alan "Davacı No.1'in işletmesinde bulunan Cratos Otelin" kısmın hatalı olduğunu ileri sürdü.

Bu talep Alt Mahkeme tarafından uygun görülmeyerek tebliğlerin tamamlanması için istida -17.12.2020 tarihine tayin edildi ve geçici emrin o tarihe kadar ayni koşullarda yürürlükte kalmasına emir verildi.

Davalılar Alt Mahkemenin vermiş olduğu emre karşı huzuru-muzdaki 193/2020 sayılı istinafı dosyaladı.

Bu esnada Davalılar 15.12.2020 ta-rihinde tek taraflı bir istida dosyaladı. Davalıların dosyaladıkları istidaya ekledikleri emarelerin bir kısmına göre;

Davalı No.5 Çatalköy Belediyesinden casino işletmek amacıyla 4.12.2020 tarihinden 15.12.2021 tarihine kadar geçerli izin aldı. (Ek 3 Ma-vi 42-43)
KKTC elektrik Kurumu faturalarına göre Cratos Otel'in elektrik sayacı Davalı No.5 adındadır. (Ek 4 Mavi 44)
Davalı No.5 Devlet Emlak ve Malzeme Dairesinden 2.12.2020 tarihinde 1.1.2021 - 31.12.2021 tarihleri için geçerli olacak şans oyunları i-şletmecilik ruhsatı almak için gerekli imtiyaz teminat bedelini ödemişti. (Ek 6-7-8 Mavi 48-49-50)

Davalıların Alt Mahkemede 22.12.2020 tarihli celsede 8.12.2020 tarihli emrin değiştirilmesi hususunda sözlü bir müracaatta bulunması üzerine Alt Mahkeme b-u talebi, emrin iki yargıç tarafından verildiği, diğer yargıcın mazareti olduğundan mahkemede hazır olmadığı ve bunun yanında Davalılar şahadet dinletmeden emrin değiştirilmesinin uygun olmadığı gerekçeleri ile reddetti. Davalılar Alt Mahkemenin 22.12.2020- tarihli bu kararından 6/2021 sayılı istinafı dosyaladılar.


İSTİNAF SEBEPLERİ

193/2020 sayılı istinaftaki istinaf sebeplerini aynen kararımıza aktarmayı uygun gördük;

İstinaf sebepleri:

1. Girne Kaza Mahkemesi 1847/2020 sayılı Davada İsmail Zeynela-bidin ve Murat Bozoğlu aleyhine verdiği "Davalı/Müstedialeyh No.1 ve No.2 tarafından Davacı/Müstedi No.1 Direktörü Kemal Bozoğlu, Davacı Müstedi No.2 ve No.3'ün Davacı No.1 Şirketin işletmesinde bulunan Cratos Otel'e girmesine müdahale edilmemesine emir" v-ermiş olmasına rağmen Girne Kaza Mahkemesi 11.12.2020 tarihli oturumunda "bu verdiğim emir ile murad ettiğim Kemal Bozoğlu ile birlikte adamları ve/veya çalışanları ile Cratos Otele girmesine ve oteli işletmelerine müdahale edilmemesi yönünde olduğunu" bel-irterek ve ayni şekilde Polis Mensuplarına da bu şekilde direktifte bulunmak suretiyle yargı yetkisini aştı ve/veya yetkilerini kötüye kullandı.

2. Girne Kaza Mahkemesi 1847/2020 sayılı davada İsmail Zeynelabidin ve Murat Bozoğlu aleyhine verdiği "Davalı/-Müstedialeyh No.1 ve No.2 tarafından Davacı/Müstedi No.1 Direktörü Kemal Bozoğlu, Davacı Müstedi No.2 ve No.3'ün Davacı No.1 Şirketin işletmesinde bulunan Cratos Otel'e girmesine müdahale edilmemesine emir" vermekle hatalar işledi. Çünkü herhangi bir talep- olmaksızın Cratos Otelin Bumerang Travel Club Limited'in işletmesinde bulunduğunu verdiği emirde belirtmekle yargı yetkisini aştı ve/veya yetkilerini kötüye kullandı.

3. Girne Kaza Mahkemesinin verdiği emrin "Davalı/Müstedilaeyh No.1 ve No.2 tarafından D-avacı/Müstedi No.1 Direktörü Kemal Bozoğlu, Davacı Müstedi No.2 ve No.3'ün Davacı No.1 Şirketin işletmesinde bulunan Cratos Otel'e girmesine müdahale edilmemesine emir" kısmı yukarıdaki gerekçeler ile hatalı olduğundan iptal edilmesi gerekir.

4. Girne Kaz-a Mahkemesinin verdiği emrin "Davalı/Müstedialeyh No.1 ve No.2 tarafından Davacı/Müstedi No.1 Direktörü Kemal Bozoğlu, Davacı Müstedi No.2 ve No.3'ün Davacı No.1 şirketin işletmesinde bulunan Cratos Otel'e girmesine müdahale edilmemesine emir" vermiş olmas-ına rağmen Girne Kaza Mahkemesi 11.12.2020 tarihli oturumunda "bu verdiğim emir ile murad ettiğim Kemal Bozoğlu ile birlikte adamları ve/veya çalışanları ile Cratos otele girmesine ve oteli işletmelerine müdahale edilmemesi yönünde olduğunu" belirtmek sure-tiyle yazılı Emir ile çelişkiye düştününden ve yazılı Emrini sözlü olarak yasadışı bir şekilde değiştirmek istediğinden Alt Mahkemenin yorum yaptığı kısmının iptal edilmesi gerekir.

5. Alt Mahkeme huzurundaki şahadet ve emareler ışığında ve tüm yukarıda -belirtilenler ışığında İstinafa konu emir ve yorumu ve/veya direktifi yapmakla hatalar işledi."

Yargıtay/Hukuk 6/2021 sayılı istinaftaki tek başlık altındaki istinaf sebebini ise aşağıdaki şekilde özetledik;

Muhterem Alt Mahkeme 22.12.2020 tarihli celse-de 9/1976 sayılı Mahkemeler Yasasının 41(2).maddesi tahtında yapılan sözlü müracaat üzerine 8.12.2020 tarihli emri değiştirmemekle hata etti.

TARAFLARIN İDDİA VE ARGÜMANLARI

Davalılar Avukatının konsolide edilerek dinlenen istinaflardaki hitabını aşağ-ıdaki şekilde özetledik;

Alt Mahkeme 11.12.2020 tarihine tayinli bulunan istidayı 8.12.2020 tarihinde ele alarak tek taraflı istinafa konu ara emirlerini verdi.

Alt Mahkeme 7.12.2020 tarihli istida uyarınca talep edilmeyen yönde emirler vermekle hata -etti. Şöyle ki, 7.12.2020 tarihli tek taraflı istidada Davacıların kira ve tasarruflarında olduğu Otele girmekte serbest olmaları yönünde bir emir talep edilmiş olmasına karşın Alt Mahkeme Davacıların Davacı No.1'in işletmesinde bulunan Cratos Otel'e girme-kte serbest olmalarına yönelik emir vermekle hata etti.

Alt Mahkeme Cratos Otelin kimin tarafından işletilmekte olduğu ihtilaf konusu olmasına karşın bu konuda tek taraflı olarak, "Davacı No.1'in işletmekte olduğuna" yönelik bir emir vermekle davayı nih-ayetlendirici yönde bulguya varıp bu yönde emir vermekle hatalı davrandı.

Alt Mahkeme keza 11.12.2020 tarihli celsede, "bu verdiğim emir ile murad ettiğim Kemal Bozoğlu ile birlikte adamları ve/veya çalışanları ile Cratos Otele girmesine ve oteli işlet-melerine müdahale edilmemesi yönünde olduğunu" ifadesini kullanmakla 8.12.2020 tarihli emirle çelişkili beyanda bulundu ve yetkilerini aşan bir emir verdi.

Sonuç itibarıyla Alt Mahkeme 8.12.2020 tarihinde vermiş olduğu emrin Davacı No.1'in işletmekte o-lduğu Cratos Otel'e girmekten men edilmemesine ilişkin kısmını iptal etmemekle ve/veya Davalıların 22.12.2020 tarihli sözlü müracaatları üzerine değiştirmemekle hata yaptı. Bu nedenle, istinafın kabul edilerek mezkûr emrin iptal edilmesi veya değiştirilmes-i talep edilir.

Davacılar Avukatının istinaftaki hitabında yaptığı beyanları ise özetle şöyle idi;

Tek taraflı ara emri başvurusu altında Alt Mahkemeye sunulan şahadet ve belgelerden tasarruf ve işletme hakkının Davacılarda olduğu ortaya konmuştur. Ya-sal durum tahtında Otelin mülkiyet sahibi olan Davacı No.1'in Otel ve casino işletme hakkını elinde bulunduran taraf olduğu veya olması gerektiği ve bu hakkın başka kişi veya kişilere devredilemeyeceği, bu devrin veya kira sözleşmesinin yasal olmadığı bir -gerçektir. Davalıların Cratos Otel'deki tüm işlem ve hakları yasal olmayıp edindikleri hak ve statüleri de gayrı yasaldır. Aile fertleri arasında yapılan sözleşme ve işlemler yasal olmadığından bu davada dava sebebi yapılmıştır ve Davalılar bu yasal olmaya-n işlemlerden hak elde edemezler.

Davacılar ara emri başvurularında Cratos Otel'in yasal işletmecileri olduğunu beyan ve iddia ederek bu konuda gerekli şahadet ve belgeleri Alt Mahkemeye sundular. Alt Mahkemenin bu şahadete dayanarak vermiş olduğu emir -hatalı değildir. Ayrıca istidada bu hususta talep bulunmakta olup her halükârda muhterem mahkemenin adil ve uygun gördüğü emirleri verme yetkisi bulunmaktaydı.

193/2020 sayılı istinafın ihbarnamesindeki 1. ve 4. istinaf sebeplerinde belirtilen Alt Mahk-emenin, "bu verdiğim emir ile murad ettiğim Kemal Bozoğlu ile birlikte adamları ve/veya çalışanları ile Cratos Otele girmesine ve oteli işletmelerine müdahale edilmemesi yönünde olduğunu" yönündeki beyan veya emri dosya zabıtlarında yer almamaktadır. Bu ne-denle, bu istinaf sebeplerinin dikkate alınmaması gerekir.

Sonuç itibarıyla her iki istinafın reddi talep olunur.

İNCELEME

Yargıtay/Hukuk 193/2020 sayılı istinafta yer alan ve istinaf sebepleri başlığı altında sıraladığımız 5 istinaf sebebini ik-i bölümde incelemeyi uygun gördük. İstinaf ihbarnamesinde yer alan 2. ve 3.istinaf sebepleri birbirleri ile bağlantılı olduğundan, bu hususta genel istinaf gerekçesi içeren 5.istinaf sebebi ile birlikte incelenecektir. Bu bağlamda 2., 3. ve 5.istinaf sebep-leri birlikte tek başlık altında, yine birbiriyle bağlantılı olan 1. ve 4.istinaf sebepleri ise ayrı bir başlık altında incelenecektir.

I. 1. ve 4. İstinaf Sebeplerinin İncelenmesi
"1. Girne Kaza Mahkemesi 1847/2020 sayılı Davada İsmail Zeynelabidin ve -Murat Bozoğlu aleyhine verdiği "Davalı/Müstedialeyh No.1 ve No.2 tarafından Davacı/Müstedi No.1 Direktörü Kemal Bozoğlu, Davacı Müstedi No.2 ve No.3'ün Davacı No.1 Şirketin işletmesinde bulunan Cratos Otel'e girmesine müdahale edilmemesine emir" vermiş olm-asına rağmen Girne Kaza Mahkemesi 11.12.2020 tarihli oturumunda "bu verdiğim emir ile murad ettiğim Kemal Bozoğlu ile birlikte adamları ve/veya çalışanları ile Cratos Otele girmesine ve oteli işletmelerine müdahale edilmemesi yönünde olduğunu" belirterek v-e ayni şekilde Polis Mensuplarına da bu şekilde direktifte bulunmak suretiyle yargı yetkisini aştı ve/veya yetkilerini kötüye kullandı.

4. Girne Kaza Mahkemesinin verdiği emrin "Davalı/Müstedialeyh No.1 ve No.2 tarafından Davacı/Müstedi No.1 Direktörü Kem-al Bozoğlu, Davacı Müstedi No.2 ve No.3'ün Davacı No.1 şirketin işletmesinde bulunan Cratos Otel'e girmesine müdahale edilmemesine emir" vermiş olmasına rağmen Girne Kaza Mahkemesi 11.12.2020 tarihli oturumunda "bu verdiğim emir ile murad ettiğim Kemal Boz-oğlu ile birlikte adamları ve/veya çalışanları ile Cratos otele girmesine ve oteli işletmelerine müdahale edilmemesi yönünde olduğunu" belirtmek suretiyle yazılı Emir ile çelişkiye düştüğünden ve yazılı Emrini sözlü olarak yasadışı bir şekilde değiştirmek -istediğinden Alt Mahkemenin yorum yaptığı kısmının iptal edilmesi gerekir."

Yukarıda aynen yer verdiğimiz Davalıların 1. ve 4.istinaf sebeplerinde belirttiği, Alt Mahkeme tarafından 11.12.2020 tarihli celsede yapılan beyanlara değinmek isteriz.
Davalılar- bu istinaf sebepleri altında, Alt Mahkemenin 11.12.2020 tarihli celsede, "bu verdiğim emir ile murad ettiğim Kemal Bozoğlu ile birlikte adamları ve/veya çalışanları ile Cratos Otele girmesine ve oteli işletmelerine müdahale edilmemesi yönünde olduğunu" şe-klinde bir beyanda bulunduğunu iddia ederek bu beyanın 8.12.2020 tarihli emirle çeliştiğini ve bu yönde beyan ve emir vermekle Alt Mahkemenin yasal yetkilerini aştığını ileri sürmektedir.

Buna karşın, Davacılar Avukatının istinaftaki hitabında ileri sür-düğü üzere dosya zabıtlarında Alt Mahkemenin 11.12.2020 tarihli celsede bu yönde bir beyanı olduğu görülmemektedir. Dosya zabıtlarında yer almayan bir beyanın istinaf konusu yapılmasının söz konusu olamayacağı gerçeği karşısında istinaf sebepleri arasında -yer alan 1. ve 4.istinaf sebeplerinin reddi gereklidir ve reddedilir.

Bu aşamadan sonra Davalıların istinaf ihbarnamesindeki 2 ve 3.istinaf sebepleri ve genel istinaf sebebi içeren 5.istinaf sebebi incelenecektir.

II. 2., 3. ve 5.İstinaf Sebeplerinin -İncelenmesi
"2. Girne Kaza Mahkemesi 1847/2020 sayılı davada İsmail Zeynelabidin ve Murat Bozoğlu aleyhine verdiği "Davalı/Müstedialeyh No.1 ve No.2 tarafından Davacı/Müstedi No.1 Direktörü Kemal Bozoğlu, Davacı Müstedi No.2 ve No.3'ün Davacı No.1 Şirketin- işletmesinde bulunan Cratos Otel'e girmesine müdahale edilmemesine emir" vermekle hatalar işledi. Çünkü herhangi bir talep olmaksızın Cratos Otelin Bumerang Travel Club Limited'in işletmesinde bulunduğunu verdiği emirde belirtmekle yargı yetkisini aştı ve-/veya yetkilerini kötüye kullandı.

3. Girne Kaza Mahkemesinin verdiği emrin "Davalı/Müstedilaeyh No.1 ve No.2 tarafından Davacı/Müstedi No.1 Direktörü Kemal Bozoğlu, Davacı Müstedi No.2 ve No.3'ün Davacı No.1 Şirketin işletmesinde bulunan Cratos Otel'e gi-rmesine müdahale edilmemesine emir" kısmı yukarıdaki gerekçeler ile hatalı olduğundan iptal edilmesi gerekir.

5. Alt Mahkeme huzurundaki şahadet ve emareler ışığında ve tüm yukarıda belirtilenler ışığında İstinafa konu emir ve yorumu ve/veya direktifi yap-makla hatalar işledi."

Davalılar Alt Mahkemenin 8.12.2020 tarihinde verdiği emrin "Davacı No.1'in işletmekte olduğu Cratos Otel" kısmı hatalı olduğundan Alt Mahkemenin bu yönde emir vermekle hata ettiğini ileri sürmektedirler.

Davalılar Avukatının is-tinaftaki hitabında ileri sürdüğü, Alt Mahkemenin 9/1976 sayılı Mahkemeler Yasası'nın 41.maddesinin (1).fıkrası altındaki kriterlere aykırı olarak tek taraflı geçici bir emir vermekle hata ettiği iddiasına yönelik olarak istinaf ihbarnamesinde herhangi bi-r istinaf gerekçesi bulunmamaktadır. Buna bağlı olarak, Alt Mahkemenin kararını 9/1976 sayılı Mahkemeler Yasası'nın 41.maddesinin (1).fıkrasında belirtilen kriterlere uygun olarak verip vermediği açısından inceleyecek değiliz.

Dolayısıyla bu istinaf baş-lığının inceleme konusu, Alt Mahkemenin istida ile talep edilmeyen bir emrin verilip verilmediği ve esas davada ihtilaflı olan bir hususun geçici emirle neticelendirilip neticelendirilmediğiyle sınırlı olacaktır.

Davalıların herhangi bir talep olmaksız-ın veya hatalı olarak Alt Mahkeme tarafından verildiğini ileri sürdükleri 8.12.2020 tarihli emrin ilgili kısmı aynen şöyleydi;

"Yine Bu Mahkeme Davalı/M/Aleyh No.1 ve/veya No.2 tarafından Davacı/Müstedi No.1 direktörü Kemal Bozoğlu, Davacı Müstedi No.2 ve- No.3'ün Davacı No. 1 şirketin işletmesinde bulunan Cratos Otel'e girmesine müdahale edilmemesine emir verir."

Alt Mahkemenin 8.12.2020 tarihli emrinin bu kısmı, 7.12.2020 tarihli istidanın talep kısmında yer alan C paragrafına istinad etmektedir. Bu pa-ragraf aynen şöyledir;

"C. Davalılar 1 ve/veya 2'nin ve/veya ajanlarının ve/veya müstahdemlerinin ve/veya hizmetkarlarının herhangi bir şekilde davacı no 2 ve/veya 3'ün ve/veya davacı no 1 direktörü Kemal Bozoğlu'nun Cratos Otel'e girmesine müdahale etm-emeleri hususunda bir emir;"

Davalılar, Alt Mahkemenin 8.12.2020 tarihinde verdiği ve 11.12.2020 tarihli emri ile de süresini uzattığı istinaf konusu emrin yukarıda alıntıladığımız kısmında yer alan, "Davacı No. 1 şirketin işletmesinde bulunan" ifadelerin-e konu, Cratos Otel'in işletme unsurunun taraflar arasında ihtilaflı olduğu ve istidada bu yönde bir talep olmadığı gerekçesi ile emirden çıkartılması veya iptal edilmesini talep etmektedirler.

Birçok kararda belirtildiği gibi, tek taraflı olarak yap-ılan ve geçici emir talebi içeren başvurularda ciddi bir dava sebebi olup olmadığı veya davacının ilk nazarda haklı olduğuna dair belirtiler bulunup bulunmadığı unsurlarını belirlerken mahkemeler davayı neticelendirecek nitelikte ve davanın esasını etkiley-ecek konularda bulgu yapmaktan ve emirler vermekten kaçınmalıdır.

Mahkeme huzurunda yapılan geçici ara emri talepleri ile ilgili dikkat edilmesi gerekli bir diğer husus, taraflar arasındaki ihtilaf dinlenip bir neticeye vardırılıncaya kadar mevcut durumd-aki statükonun olabildiğince korunmasının geçici emirle sağlanmasıdır. (Bkz. Yargıtay/Hukuk 174/2018 D.44/2018)

Mahkeme, tek taraflı ara emri başvurusu esnasındaki mevcut statükonun korunmasını amaçlamalı, mevcut statükonun verilen emrin karşı tarafa te-bliğ edilmesine kadar geçecek sürede bozulmasına ve geçici ara emri ile statükonun bir taraf lehine diğer taraf aleyhine olacak şekilde değiştirilmesine olanak tanımamalıdır.

Yargıtay/Hukuk 71/1989 D.17/1990 sayılı kararda bu prensip şöyle ifade edilme-ktedir;

"Bir ara emrinin amacı, davacının ileride haklı bulunması halinde, telafisi mümkün olmayacak bir zarara uğramaktan korunmasıdır. Fakat davacının bu korumaya olan ihtiyacının davalının haklarını kullanmaktan men edilmesi neticesi düçar olacağı za-rarın davacının sağladığı teminat ile yeterli derecede tazmin edilememesinden ötürü korunmaya olan ihtiyacına karşı ölçülüp tartılması gerekir. Mahkemenin bunu ölçüp tartması ve neyin uygun olduğuna karar vermesi gerekir."

Yukarıda olgular kısmında yer v-erdiğimiz olgulardan da görülebileceği gibi Davalı No.5 Şirketin Cratos Otel'le ilgili yetkili belediyeden işletme izni aldığı, Devlet Emlak ve Malzeme Dairesine casino işletme ruhsatı harcı ödediği ve ihtilaflı olsa da Davacı No.1 Şirket ile bir Alt Kira -Sözleşmesi akdeylediği görülmektedir. Alt Kira sözleşmesinin yasal veya geçerli olup olmadığı istinaf duruşması esnasında da tartışma konusu yapılmış olmakla birlikte bu konu esas dava incelenirken nihai karara bağlanması gereken bir konudur. Dolayısıyla, -bu aşamada bu sözleşmenin geçerliliği konusunda daha fazla birşey söylemeyi uygun görmeyiz.

Ancak Davacı No.1'in Cratos Otel'deki mülkiyet hakkını elinde bulunduran sıfatıyla, sadece işletme sahibinin casino işletme hakkının sahibi olabileceğine dair yas-al iddiası karşısında Davalı No.5'in işletme izni ile işletme ruhsat bedelini ödemiş olması ve Davacı No.1 ile imzaladığı Alt Kira Sözleşmesinin bu meseledeki ihtilafın temeli olduğunu, bu olgusal durumun, ilgili yerdeki işletme hakkının taraflar açısından- ihtilaflı olduğunu ortaya koyduğunu bize göstermektedir.

Durum bu olmasına rağmen Alt Mahkeme, 8.12.2020 tarihli geçici emrinde, "Davacı No.1'in işletmesinde bulunan Cratos Otel" ifadesini içeren bir emir verdi.

Bu nedenle Alt Mahkeme, tek taraflı is-tida altında, davada ihtilaf konusu olan bir konuda tek taraflı, karşı tarafı dinlemeden ve karşı tarafa söz hakkı dahi vermeden ve henüz davanın esasını dinlemeden bu yönde bir emir vermekle hatalı davranmıştır.

Diğer taraftan yukarıda aynen yer verdiği-miz istidanın C paragrafındaki talep ve bu talebe karşılık verilen emir birlikte dikkate alındığında Alt Mahkeme, işletme konusunun ihtilaflı olmasının yanında bu konu istidada talep konusu yapılmadığından bu yönde emir vermekle de hatalı davranmıştır. -

Daha önce de belirttiğimiz üzere, davada ihtilaf konusu olan hususlarla ilgili mahkemenin istida altında vereceği geçici emirler ile davayı neticelendirecek sonuçlar yaratmaktan kaçınmaları gerektiğini yineleriz.

Bu sonuca göre Alt Mahkemenin 8.12.202-0 tarihli geçici emrinin, "Yine Bu Mahkeme Davalı/M/Aleyh No.1 ve/veya No.2 tarafından Davacı No.1 direktörü Kemal Bozoğlu, Davacı Müstedi No.2 ve No.3'ün Davacı No. 1 şirketin işletmesinde bulunan Cratos Otel'e girmesine müdahale edilmemesine emir verir."- kısmında yer alan "Davacı No.1 şirketin işletmesinde bulunan" ifadesinin iptal edilmesi ve emirden çıkartılması gerekir.

Yapmış olduğumuz inceleme sonucunda 8.12.2020 tarihli emrin hatalı olduğuna yönelik 5.istinaf sebebi altında 8.12.2020 tarihli emri-n ilk paragrafında yer alan, "Davacı/Müstedi No.1 şirketin işletmesinde bulunan" kısmın iptal edilerek emirden çıkartılması gerekmektedir.

Belirtilenlerle Davalılar 193/2020 sayılı istinaflarında kısmen başarılı olur ve 8.12.2020 tarihli geçici emrin 2.-paragrafında yer alan; "Yine Bu Mahkeme Davalı/M/Aleyh No.1 ve/veya No.2 tarafından Davacı No.1 direktörü Kemal Bozoğlu, Davacı Müstedi No.2 ve No.3'ün Davacı No. 1 şirketin işletmesinde bulunan Cratos Otel'e girmesine müdahale edilmemesine emir verir." kı-smındaki "Davacı No. 1 şirketin işletmesinde bulunan" ifadeleri iptal edilir. Buna ilaveten, 8.12.2020 tarihli emrin 1.paragrafında yer alan; "Davacı/Müstedi No.1 şirketin işletmesinde bulunan" ifadelerinin de iptal edilmesine emir verilir.

Bu aşamada 6-/2021 sayılı istinaf incelenir;

Muhterem Alt Mahkeme, 22.12.2020 tarihli celsede 9/1976 sayılı Mahkemeler Yasasının 41(2).maddesi tahtında yapılan sözlü müracaat üzerine 8.12.2020 tarihli emri değiştirmemekle hata etti.

Davalılar 22.12.2020 tarihli ce-lsede Alt Mahkemeden, 8.12.2020 tarihli emirde yer alan Davacıların işletmesinde bulunan Cratos Otel kısmının iptal edilerek emrin değiştirilmesini ve tadil edilmesini talep ettiler.

Davalıların Alt Mahkemeye yaptıkları istinafa konu başvuruları 9/1976 s-ayılı Mahkemeler Yasası'nın 41.maddesinin (2).fıkrasına istinad etmektedir. Yasanın 41.maddesinin (2).fıkrası aynen şöyledir;

41.(1)................
(2)Bu maddenin (1)'inci fıkrası uyarınca verilen geçici bir emir, mahkemenin haklı gördüğü kayıt ve koş-ullara bağlı olarak verilebilir ve mahkeme herhangi bir zaman, gösterilen makul sebebe dayanarak, böyle bir emri iptal edebilir veya değiştirebilir.
(3)..............

Görülebileceği üzere 9/1976 sayılı Mahkemeler Yasası'nın 41(2) maddesi uyarınca mahk-emenin tek taraflı olarak verdiği geçici bir emri tekrar gözden geçirme ve gerekirse yürürlükten kaldırma yetkisi bulunmaktadır. Mahkeme böyle bir yetkiyi keyfi olarak değil, adli olarak kullanmak zorunda olup, geçici ara emrini yürürlükten kaldırırken, do-ğru ve objektif kriterlerle hareket etmesi gerekir. (Bkz. Yargıtay/Hukuk 54/2015-D.30/2015)

Alt Mahkeme bu hususta tarafları dinledikten sonra 22.12.2020 tarihli aşağıdaki emri verdi;

"Davalı müstedialeyh numara 5 Avukatı tarafından yapılan müracaat değ-erlendirildi. Davalı müstedialeyh numara 5 Avukatının da izah ettiği gibi Mahkemeler Yasasının 41 maddesinin 2.bendi tahtında mahkemenin tek taraflı olarak vermiş olduğu bir emri tadil etme veya koşullarını değiştirme yetkisi bulunmakla beraber bunun çizgi-leri ve bunun çerçevesi Yargıtay/Hukuk 54/2015 dağıtım 30/2015 Erdoğan Erbildim Vs. Vodafone davasında belirtilmiştir. Buna göre mahkemenin tek taraflı olarak vermiş olduğu bir emri, ilk emrin verilmiş olduğu şahadet mahkeme huzurunda mevcut şekilde dururk-en, şahadet dinlemeden veya karşı tarafa da bununla ilgili istintak hakkı sunmadan tadil etmesi veya değiştirmesi mümkün değildir. Her halükarda belirtmek isterim ki daha önce de oturumun başında belirttiğim üzere işbu istidaya konu 08.12.2020 tarihli tek -taraflı emir başkanım Melek Esendağlı ile oturum yapmış olduğum ve birlikte karar vermiş olduğumuz bir oturumdan neşet eden bir emir olduğundan ve Başkan Melek Esendağlı bugün itibarıyla Covid-19 temaslısı olması nedeniyle izolasyonda olduğundan, her halük-arda bu emri tek başıma da tadil etmem mümkün değildir. Dağıtım 30/2015'de belirtilen prensipleri huzurumdaki meseleye uyguladığımda bu müracaat, davalı no.5 avukatının bu emrin değiştirilmesine ilişkin herhangi bir şahadet sunmamış olması nedeniyle bu aşa-mada uygun bulunmaz. Bu nedenle davalı müstedialeyh numara 5 avukatının yapmış olduğu müracaatı reddederim."

Alt Mahkemenin 22.12.2020 tarihli celsede verdiği karardan görüleceği üzere, iki yargıç tarafından verilen 8.12.2020 tarihli emrin iki yargıç-tan birinin izinli olmasına karşın Davalılarca tek yargıç tarafından değiştirilmesi talep olunmuştur.

Alt Mahkemenin iki yargıç ile verilen 8.12.2020 tarihli tek taraflı geçici emri, birlikte oturum yaptığı Kaza Mahkemesi Başkanı mazeretli olduğu cihet-le 22.12.2020 tarihli celsede tek başına değiştirmeyi uygun bulmayarak Davalıların sözlü talebini reddetmesinde herhangi bir hata bulunmamaktadır.

Bu sonuç ışığında meselenin 9/1976 Mahkemeler Yasasının 41.maddesinin (2).fıkrası kapsamında incelenmesine- gerek kalmamıştır.

Sonuç itibarıyla Davalılar 6/2021 sayılı istinaflarında başarılı olamadıklarından istinaf reddedilir.

NETİCE

Netice itibarıyla aşağıdaki şekilde emir verilir;

193/2020 sayılı istinaf

Davalılar 2., 3. ve 5.istinaf sebeplerin-de başarılı olduklarından,
Alt Mahkeme huzurunda bulunan 1847/2020 sayılı dosyadaki 8.12.2020 tarihli geçici emirde yer alan, "Davacı No. 1 şirketin işletmesinde bulunan" ifadesi iptal edilerek "Yine Bu Mahkeme Davalı/M/Aleyh No.1 ve/veya No.2 tarafından -Davacı No.1 direktörü Kemal Bozoğlu, Davacı Müstedi No.2 ve No.3'ün Cratos Otel'e girmesine müdahale edilmemesine emir verir." olarak tadil edilmesine emir verilir.
8.12.2020 tarihli emrin 1.paragrafında yer alan; "Davacı/Müstedi No.1 şirketin işletmesind-e bulunan" ifadesinin iptal edilmesine emir verilir
1. ve 4. istinaf sebepleri başarılı olunamadığından ret ve iptal edilir.
İstinaf masrafları ile ilgili emir verilmez.

6/2021 sayılı istinaf
Başarılı olamadığından reddedilir.
Masraflarla ilgili emir v-erilmez.

İstida ve emrin kaldığı yerden dinlenmek üzere dosya Alt Mahkemeye iade edilir.






Tanju Öncül Bertan Özerdağ Peri Hakkı
Yargıç YargıçYargıç

6 Nisan, 2021











-







2



-


Full & Egal Universal Law Academy