Yargıtay Hukuk Dairesi Numara 184/2015 Dava No 43/2017 Karar Tarihi 19.10.2017
Numara: 184/2015
Dava No: 43/2017
Taraflar: Cengiz Kızıl ile Umbrella Sigorta Ltd. n/d Kıbrıs İktisat Sigorta Ltd. arasında
Konu: Sigota poliçesi - Sigorta poliçesinin kapsamı - Araç sürmeye yetkili kişiler - Veya bağlacının anlamı
Mahkeme: Yargıtay/hukuk
Karar Tarihi: 19.10.2017

-D.43/2017 Yargıtay/Hukuk : 184/2015
(Lefkoşa Dava No: 4516/2012)

YÜKSEK MAHKEME HUZURUNDA.


Mahkeme Heyeti : Ahmet Kalkan,Gülden Çiftçioğlu,Bertan Özerdağ


İstinaf eden : Ce-ngiz Kızıl, Ziyamet - İskele.
(Davacı)

ile

Aleyhine istinaf edilen : Umbrella Sigorta Ltd. n/d Kıbrıs
İktisat Sigorta Ltd., Lefkoşa.
(Davalı-)


A r a s ı n d a.


İstinaf eden namına : Avukat Hakkı Önen hazır.
Aleyhine istinaf edilen namına : Avukat Kıvanç Riza hazır.

Lefkoşa Kaza Mahkemesi Başkanı Peri Hakkı'nın, 4516/2012 sayılı davada, 16.10.2015 tarihinde verdiği karara karş-ı, Davacı tarafından yapılan istinaftır.


-----------------


K A R A R


Ahmet Kalkan :İstinaf Eden/Davacı, Lefkoşa Kaza Mahkemesinin Aleyhine İstinaf Edilen/Davalı aleyhine açtığı davayı ret ve iptal eden hükmüne karşı bu istinafı dosya-ladı.

İSTİNAF İLE İLGİLİ OLGULAR:

Davacı, kayıtlı bir sigorta şirketi olan Davalı aleyhine, 24.5.2012 tarihinde, Lefkoşa Kaza Mahkemesinde 4516/2012 sayılı davayı dosyalayarak, methaldar olduğu trafik kazasında lehine hükmedilen tazminatı ödemeyi redd-eden Davalı aleyhine:

Yargıtay/Hukuk 107/2010 sayılı davadaki hükmü ödemekle mükellef olduğuna mütedair beyan edici bir hüküm,
323,564 TL genel ve özel zarar-ziyanın ödenmesine mütedair bir hüküm ve/veya emir,
faiz ve dava masraflarını talep etti.

D-avalı, dosyaladığı Müdafaa Takririnde, aracı süren Mehmet Talay isimli kişinin Davalı tarafından ısdar edilen sigorta kapsamı dışında olduğunu, kendisinin veya adına bulunan avukatların aleyhine estoppel oluşturacak herhangi bir harekette bulunmadıklarını -iddia ederek, davanın iptalini talep etti.

Davanın duruşmasında tanık çağırmayan tarafların aşağıdaki olgular bakımından aralarında ihtilaf bulunmamaktadır.

10.8.2007 tarihinde Kumyalı-Pamuklu anayolunun 1-2 km arasında Mehmetçik köyü kavşağında, Mehm-et Talay, yönetimindeki GK 357 plakalı araç ile o esnada yolu karşıdan karşıya geçmeye çalışan bu davadaki Davacıya çarparak bir trafik kazasına sebep oldu.

Kaza sonucunda Davacı, Mehmet Talay aleyhine, Gazimağusa Kaza Mahkemesinde 1918/2008 sayılı bir d-ava açtı. Davacı, davasının kaydını müteakiben, Fasıl 333 Motorlu Araçlar Üçüncü Satış Sigorta Yasası gereğince sigortaya ihbar gönderdi.

1918/2008 sayılı davada, Davalı Mehmet Talay'ı bu davadaki Davalı Sigortanın o zaman ki avukatları temsil etti. Konu- dava önce Gazimağusa Kaza Mahkemesinde sonuçlandı. Sonra Mehmet Talay'ın kararı istinaf etmesi üzerine, dava, Yargıtay/Hukuk 107/2010 sayılı Yargıtay/Hukuk olarak istinafta görüldü ve 20.4.2012 tarihinde sonuçlandı.

Yargıtay/Hukuk 107/2010 sayılı istina-fın neticesinde, Mehmet Talay'ın bu davadaki Davacıya 323,564TL genel zarar ödenmesine hükmedildi.

Davacı Avukatı 2.5.2012 tarihinde Davalı sigortaya bir yazı yazarak, Mahkemenin hükmettiği genel zarar miktarının ödenmesini talep etti.

Davalı Avukatı D-avacıya cevaben gönderdiği 9.5.2012 tarihli yazıda, GK357 plaka No.lu aracın kayıtlı sahibinin Kadirzade Co.Ltd. olduğunu, kaza tarihinde işbu aracın Mehmet Talay'a satılmış olduğunu, bu nedenle meselenin sigorta poliçesi kapsamı davasına çekildiğini ve ka-za nedeniyle Davalı Sigortanın sorumlu tutulamayacağını bildirdi.

Emare No.1 Sigorta Poliçesine göre sigortalanan kişi Kadirzade Co.Ltd. olup, sigorta süresi 4.5.2007-3.5.2008 tarihlerini kapsamaktaydı.

Sigorta Poliçesinin "Aracı Sürmeye Yetkili Kişile-r" başlığı altında, bu davayı ilgilendiren iki paragrafı şöyledir:

Poliçe sahibi tarafından istihdam edilmesi koşulu ile
poliçe sahibinin emri veya izni ile süren herhangi bir
kişi,
Aracı sürmeye yetkili kişi veya kişiler dışında birisinin sigort-alı aracı kullanması halinde, meydana gelecek tüm hasarlardan sigorta şirketi sorumlu olmayacak ve konu hasarlar, işbu sigorta poliçesi kapsamı dışında olacaktır.

Bu meselede taraflar arasında, Mehmet Talay'ın Davalının müstahdemi olmadığı ancak Davalını-n izniyle aracı sürdüğü konusunda ihtilaf bulunmamaktadır. Kazadan 4-5 ay sonra Kadirzade Co.Ltd., aracın mülkiyetini Mehmet Talay'a devretti.

Olguları, emareleri ve hitapları değerlendiren Alt Mahkeme, çok özetle, Mehmet Talay'ın sigortalanan Kadirzade -Co.Ltd.in müstahdemi olmadığından Davalının sigorta poliçesi kapsamında sorumluluğu olmadığına, geçerli bir sigorta poliçesi bulunmadığı nedeniyle estoppel ilkelerinin uygulanamayacağına bulgu yaparak, Davacının davasını reddetti.

İSTİNAF SEBEPLERİ:

D-avacı Avukatının dosyaladığı istinaf ihbarnamesinde 7 istinaf sebebi bulunmakla birlikte, bu istinaf sebeplerini aşağıdaki tek başlık altında toplamak mümkündür. Buna göre:

Muhterem Alt Mahkeme, dava konusu poliçenin kazayı kapsamadığına ve estoppel ilkel-erinin geçerli olmadığına bulgu yaparak davayı reddetmekle hata etti.

TARAFLARIN İDDİA VE ARGÜMANLARI:

Bu istinafta taraf Avukatları, daha fazla hukuki esaslar üzerinde durarak, Mahkemeye hitap ettiler.

Davacı Avukatı özetle, sigorta poliçesinin ka-psamı ile ilgili tanımların geniş yorumlanması gerektiğini, aracı Mehmet Talay isimli kişiye Kadirzade Co.Ltd.in verdiğini, mezkur kişinin GK 357 plakalı aracı sigortalının izni ile sürdüğünü, sigorta şartlarına göre izin ile sürmenin poliçe kapsamı için y-eterli olduğunu, Üçüncü Şahıs Sigortası Yasası'nın amacına uygun olarak yorumlanması gerektiğini, mağdur olacak kişinin menfaatine yorum yapılması gerektiğini, Davacının Fasıl 333 Üçüncü Şahıs Sigorta Yasası'nın kendisine düşen yükümlülüklerini yerine geti-rdiğini, ihbar gönderdiğini, Sigortanın Avukatlar vasıtasıyla Mehmet Talay'ı temsil ettiğini, daha sonra sorumluluklarını reddetmesinin hukuken anlamı olmadığını, bu nedenle Alt Mahkemenin estoppel ilkelerinin uygulanamayacağı bulgusunun hatalı olduğunu il-eri sürerek, istinafın kabulünü talep etti.

Davalı Avukatı ise özetle: Alt Mahkemenin bulgularında hata olmadığını, sigorta poliçesinin açık olduğunu, poliçeye göre aracı müstahdemin sürmesi gerektiğini, aracın müstahdem tarafından sürülmediğinin kabul -edildiğini, bu anlamda sigorta poliçesinin şartlarına riayet edilmediğini, poliçenin Mehmet Talay'ı kapsayan bir sigorta olmadığını, estoppel konusunda ise Davacının iddialarının yersiz olduğunu, Davacının 7 gün içerisinde ihbar vermediğini, Avukatın Daval-ıyı temsil ettiğini, layihalarda sigortanın Avukatlarının sigortayı temsil etmediklerini bildirmediğini, bu nedenle mağdur olduklarının iddia edilmediğini, mahkeme huzurunda estoppelin unsurlarının olmadığını, bu nedenle istinafın reddi gerektiğini ileri s-ürmüştür.

İNCELEME:

Duruşma ile ilgili zabıtları, emareleri ve tarafların iddia ve argümanlarını inceleyip değerlendirdik.

Huzurumuzdaki istinaf bakımından karara bağlamamız gereken temel nokta, Davalının tazminat ödemesini gerektiren geçerli veya -kapsam dahilinde sigorta poliçesi olup olmadığıdır.

Huzurumuzdaki uyuşmazlığı karara bağlamak için konuyu incelemeye, Fasıl 333 Motorlu Araçlar (Üçüncü Şahıs Sigortası) Yasası'ndan başlamamız gerekmektedir.

Yasanın, motorlu taşıt aracı kullananların -3.şahıs rizikolarına karşı sigortalanmasını düzenleyen 3(1) maddesine göre, yasa kurallarına bağlı kalınması koşuluyla, hiçbir kimse herhangi bir yol üzerinde motorlu taşıt aracı kullanamaz veya herhangi başka bir kişinin motorlu taşıt aracı kullanmasına s-ebebiyet veya izin veremez, meğer ki, söz konusu aracın kulanılmasından üçüncü şahıslar aleyhine doğacak rizikolara karşı bu kimseyi veya o başka kişiyi kapsayan ve bu Yasa kurallarına uygun olarak ısdar edilmiş bulunan geçerli bir poliçe mevcut olsun.

A-ynı Yasanın "poliçelerle ilgili gerekler" başlığı ile düzenlenen 4(4) maddesi ise, sigortacı tarafından poliçeyi yaptıran kişi lehine bu Yasada "sigorta belgesi" olarak anılan saptanmış biçimde ve poliçenin bağlı olduğu koşullar ve belirlenecek başka konul-arla ilgili ayrıntılı bilgi içeren bir belge verilmedikçe ve verilinceye kadar poliçenin bu Yasa amaçları için etkili olamayacağını düzenlemektedir.

Böyle bir sigortanın kapsamı, Yasanın 4(1)(b) maddesinde belirlenmiş ve bu maddeye göre, poliçe, poliçede- belirtilen kişiyi, kişileri veya kişiler grubunu motorlu taşıtın yol üzerinde kullanılması sonucu veya nedeniyle herhangi bir kişinin ölümü veya bedensel zarara uğramasıyla ilgili olarak doğacak herhangi bir yükümlülüğe, acil tıbbi tedavi masraflarının öd-enmesiyle ilgili yükümlülüğe ve motorlu taşıt aracının bir yol üzerinde kullanılması sonucu veya nedeniyle mala yapılan zararla ilgili yükümlülüğe karşı sigorta etmelidir.

Üçüncü şahıs rizikolarına karşı sigortalanan kişiler aleyhine verilen hükümlerin si-gortacılar tarafından yerine getirilmesini düzenleyen 10. maddenin (1). fıkrasına göre, poliçe yaptıran kişi lehine 4. maddenin (4). fıkrası kuralları uyarınca bir sigorta belgesi ısdar edildikten sonra, 4(1)(b) bendi uyarınca ısdar edilen bir poliçenin ka-psaması gereken ve poliçe koşullarına göre kapsanmış bulunan herhangi bir yükümlülükle ilgili olarak poliçenin sigortaladığı herhangi bir kişi aleyhine hüküm verilirse, sigortacı, poliçeyi iptal etme veya poliçenin öngördüğü yükümlülükten kaçınma hakkına s-ahip olabilmesine veya poliçeyi iptal etmiş veya poliçenin yükümlülüklerinden kaçınmış olmasına bakılmaksızın, söz konusu hükümden yararlanma hakkı olan kişilere, yükümlülükle ilgili olarak hüküm uyarınca ödenmesi gereken herhangi bir para miktarını, masra-fları ve herhangi bir yasaya dayanarak söz konusu para miktarı veya hüküm üzerinden tahakkuk ettirilecek faiz olarak ödenmesi gereken para miktarıyla birlikte, bu madde kurallarına bağlı kalınması koşuluyla öder.

Daha fazla ayrıntıya girmeden durumu özet-leyecek olursak, bir kişinin trafikte araç kullanabilmesi veya bir kişinin araç kullanmasına izin verilebilmesi için:

Söz konusu aracın kullanılmasından üçüncü şahıslar aleyhine doğacak rizikolara karşı bu kimseyi veya başka kişiyi kapsayan yasa kurallar-ına uygun ısdar edilmiş bir poliçe olması,
Bu poliçenin bağlı olduğu koşullar ve belirlenecek başka konularla ilgili ayrıntılı bilgi içeren bir belge verilmesi, ve
Poliçelerde belirlenen kişiyi, kişileri veya kişiler grubunu Yasanın 4(1)(b) maddesine uyg-un olarak üçüncü kişilere verilecek bedensel zararlar ile mala yapılacak zararlara karşı sigorta etmesi gerekmektedir.
Bu koşullar altında meydana gelen kaza sonunda
sigortacı, istisna kurallar tahtında ödeme mükellefiyetinden muaf sayılmadıkça veya öde-mekten kaçınma şartlarına tabi olmadıkça Yasanın 10. maddesi altında Mahkemenin,
hükmünü ödemekle yükümlü olacaktır.

Huzurumuzdaki mesele bakımından kazanın olduğu tarihte GK 357 plakalı aracın sahibi olan Kadirzade Co.Ltd. isimli tüzel kişi lehine ısda-r edilmiş Emare No.1 Sigorta Poliçesi bulunmaktaydı.

Kaza sırasında aracın Mehmet Talay tarafından kullanıldığı konusunda ihtilaf yoktur.

Mehmet Talay'ın ehliyetsiz bir kişi olduğu iddia edilmediğine göre, Yasanın 4(1)(b) maddesi kapsamında Emare No.1 -Poliçede aracı sürmeye yetkili kişiler arasında olup olmadığının tespit edilmesi gerekmektedir.

Bunu tespit etmemiz için Emare No.1 Poliçede düzenlenen şartlara bakmamız gerekmektedir.

Kararımızın olgular bölümünde belirttiğimiz gibi poliçenin "aracı s-ürmeye yetkili kişiler" başlığı altında yapılan düzenlemeye göre, araç, poliçe sahibi tarafından istihdam edilmesi koşuluyla ve poliçe sahibinin emri veya izni ile aracı süren herhangi bir kişi tarafından kullanılabilecektir.

Bu meselede Mehmet Talay'ın -istihdam edilmiş kişi sıfatı taşımadığı kabul edildiğine göre, mal sahibinin izninin kapsamını belirlememiz gerekmektedir.

Poliçede yer alan aracı sürmeye yetkili kişiler başlığı altında yer alan cümleyi Türkçe'deki "veya" bağlacının gereği olarak tek cü-mle ve aynı anlamda okuyamayız.

Türkçe'de 'veya' bağlacının 1. anlamı, aynı olmakla birlikte aynı değerde tutulan iki şeyi anlatan kelimlerden ikincisinin önüne getirilen söz; 2. anlamı ise, olacağı sanılan, seçime bırakılan şeyler ikiden çok olduğunda k-ullanılan bir söz olarak tanımlanır(Bkz.TDK Sözlük).

Buna göre "veya" bağlacının sözlük anlamından hareket ettiğimizde, Emare No.1 Sigorta Poliçesine göre, aracı sürmeye yetkili kişileri "veya" bağlacından öncesi ve sonrası şeklinde ayırmak gerekmektedir.- Bu sonuca göre, aracı sürmeye yetkili kişi,

Poliçe sahibi tarafından istihdam edilmesi koşuluyla ve poliçe sahibinin emriyle; veya
izniyle süren;
herhangi bir kişidir.

Poliçedeki "İstihdam" kelimesinden, poliçedeki koşula bağlı olarak işverenin emri -ile istihdam edilenin araç sürmesinin amaçlandığı açıktır. Çünkü işveren-işçi ilişkisinde, yapılan işe uygun olarak talimat verilmesi esastır. Ancak "izin verme"de böyle bir ilişkinin varlığı gerekli değildir. Dolayısıyla poliçedeki yazılıştan sadece "isti-hdam edilene izin verilebilir" anlamını çıkarmak, izin vermenin Yasadaki düzenleniş biçimi ile poliçedeki "veya" bağlacından sonra olacağı sanılan ve seçime bırakılan amaçla bağdaşmaz.

Yasanın 3. maddesinde yer alan düzenlemeye göre, bir kişinin aracı kul-lanmasına izin vermenin yegane şartı geçerli bir poliçenin mevcudiyetidir. Bu nedenle, geçerli bir poliçe hamili mal sahibinin iradesi ile oluşan ve poliçede mal sahibine seçenek olarak verilen izin verme yetkisi, ehliyeti olan herhangi bir kişi için geçer-li olup, bu durum sadece istihdam edilme koşulu ile ilişkilendirilemez. Böyle bir sonuç, sigorta zorunluluğunun Yasa ile düzenlenen koruma amacına aykırıdır. Poliçe maddelerini, Yasanın amacına aykırı bir yorumla değerlendirmek mümkün değildir.

Bu koşull-ar altında huzurumuzdaki davanın olgularıyla benzer olgular içeren Hukuk/İstinaf 33/1977 sayılı Gülsün Yusuf ile Aksigorta A.Ş. davasında verilen kararı dikkate aldığımızda, kaza tarihinde henüz kayıtlı mal sahibi olan ve aracı sürmeye izin verme yetkisin-i haiz olan Kadirzade Co.Ltd.in GK 357 plakalı aracı kullanmasına izin verdiği Mehmet Talay'ın, Yasanın 4(1)(b) maddesine uygun olarak düzenlenen Emare No.1 Poliçede "aracı sürmeye yetkili" kişiler kapsamında olduğu ve bu anlamda Emare No.1 Poliçenin geçer-li bir poliçe olduğu anlaşılmaktadır.

Bu sonuca göre Alt Mahkemenin Mehmet Talay, Kadirzade Co.Ltd.in müstahdemi olmadığı nedeniyle, Emare No.1 Sigortanın Davalının sorumuluğunu kapsamadığı bulgusu hatalıdır.

Mevcut olguların hukuki sonucu olarak, Yasa-nın 4(1)(b) maddesi uyarınca geçerli bir sigorta poliçesi mevcut olduğundan, Yasanın 10. maddesi gereğince Davalının hüküm bedelini faizleri ile birlikte ödemesi gerekmektedir.

Davacı geçerli bir sigorta poliçesinin varlığını ispatlamış olduğundan, ayrıca- estoppel ilkelerinin oluşup oluşmadığını incelememize gerek bulunmamaktadır.

NETİCE:

Tüm yukarıdakiler ışığında istinaf kabul edilir.
Buna göre;
Alt Mahkemenin Davacının davasını ret ve iptal eden hükmünün iptaline;

Davalının Davacıya,
Yargıtay/Huk-uk 107/2010 sayılı karara bağlı olarak
Gazimağusa Dava No: 1918/2008 No.lu davada verilen 323,564 TL genel zarar-ziyan ve yasal faiz ve Dava masraflarını ödemesi için Hüküm ve Emir verilmesine;
KARAR verilir.

İstinaf masrafları, Aleyhine İstinaf E-dilen/Davalı tarafından ödenecektir.





Ahmet Kalkan Gülden Çiftçioğlu Bertan Özerdağ
Yargıç Yargıç Yargıç


19 Ekim, 2017











11






Full & Egal Universal Law Academy