Yargıtay Hukuk Dairesi Numara 155/2012 Dava No 41/2014 Karar Tarihi 29.12.2014
Numara: 155/2012
Dava No: 41/2014
Taraflar: Erboy Turizm İnşaat ve Otomasyon Sanayi Ticaret Ltd. Şti. ile Oshan Sabırlı ve Sander Kahveciler arasında
Konu: Ön itiraz - Yetki Dava sebebinin KKTC dışında doğmuş olması nedeniyle L/şa Kaza Mahkemesinin yetkili olmadığı ve Privity of Contracts ilkesine göre Davalı aleyhine dava sebebi olmadığı ön itirazları - Ön itirazların reddi. Sözleşmenin hallinde uygulanan yasa - İlke olarak sözleşmenin yapıldığı yer hukukunun ihtilafın hallinde uygulanması gereği. Rucu hakkı - Rucu hakkının ancak ödemekle mükellef olunan paranın ödenmesiyle elde edilebileceği
Mahkeme: Yargıtay/hukuk
Karar Tarihi: 29.12.2014

-D.41/2014 Yargıtay/Hukuk 155/2012
(Lefkoşa Dava No: 373/2009)

Yüksek Mahkeme Huzurunda.

Mahkeme Heyeti:Hüseyin Besimoğlu,Ahmet Kalkan,Gülden Çiftçioğlu


İstinaf eden: Erboy Turizm İnşaat ve Otomasyon Sanayi Ticaret
- Ltd. Şirketi, İzmir, Türkiye(Davacı)

-ile-

Aleyhine istinaf edilen: 1. Oshan Sabırlı, Gazimağusa
2. Sander Kahveciler, Lefkoşa
(Davalı)


A r a s ı n d a.

İstinaf eden müstedi t-arafından Avukat Mustafa B. Asena
Aleyhine istinaf edilen müstedaaleyh No.1 tarafından Avukat Özge Bengüsu
Aleyhine istinaf edilen müstedaaleyh No.2 tarafından Avukat Gözel Halim ve Avukat Batuhan Halim

Lefkoşa Kaza Mahkemesi Başkanı Emine Dizdarlı'nın- 373/2009 sayılı davada, 19.9.2012 tarihinde verdiği karara karşı Davacı tarafından yapılan istinaftır.

----------


K A R A R


Hüseyin Besimoğlu: Bu istinaf, Davacının Lefkoşa Kaza Mahkemesinde ikame etmiş olduğu 373/2009 sayılı davanın-, ön itiraz nedeniyle iptal edilmesi üzerine, Davacı tarafından yapılmıştır.

Davacı, Türkiye Cumhuriyeti Yasaları altında kurulmuş kayıtlı limited bir şirket olup, sair şeyler yanında araç kiralama işleri ile iştigal etmekte ve İzmir'de faaliyet gösterme-kte idi. 35 AK 7587 plakalı araç, 21.10.2005 tarihli 022799 numaralı kira mukavelesi ile Davacı tarafından Davalı No.1'e kiralanmış ve konu araç aynı gün Davalı No.1'e teslim edilmiştir. Davalı No.1 ise aynı gün, 35 AK 7587 plakalı aracı Davalı No.2'ye, Da-valı No.2 ise konu aracı aynı gün Gürsan Çıralı isimli kişiye teslim etmiştir.

Gürsan Çıralı, 23.10.2005 tarihinde, İzmir-Çeşme istikametinde, 35 AK 7587 plakalı araç ile seyir halinde iken, "Ovacık" dönel kavşağında bir kaza yapmış ve bu kaza sonucu ara-ç içerisinde yolcu olarak bulunan Arzu Mahrum isimli kişi almış olduğu bedensel yaralardan dolayı vefat etmiştir.

Arzu Mahrum'un, Gürsan Çıralı'nın dikkatsiz veya ihmalkârane araç kullanmasından dolayı vefat etmesi üzerine, ailesi veya yakınları ,Çeşme- Asliye Hukuk Mahkemesinde Davacı ve Gürsan Çıralı aleyhine 2005/379 sayılı davayı ikame ederek, Davacı ve Gürsan Çıralı aleyhine genel ve özel tazminat talep etmiştir. Mezkur davanın yapılan duruşmasında, Davacı ve araç sürücüsü Gürsan Çıralı aleyhine m-üştereken ve münferiden 30,000TL manevi, 105,319.42TL maddi tazminat ve 18,668TL masraf için hüküm verilmiştir.

İzmir,Çeşme Asliye Hukuk Mahkemesinin 2005/379 sayılı davasındaki hükümlü meblağları ödemiş olduğunu ileri süren Davacı, ödemiş olduğu bu mebl-ağların iadesi veya tazmini için, Lefkoşa Kaza Mahkemesinde Davalılar aleyhine istinafa konu davayı ikame etmiştir.

Davacı, Davalılar aleyhine ikame etmiş olduğu davada, Davalı No.1'in sözleşmeye aykırı davrandığını, Davalı No.2'nin de Davalı No.1 ile -sözleşme yapılırken birlikte olduklarını, birlikte kiralama talebinde bulunduklarını, aracı birlikte aldıklarını, Davalı No.2'nin de kira koşullarına uyma taahhüdünde bulunduğunu, sözleşmeye taraf olduğundan Davalı No. 1 ile müştereken sorumlu olduğunu, Da-valıların kasten ve/veya haksız ve/veya yetkisiz ve/veya kusurlu ve/veya ihmalkârane ve/veya yasaya aykırı ve/veya kanuni vecibelere ve/veya akti yükümlülüklere aykırı davrandıklarını ileri sürmüş ve Davalılar aleyhine 203,668TL zarar-ziyan, yasal faiz ve -dava masrafları için hüküm verilmesini talep etmiştir.

Davalı No.1 müdafaa layihası ile Davacının tüm
iddialarını reddetmiş ve Davalı No.1 aleyhine herhangi bir dava sebebi olmadığını, KKTC mahkemelerinin bu davayı görmeye yetkili olmadığını, 26.10.200-5 tarihli ibraname ile borç ibra edildiğinden aleyhine dava ikame edilemeyeceğini, benzer konuda İzmir'de ilamsız icra işlemi başlatıldığını, bu nedenle aleyhine başka bir dava daha ikame edilemeyeceğini ileri sürmüş ve aleyhindeki davanın iptalini talep e-tmiştir.

Davalı No.2 dosyalamış olduğu müdafaa layihası ile, sair şeyler yanında, Davalı No.2'nin 21.10.2005 tarihli Sözleşmeye taraf olmadığını, "Privity of Contracts" ilkesi ışığında sorumlu tutulamayacağını, sözleşme Türkiye'de imzalandığından ve tra-fik kazası Türkiye'de meydana geldiğinden dolayı KKTC mahkemelerinin davaya bakma yetkisinin olmadığını ileri sürmüş ve aleyhindeki davanın iptalini talep etmiştir.

Müdafaa layihalarında ileri sürülen ön itirazların öncelikle ele alınması için Davalı-lar tarafından yapılmış olan istidalar Alt Mahkeme tarafından ele alınmış ve öncelikle ön itirazların dinlenmesine karar verilmiştir.

Davalı No.1'in müdafaa layihası ile ileri sürdüğü ön itirazlar aşağıda olduğu gibidir:

1. Davalı No.1 aleyhine dava -sebebi yoktur.

2. Davacının Arzu Mahrum'un ailesine ödemiş olduğu meblağları Davalı No.1'den talep etme hakkı yoktur. Her halükarda Davalı
No.1 aleyhine İzmir 12. İcra Dairesi Müdürlüğünde 1.9.2008 tarihinde ilamsız icra dosyalandığından, aynı konuda bir-den fazla hukuki işlem başlatılamayacağı için Davalı No.1 aleyhine dava açılamaz.

3. 26.10.2005 tarihinde, Davacıya 9,500TL ödenmiş, karşılığında bir ibraname imzalatılmış, borç ibra edilmiş ve bu ibraname ile ilerideki alacaklardan da feragat edilmiştir-. Bu nedenle Davalı No.1'in dava edilmesi mümkün değildir.

Davalı No.2'in müdafaa layihası ile ileri sürdüğü ön itirazlar aşağıda olduğu gibidir:

1. Davalı No. 2, 21.10.2005 tarihli Sözleşmede taraf olmadığı için "Privity of Contracts" ilkesi uyarınca Da-valı aleyhine dava sebebi yoktur, bu nedenle aleyhindeki dava iptal edilmelidir.

2. Lefkoşa Kaza Mahkemesinin davayı görme yetkisi yoktur. Bu nedenle, Davalı No.2 aleyhine olan dava iptal edilmelidir.

Alt Mahkeme, ön itirazlarla ilgili argümanları -değerlendirdikten sonra, ön itirazlar doğrultusunda Davacının davasını iptal etmiştir.

Alt Mahkemenin bu kararı üzerine, Davacı bu istinafı dosyalamıştır.

İSTİNAF SEBEPLERİ

İstinaf Eden/Davacı, yedi başlık altında istinaf etmiş olmakla birlikte, i-stinafın duruşmasında istinaf sebeplerini bir başlık altında toplamıştır. Şöyle ki:

"Alt Mahkeme, İstinaf Eden/Davacının Davalılardan olan talebinin, Türkiye İzmir'de meydana gelen bir trafik kazası sonucu ödenmiş olan meblağların Davalılardan rücu yoluy-la talebi içerdiğini dikkate almayarak, konuyu sözleşmeler ve haksız fiiller yasaları açısından inceleyip değerlendirmekle ve Davalıların haksız fiilinden dolayı KKTC'de Davalılar aleyhine dava ikama edilemeyeceği,KKTC mahkemelerinin yetkili olmadığı, her -halükarda dava sebebi KKTC dışında doğduğundan, KKTC'de zarara uğrayan veya hakları tecavüz edilen biri olmadığı bulgusunu yapıp, Davacının davasını iptal etmekle hatalı hareket etmiştir."

İNCELEME:

İstinaf Eden/Davacının Türkiye'de kayıtlı bir limited- şirket olduğu, sair şeyler yanında araç kiralama işleri ile iştigal ettiği, 35 AK 7587 plakalı aracın 21.10.2005 tarihinde 022799 numaralı kira kontratı ile Davalı No.1'e kiralandığı, aynı gün Davalı No. 1'e teslim edildiği, yine aynı gün Davalı No.1'in b-u aracı Davalı No.2'ye teslim ettiği, Davalı No.2'nin ise konu aracı Gürsan Çıralı'nın kullanımına verdiği, konu araç Gürsan Çıralı'nın kontrol ve yönetiminde iken Gürsan Çıralı'nın 23.10.2005 tarihinde, İzmir-Çeşme istikametinde, Ovacık dönel kavşağında b-ir kaza yaptığı, bu kaza sonucu araçta yolcu olarak bulunan Arzu Mahrum isimli şahsın almış olduğu bedensel yaralar nedeniyle vefat ettiği, Arzu Mahrum'un ailesinin Davacı ve araç sürücüsü Gürsan Çıralı aleyhine, Çeşme Asliye Hukuk Mahkemesinde 2005/379 sa-yılı davayı ikame ettiği, Davalı ile Gürşan Çıralı aleyhine müştereken ve/veya münferiden 30,000TL manevi, 105,319.42TL maddi tazminat ve 18,668TL dava masrafı için hüküm verildiği ihtilaflı değildir. Bu hususları taraflar da kabul etmektedir.

İstinaf Ed-en/Davacı, 35 AK 7587 plakalı araç ile ilgili olarak, 21.10.2005 tarihinde Davalı No.1 ile yapılmış olan sözleşme koşullarına Davalı No.2'nin de uyma taahhüdünde bulunduğunu, Davalıların müşterken sorumlu olduklarını, Davalılar KKTC'de ikamet ettiklerinden- KKTC mahkemelerinin yetkili olduğunu ileri sürmüş ve Türkiye'de ödemiş olduğu meblağları Davalılardan rücu yoluyla tahsil etmek için bu davayı ikame etmiş olduğunu ifade etmiştir.

Öncelikle yetki konusunu incelemeyi uygun gördük.

YETKİ KONUSU

- Alt Mahkeme yetki konusunu incelerken, mukavelenin Türkiye'de yapıldığı, Davacının Türkiye'de olduğu, haksız fiilin Türkiye'de meydana geldiği,Kıbrıs'ta haksız fiile maruz kalan birisinin olmadığı hususlarını dikkate aldıktan sonra, böyle bir haksız f-iilinden dolayı Davalılar aleyhine KKTC'de dava açılamayacağı, dava sebebinin KKTC dışında doğmuş olmasından dolayı da Lefkoşa Kaza Mahkemesinin yetkili olmadığı bulgusunu yapmış ve bu bulgu ışığında, İstinaf Eden/Davacının davasını iptal etmiştir.

Alt M-ahkemenin bu konudaki bulgusu şöyledir:

"Daha önce belirttiğim gibi, Otomobil Kira Sözleşmesi Türkiye'de imzalandı ve söz konusu kaza Türkiye'de meydana geldi. Keza Davacı ve Davalı No.1 arasındaki sözleşmenin ihlali de (eğer varsa) Türkiye'de oldu.
Da-va sebebi tamamen Kıbrıs dışında doğdu. Kuzey Kıbrıs'ta zarara uğrayan ve/veya haklarına tecavüz edilen herhangi biri yoktur. Bu nedenle Davacı yukarıdaki prensipler ışığında, bu dava altında Davalıların haksız fiillerinden dolayı dava açamaz ve/veya herha-ngi bir hal çaresi talep edemez ve/veya bu hakka sahip değildir. Bu hususta bulgu yaparım. Bu bulgum ışığında, Davacının bu konudaki iddiasını reddederim. Yine dava sebebinin Kıbrıs dışında doğması nedeniyle de Lefkoşa Kaza Mahkemesi yetkili Mahkeme değild-ir. Bu hususta bulgu yaparım."


Dava zabıtlarına ve Davacının talep layihasına bakıldığında, Davacının, 35 AK 7587 plakalı aracı Davalı No.1'e kiraladığı, Davalı No.2 ile herhangi bir yazılı sözleşme yapmadığı, konu aracın Davalı No.1'e teslim edilmesind-en sonra konu aracın Davalı No.1 tarafından Davalı No.2'e teslim edildiği, Davalı No.2'nin konu aracı Gürsan Çıralı'ya teslim ettiği, 35 AK 7587 plakalı aracın araç sürücüsü olan Gürsan Çıralı'nın İzmir-Çeşme'de bir trafik kazası yaptığı, araçta yolcu ola-rak seyahat eden Arzu Mahrum isimli şahsın vefat ettiği, Arzu Mahrum isimli şahsın vefat etmesi nedeniyle Arzu Mahrum'un ailesi tarafından Türkiye, İzmir'de Davacı ve Gürsan Çıralı aleyhine ikame edilen davada bu kişiler aleyhine özel ve genel zarar-ziyan -ve dava masraflarının ödenmesi için hüküm verildiği, Davacının bu hükümlü meblağı ödediği veya Davalıların mukaveleye aykırı hareketleri nedeniyle davanın Davalılar nedeniyle uğranılan zararın Davalılardan talep edilmesi ile ilgili olduğu anlaşılır.

- Dava zabıtlarına göre, Davanın ikamesinden sonra kazaya sebebiyet vermiş olan Gürsan Çıralı, 12.3.09 tarihinde davaya 3. şahıs olarak dahil edilmiş, 3.şahıs ihbarının tebliği için 24.6.2010 tarihinde emir elde edilmiş, ancak hüküm
tarihine kadar Gürsan Ç-ıralı aleyhine herhangi bir ileri
işlem yapılmamıştır.

İstinaf konusu olgulara göre, İstinaf Eden/Davacının uğramış olduğu bir haksız fiil söz konusu değildir. 35 AK 7587 plakalı araç Emare No. 1 Mukavele ile Aleyhine İstinaf Edilen/ Davalı No.1'-e kiralanmıştır. Trafik kazasına sebebiyet veren 35 AK 7587 plakalı aracı kullanan Gürsan Çıralı isimli kişidir. Konu kaza nedeniyle vefat eden Arzu Mahrum'un ailesinin ikame etmiş olduğu davada, İstinaf Eden/Davacı, ödemiş olduğu maddi
ve manevi tazminat-ı, rücu yoluyla Aleyhine İstinaf Edilen/ Davalılardan talep etmektedir. Rücu talebi, Aleyhine İstinaf Edilen/Davalıların Emare No.1 Mukavaleye aykırı davranmalarına dayandırılmıştır.

İstinaf konusu tüm olguları dikkate aldığımızda, KKTC'de ikamet eden- Davalılar aleyhine dava ikame etmekte hangi mahkeme yetkili olmalıdır ?

Mahkemelerin bölgesel yetkisi, 9/1976 sayılı Mahkemeler Yasası'nın 24. maddesinde düzenlenmiştir.

9/1976 sayılı Mahkemeler Yasası'nın, kaza
mahkemelerinin hukuk meselele-rinde bölgesel yetkisi ile
ilgili 24. maddesi aynen şöyledir:

(1) Kaza Mahkemesi, Anayasa veya yasalar uyarınca Yüksek
Mahkemeye ilk mahkeme olarak yetki veren kurallar ile
aşağıdaki (3)'üncü fıkra kuralları saklı kalmak
koşuluyla:
Da-va sebebinin tamamen veya kısmen, mahkemenin yetki
alanı sınırları içinde doğmuş olması;
Davalının veya davalılardan herhangi birinin, davanın
ikame edildiği zamanda, Kaza Mahkemesi yetki alanı
içinde ikamet etmesi veya iş yapmış olma-sı;
(c) Dava sebebinin tamamen veya kısmen Kuzey Kıbrıs Türk
Cumhuriyeti Devleti sınırları dışında Kıbrıs'ta doğmuş
olması ve davacının, davanın ikame edildiği zaman Kaza
Mahkemesinin yetki alanı içinde ikamet etmesi,
-halinde bu Yasanın 25'inci maddesi kurallarına uygun
olarak davaya bakıp karara bağlamaya yetkilidir.

Ancak, tarafların dava açıldığı zaman Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Devleti sınırları dışında ikamet etmesi halinde yetkili mahkeme Lefkoşa- Kaza Mahkemesidir.

(2)Bir davanın konusu taşınmaz malın taksimi veya satışı
veya taşınmaz mal ile ilgili bir mesele ise, dava,
taşınmaz malın bulunduğu yerin Kaza Mahkemesinde görülür.

Taraflardan en az birinin, uluslararası örgüt ve/veya kurum -ve/veya kuruluş olması şartı ile bir sözleşmenin tarafları, ilgili sözleşmeden kaynaklanacak ihtilafların çözümlenmesi için, anılan uluslararası örgüt ve/veya kurum ve/veya kuruluşun merkezinin bulunduğu ülke mahkemesini sözleşme metni içerisinde münhasıra-n yetkili kılabilirler. Söz konusu ihtilaflara ilişkin dava ve/veya müracaatlarda, yukarıdaki (1)'inci fıkranın (a),(b) ve (c) bentlerine bakılmaksızın, sözleşmede belirtilen mahkeme yetkilidir. Yetkisizlik kararı, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Mahkemeler-i tarafından itiraza gerek olmaksızın resen verilebilir.
Ancak sözleşmede yetkili kılınan mahkemenin, varsa
sözleşmede belirtilen uyuşmazlıkların çözüm yöntemine
tarafları yönlendirmesi nedeniyle yetkisizlik kararı vermesi
durumu hariç, kendisini -yetkisiz kılması halinde, bu madde
ile bu Yasanın 25'inci maddesi kurallarına uygun olarak
Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Mahkemeleri ihtilafların
çözümünde yetkilidir."

İstinaf konusu olgulara göre, dava sebebi, KKTC dışında Türkiye'de doğmuş olma-kla birlikte, Davalılar, KKTC'de, Lefkoşa Kaza Mahkemesinin yetki alanı içinde ikamet etmektedirler. Dava sebebi, sözleşmenin ihlalinden dolayı zarar-ziyan talebi ile ilgilidir. Dolayısıyla, istinaf konusu meselede üzerinde durulması gereken, 9/76 sayılı Y-asanın 24(1)(b) maddesi olmalıdır.

Görüldüğü gibi, Yasanın 24(1)(b)maddesi altında, Davalının, veya Davalılardan herhangi birisinin dava ikame edildiğinde, Kaza Mahkemesinin bölgesel yetki alanı içinde ikamet etmesi veya iş yapması halinde, Davalılar aley-hine dava açılabilmektedir.

Dava ile ilgili tarihlerde Davalıların Lefkoşa Kaza Mahkemesinin yetki alanı içinde ikamet ettiği, Emare No.1 Sözleşmenin Türkiye'de imzalandığı, trafik kazası ve aktin ihlalinin Türkiye'de meydana geldiği ihtilaflı değildir. -

Dava sebebinin yurt dışında doğduğu, sözleşmenin yurt dışında yapıldığı ve ihlal edildiği, trafik kazasının KKTC dışında meydana geldiği hususlarına rağmen, KKTC'de ikamet eden Davalılar aleyhine 9/1976 sayılı Mahkemeler Yasası'nın 24(1)(b) maddesi- altında dava açılmasının mümkün olup olmadığına bakılmalıdır.

Alt Mahkeme, bir davanın haksız fiile veya bir sözleşmeye veya anlaşmaya dayanıp dayanmadığına karar verirken, o davanın esasına ve/veya konusuna bakmak gerektiği ve layihalarda bunu-n nasıl ifade edildiğinin önem arzettiği, söz konusu ihlal, sözleşmedeki şahsi sorumluluğun dışında ve/veya sözleşme altında doğabilecek sorumluluktan bağımsız olarak meydana gelmişse davanın bir haksız fiil davası olduğu, ancak şikayet konusu ihmal sözleş-medeki sorumluluğun ihlali neticesinde meydana gelmişse, davanın sözleşmeye dayalı bir dava olduğu ve/veya dava sebebinin sözleşmeden kaynaklandığı, sözleşmenin ihlalini oluşturan olguların aynı zamanda bir haksız fiil olarak nitelenen bir ihlal olabileceğ-i veya bir haksız fiil olarak nitelenen bir ihlale yol açabileceği, sözleşmede taraf olmayan bir kişinin akitten veya sözleşmeden doğan bir sorumluluğu olduğu iddiasını ileri sürmediği durumlarda, haksız fiil altında yaralanma veya zarar-ziyanla ilgili tal-epte bulunabileceği, bu şekilde talepte bulunulması halinde iddia edilen ihlalin akitten doğan ihlalin dışında veya sözleşme tahtında iddia edilen ihlalden ayrı olarak genel özen gösterme görevi olduğu veya taşıması gerektiği,genel özen gösterme görevi bul-unmadığında haksız fiil altında talepte bulunulamayacağı ve Davalıların müdahaleleri, Davacının uğramış olduğu zarara sebebiyet vermemişse veya Davacının uğramış olduğu zarara yol açmadıysa, bir haksız fiil meydana gelmiş sayılamayacağına ilişkin görüşleri-nde hata yoktur.

Alt Mahkeme, yukarıda serdetmiş olduğu görüşleri doğrultusunda, kira sözleşmesinin Türkiye'de imzalandığı, trafik kazasının Türkiye'de meydana geldiği, sözleşmenin Türkiye'de ihlal edildiği, dava sebebinin Kıbrıs dışında doğduğu, KK-TC'de zarara uğrayan veya hakları tecavüz edilen birisinin olmadığı, Davacının haksız fiil altında dava açamayacağı hususlarını değerlendirmiş ve Lefkoşa Kaza Mahkemesinin yetkili mahkeme olmadığı sonucundan hareketle, İstinaf Eden/Davacının davasını iptal- etmiştir.

Alt Mahkemenin serdetmiş olduğu görüşlerinde hukuki yönden hatalı bir durum olmamakla birlikte, İstinaf Eden/Davacının davasını reddetme gerekçelerinin hatalı olup olmadığını tespit etmek için, istinaf konusu davanın ne tür bir dava olduğu-na bakmak gerekir.

Öncelikle, İstinaf Eden/Davacının dava layihasına bakılmalıdır. İstinaf Eden/Davacının talep ve iddialarının yer aldığı Talep Takririnin ilgili bölümleri aynen şöyledir:

"4. Davalıların kusur ve kabahatlerinin tafsilatı:
A. Dav-alı No.1 ve/veya No.2 ve/veya Davalılar kasten ve/veya haksız ve/veya yetkisiz ve/veya kusurlu ve/veya ihmalkarane ve/veya yasaya ve/veya kanuni vecibelere ve/veya akdi yükümlülüklere aykırı davranarak:

a. Davalı No.1 kiralamış olduğu aracı kontrolünden -
ve/veya etkin kontrolünden çıkardı ve/veya Davalı
No.2'ye ve/veya Gürsan Çıralı isimli kişiye teslim
etti ve/veya teslim edilmesine müsaade etti.

b. Davalı No.2, Davalı No.1'den teslim almış
olduğu aracı kontrolünden ve/veya- etkin
kontrolünden çıkardı ve/veya sürüş ehliyeti olmayan
Gürsan Çıralı isimli kişiye teslim etti.

5. Davacı iddia eder ki, Davalılar kiralamış oldukları
aracı, ehliyetsiz olan Gürsan Çıralı'ya teslim etmemiş
olsalardı, böyle b-ir kaza olmayacak ve Davacı da
herhangi bir miktarda tazminat ödemek zorunda
kalmayacaktı. Bir başka deyişle, olayda herhangi bir
kusuru bulunmayan Davacının, mezkur kaza nedeniyle
tazminat ödemek zorunda kalmasının soru-mlusu kiralamış
oldukları aracı ehliyetsiz üçüncü bir kişiye, haksız
ve/veya yetkisiz ve/veya kusurlu ve/veya ihmalkarane
ve/veya akdi yükümlülüklere aykırı bir şekilde teslim
eden Davalılardır. Dolayısı ile Davacının öd-emek
zorunda kaldığı tüm tazminat miktarlarını Davalılardan
talep etme hakkı vardır.

6. Davalıların 21.10.2005 tarihli sözleşmeden doğan
sorumlulukları:
a. Sözleşmenin 4-i maddesi, aracı kiralayanın kendisi
ve s-özleşmede adı geçen ilave sürücü dışında
birisi tarafından kullanılmasını yasaklamaktadır.
Mezkur madde aynen şöyledir:

4.Kiracı, aracı aşağıda belirtilen şekillerde
kullanmayacağını kabul ve taahhüt eder.
a. ........-....................
b. ............................
c. ............................
d. ............................
e. ............................
f. ............................
g. ............................
h. bedelli veya be-delsiz olarak kendisinden veya kira
sözleşmesinde adı yazılı ilave sürücüden başkasının
kullanmasına"

9."C. Davacı, işbu davada bahsetmiş olduğu tüm zarar ziyanın, meselenin veya olayın olağan seyrinden doğal olarak ortaya çıkan zara-r ziyan olduğunu ve Davalıların sözleşmeyi ihlali ile doğrudan doğruya ve tabii illiyet bağı bulunduğunu iddia eder.

D. Davacı yukarıdaki 7. ve 8. paragraflarında adı geçen tüm zarar ziyanının toplam 203,668TL olduğunu iddia eder.
E. Davacı, Davalılar a-leyhine olan taleplerini hem sözleşmenin 13. maddesi uyarınca rücu hakkına, hem de alternatif olarak sözleşmenin ihlalinden doğan tazminat hakkına dayandırdığını iddia eder."

Görüldüğü gibi, İstinaf Eden/Davacının dava sebepleri, sözleşmenin ihl-ali ile ilgili olup, sözleşmenin ihlali nedeniyle zarar-ziyanın rücu yoluyla talebini içermektedir.

İstinaf Eden/Davacıya göre, sözleşmeyi imza eden, Aleyhine İstinaf Edilen/Davalı No.1'dir. Aleyhine İstinaf Edilen/Davalı No.2 ise, sözleşmeyi imzala-mamasına rağmen, sözleşme imza edilirken hazır olduğundan ve sözleşme konusu aracı teslim aldığından sorumludur.

İstinaf Eden/Davacının dava sebebinin, sözleşmenin ihlalinden ve dolayısıyla rücu hakkından kaynaklandığını, İstinaf Eden/Davacının uğ-ramış olduğu bir haksız fiil söz konusu olmadığını, rücu hakkının ödemekle mükellef olunan paranın ödenmesiyle elde edilebileceği hususunu ( gör:Y/H 37/90 D.34/90) göz önünde bulunudurduğumuzda, sözleşmenin ihlal edilmesi nedeniyle Aleyhine İstinaf Edilen-/Davalılar aleyhine, 9/1976 sayılı Yasanın 24(1)(b) maddesi altında KKTC'de dava ikame edilebilmelidir.

Sözleşmenin yurt dışında yapılmış olması nedeniyle, hukuki ihtilafın çözümüne hangi ülke kanununun uygulanacağı konusu önem arzetmekle birlikte b-u husus, KKTC'de ikamet eden Davalılar aleyhine, 9/1976 sayılı Yasanın 24(1)(b) maddesi altında dava ikame edilebilmesine bir engel değildir.

Ayrıca, istinaf konusu olgulara göre KKTC'de ikame edilen dava nedeni ile tarafların herhangi bir zorluğa düçar -olacağını kabul etmek de mümkün değildir.

Dava sebebi aktin ihlalinden kaynaklanan tazminat ile ilgili olduğundan ve akti ihlal ettiği ileri sürülen kişiler KKTC'de ikamet ettiğinden, araç kira sözleşmesinin Türkiye'de imzalandığı, dava konusunun Tü-rkiye'de meydana geldiği, sözleşmenin ihlalinin Türkiye'de olduğu, dava sebebinin Kıbrıs dışında doğduğu, Kıbrıs'ta zarara uğrayan veya hakları tecavüz edilen birisi olmadığı hususlarını değerlendirip Davalılar aleyhine haksız fiilden dolayı dava açılamaya-cağı ve Lefkoşa Kaza Mahkemesinin yetkili olamayacağı yönündeki Alt Mahkeme bulguları hatalı olmuştur.

PRIVITY OF CONTRACT İLKESİ

Emare No.1'e bakıldığında, İstinaf Eden /Davacı ile araç kiralama mukavelesini imza etmiş olan, Aleyhine İstinaf Edilen/- Davalı No.1'dir. Aleyhine İstinaf Edilen/Davalı No.2'nin sözleşmede imzası yoktur. Kiralanan aracın, kiralayanın ve sözleşmede adı geçen ilave sürücünün dışında birisi tarafından kullanılamayacağı, Sözleşmenin 4(h) maddesinde düzenlenmektedir.

Aleyhine- İstinaf Edilen /Davalı No.2, Emare No.1 Sözleşmeyi imza etmemesine rağmen, İstinaf Eden/Davacı, Aleyhine İstinaf Edilen/Davalı No 2'nin, sözleşmeden kaynaklanan sorumluluğu olduğunu iddia etmektedir.

Sözleşmede taraf olmayan bir kişi aleyhine, sözl-eşmelerin şahsiliği ilkesi ışığında dava açılamayacağı bilinen prensiplerdendir.
Ancak, bu istinaf bakımından incelenmesi gereken husus, sözleşmenin Türkiye'de yapıldığı sebebiyle, sözleşmenin ihlali nedeniyle ihtilafın çözümü için hangi ülke kanunu-nun uygulanacağıdır.

Alt Mahkeme, sözleşmenin şahsiliği ilkesi ışığında, sözleşmede taraf olmadığından Aleyhine İstinaf Edilen/Davalı No.2 aleyhine dava açılamayacağı bulgusunu yapmıştır.

Alt Mahkeme kararının ilgili bölümü aynen şöyledir:

" Yuk-arıda alıntı yapılan yasal durum ışığında, Davacı, Davalı No.2 aleyhine gerek söz konusu sözleşme ile ilgili ve/veya sözleşmeye bağlı olarak gerekse haksız fiil altında dava açamaz. Davalı No.2, Davacı ve Davalı No.1 arasında aktedilen sözleşmeye taraf olm-adığına göre söz konusu sözleşmenin Davalı No.2'yi sözleşmenin şahsiliği (privity of contract) ilkesi dolayısıyla bağlaması olası değildir. Bu nedenle de Davalı No.2, 21.10.2005 tarihli sözleşmeye taraf olmadığı nedeniyle herhangi bir yükümlülük altına gir-emez ve/veya Davacı Davalı No.2'den herhangi bir hak ve/veya katkı ve/veya tazminat talep edemez. Bu hususta bulgu yaparım."


Görüldüğü gibi, Alt Mahkeme, Aleyhine İstinaf Edilen/ Davalı No.2'nin, sözleşmede taraf olmaması hususunu, sözleşmenin yapıl-dığı ülke kanunu yerine, KKTC hukuk sistemi içinde kabul gören "Privity of Contracts" ilkesi ışığında incelemiş ve sözleşmede taraf olmadığından dolayı, Davalı No.2'nin sözleşme tahtında sorumlu olamayacağı bulgusunu yapmıştır.

Emare No.1 olara-k kayda geçen Araç Kiralama Sözleşmesinin Sözleşmenin Uyuşmazlık başlığı altında "F" maddesi aynen şöyledir:

"Kiracı ile Kiralayan arasındaki anlaşmazlıklar İstanbul Mahkemeleri ve icra dairelerinde Türk Hukukuna göre çözümlenecektir."
Gör-üldüğü gibi, Emare No.1 Sözleşmeye göre, sözleşmeden kaynaklanan uyuşmazlıkların Türk Hukukuna göre İstanbul mahkemeleri tarafından çözümleneceği taraflarca kabul edilmiştir.

Genel ilke olarak sözleşmenin yapıldığı yer neresi ise o sözleşmede uygulan-acak kanunun, o yerin kanunu olduğu Yargıtay Hukuk 8/1987 (D.12/1987) sayılı istinafta belirtilmiştir:

"Genel ilke odur ki bir sözleşmenin yapıldığı yer neresi ise o sözleşmede söz konusu olacak kanun da o yerin kanunudur. Meğerki söz konusu sözleşmede- taraflar başka türlü anlaşmış olsunlar. Gör:- Jacobs v. Credit Lyonnais, 1884 12 Q.B.D. 589. Önümüzdeki meselede de borç sözleşmesi Londra'da yapıldığı ve ifasının da Londra'da öngörüldüğüne kuşku olmadığına göre ihtilâfın hallinde uygulanacak kanun da İn-giltere kanunudur. Esasen sözleşmede de başka kanunun uygulanacağına dair herhangi bir ibare yoktur."


İlgili istinaf kararını, bu istinaf maksatları bakımından da aynen benimseriz.

Yukarıdakiler ışığında, İstinaf Eden /Davacı ile Aleyhine İsti-naf Edilen/Davalılar arasındaki Sözleşmenin, Türkiye'de yapıldığı ihtilaflı değidir. Emare No.1 Sözleşmeye bakıldığında, Sözleşmede, aktin ihlali halinde başka bir kanunun uygulanacağına dair herhangi bir ibare de olmadığı görülür.

İstinaf Eden /Davac-ı ile Aleyhine İstinaf Edilen/Davalılar arasındaki Sözleşme Türkiye'de yapıldığından, sözleşmeden doğan ihtilafların çözümünde uygulanması gereken kanun, Türkiye kanunu olmalıdır.

Dava zabıtlarına göre, Alt Mahkeme, huzurundaki uyuşmazlığın çözümünd-e hangi ülke kanununu uygulayacağı konusunu incelemeden karar vermiştir.

Alt Mahkeme, huzurundaki uyuşmazlığın çözümünde hangi ülke kanununun uygulanacağı konusunu incelemeden, Aleyhine İstinaf Edilen /Davalı No.2 aleyhindeki davayı, "Privity of Co-ntract" ilkesi ışığında iptal etmesi hatalı olmuştur.

İBRANAME

Bu konuda incelenmesi gereken diğer bir husus Emare No.2 İbranamedir. Aleyhine İstinaf Edilen/Davalılar, Davacının Emare No.2 İbranameyi imzalamakla Davalıların ibra edildiğini ve- Davacının herhangi bir alacağı olmadığını ileri sürmüşlerdir.

Aleyhine İstinaf Edilen/Davalı No.1 Avukatı hitabında, 26.10.2005 tarihinde, Davacıya 9,500TL ödeme yapıldığını, karşılığında Emare No.2 İbraname imza edildiğini, bu sebeple borcun ibra edild-iğini ve İstinaf Eden/Davacının ilerideki alacaklardan da feragat ettiğini iddia etmiştir.

Emare No.2 İbraname incelendiğinde, 35 AK 7587 plakalı araçla ilgili her türlü borçtan Davalı No.1'in ibra edildiği konusunda düzenleme olduğu, ancak bedensel yaral-anma ile ilgili herhangi bir düzenleme olmadığı görülür.

Alt Mahkeme de kararında, "Emare No.2 İbranamenin yaralanmayı kapsamadığı anlaşılmaktadır" diyerek, Emare No.2 İbranamenin yaralanmayı kapsamadığını kabul ettiği görülür.

Alt Mahkeme, bu hu-susu kabul etmiş olmasına rağmen, dava sebebinin tamamen Kıbrıs dışında doğduğu, KKTC'de zarara uğrayan veya hakları tecavüz edilen birisi olmadığı, bu nedenle dava açılamayacağı ya da dava sebebinin KKTC dışında doğması nedeniyle de dava açılamayacağı ve -Lefkoşa Kaza Mahkemesinin istinaf konusu davayı görme yetkisi olmadığı ile ilgili bulgusu ışığında, ibraname nedeni ile İstinaf Eden/Davacının herhangi bir talepte bulunamayacağına karar vermiştir.

Alt Mahkemenin yetki konusundaki bulgusu yukarıda incele-nmiş ve bu konudaki bulgunun hatalı olduğu sonucuna varılmıştır.

Yetki konusu ile ilgili bulgunun hatalı olduğunu dikkate aldığımızda, Alt Mahkemenin, Sözleşmede uygulayacağı kanunu belirlemeden Emare No.2 İbranameyi değerlendirdiği ve İstinaf Eden/Dava-cının dava sebebinin olmadığı bulgusu hatalı olmuştur.

Yukarıda izah edilenler ışığında, İstinaf Eden/Davacı istinaf sebeplerinde başarılı olduğundan, istinaf sebepleri kabul edilir ve Alt Mahkemenin, 19.09.2012 tarihli kararı iptal edilir.

İstin-af masrafları, Aleyhine İstinaf Edilen/Davalılar tarafından ödenecektir.



Hüseyin Besimoğlu Ahmet Kalkan Gülden Çiftçioğlu
Yargıç Yargıç Yargıç


29 Aralık, 2014











16






Full & Egal Universal Law Academy