Yargıtay Hukuk Dairesi Numara 15/2014 Dava No 56/2015 Karar Tarihi 22.12.2015
Numara: 15/2014
Dava No: 56/2015
Taraflar: Zekiye Özbada, vekili Nemika Yaralıoğlu ile Gürcan Öder arsında
Konu: Masraflar için teminat (security for costs) - Teminat mektubu - Teminat emrine uyulmamasının sonuçları
Mahkeme: Yargıtay/hukuk
Karar Tarihi: 22.12.2015

-D. 56/2015 Yargıtay/Hukuk No: 15/2014
(Girne Dava No: 2821/2012)

YÜKSEK MAHKEME HUZURUNDA.

Mahkeme Heyeti:Ahmet Kalkan, Gülden Çiftçioğlu, Bertan Özerdağ

İstinaf eden: Zekiye Özbada, yetkili vekili Nemika Yaralıoğlu - vasıtasıyla 39, Cengiz Topel Caddesi, Ozanköy, Girne
(Davacı)

ile

Aleyhine istinaf edilen: Gürcan Öder, Karaoğlanoğlu, Girne
(Davalı)

- A r a s ı n d a.

İstinaf eden namına: Avukat Aytekin Özalkım
Aleyhine istinaf edilen namına: Avukat Zehra Çelebi

Girne Kaza Mahkemesi Kıdemli Yargıcı Beril Çağdal'ın 2821/2012 sayılı davada, 4.12.2013 tarihinde verdiği- karara karşı, Davacı tarafından yapılan istinaftır.

------------

K A R A R

Ahmet Kalkan: Bu istinafta, Mahkemenin kararını, Sayın Yargıç Bertan Özerdağ okuyacaktır.

Bertan Özerdağ: İstinaf Eden/Davacı, Girne Kaza Mahkemesinin 4.12.2013 tarihinde v-erdiği emre karşı bu istinafı dosyaladı.

İSTİNAFA İLİŞKİN OLGULAR:

Alt Mahkemenin bulgularına göre istinafa konu istidanın olguları özetle şöyledir:

Bundan böyle İstinaf Eden sadece Davacı, Aleyhine İstinaf Edilen ise sadece Davalı olarak anılacaktır-.

Davalı, Alt Mahkemede dosyaladığı 7.3.2013 tarihli istida ile, davadaki masraflara teminat olmak üzere, Davacının, mahkemenin uygun göreceği miktarda veya 20,000 TL teminat yatırmasını talep etmiştir. Davalı, yemin varakasındaki iddiaları muvacehesind-e, Davacının ikametgahının KKTC dışında, İngiltere olması nedeniyle, davadaki masraflara teminat olmak üzere teminat yatırmasına emir verilmesini talep etmiştir.

Davacı bu istidaya itirazname dosyalamış ve istidanın ret ve iptalini talep etmiştir. Dava-cı itiraznamesine ekli yemin varakasında, Davacının Davalı aleyhinde bir alacak davası olduğunu, bu davadan önce bu borcuna mahsuben Davalının kısmen ödemede bulunduğunu, bakiye meblağı ödemediğini ve bu nedenle Davacının Davalı aleyhine bu davayı dosyalad-ığını, Davacının davasında haksız çıkmasının muhtemel olmadığını, Davacının adına kayıtlı bir taşınmazının olduğunu ve böyle bir durumda dahi bu taşınmazın satışı ile masrafların tahsil edilebileceğini iddia etmiştir.

İstidayı dinleyen Alt Mahkeme, Da-valının dosyalamış olduğu 7.3.2013 tarihli istida altında, 4.12.2013 tarihli bir emir ile Davacının davadaki masraflarına bir teminat olması amacıyla, 5,000 TL'nin 20 gün zarfında mahkeme veznesine yatırılmasına veya aynı süre zarfında 5,000 TL'lik banka t-eminat mektubunu mahkeme mukayyitliğine ibraz etmesine, verilen sürede Davacı tarafından bu emrin yerine getirilmemesi halinde Davacının davasının ileri götürülmesine izin verilmeyeceğine dair bir emir vermiştir.

İSTİNAF SEBEPLERİ:

Davacı istinaf ihbar-namesinde, 7 istinaf sebebi ileri sürmekle birlikte, Davacı Avukatı istinaftaki hitabında, istinaf sebebini 2 başlık altında toplamıştır. Davacının istinafı aşağıdaki şekilde özetlenmiştir:

1- Muhterem Alt Mahkeme, Davacının tanık çağırmasına izin v-ermemekle ve/veya müdafaa hakkı vermemekle hata etmiştir.
2-Muhterem Alt Mahkeme, Davalının istidası altında emir vermekle ve/veya herhangi bir gerekçe göstermeksizin emir vermekle ve/veya Davacının sunmuş olduğu iddiaları hiç veya gereği gibi değerlen-dirmemekle ve/veya şahadet çağırmamasını eksiklik olarak kabul etmekle ve Davalının istidası uyarınca masraflarla ilgili teminat emri vermekle hatalı hareket etmiştir.

TARAFLARIN İDDİA VE ARGÜMANLARI:

Davacı Avukatı istinaftaki hitabında, özetle: Alt -Mahkemenin, Davacının tanık çağırmasına veya şahadet sunmasına izin vermemekle hata ettiğini, Davacının KKTC'de taşınmazının bulunduğunu, Alt Mahkemenin, Davacıya bu hususta şahadet sunmasına izin vermiş olsa idi Davacının bu olguyu mahkemeye sunabileceğin-i iddia ederek, KKTC'de taşınmazı bulunan Davacı aleyhine masraflarla ilgili teminat yatırılmasına emir verilmesinin hatalı olduğunu iddia etmiştir.

Davalı Avukatı istinafındaki hitabında, özetle: İstida duruşmasında tarafların mahkemeye şahadet çağırm-adan veya sunmadan sadece hitap yaparak yetinecekleri hususunda mutabakata vardıklarını ve bu mutabakat ile ilgili beyanda bulunduklarını, Davacının Davalı Avukatının mahkemeye hitap etmesinden sonra şahadet çağırmak için talepte bulunduğunu, mahkemenin de- bu talebi reddettiğini, Alt Mahkemenin istida, yemin varakası ve hitabı değerlendirerek doğru bir karar verdiğini iddia etmiştir.

İNCELEME:

Tarafların iddiaları ve hukuki argümanlarını inceleyip değerlendirdik. İstinaf sebepleri aşağıda sırasıyla ince-lenir;

Muhterem Alt Mahkeme, Davacının tanık çağırmasına izin vermemekle ve/veya müdafaa hakkı vermemekle hata etmiştir.

Alt Mahkeme huzurunda Davalı tarafından dosyalanan istidanın duruşmasında, 12.11.2013 tarihli tutanaklardan, tarafların mahkemede h-itap yaparak mahkemenin bir karar vermesini talep ettikleri görülmektedir.

Keza tutanaklardan görülmekte olduğu üzere, bu talep uyarınca Alt Mahkeme, tarafların hitap yapmalarına izin vermiş ve Davalı taraf da istidası uyarınca Mahkemeye hitap etmiştir.- Davalı Avukatının hitabının bitmesi üzerine, Davacı Avukatı, yemin varakasında ileri sürdüğü Davacının KKTC'de gayrimenkulü olduğu iddiasını ispat etmek amacıyla, tanık çağırmak için mahkemeden izin talep etmiştir. Davalı tarafın buna itiraz etmesi üzerin-e tutanakları inceleyen Alt Mahkeme, Davacının hitapla yetinilecek beyanı ışığında, Davacı tarafın şahadet çağırmasına izin vermemiştir.

Davacı Avukatı ilk başta şahadet çağırmamasının gerekçesi olarak, Davalının, Davacının yemin varakasında yer alan KK-TC'de gayrimenkulü olduğu iddiasının Davalı tarafça kabul edildiği varsayımıyla hareket etmesini göstermiştir.
Alt Mahkemenin huzurunda, Davacının KKTC'de gayrimenkulü olduğu iddiasının Davalı tarafça kabul edildiği hususunda bir beyan bulunmamaktadır. Da-vacı, Alt Mahkemeye, bu iddiası muvacehesinde bulgu yapabilmesine olanak tanıyacak bir emare de sunmamıştır.

Bir yemin varakasında ileri sürülen bir iddia karşı tarafça açıkça kabul edilmedikçe, iddianın, onu ileri süren tarafından ispat edilmesi gerek-tiği bir kuraldır. Davacı taraf ispat külfeti kendi uhdesinde olan bir iddiayı ispat edebilmek için tanık çağırmak veya belge ibraz etmek suretiyle mahkeme huzurunda şahadet sunmalı ve iddiasını bu şekilde ispat etmesi gerekmektedir.

Davacının en başı-ndan bunu yapmayarak sadece hitap ile yetinileceği beyanlarına itiraz etmemesi ve mezkur beyanları zımnen kabul etmesinden sonra tanık çağırma hakkı bulunmamaktadır. Bu nedenle, Alt Mahkemenin Davacının tanık çağırma talebine izin vermemesi kararı hatalı d-eğildir.

Belirtilenler ışığında birinci istinaf sebebi reddedilir.

Muhterem Alt Mahkeme, Davalının istidası altında emir vermekle ve/veya herhangi bir gerekçe göstermeksizin emir vermekle ve/veya Davacının sunmuş olduğu iddiaları hiç veya gereği gibi -değerlendirmemekle ve/veya şahadet çağırmamasını eksiklik olarak kabul etmekle ve Davalının istidası uyarınca masraflarla ilgili teminat emri vermekle hatalı hareket etmiştir.

Alt Mahkeme, tarafların yapmış oldukları hitaplarına istinaden, istida altın-da bir karar vermiştir.

Alt Mahkeme, kararında, konu ile ilgili aşağıda belirtilen bulgulara vararak istida uyarınca emir vermiştir:

"Taraflar Davacının yurt dışında yaşadığı hususunu kabul etmektedirler. Bu müşterek beyan ışığında bu hususta ben d-e bulgu yaparım. Bu durumda değerlendirilmesi gereken yasal mevzuat ve muhterem Yargıtayımızın bu hususta vazetmiş olduğu prensiplerdir.
Security for cost istidaları ile ilgili Hukuk Usulü Tüzüğü'nde yer alan emir ve nizamları ve ayrıca Yüksek Mahkemem-iz tarafından bu hususta verilmiş Yargıtay kararlarını değerlendirdikten sonra bu meselede Davacının yurt dışında yaşadığı ve ülkemizde mal varlığı olduğuna dair bir şahadet olmadığı ve bu hususta da bir bulgu yapılamayacağı gerçeğinden hareketle istida ge-reğince emir verilmesi kaçınılmazdır görüşündeyim.
Bu bağlamda, Davacı Müstedialeyhin Davalı Müstedinin bu davadaki masraflarına teminat olması bağlamında bugünden itibaren 20 gün zarfında 5,000-TL'yi mahkeme veznesine yatırması veya yine aynı süre za-rfında 5,000-TL'lik bir banka teminat mektubunu mahkeme mukayyitliğine ibraz etmesine emir verilir.
Bunların yapılmaması halinde, Davacının davasını ileri götürmesine izin verilmeyecektir.
Tüm durum ve koşullar çerçevesinde masraf emri verilmez."
-

Hukuk davalarında, aleyhine dava ikame edilen bir davalı, Hukuk Muhakemeleri Usul Tüzüğü Emir 60 Nizam 1 kurallarına istinaden, KKTC'de ikametgâhı bulunmayan bir davacıdan, davanın herhangi bir aşamasında, dava masrafları için teminat göstermesini talep- edebilir. Emir 60 Nizam 1 aynen şöyledir:

Emir 60 Nizam 1
"1. A plaintiff (and in respect of a counter-claim which is not merely in the nature of a set-off, a defendant) ordinarily resident out of Cyprus may, at any stage of the action, be ordered to g-ive security for costs, though he may be temporarily resident in Cyprus."

Alt Mahkemenin kararında görüleceği üzere, Davacının yurt dışında yaşadığı hususundaki Davalının iddiası Davacı tarafından kabul edilmektedir. Alt Mahkeme de bu kabul beyanı ışığın-da, Davacının yurt dışında yaşadığına ve dolayısıyla KKTC'de ikametgahı bulunmadığına bulgu yapmıştır.

Alt Mahkeme, kararının 3. paragrafında ise, Davacının KKTC'de herhangi bir mal varlığı olduğu hususunda şahadet sunulmadığı için, bu hususta bulguya v-arılamayacağını belirtmiştir. Davacının KKTC'de gayrimenkulü bulunduğu iddiasıyla ilgili herhangi bir belge sunmamış veya tanık dinletmemiş olduğu görülmektedir. Alt Mahkemenin huzurunda Davacının KKTC'de gayrimenkulü bulunduğu hususunda bir şahadet sunulm-aması neticesinde varmış olduğu bulgu hatalı değildir.

Alt Mahkeme, KKTC'de ikamet etmeyen ve KKTC'de herhangi bir malvarlığı bulunduğu ispat edilemeyen Davacı aleyhine, davadaki masraflarla ilgili teminat vermesine veya banka teminat mektubunu mahkeme -mukayyitliğine ibraz etmesine emir vermiştir.

KKTC'de ikametgahı bulunmayan veya KKTC'de herhangi bir gayrimenkulü olmayan taraflar aleyhine, mahkemeler tarafından masraflarla ilgili teminat yatırılmasına veya banka teminat mektubu sunulmasına emir veri-lebileceği, Yargıtay/Hukuk 30/2010 (Dağıtım 15/2010) sayılı kararda belirtilmiştir.

Alt Mahkeme, taraflarca kabul edilen, Davacının ikametgâhının KKTC'de olmadığı ve Davacı tarafından ispat edilemeyen KKTC'de herhangi bir mal varlığı bulunmadığı bulgula-rı ışığında vermiş olduğu karar yeterli gerekçeye dayanmakta olup hatalı değildir.

Hukuk Muhakemeleri Usulü Tüzüğü Emir 60 Nizam 5 ise, masraflarla ilgili teminat emri verildiğinde, emirde belirtilenlerin, verilen sürede yerine getirilene kadar, yargıla-manın durdurulması ve verilen sürede yerine getirilmemesi halinde ise, davanın reddedilmesine emir verilmesi gerektiğini düzenlemektedir:

"5. Mahkeme, masraflar konusunda teminat verilmesine emir verildiği hallerde, söz konusu teminatın verileceği tari-he kadar davada yargılama işlemlerini durdurabilir ve saptanan süre içinde emredilen teminatın verilmemesi halinde davayı reddedebilir."

Emir 60 Nizam 5'e istinaden masraflarla ilgili teminat emri verilirken, mahkemeler tarafından izlenmesi gereken yön-tem Yargıtay Hukuk 30/2010 Dağıtım 15/2010 sayılı kararda aşağıdaki gibi ifade edilmiştir:

"Masraflar için teminat emri verirken teminat mektubunun hazırlanması veya meblağın Mahkemeye yatırılması için Müstedaaleyhe bir süre verilmeli, bu süre zarfında- istinaf durdurulmalı (stay) ve Müstedaaleyhin işlem yapmaması halinde istinafın ret ve iptal edilmiş olacağı da emirde belirtilmelidir."

Mahkemenin yukarıda belirtilen şekilde masraflarla ilgili bir teminat emri vermesi ve bu emrin verilen sürede yerine- getirilmemesi halinde, ileri bir emir verilmeksizin davanın ret ve iptal edileceği Annual Practice 1951 1. Cilt sayfa 1283'de şöyle belirtilmektedir:

As appears from the Form of Order, in default of the appellant giving such security within the time lim-ited, the appeal stands dismissed without further order,...

Alt Mahkeme, kararında, teminat emrine uyulmaması durumunda "..Davacının davasını ileri götürmesine izin verilmeyecektir" şeklinde emir vermiştir. Alt Mahkeme Davacının davasını ileriye götür-mesine izin verilmeyeceğine emir vermesinden sonra, davayı başka bir emre gerek olmaksızın iptal etmemiş ve davayı günsüz (pending) olarak bekletmiştir. Bu emirle, Alt Mahkeme, Tüzük'teki Emir 60 Nizam 5 ile uyumlu bir emir vermediği gibi, teminat emrini y-erine getirmeyen Davacının davası kendiliğinden ret ve iptal edilmemiş ve Davalının başvurusu üzerine, Alt Mahkemenin 8.8.2014 tarihli emri ile iptal edilmiştir.

Alt Mahkeme, masraflarla ilgili teminat emrinde, Davacıya tanıdığı 20 günlük süre için dava-nın durdurulmasına emir vermeli ve bu emrine ilaveten, verilen süre zarfında emirde belirtilenlerin Davacı tarafından yerine getirilmemesi halinde, davanın başka bir emir verilmeksizin iptal edildiğine yönelik bir emir vermesi gerekirdi.

Alt Mahkemenin -yukarıda belirtilen emri bu doğrultuda emirler içermediği cihetle hatalıdır ve tadil edilmesi gereklidir. Bu nedenle Alt Mahkemenin emri aşağıdaki şekilde tadil edilir:

Bu bağlamda Davacı Müstedialeyhin Davalı Müstedinin bu davadaki masraflarına teminat- olması bağlamında, bugünden itibaren, 20 gün zarfında, 5,000-TL'yi mahkeme veznesine yatırması veya yine aynı süre zarfında 5,000-TL'lik bir banka teminat mektubunu mahkeme mukayyitliğine ibraz etmesine emir verilir. Bu süre zarfında davanın durdurulmasın-a emir verilir.

Bunların yapılmaması halinde, Davacının davasının ileri götürülmeyerek ret ve iptal edilmesine emir verilir.

Alt Mahkemenin masraflarla ilgili teminat emrinin tadil edilmesi neticesinde, emirde belirtilen sürenin bugünden itibaren b-aşlamasına direktif verilir.

Netice itibarıyla, Davacı, Alt Mahkemenin masraflarla ilgili teminat emri verilmesi ile ilgili istinafında başarılı olamamıştır. Bu netice ile ikinci istinafın da reddedilmesi gerekmektedir. Keza dava, tadil edilen emrin ic-rasına olanak sağlayabilmek için Alt Mahkemeye gönderilmesi gerekmektedir.

SONUÇ

Yukarıda belirtilenler ışığında Davacının istinafı reddedilir.

İstinaf masraflarının Davacı tarafından Davalıya ödenmesine emir verilir.


Alt Mahkemenin emri aşağıda-ki şekilde tadil edilir:
Bu bağlamda Davacı Müstedialeyhin Davalı Müstedinin bu davadaki masraflarına teminat olması bağlamında, bugünden itibaren, 20 gün zarfında 5,000-TL'yi mahkeme veznesine yatırması veya yine aynı süre zarfında 5,000-TL'lik bir banka -teminat mektubunu mahkeme mukayyitliğine ibraz etmesine emir verilir. Bu süre zarfında davanın durdurulmasına emir verilir.
Bunların yapılmaması halinde, Davacının davasının ileri götürülmeyerek ret ve iptal edilmesine emir verilir.

Tadil edilen emri-n icrasına olanak sağlayabilmek için dava Alt Mahkemeye gönderilir.




Ahmet Kalkan Gülden ÇiftçioğluBertan Özerdağ
Yargıç Yargıç Yargıç

22 Aralık 2015








10






Full & Egal Universal Law Academy