Yargıtay Hukuk Dairesi Numara 147/2007 Dava No 15/2013 Karar Tarihi 14.05.2013
Numara: 147/2007
Dava No: 15/2013
Taraflar: Mustafa Erkanat ile Kuran Metal Sanayi Ltd. ve diğeri arasında
Konu: Alacak davası - İnşaat işleri yapılması için sözlü anlaşma - Ödenmeyen miktar ve faizleri için açılan dava - Alt Mahkemenin Davacı lehine ve Davalılar aleyhine hüküm vermesi - Davacının kararın hatalı olduğunu ileri sürerek istinaf etmesi - Yargıtay, istinafı kısmen kabul ederek, İlk Mahkeme kararını düzeltmesi.
Mahkeme: Yargıtay/hukuk
Karar Tarihi: 14.05.2013

-D.15/2013 Yargıtay /Hukuk 147/2007
Gazimağusa Dava No: 2529/2000

Yüksek Mahkeme Huzurunda.

Mahkeme Heyeti:Şafak Öneri,Hüseyin Besimoğlu,Mehmet Türker.

İstinaf eden: Mustafa Erkanat, Vadili
(Davacı)

İle

Aleyhine istinaf edilen: -1. Kuran Metal Sanayi Ltd., Büyük
Sanayi Bölgesi, Ten-Ten Gıda
Mamülleri Yanı- Mağusa.
2. Teoman Kuran, Kuran Metal Sanayi
Ltd., Ten-Ten Gıda Mamülleri -
Yanı, Mağusa
(Davalılar)
A r a s ı n d a.


İstinaf eden namına: Avukat Alper Dede
Aleyhine istinaf edilen namına: Avukat Aygün Doratlı

Gazimağusa Kaza Mahkemesi Başkanı Ahmet Kalkan ve Kıdemli Yargıç M-elek Esendağlı'nın 2529/2000 sayılı davada 14.11.2007 tarihinde verdiği karara karşı Davacı tarafından yapılan istinaftır.

K A R A R


Hüseyin Besimoğlu: Bu istinaf, 2529/2000 sayılı davada, Gazimağusa Kaza Mahkemesinin, 14.11.2007 tarihinde verdiği- karara karşı, Davacı tarafından yapılmıştır.

Mağusa Kazası, Tuzla Köyü, Rises mevki, Pafta No. XXIV, Plan No.58, Parsel No.69/1'de kain 6 dönüm 2 evlek 1700 ayak kare 9425 metre kareden müteşekkil taşınmaz malın kayıtlı sahibi Davalı No.1'dir. Davalı No-.2 ise Davalı No.1 şirketin hissedarı ve direktörüdür.

Davacı, Davalılar aleyhine istinafa konu davayı ikame ederek, İnşaat Müteahhidi olduğunu, Davalılar ile 1998 yılı içinde sözlü bir anlaşma yaptığını, bu sözlü anlaşmaya uygun olarak, Davalı No.1'e ai-t yukarıda tafsilatı verilen taşınmaz mala, muhtelif tarihlerde inşaat işleri yaptığını, bu nedenle 127,205 stg. alacağı olduğunu, Davalıların sadece 33,725 stg. ödeme yaptıklarını, 93,480 stg. tutarındaki meblağın ödenmediğini, ihbarlara rağmen yine öden-mediğini ileri sürdü ve Davacı lehine Davalılar aleyhine, 93,480 stg., bu miktar üzerinden 1.1.2000 tarihinden itibaren tamamen tediye tarihine kadar %8 faiz ve dava masrafları için hüküm talep etti.

Davalılar ise, müdafaa ve mukabil talep layihalarında - Davacı ile herhangi bir sözleşme yapmadıklarını, Davacı ile sözlü bir anlaşma yapılmış olsa bile, bu anlaşmaya göre yapılacak olan işlerin, piyasa fiyatı üzerinden TL olarak ödeneceğini, 1998 veya 2000 yılı ortalarında Davacı ile hesaplaştıklarını, 1999 -yılına kadar 14,000,000,000 TL ödeme yaptıklarını, tüm ödemelerden sonra 19,079,250.000 TL borçları kaldığını, Erkanat İnşaat LTd.den 32,660,000,000 TL alacakları olduğunu, Davalıya olan borçları tenzil edildikten sonra, 13,600,750,000 TL alacakları kaldığ-ını ileri sürdüler ve Davacının davasının iptalini, Davalılar lehine ve Davacı aleyhine, 13,600,750.000 TL, bu miktar üzerinden 16.10.1999 tarihinden itibaren yasal faiz için, mukabil talep gereğince hüküm verilmesini talep ettiler.

Davanın duruşması yap-ıldı ve Alt Mahkeme, sunulan şahadeti, ibraz edilen emareleri tezekkür ettikten sonra,
Davalı No.2'nin, Davalı No.1 adına sözlü anlaşma yapmaya yetkili olduğu, yapılan anlaşma nedeniyle Davalıların müştereken sorumlu oldukları, yapılmış olan işlerin bedeli-nin ödeme tarihindeki makul piyasa fiyatı üzerinden TL olarak ödenmesi gerektiği bulgusunu yaptı ve yapılmış olan işleri, bu işlerin bedellerini ve yapılmış olan ödemeleri dikkate aldıktan sonra, Davacı lehine, Davalılar aleyhine, müştereken ve münferiden -12,048 TL, 4,942 stg. yasal faiz ve dava masrafları için hüküm ve emir verdi, Davalıların mukabil taleplerini ise iptal etti.

Alt Mahkemenin kararının hatalı olduğunu iddia eden Davacı bu istinafı dosyaladı.

İstinaf Eden Davacı dört istinaf sebebi iler-i sürmekle birlikte, istinaf duruşmasındaki beyanlarını da dikkate alarak, istinaf sebeplerini iki başlık altında özetleriz.

Alt Mahkeme, bakiye alacağı tespit etmek için, Davacının alacağı olan 94,674 TL'den, Davalılar tarafından ödenen 14,000,000.000 TL-'yi tenzil etmesi gerekirken 14,000.000.000 TL'yi bu miktardan tenzil etmeyerek Davalıların toplam ödemelerinin, 33,725 sterlin olduğuna bulgu yapması, 33,725 stg.ni, 14.11.2007 tarihi itibarıyla 2.45 TL kuru üzerinden hesaplayıp, bu miktarın TL karşılığı -olan 82,626 TL'yi 94,674 TL'den tenzil edip, Davacının bakiye alacağının 12,048 TL olduğu bulgusuna varması ve bu miktar için Davacı lehine hüküm vermesi hatalıdır.

Alt Mahkeme, inşaatın bulunduğu mahalde, Davacının, 3770 m2 mekanik dolgu malzemesi yaptı-ğı bulgusuna ve işçilik bedelinin geçerli ve makul fiyatınının, metre karesi 4 TL'den olmak üzere 15,080 TL olduğu konusunda şahadet sunulmasına rağmen, işçilik fiyatını 9000 TL olarak saptaması ve bu miktar için bulgu yapması hatalı olmuştur.

İSTİNAF SE-BEPLERİNİN İNCELENMESİ

istinaf sebebinin incelenmesi:

İstinafa konu davanın olgularına göre, Davacı inşaat müteahhididir. Davalı No.1 ise, yukarıda tafsilatı verilen Mağusa'da Kuran Metal adıyla bilinen işyerinin veya yarım inşaatın sahibidir. Davalı No.-2 ise Davalı No.1'in direktörüdür.

Davacı ile Davalılar arasında 1998 yılı Şubat ve Haziran ayları içinde, Davalı No.1'e ait taşınmaz mala, Emare No.5 projeye göre inşaat işleri yapılması hususunda sözlü bir anlaşma yapılmıştır. Bu sözlü anlaşmaya göre; m-alzemeler Davalılar tarafından tedarik edilecek ve ödenecek, işçilik ise Davacı veya müstahdemleri tarafından yapılacak ve işçilik bedeli Davalılar tarafından ödenecekti.

Taraflar arasında yapılan sözlü anlaşma gereği, tüm işler Davacı tarafından yapılmış-, ancak yapılan tüm işlerin işçilik bedellerinin bir kısmı ile malzeme alımı ile ilgili Davacının ödemiş olduğu bedellerin bir kısmı Davalılar tarafından ödenmediği için, Davacı, Davalı aleyhine istinafa konu bu davayı ikame etmiştir.

Alt Mahkeme, su-nulan şahadeti ve ibraz edilen emareleri inceledikten sonra, Davacı ile Davalılar arasında yapılan sözlü anlaşmaya göre, Davalı No.2'nin, Davalı No.1 adına sözlü anlaşma yapmaya yetkili olduğunu, anlaşma nedeniyle Davalıların müştereken sorumlu oldukların-ı, yapılmış olan işlerin bedellerinin, ödeme tarihindeki makul piyasa fiyatı üzerinden, TL olarak ödenmesi gerektiği bulgusunu yapmıştır.

Alt Mahkemenin bu bulgusu, itibar edilen şahadet ışığında hatalı değildir.

İstinaf Eden Davacı, Aleyhine İ-stinaf Edilen Davalıların, müdafaa ve mukabil talep layihalarında ve şahadetlerinde, Davacıya, ödeme tarihindeki para ile 14,000.000.000 TL ödeme yaptıklarını, bu rakamın Davacının toplam alacağı olan 94,674 TL'den tenzil edilmesi gerektiğini, Alt Mahkemen-in, Davacının kendi layihasında, Davalıların borcu olduğunu ileri sürdüğü 33,725 sterlini, 2007 yılı itibarıyla, 2.45 TL kuru üzerinden hesaplanıp elde edilen meblağ olan 82,626 TL'yi, toplam alacak meblağı 94,674 TL'den tenzil etmekle hatalı olduğunu iddi-a etmektedir.

Olgulara göre, dava maksatları için birçok tanık dinletilmiş olmakla birlikte, birçok da emare ibraz edilmiştir.

Dava zabıtlarına göre, istinafa konu dava inşaat işleri ile ilgili olup, birçok emarenin incelenmesini ve bunun sonucunda da m-atematiksel hesaplamaların yapılmasını gerektiren bir davadır. Alt Mahkemenin, sunulan şahadeti, ibraz edilen emareleri, yapılan işleri, bu işlerin bedellerini ve yapılan ödemeleri esaslı bir şekilde incelediği anlaşılmaktadır.


Alt Mahkeme, incelemesin-e devamla, hangi para biriminde ödeme yapılmış ise bu para biriminden alacağın talep edilebileceği ve TL olarak yapılan ödemeler için TL, sterlin olarak yapılan ödemeler için sterlin olarak hüküm verilebileceği kanaatine varmış (Mavi 195) ve Davacının, Dav-alılar için, 83,956 TL ve 1692 stg.lik iş ve hizmet yaptığı, malzeme alımı için 10,718 TL ve 3250 stg. ödediği sonucuna ulaşmıştır. Neticede, Mahkeme, Davacının Davalılara, 83,956 TL'lik inşaat ve müteahhitlik işi ile mal ve hizmet alımı için 10,718 TL ve- 4,942 stg.lik ödeme yaptığı bulgusuna varmıştır.(Mavi 198)

Alt Mahkemenin bu bulgusu, sunulan şahadet ve ibraz edilen emarelerle uyum içerisinde olup, hatalı değildir.

Davacı, Davalıların 20.12.1998 ile 21.04.2000 tarihleri arasındaki ödemelerinin, tal-ep takririnin 8. paragrafında detaylı bir şekilde izah edildiğini ve Davalıların toplam ödemelerinin 33,725 stg. olduğunu ileri sürmektedir.

Davalılar ise müdafaa ve mukabil taleplerinde, 1998 veya 2000 yılı ortalarında Davacı ile hesaplaştıklarını, 1999 -yılına kadar 14,000,000,000 TL ödeme yaptıklarını, tüm ödemelerden sonra 19,079,250.000 TL borçları kaldığını, Erkanat İnşaat Ltd.den 32,670,000,000 TL alacakları olduğunu, Davalıya olan borçlar tenzil edildikten sonra 13,600,750,000 TL alacaklı oldukların-ı, bu nedenle Davacının davasının iptalini, Davalılar lehine ve Davacı aleyhine, 13,600,750.000 TL, bu miktar üzerinden 16.10.1999 tarihinden itibaren yasal faiz için, mukabil talep gereğince hüküm verilmesi gerektiğini ileri sürmektedirler.

Alt Mahkeme, -32,670,000,00 TL alacağın Erkanat İnşaat Ltd.den olan bir alacak olduğunu, Davacı ile Davalıların bu hususu kabul ettiklerini, Erkanat İnşaat Ltd. şirketinin davada taraf olmadığını, bu nedenle bu hususu dikkate alıp inceleme yapılamayacağını belirterek, D-avalıların mukabil taleplerini iptal etmiştir.

Dava zabıtlarına göre de; Davalı No.2, şahadetinde, bu borcun Erkanat İnşaat Ltd.e ait bir borç olduğunu kabul etmektedir. (Mavi 407) Davacıda şahadetinde bu hususu kabul etmektedir.

Davalıların bu konuda h-erhangi bir istinafları yoktur.

Yukarda izah edilen gerçekler ışığında, Alt Mahkemenin, Davalıların mukabil talebini iptal etmesi hatalı değildir.

İzah edilenlerde de anlaşılacağı üzere, Davacının toplam alacağının 94,674 TL olduğu ihtilaflı değildi-r. Davalıların ödeme yaptıkları ihtilaflı olmamakla birlikte, yapılan ödemenin miktarı ile sterlin olarak yapılan ödemenin hangi kur üzerinden hesaplanması gerektiği ise ihtilaflıdır.

Davalıların mukabil talepleri iptal edildiğine göre, Davalılar ta-rafından, Davacıya yapılan ödemeler nasıl tespit edilmelidir?

Alt Mahkeme, Davalıların Davacıya yapmış oldukları ödemelerin, Davacının tafsilatlı talep takririnin 8. paragrafında detaylı bir şekilde izah edildiğini, bu açıklamanın, Davalıların yaptık-ları ödemelerin bir ikrarı olduğunu ve Davacıyı bağladığını belirterek, bu konuda bulgu yapmış ve bu bulgu ışığında, Davalıların ödemelerinin toplamının 33,725 sterlin olduğu sonucuna ulaşmıştır.

Alt Mahkeme, Davalıların mukabil taleplerini iptal ettikt-en sonra, Davalıların Davacıya yapmış oldukları ödemeleri, Davacının layihasında kabul ettiği olgulara dayanarak, 33,725 sterlin olarak tespit etmesi hukuken doğru bir yaklaşımdır ve hatalı değildir.

Alt Mahkeme, Davalılar tarafından yapılan ödemelerin 33-,725 sterlin olduğunu kabul ettikten sonra, bu rakamın TL olan karşılığını bulmak için 2007 yılı itibarıyla, sterlinin 2.45 TL kurunu baz almış ve 33,725 sterlinin TL karşılığının (33.725 x 2.45)= 82,626 TL olduğunu tespit etmiştir. Tespit edilen bu rakam-ı ise Davacının toplam alacağı olan 94.674 TL'den tenzil ettikten sonra bakiye alacağı 12,048 TL olarak tespit etmiştir.

Alt Mahkeme, dava ile ilgili olguları dikkate alarak, 33,725 sterlinin TL cinsinden karşılığını, bir sterlinin 2007 yılındaki döviz k-uru olan, 2.45 TL kurunu baz alarak tespit edebilir miydi?

Davacının tafsilatlı talep takririnin 8. paragrafına göre, Davalıların ödemeleri, 20.12.1998 ile 21.04.2000 tarihleri arasında yapılmıştır. Ödemelerin TL olarak yapıldığına dair şahadet sunulması-na rağmen, talep takririnin 8. paragrafında, Davalıların yapmış oldukları ödemeler, hem TL hem de sterlin olarak gösterilmiş, buna rağmen Davacı, sterlin olarak hüküm talebinde bulunmuştur.

Alt Mahkeme, aksine bir anlaşma olmadığı müddetçe hangi para bi-riminden ödeme yapılmış ise, bu para birimi ile alacağın talep edileceği bulgusunu yapmış ve bu bulguya dayanarak, anlaşma sterlin olarak yapılmadığı için, Davacının hizmet alacağını, ödeme tarihi itibarıyla TL olarak tespit etmiştir.(Mavi 195)

Sunulan şa-hadet ışığında, Alt Mahkemenin, ödeme tarihi itibarıyla Davacının hizmet alacağını tespit eden bu bulgusunda hata yoktur. Ancak, Davacının davasının 12.10.2000 tarihinde ikame edildiğini ve Davalıların Davacıya yaptıkları ödemelerin, 1998 -2000 yılları içi-nde TL olarak yapıldığını dikkate aldığımızda, 33,725 sterlinin TL olan karşılığının 2007 yılındaki döviz kuru yerine en son ödeme tarihi olan 2000 yılındaki döviz kuru dikkate alınarak tespit edilmesi gerekirdi.

Bu gerçekleri dikkate aldığımızda, Alt Mah-kemenin, Davalıların TL olarak yaptıkları ödemelerini, sterlinin 2007 yılındaki TL kuru olan 2.45 TL'yi dikkate alarak, 82.626 TL olarak tespit etmesi hatalı olmuştur.

Alt Mahkemenin bulgusu hatalı olduğuna göre, Davalıların yaptığı ödemeler, TL olarak, n-asıl ve hangi kurdan tespit edilmelidir?

Davalıların en son ödemeleri, 21.04.2000 tarihinde yapılmıştır. En son ödeme 21.04.2000 tarihinde yapıldığına göre 33,725 sterlinin TL karşılığı, en son ödeme olan 21.04.2000 tarihi itibarıyla sterlinin k-uru dikkate alınarak tespit edilmelidir.

KKTC Merkez Bankasının Döviz kurlarının yayımladığı Resmi Gazete'nin sayı 55, Ek 111. AE312'de 21.04.2000 tarihindeki bir sterlinin efektif alış kuru 946.170 olarak tespit edilmiştir. Bu kura göre, 33,725 sterli-nin TL olan karşılığı( 33,725 *946,170) =31,909 TL 'dir.

Yukarıda tespit edilen rakam, Davacının alacağı olarak tespit edilen rakamdan çıkartıldığında, (94,674 - 31,909)= 62,765 TL, Davacının bakiye alacağı olan rakam olmalıdır.

Yukardakiler ışığı-nda, İstinaf Eden Davacı, 1. istinaf sebebinde başarılı olduğundan, İstinaf Eden Davacı lehine ve Aleyhine İstinaf Edilen Davalılar aleyhine 62,765 TL için hüküm verilmelidir.

istinaf sebebinin incelenmesi:

İstinaf Eden Davacı, 3770 metre kare mekan-ik dolgu malzemesinin geçerli makul beher metre karesinin 4 TL'den, toplam 15,080 TL, işçilik bedelinin ise 9500 TL olduğunun, Tanık Taner Yolcu'nun ve Tanık Mahmut Sarper'in şahadeti ile ispat edildiğini, ancak Alt Mahkemenin işçilik bedeli olarak 9000 TL- için bulgu yapmakla hatalı olduğunu iddia etmektedir.

Alt Mahkeme, bu konuyu kararında şu şekilde ifade etmiştir:
"Davacı binaya 3770 metre kare mekanik dolgu malzemesi yaptığını ispatlamıştır. Emare 4'de 1980 metre kare dolgunun malzeme işçilik -fiyatı 9500 YTL olarak saptanmıştır. Aynı oranı 3770 metre kareye uyguladığımızda malzeme + işçilik ederinin (3770 x 9500 ÷ 1980 ) esasından 18,088 YTL'ye tekabül ettiği görülecektir.
Davalı malzemeyi kendisinin sağladığını iddia etmektedir.
Davallar bu ko-nuda Mahmut Sarper'i tanık olarak dinletmiştir. Bu tanık Davacı ile olan münasebetini ayrıntılı olarak anlatmış ve 200 kamyon mekanik malzeme götürdüğünü, kendi silindirini verdiğini söylemiştir. Bu tanık taş ocağı sahibidir ve böyle bir malzemeyi verebile-cek olanaklara sahiptir. Davacının çağırdığı tanıkların götürdüğü kamyon adeti böyle bir dolguyu gerçekleştirebilecek miktarda değildir.
Davalılar tanığı Mahmut Sarper üzerimizde son derece olumlu izlenim bıraktı ve şahadetine inandık. İnandığımız şahadet- ışığında dolgu işlerinin malzemesini Mahmut Sarper'in karşıladığına ilişkin bulgu yaparız.
Emare 4'de işçilik ve malzeme birlikte değerlendirilmiştir.
Huzurumuzda malzeme ve işçiliği kesin bir ifade ile ayıracak şahadet bulunmamaktadır. Bu nedenle malzeme- ve işçiliği %50 oranında ayırmayı uygun ve adil bulduk.
Bu neticeden hareketle davacının yaptığı dolgu işçiliğinin makul piyasa fiyatını 9000YTL olarak saptarız."(Mavi 701)


Tanıkları değerlendirmek ve söylediklerine inanıp inanmamak alt mahkemenin takdi-rinde olan bir husustur. Yargıtay, alt mahkemelerin tanıklar ve şahadet hususundaki bulgularına müdahalede bulunmakta çekingen davranır. Alt mahkeme önündeki şahadet, mahkemenin olgularla ilgili yaptığı bulgulara makul olarak varması için yeterli ise, Yarg-ıtay bu bulgulara müdahale etmez. Meğer ki istinaf eden, alt mahkemenin tanıkları ve şahadeti hatalı değerlendirdiği, yapılan bulguların ibraz edilen olgulara dayanmadığı, tanıklara inanılmaması gerektiği hususlarında Yargıtayı ikna edebilsin.

Huzurumuzda-ki meselede, İstinaf Eden, Alt Mahkemenin bulgu yaparken hatalı davrandığı, bulguların Alt Mahkemenin önündeki olgulara dayanmadığı, Alt Mahkemenin huzurundaki şahadeti yanlış değerlendirdiği, tanıklara ve şahadetlerine inanılmaması gerektiği hususunda biz-i ikna edebilmiş değildir.

İfade edilenler ışığında, Alt Mahkemenin,mekanik dolgu malzemesi için işçilik bedeli olarak tespit ettiği 9000 TL ile ilgili bulgusu hatalı olmadığından, Davacının bu başlık altındaki istinaf sebebi iptal edilir.

Netice itib-arıyla, İstinaf Eden 1.istinaf sebebinde başarılı olduğu için, 14.11.2007 tarihli hükmün A paragrafı aşağıdaki şekilde değiştirilir.

"Davacı lehine ve Davalılar aleyhine müştereken ve münferiden 62,765TL için hüküm verilir."

2. istinaf sebebi iptal edili-r.

İstinaf masraflarını, Aleyhine İstinaf Edilen ödeyecektir.





Şafak Öneri Hüseyin Besimoğlu Mehmet Türker
Yargıç Yargıç Yargıç


14 Mayıs, 2013











10






Full & Egal Universal Law Academy