Yargıtay Hukuk Dairesi Numara 134/2014 Dava No 57/2015 Karar Tarihi 22.12.2015
Numara: 134/2014
Dava No: 57/2015
Taraflar: Zekiye Özbada vekili Nemika Yaralıoğlu ile Görcan Öder arasında
Konu: Layihaların iptali - Layihaların ital edilmesi talebinde karşı tarafa söz hakkı verilmesi gereği - Mahkemenin temel amacı - Masraflar için teminat (security for costs)
Mahkeme: Yargıtay/hukuk
Karar Tarihi: 22.12.2015

-D. 57/2015 Yargıtay/Hukuk No: 134/2014
(Girne Dava No: 2821/2012)

YÜKSEK MAHKEME HUZURUNDA.

Mahkeme Heyeti:Ahmet Kalkan, Gülden Çiftçioğlu, Bertan Özerdağ

İstinaf eden: Zekiye Özbada, yetkili vekili Nemika Yaralıoğlu- vasıtasıyla 39, Cengiz Topel Caddesi, Ozanköy, Girne
(Davacı)

ile

Aleyhine istinaf edilen: Gürcan Öder, Karaoğlanoğlu, Girne
(Davalı)

- A r a s ı n d a.

İstinaf eden namına: Avukat Aytekin Özalkım
Aleyhine istinaf edilen namına: Avukat Zehra Çelebi

Girne Kaza Mahkemesi Kıdemli Yargıcı Beril Çağdal'ın 2821/2012 sayılı davada, 8/8/2014 tarihinde verdi-ği karara karşı, Davacı tarafından yapılan istinaftır.

------------

K A R A R

Ahmet Kalkan: Bu istinafta, Mahkemenin kararını, Sayın Yargıç Bertan Özerdağ okuyacaktır.

Bertan Özerdağ: İstinaf Eden/Davacı, Girne Kaza Mahkemesinin 8.8.2014 tarihinde -verdiği emre karşı bu istinafı dosyaladı.

İSTİNAFA İLİŞKİN OLGULAR:

Alt Mahkemenin bulgularına göre istinafa konu istidanın olguları özetle şöyledir.

Bundan böyle İstinaf Eden sadece Davacı, Aleyhine İstinaf Edilen ise sadece Davalı olarak anılacaktı-r.

Alt Mahkeme, Davalının dosyalamış olduğu 7.3.2013 tarihli istida altında 4.12.2013 tarihli bir emir ile Davacının davadaki masraflarına bir teminat olması amacıyla 5,000 TL'nin 20 gün içerisinde mahkeme veznesine yatırılmasına veya 5,000-TL'lik ba-nka teminat mektubunun Mukayyitliğe sunulmasına ve verilen sürede bu emrin yerine getirilmemesi halinde, Davacının davasının ileri götürülmesine izin verilmeyeceğine dair bir emir vermiştir.

Davacı mahkemenin davadaki masraflar için teminat yatırılmasın-ı emrini, mahkeme tarafından verilen süre zarfında yerine getirmemiş ve bu emri istinaf etmiştir.

Davalı, mahkemeye bir dilekçe dosyalayarak, mahkeme tarafından verilen teminat emrinin süresinde yerine getirilmediği için, davanın ret ve iptal edilmesin-i talep etmiştir.

Alt Mahkeme, Davalının dosyaladığı dilekçeyi, Davacının bilgisine getirmeden, 8.8.2014 tarihinde ele alarak, masraflar için teminat yatırılmasına veya teminat mektubu verilmesine dair emrin süresinde yerine getirilmediği ve emrin süres-inde yerine getirilmemesi halinde davanın ileriye götürülmesine izin verilmeyeceği direktifini de dikkate alarak, askıda kalan davanın ret ve iptal edilmesine ve iptal emrinin mukayyitlikçe her iki tarafa bildirilmesine direktif vermiştir.

İSTİNAF SEBEPL-ERİ:

Davacı istinaf ihbarnamesinde 5 istinaf sebebi ileri sürmekle birlikte, Davacı Avukatı, istinaftaki hitabında, istinaf sebebini tek başlık altında toplamıştır. Davacının istinafı aşağıdaki şekilde özetlenmiştir:

"Muhterem Alt Mahkeme, Davalını-n tek taraflı dilekçesini Davacının bilgisine getirmeden ve/veya tebligat yapmadan ve/veya itiraz hakkı tanımadan ve/veya müdafaa hakkı vermeden ele alarak ve/veya gerekçesiz ve/veya yeterli gerekçe vermeden davayı iptal etmekle hatalı hareket etmiştir." -

TARAFLARIN İDDİA VE ARGÜMANLARI:

Davacı Avukatı istinaftaki hitabında, özetle: Alt Mahkemenin masraflar için teminat emrinin Davacı tarafından istinaf edildiğini, bu istinaf görüşülmeden, Davalının dosyalamış olduğu tek taraflı bir dilekçe ile, Davacıy-a herhangi bir söz hakkı verilmeden ve/veya tebligat yapılmadan ve/veya gerekçesiz veya yeterli bir gerekçe gösterilmeden davanın ret ve iptal edilmesinin hatalı olduğunu iddia etmiştir.

Davalı Avukatı istinafındaki hitabında, özetle: Davacının Alt Mahk-emenin verdiği emre uymadığını, Alt Mahkemenin emre uyulmaması halinde davanın ileriye götürülmesine izin verilmeyeceğine direktif verdiğini ve Davacının emre uymaması nedeniyle, davanın ret ve iptal edilmesinin doğru olduğunu iddia ederek, Davacının istin-afının masraflara reddini talep etmiştir.

İNCELEME

Tarafların iddiaları ve hukuki argümanlarını inceleyip değerlendirdik.

Alt Mahkemenin, Davalının istidası uyarınca, Davacının davadaki masraflarla ilgili teminat yatırmasına ve yatırmaması halinde -davanın ileriye götürülmesine izin verilmeyeceğine emir verdiği ve bu emrin Davacı tarafından istinaf edildiği olguları ihtilaflı değildir. Alt Mahkemenin masraflarla ilgili teminat yatırılmasına yönelik verdiği emir aynen şöyledir:

"Bu bağlamda Davacı Mü-stedialeyhin Davalı Müstedinin bu davadaki masraflarına teminat olması bağlamında bugünden itibaren 20 gün zarfında 5,000 TL'yi mahkeme veznesine yatırması veya yine aynı süre zarfında 5,000 TL'lik bir banka teminat mektubunu mahkeme mukayyitliğine ibraz e-tmesine emir verilir.
Bunların yapılmaması halinde, Davacının davasını ileri götürmesine izin verilmeyecektir."

Alt Mahkeme, teminat emrine uyulmaması halinde, davanın ileriye götürülmesine izin verilmeyeceğine direktif vermiştir. Alt Mahkemenin, teminat- yatırılması emrine, Davacının süresi içerisinde ve halen yerine getirmediği de kabul edilen ihtilafsız bir olgudur.

Davalının, bu emre uyulmaması nedeniyle davanın ret ve iptal edilmesi talebi ile dosyaladığı dilekçeyi ele alan Alt Mahkeme, istinafa ko-nu 8.8.2014 tarihli aşağıdaki direktifi vermiştir:
"Bu meselede 4.12.2013 tarihli mahkeme emrinde, ilgili tarihten 20 gün içinde Davacının dava masraflarına teminat olması için 5,000-TL'yi mahkeme veznesine yatırmasına veya aynı süre zarfında 5,000-TL'-lik bir banka teminat mektubunu mahkeme mukayyitliğine ibraz etmesine emir verildiği; bunların yapılmaması halinde Davacının davasını ileri götürmesine izin verilmeyeceği vurgulanmıştır.
Dosya tetkikinden Davacı Avukatının ilgili kararı istinaf ettiği -görülmekle birlikte icranın durmasına ilişkin bir mahkeme emri olmadığı ve 4.12.2013 tarihli mahkeme emri uyarınca herhangi bir teminatın yatırılmadığı ve bu doğrultuda bu dosyanın 4.12.2013 tarihli mahkeme direktifine rağmen askıda kaldığı görülmektedir.
- Yukarıda belirtilenler ışığında, Davacının 4.12.2013 tarihli mahkeme emrine uymadığından davanın iptal edilmesine yönelik bir direktif verilmesi kaçınılmazdır. Bu nedenle dava iptal edilir. İşbu kararın her iki tarafa mukayyitlikçe bildirilmesine direk-tif verilir."

Alt Mahkemenin masraflarla ilgili teminat emri, Hukuk Muhakemeleri Usulü Tüzüğü Emir 60 Nizam 1 ve 5 kurallarına istinat etmektedir. Alt Mahkemenin masraflarla ilgili teminat emrine bağlı verdiği direktifin Emir 60 Nizam 5 kurallarına dayan-makta olduğu aşikardır. Emir 60 Nizam 5 aynen şöyledir:

"5. Mahkeme, masraflar konusunda teminat verilmesine emir verildiği hallerde, sözkonusu teminatın verileceği tarihe kadar davada yargılama işlemlerini durdurabilir ve saptanan süre içinde emredilen -teminatın verilmemesi halinde davayı reddedebilir."

Tüzük'te yer alan Emir 60 Nizam 5 kuralı, mahkemeye masraflarla ilgili teminat emrinin yerine getirilmesi için, verilen süreye kadar yargılama işlemlerini durdurma ve verilen süre sonunda emrin yerine g-etirilmemesi halinde, davayı iptal etme yetkisi vermektedir.

Alt Mahkemenin, masraflarla ilgili teminat emrine uyulmaması halinde davayı iptal etme yetkisi bulunmasına rağmen, davayı iptal etme yönünde bir emir verebilmesi için, teminat emrinde bu direk-tifine yer vermesi gerekmektedir.

Alt Mahkeme, emrinde, masraflarla ilgili teminatın verilen sürede yatırılmaması durumunda "Davacının davasını ileri götürmesine izin verilmeyecektir" direktifini vermiştir.

Bu direktif dikkate alındığında, Alt Mahkem-enin verdiği iptal emri Tüzük'teki kurallara ve direktifinde belirttiklerine uygun bir emir değildir. Alt Mahkeme, masraflarla ilgili teminat emrine uyulmaması halinde, davanın ret ve iptal edileceğine dair bir emir vermiş olsa idi, teminatın yatırılması i-çin verdiği sürenin hitamında emre uyulmaması durumunda, davayı ret ve iptal etmesi mümkün olabilecekti. Alt Mahkeme böyle bir direktif vermediği için davanın iptali ile ilgili verdiği emir, Tüzük'te belirtilen kurallara uygun şekilde verilmediği ve daha ö-nce vermiş olduğu direktif ile uyumlu olmadığı için hatalıdır.

Alt Mahkeme, askıda bulunan ve ileri işlem yapılmayan bir davayı, masraflarla ilgili teminat emrine uyulmadığı gerekçesi ile iptal etmiştir. Alt Mahkeme masraflarla ilgili teminat yatırılmam-asına rağmen askıda kalan davayı, Davalının dosyaladığı dilekçe sonrasında iptal etmiştir. Bu dilekçenin Davacıya tebliğ edilmediği veya bilgisine getirilmediği taraflarca kabul edilen bir olgudur.

Hukuk Muhakemeleri Usulu Tüzüğü'nde 2008 yılında yapıla-n tadilatla mahkemelere dava yönetimi ile ilgili yetkiler verilmiş ve verilen bu ek yetkilerle davaların gecikme olmaksızın, hakkaniyete uygun olarak ve masraflar azaltılarak neticelendirilmesi amaçlanmıştır. Bu kapsamda belirtilen temel amacın (overriding- object) sağlanabilmesi için mahkemelere, bir layihayı iptal etme yetkisi de verilmiştir. Tüzüğün Emir 1 B Nizam 3 ve sub paragrafları bu yetkiyi düzenlemektedir:

"3. Bir layihayı iptal etme yetkisi:
(1)..........
(2) Mahkeme:-
(a) ...........; veya
(b-) ...........; veya
(c) Bir nizama veya mahkeme emrine
uyulmadığı kanaatine varırsa,layihayı
iptal edebilir."

Mahkemenin, sözkonusu Nizam altında mahkemenin vermiş olduğu bir emre riayet edilmemesi halinde, bir tarafın layihasını iptal etme yetkisi b-ulunmaktadır.

Mahkeme bu yetkisini resen veya bir tarafın başvurusu üzerine kullanabilir. Layihanın iptali için başvuracak tarafın bu başvurusunu bir istida ile yapması gereklidir. Yapılan başvurunun istida şeklinde yapılmaması halinde mahkeme, talebin -istida dosyalanarak yapılmasına direktif vermelidir. Bir istidaya bağlı yapılan layihanın iptal edilmesi talebi ile ilgili layihayı dosyalayan karşı tarafa mahkeme tarafından söz hakkı verilmesi esastır (Bkz. Dağıtım 1/2014).

Davalı yazılı bir dilekçe d-osyalamasına rağmen, talep bir istidaya bağlı yapılmamıştır. Bu nedenle, Alt Mahkemenin Davacının davasının iptalini talep eden Davalıya, bu talebini bir istida dosyalaması yöntemi ile yapmasına direktif vermesi gerekirdi. Böyle bir direktif vermeyen Alt M-ahkeme hatalı davranmıştır.

Yukarıda, Alt Mahkemenin, emirde belirtilen sürede masraflarla ilgili teminat yatırılmaması durumunda davanın iptal edileceğine yönelik bir direktifinin yer almadığı belirtilmişti. Alt Mahkeme böyle bir direktif vermediği iç-in, Davacının davasını iptal etmeden önce Davacıya söz hakkı vermesi ve emrine riayet etmemesi halinde davasını iptal edeceğini bildirmesi gerekirdi. Temel amaç yerine getirilerek bir layihanın adilane bir şekilde iptal edilebilmesi için, böyle bir emir ve-rmeden önce, karşı tarafa söz hakkı verilmesi gereklidir. Bunun aksi şekilde davranılması durumunda davanın adilane bir şekilde sonuçlandırıldığından bahsedilemez.

Bu konuda, Birleştirilmiş Yargıtay/Hukuk 61/2010-60-62-63-64-65-66-67-68-69/2010 Dağıtım- 1/2014'de aynen şöyle denmiştir:

"Tüm bu prosedür takip edilir ve bu yetkiler kullanılırken, gayenin davanın adilane bir şekilde neticelenmesini sağlamak olduğu gözden kaçırılmamalı ve güdülen gaye sadece dosyanın bitmesi ve ortadan kalkması olmamalı-dır."

Alt Mahkeme, Davalı tarafından yapılan layihanın iptali talebini Davacıya bildirmeden ve layihanın iptali için Davalı tarafından bir istida yapılmaksızın, Davacıya herhangi bir söz hakkı tanımadan talebi ele alarak davayı iptal etmekle, davayı adil-ane bir şekilde neticelendirmemiş ve hata yapmıştır.

Belirtilenlere istinaden, Alt Mahkemenin davayı iptal eden 8.8.2014 tarihli emrinin iptal edilerek davanın görüşülmek üzere Alt Mahkemeye iade edilmesi gerekmektedir.

Netice itibarı ile Davacının i-stinafı kabul edilir.

SONUÇ:

Yukarıdakiler ışığında İstinaf Eden/Davacının istinafı kabul edilir.

Alt Mahkemenin davanın iptali ile ilgili verdiği 8.8.2014 tarihli emrin iptaline;
Davanın kaldığı yerden devam etmek ve görüşülmek üzere Alt Mahkemeye -iadesine;
İstinaf masraflarının Davalı tarafından ödenmesine emir ve karar verilir.




Ahmet Kalkan Gülden ÇiftçioğluBertan Özerdağ
Yargıç Yargıç Yargıç

22 Aralık 2015








9






Full & Egal Universal Law Academy