Yargıtay Hukuk Dairesi Numara 127-128-129/2016 Dava No 20/2020 Karar Tarihi 07.07.2020
Numara: 127-128-129/2016
Dava No: 20/2020
Taraflar: Kıbrıs Türk Liman İşçileri Şirketi ile Filo Denizcilik Şirketi Limited arasında
Konu: Esasa ilişkin olgu - bir hakkın görevin veya yükümlülüğün layihada ileri sürülmesinin yanında bunların varlığını gösteren olgulara da layiha içerisinde yer verilmesi gerektiği - faturalara ilişkin tafsilatın talep takririnin ana kısmında yer almaması halinde yasal faize hükmedilmesi
Mahkeme: Yargıtay/hukuk
Karar Tarihi: 07.07.2020

-D. 20/2020 Birleştirilmiş Yargıtay/Hukuk No: 127/2016, 128/2016 ve 129/2016
(Lefkoşa Dava No: 6157/2014, 7609/2013 ve 1958/2014)

YÜKSEK MAHKEME HUZURUNDA.
Mahkeme Heyeti: Ah-met Kalkan, Bertan Özerdağ, Peri Hakkı

Yargıtay/Hukuk No: 127/2016
(Lefkoşa Dava No: 6157/2014)

İstinaf eden: Kıbrıs Türk Liman İşçileri Şirketi, Mağusa
(Davacı-)
ile

Aleyhine istinaf edilen: Filo Denizcilik Şirketi Limited, Girne
(Davalı)
A r a s ı n d a.

İstinaf eden namına: Avukat Altan Erdağ
Aleyhine istinaf edi-len namına: Avukat Şefik Aşçıoğulları


Yargıtay/Hukuk No: 128/2016
(Lefkoşa Dava No: 7609/2013)

İstinaf eden: Kıbrıs Türk Liman İşçileri Şirketi, Mağusa
(Davacı-)
ile

Aleyhine istinaf edilen: Filo Denizcilik Şirketi Limited, Girne
(Davalı)
A r a s ı n d a.

İstinaf eden namına: Avukat Altan Erdağ
Aleyhine istinaf edi-len namına: Avukat Şefik Aşçıoğulları




Yargıtay/Hukuk No: 129/2016
(Lefkoşa Dava No: 1958/2014)

İstinaf eden: Kıbrıs Türk Liman İşçileri Şirketi, Mağusa
(Dava-cı)
ile

Aleyhine istinaf edilen: Filo Denizcilik Şirketi Limited, Girne
(Davalı)
A r a s ı n d a.

İstinaf eden namına: Avukat Altan Erdağ
Aleyhine istinaf e-dilen namına: Avukat Şefik Aşçıoğulları


Lefkoşa Kaza Mahkemesi Başkanı Bahar Saner'in, Konsolide 6157/2014, 7609/2013 ve 1958/2014 sayılı davalarda 28.4.2016 tarihinde verdiği kararlara karşı, Davacı tarafından yapılan istinaflardır.

-------------
K A R A R

Ahmet Kalkan: Bu istinafta, Mahkemenin kararını, Sayın Yargıç Bertan Özerdağ okuyacaktır.

Bertan Özerdağ: Bu istinafta, İstinaf Eden/Davacı kararda bundan böyle sadece Davacı ve Aleyhine İstinaf Edilen/Davalı ise, sadece Davalı olarak an-ılacaktır.

İstinafta birleştirilerek dinlenen her üç dava Alt Mahkeme huzurunda da birleştirilerek dinlendi. Alt Mahkeme hukuki konuları ve tarafları ayni olan her üç davada Davacının taleplerine kısmen hüküm verilmesine ve kısmen hüküm verilen meblağlar-a ilişkin olarak yasal faiz ödenmesine karar verdi.

Davacı taleplerine kısmen emir ve hüküm verilmesi ve faiz taleplerinin fatura tarihlerinden itibaren verilmemesi gerekçeleri ile Alt Mahkemenin kararından huzurumuzdaki istinafı dosyaladı.

OLGULAR

-Meseledeki olguları şöyle özetledik:

Davacı 6/1976 sayılı Yasa ile kurulmuş tüzel kişiliğe haiz bir şirkettir ve ücret karşılığında limanlarda işçilik hizmeti vermektedir. Davalı ise tüzel kişiliği haiz olup Girne Turizm Limanı'nda faaliyet gösteren bir -gemi acentesidir.

Davacı istinafa konu davaları dosyalayarak, 7609/13 sayılı davada Davalıya vermiş olduğu 22.5.2012 - 9.10.2013 tarihleri arasına tekabül eden faturalardan 325,210.60 TL, 1958/2014 sayılı davada 23.10.2013 - 18.3.2014 tarihlerine tekabü-l eden faturalardan 103,925.35 TL ve 6157/2014 sayılı davada ise 26.3.2014 - 22.10.2014 tarihlerine tekabül eden faturalardan 175,027.65 TL olmak üzere her üç davada toplamda 604,163.60 TL talep etti.

Davalı bu taleplerle ilgili ön itiraz olarak Davac-ının davasının esasa ilişkin olgulardan yoksun ve mevsimsiz olduğunu belirttikten sonra devamla, dosyaladığı Müdafaa Takrirlerinde ücret tarifesine göre Davacının talepte bulunamayacağını, hizmet verilmeden ücret alınamayacağını, bu husustaki mevzuatın Ana-yasaya aykırı olduğunu ileri sürerek Davacının Davalıdan alacağının bulunmadığını iddiayla davanın ret ve iptalini talep etti.

Alt Mahkeme tarafların mutabakatı ile meseledeki bir takım hususları ihtilafsız olgu olarak kaydetti. Alt Mahkemenin kararında -yer alan ihtilafsız olgular şöyledir:

"1- Tarafların 3 adet dava ile davalaştıkları ve bu davaların 23.10.2013 tarihinde dosya edilen 7609/2013; 24.3.2014 tarihinde dosyalanan 1958/2014 ve 30.10.2014 tarihinde dosyalanan 6157/2014 sayılı davalar olduğu-;
2- Her 3 davanın 20.1.2016 tarihinde konsolide edildiği ve 6157/2014 sayılı dava altında birleştirip ele alındığı;
3- Davacının 6/1976 sayılı Yasa altında kurulmuş tüzel kişiliğe haiz bir şirket olduğu ve bu şirketin Limanlar İşçiliği ile ilgili hizmetle-r verdiğini ve tek yetkili olduğu, Davacının gemi acenteleri ve/veya şirket ve/veya şahısların işlerini yaptığı;
4- Davalının KKTC Şirketler Mukayyitliği nezdinde kayıtlı tüzel kişiliğe haiz şirket olduğu ve kayıtlı adresinin Lefkoşa'da olduğu ve Girne Tur-izm Limanında yolcu ve yük taşıma işleri yaptığı;
5- Davalının iş yaptığı zaman Girne'de olduğu; Girne'deki limanın Turizm Limanı olduğu; bu limanda zorunlu haller ve Gümrük Memurlarınca talep edildiği haller haricinde yük indirme, yükletme işleri yapılmad-ığı ve bu yapıldığı takdirde ise ücret alınmadığı;
6- Davalı gelen ve giden yolcu sayısı ve gemi altı, gemi üstü ithalat ihracat ile ilgili yükün kaç ton olduğu ile ilgili Limanlar Dairesi ile Davacıya manifesto tahtında beyanda bulunduğu;
7- Davalının yap-tığı beyana göre Davacının faturalar tanzim ettiği ve bu faturalarla da gelen ve giden yolcu ve gemi altı, gemi üstü yüklerle ilgili Davalıdan ücret tespit ve talep ettiği;
8- Ücretin Yasa'nın öngördüğü şekilde oluşturulan ücret tespit komisyonunun belirle-miş olduğu ve Resmi Gazete'de yayımlanan ücret tespit tarifesini tanzim edip talep ettiği;
9- Birleştirilmiş davalarda Davacıların faturalardan kaynaklanan ücret taleplerinin 7609/2013 sayılı davada 22.5.2012 - 9.10.2013 tarihlerine tekabül eden faturalard-an 325,210,60 TL; 1958/2014 sayılı davada 23.10.2013 - 18.3.2014 tarihine tekabül eden faturalardan 103,925,35 TL; 6157/2014 sayılı davada 26.3.2014 - 22.10.2014 tarihine tekabül eden faturalardan 175,027,65 TL; toplamda 604,163,60 TL talep ettiği;
10-Fatu-raların 2 bölümden oluştuğu ve Davacının taleplerinin gelen ve giden yolcu taşımasına ve ithal ve ihraç ettiği yük tonun tekabül ettiğini ücret olarak belirlediği;
11-Gelen ve giden yolcu taşıması için talep edilen toplam ücretin 7609/2013 sayılı davadaki -faturalarda 89,432,95 TL, 1958/2014 sayılı davadaki faturalarda 34,299,81 TL; 6157/2014 sayılı davadaki faturalardan 61,255,13 TL; toplamda 184,982,89 TL olduğu;
12-İthalat ve ihracatı yapılan yük üzerinden ton başına talep edilen ücretlerin 7609/2013 sayı-lı davadaki faturalarda 235,772,62 TL olduğu; 1958/2014 sayılı davadaki faturalardan 69,630,58 TL olduğu; 6157/2014 sayılı davadaki faturalardan 113,772,52 TL toplam 419,180,72 TL olduğu;
13-Davalının Avukatı vasıtası ile Limanlar Dairesi Müdürlüğüne 23.5-.2011 tarihli Davacının yük üzerinden ücret talep etmemesi gerektiğini belirtilen bu içerikteki yazısı ile talepte bulunduğu;
14-Limanlar Dairesinin Davalıya bildirdiği 17.4.2010 tarihli yazı ile Davalıdan gemi adamları listesini talep ettiği;
15-Ayni Dair-enin Davalıya gönderdiği 16.4.2010 tarihli yazı ile "Beşparmak" isimli yolcu gemisine hat izni verdiğini bildirdiği;
16-Limanlar Dairesinin Davalının 23.5.2011 tarihli yazısına, ücretlerle ilgili yasal durumu bildiren 26.5.2011 tarihli yazıyı verdiği;
17-L-imanlar Dairesinin Girne Başkılavuzluk ve Liman Başkanlığına verdiği 18.6.2010 tarihli M/F Beşparmak Yolcu gemisinin 18.6.2010 tarihinde rampa ile geminin yüklenmesine müsaade edilmesini rica eden yazıyı yazdığını;
18-Girne Başkılavuzluk ve Limanlar Başkan-lığının Davalıya gönderdiği ilgili yükleme rampası ile ilgili kanaatini verdiği Limanlar Dairesi Müdürlüğünün Davalı Avukatına yasal durum ve Limandaki genel uygulama ile ilgili 13.6.2011 tarihli, 23.5.2011 tarihli yazıya cevap olarak yazılı açıklama gönde-rdiği;
19-Davacının davadaki taleplerini, mütebaki borçlarını talep eden 13.12.2010 tarihli yazıyı gönderdiği;
20-Davalarda belirtilen miktarların gelen ve giden yolcularla ilgili ücret talebi hariç, yük üzerinden ücret talebi ihtilaflı olduğu ve mevcut fa-turalarda yolcu taşınması için talep edilen 184,982,89 TL'nin Davacının almaya hak kazandığı miktar olduğu."

İhtilafsız olguların kaydedilmesinden sonra hukuki olduğu kabul edilen ihtilafın duruşmasında tanık dinletilmedi ve taraflar mahkemeye hitap y-apmakla yetindi.

Alt Mahkeme, duruşma neticesinde Davacının taleplerini hizmet verilen faturalara konu bedeller ve hizmet verilmemesine karşın yasal mevzuat ve ücret tarifesine dayanılarak düzenlenen faturalara konu meblağlar olmak üzere ikiye ayırdı. A-lt Mahkeme hizmet verilen faturalara konu bedellerin Davacıya ödenmesi hususunda emir ve hüküm vermesine karşın hizmet verilmediği halde yasal mevzuat ve ücret tarifesine dayanılarak düzenlenen faturalara konu meblağlar için yapılan talepleri reddetti. Alt- Mahkeme keza, her davada hüküm tarihinden itibaren yasal faiz ödenmesine de hükmetti.

İSTİNAF SEBEPLERİ

Davacının istinaf ihbarnamesindeki istinaf sebeplerini 3 başlık altında topladık:

-Muhterem Alt Mahkeme, Emare No.1 faturalara konu işlerin ücretinin hizmet verilmeden alınabileceğine bulgu yapmayarak ve/veya esasa ilişkin olguların Talep Takririnde belirtilmediğine bulgu yaparak Davacının taleplerini reddetmekle hata etti.
Muhterem Alt- Mahkeme, Emare No.1 faturalara konu işlerin ücretinin hizmet verilmeden alınabileceğine dair mevzuat bulunmadığına bulgu yapmakla ve talepleri reddetmekle hata etti.
Muhterem Alt Mahkeme, fatura tarihlerinden itibaren faiz ödenmesine hükmetmemekle hata e-tti.
-
TARAFLARIN İDDİA VE ARGÜMANLARI

Davacı Avukatının istinaf duruşmasındaki hitabını şöyle özetledik:

6/1976 sayılı Yasa'nın 5.maddesinin (1). fıkrasında belirtilen hizmetler Ücret Tarifeleri Tüzüğü altında ücretlendirilmiş olup ayni Yasa'nın 28.maddesin-e göre Yasa'nın 5.maddesinde belirtilen hizmetlerin ücretlendirilmesi bu Tüzük altında sağlanmıştır. Bu nedenle Ücret Tarifeleri Tüzüğü altında belirtilen hizmetlerin, ister hizmet verilsin ister verilmesin, fatura edilerek Davacı tarafından tahsil edilme-sine Yasa cevaz vermektedir. Davacının ücretsiz yaptığı sair hizmetleri karşılamak amacıyla Yasa'da böyle bir düzenleme yapılmış olmakla birlikte yasal düzenlenme bunu gerektiriyorsa veya olanak veriyorsa Mahkemenin bu ücreti Davacıya vermesi gerekirdi. Do-layısıyla, Alt Mahkemenin, hizmet verilmeden ücretlendi ve fatura edildi gerekçesi ile bu talepleri kabul etmeyip fatura bedelleri ile ilgili Davacı lehine emir hüküm vermemesi hatalıdır.

Alt Mahkemenin bir diğer bulgusu, Talep Takririnde hizmet verilme-den ücret alınacağı belirtilmediğinden esasa ilişkin olguların eksik olduğu ve Davacının bu husustaki taleplerini almaya hakkı bulunmadığıdır. Halbuki Alt Mahkeme Talep Takririnin 3.paragrafını iyice incelemiş olsaydı, Davacının hem hizmet verdiği işler iç-in hem de ücret tarifesinden veya yasal mevzuattan kaynaklanan alacakları için talepte bulunduğunu tespit edecek ve Davacı lehine hüküm vermesi gerekecekti. Dolayısıyla, Alt Mahkemenin bu bulgusu da hatalı olup fatura bedelleri ile ilgili layihada esasa il-işkin olgular bulunduğundan Davacı lehine emir ve hüküm verilmesi gerekirdi.

Keza, Alt Mahkeme fatura tarihlerinden itibaren hükümlü miktar üzerinden faize hükmetmemekle hata etmiş olup fatura tarihlerinden itibaren faize hükmetmesi gerekirdi.

Tüm bu- belirtilenlere istinaden istinafın kabul edilerek Davacı lehine Talep Takririndeki taleplerin tümü uyarınca emir ve hüküm verilmesi gerekir.

Davalı Avukatının hitapta ileri sürdüğü argümanları ise şöyle özetledik:

Talep Takririnde talep edilen fatura-larla ilgili esasa ilişkin olgular eksikti. Keza, Davacı Emare No. 1 faturalara konu işler hakkında Alt Mahkeme'de hiçbir şahadet sunmuş değildir. Şahadet sunulmadığından bu işlerle ilgili Davalıya istintak etme hakkı tanınmamıştır. Bu nedenlerle Davacının- Emare No. 1 faturalara konu işlerle ilgili ileri sürdüğü iddiaları ispat edebilmiş olduğu söylenemez. Bunun yanında, Davalının hizmet verilmeden bir ücrete tabi tutulması Anayasaya aykırıdır. Nitekim, Anayasaya aykırılık konusunda daha önce bir istida dos-yalanmış ancak mevsimsiz olduğu düşüncesi ile geri çekilmiştir.

Davacının diğer istinaf sebebine gelince, Davacı Talep Takririnde fatura tarihlerini belirtmediğinden talep tarihinden itibaren faize hükmedilmesi hatalı olamazdı. Dolayısıyla, istinafın ma-sraflarla reddi gerekir.

İNCELEME

Tarafların iddia ve argümanlarını, istinaf sebeplerini, dosyadaki zabıtları, olguları ve hukuki durumu tetkik ve tezekkür ettik.

-Muhterem Alt Mahkeme, Emare No.1 faturalara konu işlerin ücretinin hizmet verilmeden alınabileceğine bulgu yapmayarak ve/veya esasa ilişkin olguların Talep Takririnde belirtilmediğine bulgu yaparak Davacının taleplerini reddetmekle hata etti.

-Davacı Talep Takririnde esasa ilişkin olgular ileri sürülmüş olmasına karşın Alt Mahkemenin, Talep Takririndeki faturalara konu işlere karşılık hizmet verilmeden ücret talep edilebileceğinin belirtilmediğine bulgu yapmakla hata ettiğini ileri sürdü.
Davac-ı Talep Takririnin 3.paragrafında yeterli tafsilatın yer aldığını ileri sürerek Alt Mahkemenin esasa ilişkin olguların eksik olduğu hususundaki bulgusunun hatalı olduğunu iddia etmektedir.

Esasa ilişkin olgu birçok kararda belirtildiği üzere tam bir dava- sebebi ortaya koyan olgudur. Bir layihada dava sebebini ortaya koymaya yeterli olguların yer alması halinde o layihada esasa ilişkin olguların mevcut olduğu kabul edilir. Bununla birlikte, layihalarda şahadetin ve yasal durumun belirtilmesine gerek yoktur-.

Bu safhada Yargıtay/Hukuk 24/2009 D. 9/2011'de sıralanan esasa ilişkin olgularla ilgili prensiplere kararımızda yer veririz;

" ....................................................

Bu kural 4 ayrı unsurla tanımlanabilir.

Her layihada sadece olgular -yer alır, yasal durumun yer alması gerekmez.
Sadece esasa ilişkin olguların layihada yer alması yeterlidir.
III.Layihalarda sadece olgular beyan edilir. Şahadetin yer
alması gerekmez.
IV. Sadece olguları içeren açıklamalar özet olarak yer
- almalıdır."

Layihaların hazırlanması hususundaki prensipleri ve uygulamayı inceleyen Odger's on Pleading and Practice isimli eserin 17.baskısının 88.sayfasında bir layiha açısından neyin esasa ilişkin olgu olduğu konusunda belirtilenler şöyledir;
-
"What facts are material?
The word material means necessary for the purpose of formulating a complete cause of action, and in any one material fact is omitted the statment of claim is bad. The same principle applies to defence."
(Hangi olgular esasa ili-şkindir?
Tam bir dava sebebini ortaya koymak için gerekli tüm olgular esasa ilişkindir, ve bu esasa ilişkin olgulardan birinin çıkarılması halinde talep takriri kötü ve eksik olur. Ayni prensip müdafaalara da uygulanır.)

Bir layihada sadece bir hakkın -veya görevin veya yükümlülüğün varlığının ileri sürülmesi layihanın kötü ve eksik hazırlandığı sonucu yaratabileceğinden böyle bir iddianın yanında hakkın veya görevin veya yükümlülüğün varlığını gösteren olguların da layihada yer alması gereklidir.

Dava-cı tarafından dosyalanan konsolide edilen her üç davadaki Talep Takririnin 3. paragraflarında faturalara konu taleplerle ile ilgili şu ifadeler yer almaktadır:

-" .. ve yine ilgili yasal mevzuat ve/veya bu mevzuat altında çıkarılan ücret tarifleri tüzüğüne göre davalıdan ........ tarihi itibarı ile ........ hizmet alacağı ve/veya borcu doğdu."

-Yukarıda alıntı yaptığımız paragrafa bakıldığında, bu ücretin 6/1976 sayılı Yasa altında çıkarılan Ücret Tarifeleri Tüzüğüne dayandığının belirtildiği görülmesine karşın Davacı layihasında sadece yasal mevzuata dayanmış, alacağına konu hakkı ve Davalının -yükümlülüğünü gösteren esasa ilişkin olguları ise layihasında ileri sürmemiştir. Yukarıda ifade edildiği üzere bir alacağın yasal mevzuata dayanması yeterli olmayıp talebin dayandığı olguların layihalarda yer alması esastır.

Davacı bu konuda alacağını ta-lep edebilmesinin yasal dayanağını Talep Takririnde belirtmiş olmasına karşın talep etmiş olduğu faturaların olgularını belirtmediği, talebinin olgusal dayanağını Talep Takririne yansıtmadığı ve belirtmediği açıktır. Bunun sonucu olarak talebin dayanağı ol-an esasa ilişkin olgular Talep Takririnde belirtilmediğinden, Davalı bu konudaki ön itirazında haklı olup ücret tarifeleri ile ilgili Davacı taleplerinin ret ve iptal edilmesinde hata yoktur.

Netice olarak Davacının 1. istinaf başlığı reddedilir.

Bu s-onuç ışığında 2. istinaf başlığının incelenmesine de gerek kalmamıştır.

-Muhterem Alt Mahkeme, fatura tarihlerinden itibaren faiz ödenmesine hükmetmemekle hata etti.

Davacının her 3 davadaki Talep Takririnde, Talep Takririnin ana kısmında (body) faizle ilgili bir iddia ileri sürülmemekle birlikte, Talep Takririnin 5. paragraf-ındaki talep kısmında (prayer) faizle ilgili talepleri şöyledir:

-"Her borç tarihinden tediyeye değin yasal faiz."

Alt Mahkeme, faizle ilgili bir incelemesi bulunmamakla birlikte fatura toplamı olarak talep edilen bedel üzerinden yasal faiz ödenmesine emir verdi. Alt Mahkemede faturalar emare yapılmış olmakla birlikte- Talep Takririnde faturalara tafsilatlı bir biçimde yer verilmemiş talep (prayer) kısmında ise her bir faturanın tarihi belirtilerek faiz talebinde bulunulmamıştır. Bu durumun sonucu olarak Alt Mahkeme, Talep Takririnin talep (prayer) kısmında toplu olarak- talep edilen fatura bedelleri toplamı üzerinden yasal faiz ödenmesine emir ve hüküm vermekle hata etmiş değildir.

Belirtilenler sonucunda Davacı bu istinaf başlığında da başarılı olamamıştır.

NETİCE

Davacı istinafında başarılı olamadığından istina-f ret ve iptal edilir. Masraflar Davacı tarafından ödenecektir.





Ahmet Kalkan Bertan ÖzerdağPeri Hakkı
Yargıç Yargıç Yargıç


7 Temmuz 2020








2






Full & Egal Universal Law Academy