Yargıtay Hukuk Dairesi Numara 10/2006 Dava No 22/2012 Karar Tarihi 18.05.2012
Numara: 10/2006
Dava No: 22/2012
Taraflar: Ata Tepe ile Tasfiye halindeki Yasabank Ltd. arasında
Konu: Çek miktarının ödenmesi talebi - Davacının, Davalı banka aleyhine çek miktarının ödenmesi için dava açması - İlk Mahkemenin, "Davacı tarafından, Davalıya ihbar gönderilmesinin gerekmediği" olgusunun talep takririnde yer almadığı nedeniyle davayı ret ve iptal etmesi - Davacının kararı istinaf etmesi - yargıtayın istinafı kabul ederek İlk Mahkemenin davayı ret ve iptal eden kararını iptal etmesi.
Mahkeme: Yargıtay/hukuk
Karar Tarihi: 18.05.2012

-D. 22/2012Yargıtay/Hukuk No: 10/2006
(Lefkoşa Dava No: 3616/2000)

Yüksek Mahkeme Huzurunda.

Mahkeme Heyeti : Şafak Öneri, Hüseyin Besimoğlu, Ahmet Kalkan

İstinaf eden : Ata Tepe, Çağlayan - Lefkoşa.
(Davacı)
ile

-Aleyhine istinaf edilen : Tasfiye halindeki Yasabank Ltd.,
Şirketler Mukayyitliği, Lefkoşa.
(Davalı)

A r a s ı n d a.

İstinaf eden namına : Avukat Ahmet Katar
Aleyhine istinaf edilen namına : Avukat Ali F.Ye-şilada.

Lefkoşa Kaza Mahkemesi Başkanı Narin F.Şefik ve Kıdemli Yargıç Tanju Öncül'ün 3616/2000 sayılı davada 13.12.2005 tarihinde verdiği karara karşı Davacı tarafından yapılan istinaftır.

----------------

H Ü K Ü M

Şafak Öneri : Bu ist-inafta, Mahkemenin kararını, Sayın Yargıç Ahmet Kalkan okuyacaktır.

Ahmet Kalkan : İstinaf eden/Davacı, Lefkoşa Kaza Mahkemesinin, 13.12.2005 tarihli, davayı ret ve iptal eden kararından bu istinafı dosyalamıştır.

İSTİNAF İLE İLGİLİ OLGULAR:

Bundan b-öyle İstinaf eden Davacı, Aleyhine istinaf edilen ise Davalı olarak anılacaktır.

Davacı; Davalı aleyhine ikame ettiği davada, Davalı tarafından Davacıya, 1.3.2000 tarihli, 20.000 USD meblağlı, 100302 no'lu çeki keşide edilip verildiğini, Davacının konu -çeki, 31.5.2000 tarihinde, ödenmek üzere Davalı bankaya ibraz ettiğini, ancak sözlü ödeme vaatlerine rağmen, çekin Davalı tarafından karşılığının ödenmediğini ileri sürerek, Davalı aleyhine 20.000 USD, bu miktar üzerinden %16 yıllık faiz ve dava masrafları- için hüküm talep etmiştir.

Davalı; Davacının iddia ve taleplerini reddetmiş ve konu çek yaprağının çalındığını, durumu polise bildirdiklerini, Davalının çeki ödeme mükellefiyetinin bulunmadığını ileri sürmüştür.

Davayı dinleyen İlk Mahkeme, kararınd-a; hukuki durumu ayrıntılı şekilde izah ettikten sonra, huzurundaki şahadeti inceleyerek, konu çekin Davacı tarafından çalındığının ispat edilemediğini belirtmiş ve Emare 1 olarak ibraz edilen çekin keşide edeni durumunda bulunan Davalı bankanın, çek tutar-ını, Davacıya ödemesi gerektiği bulgusuna varmakla birlikte, esaslı olgu niteliğinde olduğu sonucuna vardığı, "Davacı tarafından, Davalıya ihbar gönderilmesinin gerekmediği" olgusunun talep takririnde yer almadığı nedeniyle davayı ret ve iptal etmiştir.

-



İSTİNAF SEBEPLERİ:

Davacı Avukatı, istinaf ihbarnamesinde, 5 istinaf sebebi ileri sürmesine rağmen istinafın duruşmasında, tek bir istinaf sebebi üzerinde durmuştur. Davacı Avukatının istinaf sebebini aşağıdaki şekilde özetleyebiliriz:

I. Muhtere-m İlk Mahkeme, çek karşılığının Davacıya
ödenmesi gerektiği bulgusunu yapmasına rağmen, talep
takririnde, ihbarname gönderilmesinin gerekmediği iddiası
yapılmadığı nedeniyle davayı reddetmesi hatalıdır.

TARAFLARIN İDDİA VE A-RGÜMANLARI:

Bu meselede, taraf avukatları, sadece bir nokta üzerinde durarak, iddialarını kısaca belirttiler.

Davacı Avukatı hitabında özetle; İlk Mahkemenin baştan sona kadar doğru bulgular yaparak, Davacıyı haklı bulduğunu, çekin ödenmesi gerektiği-ne, Davacının Davalıya ihbar göndermesi gerekmediğine ilişkin bulgu yapmasına rağmen, ihbar gönderilmesinin gerekli olmadığına dair iddianın esaslı olgu niteliğinde olduğu sonucuna vararak, davayı reddetmesinin hem hatalı hem de adil olmadığını iddia edere-k, istinafın kabulünü talep etmiştir.

Davalı Avukatı ise hitabında, İlk Mahkemenin vardığı sonucun doğru olduğunu belirttikten ve esaslı olgu tanımlaması ile ilgili içtihatlara değindikten sonra, istinafın reddedilmesi gerektiğini ileri sürmüştür.

İNC-ELEME:

Tarafların iddia ve argümanlarını kısaca özetledikten sonra, tek başlık altında özetlenen istinaf sebebinin incelenmesi
gerekmektedir.

I. Muhterem İlk Mahkeme, çek karşılığının Davacıya
ödenmesi gerektiği bulgusunu yapmasına rağmen, -talep
takririnde, ihbarname gönderilmesinin gerekmediği iddiası
yapılmadığı nedeniyle davayı reddetmesi hatalıdır.

Huzurumuzdaki istinafa konu davada, esas hukuki sorunu ortaya koyan İlk Mahkemenin tespiti şöyledir:

"Bu davadaki d-avalının Emare 1 çek ile ilgili iki ayrı
vasfı vardır. Çeki keşide eden kişi ve çekin keşide edildiği banka aynı şahıstır. Yani Emare 1 çekte çeki keşide eden (drawer) ve çekin ödeneceği banka (drawee) aynı kişidir. Bu davadaki Davalı çekin- keşide edildiği banka sıfatı ile değil (drawee) de çeki keşide eden kişi (drawer) sıfatı ile dava edilmektedir. Yani çek ibraz edildiği zaman Davalı banka
(drawee) tarafından ödenmeyen çekin keşide edeni (drawer)
sıfatı ile dava ed-ilmektedir. Bir çeki keşide eden ise çeki 73(4)'deki şartlar tatmin olmadığı takdirde ve çekteki imza keşide edene ait olduktan sonra çeki ödemekle mükelleftir."

İlk Mahkemenin bu tespiti doğru bir tespittir. Buna göre, çekin ibraz edildiği tarihte-, çekin Davacıya ödenmediği ispat edildiği takdirde, Davacı lehine hüküm verilmesi gerekmektedir.

İlk Mahkeme kararında, Davalının iddialarını inceledikten sonra, çek tutarının Davacıya ödenmesi gerektiği sonucuna varmıştır.

İlk Mahkemenin tespit-i şöyledir:

"Huzurumuzdaki tüm şahadeti incelediğimiz zaman davalının
konu çekin davacı tarafından çalındığını ihtimaller dengesi esası üzerinden ispat ettiğini kabul etmemize olanak yoktur. Bu durumda yukarıda söylenenler ışı-ğında Emare 1 çekin keşide edeni konumunda olan davalı bankanın çek
tutarını davacıya ödemesi gerekmektedir."(Mavi 91)

İlk Mahkeme, bu tespitten sonra, Fasıl 262 Poliçeler Yasası'nın 48. maddesi altındaki ihbar mükellefiyetini incelemiş ve bu- meselede Emare 1 çek için hiçbir ihbar gönderilmediğini saptamıştır. (Mavi 91)

İlk Mahkeme, devamla, Fasıl 262 Poliçeler Yasası'nın 50 (2)(c) maddesi kapsamında, hangi hallerde ihbar verilmesine gerek olmadığı konusunu inceleyerek şu sonuca varmıştır.
-
"Dava konusu Emare 1 çekin keşide edeni (drawer) ve çekin
keşide edildiği banka (drawee)'nin aynı kişi olduğunu
yukarıda belirtmiştik. Bu durumda bu 50(2)(c) bendi altında
davacının çeki keşide eden olarak davalıya ihbar vermesine-
gerek yoktur." (Mavi 91)

İlk Mahkeme, çeki keşide eden ile muhatap bankanın aynı şahıs olması nedeniyle, Davacının ihbar gönderme zorunluluğu olmadığı sonucuna varmış olmasına rağmen, kararında, çekin şereflendirilmemesi nedeniyle, Davacı taraf-ından ihbar gönderilmesinin gerekmediği olgusunun, esasa ilişkin olgu olduğunu belirterek, bu hususun ne Mahkeme huzurunda ne de layihalarda, taraflar tarafından ileri sürüldüğünü vurgulamış, bu nedenle de Davacının davasında başarılı olabilmesi için ispat- etmekle mükellef olduğu bir hususu eksik bıraktığı gerekçesiyle davayı reddetmiştir.

Mahkeme huzurunda ispatlanan olgular, Fasıl 262 madde 50(2)(c) kapsamında, Davacının ihbar göndermekten muaf olduğu sonucunu doğuruyorsa, Davacının olmayan mü-kellefiyeti ispat etme gibi bir zorunluluğu bulunmadığından, davanın bu nedenle reddedilmesi hatalıdır.

İlk Mahkeme, taraflar arasında ihtilâf konusu yapılmayan bir konuda, Davacının ihbar göndermekten muaf olduğu bulgusunu yaptıktan sonra, y-asal durumu talep takririnde yazmadığı gerekçesiyle Davacının davasını reddetmesi hatalıdır.
Buna göre, İlk Mahkemenin davayı reddeden hükmünün iptal edilerek, Davacı lehine çek miktarı tutarındaki meblağın ödenmesine ilişkin hüküm verilmesi ge-rekmektedir.

NETİCE:

Tüm yukarıdakiler ışığında, Davacı istinafında başarılı olduğundan, İlk Mahkemenin davayı ret ve iptal eden kararı, iptal edilir.

Davacı lehine Davalı aleyhine;
A. 20.000 Amerikan Doları,
B. Yasal faiz, ve
C. Dava masrafları i-çin Hüküm ve Emir verilir.

İstinaf masrafları, Aleyhine istinaf edilen tarafından ödenecektir.

Masraflar Mukayyit tarafından tespit edilecektir.



Şafak Öneri Hüseyin Besimoğlu Ahmet Kalkan
Yargıç - Yargıç Yargıç


18 Mayıs, 2012




6






Full & Egal Universal Law Academy