Yargıtay Ceza Dairesi Numara 53/1996 Dava No 8/1997 Karar Tarihi 25.04.1997
Numara: 53/1996
Dava No: 8/1997
Taraflar: Seyidali Cambazoğulları ile Başsavcılık arasında
Konu: Emanetçi tarafından sirkat – Modern cezalandırma prensipleri – Sabıka – Ceza takdiri
Mahkeme: Yargıtay/ceza
Karar Tarihi: 25.04.1997

-

D 8/97 Yargýtay/Ceza 53/96
(Aðýr Ceza Dava No.1749/96; Lefkoþa)
YÜKSEK MAHKEME HUZURUNDA-.-
Mahkeme Heyeti: Taner Erginel, Mustafa H. Özkök, Gönül Erönen-.-
Ýstinaf -E-den: Se-yidali Cambazoðullarý, Merkezi C-ezaevi,Lefkoþa
-ile-
Aleyhine -Ý-stinaf -E-dilen: KKTC Baþsavcýlýðý, Lefkoþa
A r a s ý n d a.

Lefkoþa Aðýr Ceza Mahkemesinin 1749-/-96 sayýlý davada 30.9-.1996 tarihinde verdiði kararýn-a (Necmettin Bostancý -
-Kaza Mahkemesi Baþkaný, Taþkent M. Akif Kaza Mahkemesi Kýdemli Yargýcý, Ahmet Kalkan Kaza Mahkemesi Yargýcý)
karþý Sanýk tarafýndan yapýlan istinaftýr.

Ýstinaf -E-den namýna: Avukat Erdal Öncü
Aleyhine -Ý-stinaf -E-dilen namýna: Baþsavcý Yardýmcýsý Muavini Osman T. N. Enginsoy.


-----------------


H Ü K Ü M


Taner Erginel: -B-u baþvuruda Mahkemenin hükmünü Sayýn
Yargýç Gönül Erönen okuyacaktýr.

Gönül Erönen: Huzurumuzdaki istinaf Lefkoþa Aðýr Ceza Mahkemesinin 30 Eylül 1996 tarihinde Sanýða vermiþ olduðu 30 ay hapis cezasý aleyhine Sanýk tarafýndan dosyalanmýþtýr.

Sanýk aleyhine Fasýl 154 Ceza Yasasýnýn 255 ve 270(b) maddelerine aykýrý emanetci tarafýndan sirkat ve 268. maddesine aykýrý müstahdem tarafýndan sirkat ithamlarý getirilmiþtir. Sanýðýn aleyhine getirilen 1. ve 2. davanýn tafsilatýnda Sanýk-,- 14.10.1990 tarihinde, Lefkoþa'da Bektaþ Ltd. tarafýndan üreticilere ödenmek üzere kendisine emanet edilen 1,952,960TL nakit para ile Osman Bozkurt adýna tanzim olunan 192983 seri numaralý çek yapraðýný ve Necmi Kutlu adýna tanzim olunan 192979 seri numaralý çek yapraðýný sirkat etmek ve zimmetine geçirmek suretiyle sirkat etmekle itham edilmiþtir.

Sanýk-,- aleyhine getirilen bu davalarý kabul etmiþtir.

Sanýk, Temmuz 1990 ile 14.10.1990 tarihleri arasýnda müþtekinin Bektaþ Ltd. adýndaki dükkanýnda þoför olarak çalýþmakta idi. Sanýðýn görevleri arasýnda þirket adýna üreticileri þirket aracý ile ziyaret edip onlardan þirket adýna düzenlediði makbuzlar karþýlýðýnda ürünler almak da var idi. 7-11 Ekim 1990 tarihleri arasýnda muhtelif üreticileri ziy-aret eden Sanýk nakit olarak 1,-209-,-760TL karþýlýðýnda ve yine 192983 ve 192979 numaralý çeklerin ihtiva ettiði meblað tutarýnda yani topla-m 1,-952-,-960TL karþýlýðýnda bir takým ürünleri üreticilerden teslim almýþ karþýlýðýnda tanzim ettiði veresiye makbuz suretlerini konu üreticelere vermiþtir. Sanýðýn konu mallarla ilgili olarak kestiði veresiye makbuz defterini müþtekiye vermesi üzerine müþteki de kendisine üreticilere ödenmek üzere 1-,-209-,-760TL nakit ve bahsi geçen 2 adet çeki teslim etmiþtir. Sanýk kendisine müþteki tarafýndan verilen nakit parayý ve çekleri üreticilere teslim etmek yerine zimmetine geçirerek sirkat etmiþtir. Ýlgili çekleri de tedavüle sürüp karþýlýðýný almasý üzerine toplam 1-,-952-,-960 TL'-ný sirkat etmiþtir.

Durumun tesbit edilmesini müteakip Sanýk suçunu polise itiraf ederek iki gönüllü ifade vermiþtir. Mesele ile ilgili 10 gün de tutuklu kalan Sanýðýn, 1987,1988 ile 1989 senelerine ait 3 benzeri sabýkasý olmakla beraber Magosa Aðýr Ceza Mahkemesince 1343/88 sayýlý davada Sanýk aleyhine askýda bulunan davalarýn dikkate alýnmasýyle 11.5.1988 tarihinde 2 sene hapislik cezasýna çarptýrýlmýþtýr.

Lefkoþa ve Maðusa Kaza Mahkemelerinde Sanýk aleyhine askýda bulunan, 1990-91 döneminde iþlenen ve cüzi miktarlarý içeren sirkat ve sahteleme suçlarýndan ibaret 1747/96, 1748/96, 1751/96, 1752/96, 1753/96, 1754/96, 1750/96, 2814/96, 2663/96, 2662/96, 2673/96 sayýlý davalar, Sanýðýn isteði ve Ýddia Makamýnýn rýzasý ile bu davadaki ceza takdirinde dikkate alýnmýþtýr.

- Huzurumuzdaki i-stinaf konusu suç ve dikkate alýnan davalarýn bir kýsmý ile ilgili olarak Sanýk aleyhine getirilen davalar, Sanýðýn yurt dýþýna gitmesi ile geri çekilmiþ, Temmuz 1996'da adaya dönmesi üzerine 16 Eylül 1996 tarihinde tekrar dosyalanmýþtýr.

Sanýk, suçlarýn iþleniþ tarihi olan 14.10.1990 tarihinde 23 yaþýnda, yargýlandýðý tarihte ise 29 yaþýný doldurmuþ bulunmakta idi.

Sanýðýn kabul beyaný neticesinde Sanýða ceza takdir edilmezden önce hafifletici nedenleri ileri süren Savunma Avukatý özetle þu hususlara deðinmiþtir. Sanýðýn annesi ve babasý ayrý yaþamakta olduðundan, küçük yaþta tek baþýna kalan Sanýk üzerinde baba kontrolu olmamýþtýr. Cahil bir ailenin evladý olarak, dava konusu suçlarý 23 yaþýnda iken iþlemiþ fakat þu anda 30 yaþýnda bulunmaktadýr. Psikolojik buhran içerisinde adayý terk etmiþ, 6 yýl Türkiye'de yaþadýktan sonra, Temmuz 1996 yýlýnda cezasýný çekmek için Kýbrýs'a gelmiþtir. Gelir gelmez polise teslim olmuþ, 4 gün süre ile tutuklu kalmýþtýr. Halen Yeþilköy'de çobanlýk yapmaktadýr. Savunma Avukatý son olarak; ceza takdir edilirken sadece kamu yararýnýn deðil cezalarýn þahsiliði ilkesi altýnda Sanýðýn yaþýnýn-,- yeni bir hayata atýlma isteðinin - -ve -suçun iþleniþ tarihinden itibaren 6 yýl geçtiðinin de dikkate alýnmasýný isteyerek kýsa süreli bir hapislik cezasýnýn verilmesi halinde Sanýðýn ýslah edilip topluma kazandýrýlabileceðini söylemiþtir.

Bidayet Mahkemesi, davaya iliþkin olgularý, Savunma Avukatýnýn beyan etmiþ olduðu hususlarý, Sanýðýn benzeri sabýkalarýný, Sanýðýn 1988 yýlýnda çarptýrýlmýþ olduðu 2 yýl hapislik cezasýnýn Sanýðý ýslah etmediðini, ancak Sanýðýn sabýkalarý ile ilgili suçlarýn iþleniþ tarihlerinin eski olduðunu, kamu yararýný ve 1747/96, 1748/96, 1751/96, 1754/96, 1750/96, 2814/96, 2663/96, 2662/96, 2673/96 sayýlý davalarý da dikkate aldýktan sonra Sanýða 1. ve 2. davalardan 30'ar ay süre ile hapislik cezasý vermiþtir.

Sanýk bu karardan istinaf etmiþtir.
Sanýk istinafýný 4 istinaf sebebine- -d-ayandýrmýþtýr.- -Bunlarý 2 ana baþlýk altýnda toplayabiliriz. Alt Mahkeme;
--1. Sanýða ceza verirken hafifletici nedenlere -yeterli derecede deðer vermemekle- -ve- Sanýða alenen -fahiþ -hapislik cezasý kesmekle hata etmiþtir.
2. Suçun iþleniþ tarihi ile yargýlandýðý -tarih -arasýndaki zaman dilimini ceza takdir -ederken Sanýk -lehine kullanmamakla hata etmiþtir.

Savunma Avukatý, istinafýn duruþmasý esnasýnda Bidayet Mahkemesinin Sanýðýn kiþisel durumunu yeterince dikkate almadan sadece amme menfaatinin korunmasýna aðýrlýk vererek hareket ettiðine, Sanýðýn suç tarihindeki yaþý ile aradan geçen süreye ve bu konuda beyan etmiþ olduðu hususlara tekrar deðinmiþtir. Sanýðýn tekrar Kýbrýs'a geri dönmesindeki nedenin cezasýný çekerek, geçmiþini geride býrakýp hayatýna yeni bir yön vermek isteðinden kaynaklandýðýný, ancak Bidayet Mahkemesinin cezalandýrma kýstaslarýnda hata yaparak geçmiþ sabýkalara fazla aðýrlýk verdiðini, verilen ceza ile Mahkemenin sanki Sanýðýn hiçbir zaman ýslah edilemeyeceði düþüncesi ile hareket ettiðini ve Sanýðý topluma yeniden kazandýrmaya çalýþmadýðýný belirtmiþtir. Aradan geçen zaman diliminin Sanýk üzerinde olumlu bir etki býraktýðýný, bunun da bir faktör olarak Modern Ceza Ýnfaz prensiplerinden biri olarak dikkate alýnmasý gerektiðini ileri süren Savunma Avukatý, kamu yararýnýn bundan faydalanacaðýna iþaret ederek, Sanýðýn þahsi durumunu, 1988 senesinde verilen 2- yýllýk hapis cezasýndan sonra S-anýðýn suç iþlemediðini ve bir aile kurarak hayata yeniden baþlamak istediðini belirtmiþtir. Savunma Avukatý Sanýðý topluma faydalý bir kiþi olarak kazandýrmak için kýsa süreli hapislik cezasý yerine 30 ay gibi uzun süreli bir hapis cezasý vermekle Alt Mahkemenin hata ettiðini ve bu cezanýn mesele ile ilgili olgular çerçevesinde alenen fahiþ olduðunu ileri sürdü.

Ýstinafýn duruþmasýnda Savunma Avukatýndan sonra söz alan Ýddia Makamý, Ceza Yasasýnýn bu tür suçlar için öngördüðü hapislik cezasýnýn 7 yýl olduðunu, Sanýðýn 11 tane benzeri sabýkasý olduðunu, bunu gerekli þekilde Mahkemenin dikkate aldýðýný,suçun iþleniþ tarihinden -yargýlama tarihine kadar geçen sürenin suçun ciddiyetini ve vehametini hafifletmediðini, Sanýðýn ada haricine kaçmasý ile davanýn dinlenmesinin geciktiðini, Sanýðýn kendi iradesi ile gidip geldiðini kabul etmekle beraber, verilmesi gereken cezanýn suçun vehameti ile orantýlý olmasý gerektiði prensibini unutmamak gerektiðini ileri sürmüþtür. Ýddia Makamýna göre Sanýða verilen hapislik süresi makul ve yerinde bir karardýr. Cezalandýrma prensipleri doðru uygulanmýþ ve takdir edilen ceza dengeyi koruyarak verilen bir cezadýr.

-Modern c-ezalandýrma p-rensiplerinin bir gereði olarak ve Yüksek Mahkemenin birçok içtihat kararlarýnda da belirtildiði gibi, her meselenin kendi olgularý çerçevesinde deðerlendirme yapýlmalý ve ceza takdir edilirken sadece suçun vehameti ile orantýlý bir ceza vermek prensibi deðil, bunun yanýnda ileride baþka suç iþlememesi için Sanýðý ve baþkalarýný caydýrmak, Sanýðý ýslah etmek ve topluma faydalý bir kiþi olarak kazandýrmak prensipleri de dikkate alýnmalýdýr.

-Modern c-ezalandýrma -p-rensipleri arasýnda sair birçok hususun yanýnda özellikle suçun nevi, suçun iþleniþ tarzý, doðurduðu sonuçlar, zarara uðrayanlar, Sanýðýn yaþý, kültürel ve sosyal durumu, sabýkasý olup olmadýðý, onu suç iþlemeye iten nedenler de kaale alýnmalýdýr.

Suçun iþlendiði tarihten sonra yapýlan cezai kovuþturmanýn adaletin tecellisi açýsýndan en kýsa zamanda ve süratli bir þekilde sonuçlanmasý gerektiði prensibi her mesele için geçerlidir. Ancak Ýddia Makamýnýn elinde olmayan nedenlerden dolayý bu sürenin uzamasý ve yargýlamanýn gecikmesi ceza takdir ederken, Sanýk aleyhine alýnabilecek bir faktör olarak düþünülmemelidir. Ayný þekilde söz konusu sürenin uzamasýnýn suçu ortadan kaldýrdýðý veya yumuþattýðý veya vehametini azalttýðý da düþünülemez.

Toplum düzenini saðlayan yasalara aykýrý olarak iþlenen bir fiil söz konusu olduðunda ilk- baþta amme menfaatini korumak p-rensibini öncelikle dikkate almak -gere-kir-. Amme menfaatini korumak açýsýndan Sanýða verilecek olan en uygun cezanýn ne olmasý gerektiði ise her meselenin kendi olgularý içerisinde deðerlendirilmelidir. Sanýðýn sabýkalarý da bu cezanýn hafif veya aðýr olup olmayacaðý açýsýndan önemli bir faktördür.

Sanýðýn sabýka durumu ve sabýkalarýnýn aðýrlýðý, ceza takdirinde etkili olmaktadýr. Suç iþlemeden geç-irilen- uzun zaman dilimi-nde- sabýkalarýn etkisini kaybetmesi, Sanýðýn ýslah olma çabasý içinde olduðunu göstermesi açýsýndan dikkatle deðerlendirilmelidir. Ölçünün ne olmasý gerektiði ele alýnacak olursa 8-10 yýl gibi uzun süre evvel kaydedilen sabýkalara Mahkemelerce fazla deðer veya aðýrlýk verilmemesi adil bir yaklaþým sayýlabilir. Çünkü bu, Sanýðýn aradan geçen 8-10 sene içerisinde suç iþlememiþ olmasý, davranýþlarýnýn iyiye doðru gitmekte olduðunu ve kendisine verilen cezalarýn ýslah edici ve caydýrýcý etkisini gösterdiðinin kanýtýdýr. Bu durumda halen Mahkemenin hoþgörüsüne sýðýnabilmesi gerekir. Tabiidir ki yukarýda deðinilen hususlar ve hoþgörü, sabýkalarýn türünden de etkilenecektir.

Bir Sanýðýn iþlediði suçun türü ve iþleniþ tarzý ciddi ise bu Sanýðýn sabýkalý veya sabýkasýz oluþu önemli bir faktör olarak ceza süresini etkileyecektir. Aksi taktirde, yani sabýkalý ve sabýkasýz kiþi arasýnda herhangi bir fark olmamasý temiz geçmiþi olan Sanýklara karþý bir haksýzlýk yaratmýþ olacaktýr.
"Men are not sentenced on their records. They are sentenced for their offences. If they have got bad records then nothing can be taken off by way of mitigation, while if they have not got bad records a great deal can be taken off. (Bowman,Murphy and Bromwell 29.6.73 1543/B/72)


D.H.Thomas Principles of Sentencing 2. Baský- sayfa 197- de bir Sanýða verilen hapis cezalarý süreleri-nin- Sanýk her suç iþledikce yükseltilmesi gerekir diye bir kural olmadýðý ve Sanýða verilen hapis sürelerinin artýrýlmasýnýn ancak Sanýða Mahkemelerce gösterilen azami hoþgörü tükendikten sonra suçun türüne göre azami hapis cezasýna doðru yükseltilmesi gerektiði- vurgulanmaktadýr.

Yukarýda serdettiðimiz prensipleri huzurumuzdaki meseleye uygulayabiliriz.

Ýddia Makamýný temsil eden Savcýnýn da belirttiði gibi Sanýðýn mahkum olduðu suç 7 yýla kadar hapislik cezasý öngören suçlardandýr. Ýthamnamedeki 1. ve 2. davanýn tafsilatýna bakýldýðý zaman görülecektir ki 1990 yýlýnda iþlenen bu suçta Sanýk tarafýndan s-irkat edilen para miktarý 1-,-952-,-960 Türk Lirasýdýr. Ýstinaf edilen dava ile ceza takdirinde dikkate alýnan diðer davalardaki suç tarihlerine bakýldýðýnda suçlarýn üç aylýk bir süre içinde iþlendiði, keza ciddi suçlar olmakla birlikte,cüzi denebilecek miktarlarý ihtiva ettiði görülmektedir. Sanýða ait sabýkalarla ilgili suçlar ise Sanýðýn genç suçlu denebilecek yaþlarýnda iþlenmiþtir.

Yukarýda iktibas edilen -Principles of Sentencing- kitabýnýn 46-.- sayfasýnda þöyle denmektedir:-
"Mitigating factors exist in great variety, but some are more common and more effective than others. They include such matters as the youth and previous character of the offender, the pressures under which he committed the offence and the incidental losses which he has suffered or will suffer as a result of his conviction. They are not limited to matters connected with the offence, as the court may take into account creditable conduct on the part of the offender which is wholly unrelated to the incident which has brought him before the court."

Bir gerçek vardýr ki Sanýðýn yargýlanmasýnýn gecikmesi tamamýyle Sanýktan kaynaklanmaktadýr. Sanýðýn yargýlanmasý gerçekleþinceye kadar aradan geçen altý yýllýk bir sürenin doðurduðu neticelerden ne kadar faydalanabileceði tartýþmaya açýktýr ve her meselede olduðu gibi, Sanýk leyhine yorumlanmayabilir. Bu nedenle olacaktýr ki Alt Mahkeme, ceza takdir ederken, yargýlamanýn gecikmesindeki süreyi istinaf edenin leyhine dikkate almamýþtýr. Baþka bir ifadeyle, Bidayet Mahkemesi 1996 yýlýnda Sanýðýn tekrar adaya gelmesi ile açýlan davalarda, Sanýða Eylül 1996'da, 30 ay ceza takdir ederken 1988 yýlýndaki 2 yýl hapislik cezasýnýn Sanýðý -ý-slah etmediði görüþünü açýklayarak dikkate almýþtýr.

Alt Mahkemenin ceza takdir ederken cezalandýrma prensiplerini doðru deðerlendirmekle birlikte yine de Sanýk leyhine deðerlendirebileceði bazý hususlarý adli takdir yetkisini kullanýrken bertaraf ederek dikkate almadýðý görülmektedir.

Huzurumuzdaki meselede 1988-1990 yýllarý arasýnda iþlenen suçlar,-Sanýðýn psikolojik buhran geçirdiði- bu dönemde- ve 23 yaþýnda -genç denebilecek yaþta iþlenmiþtir. 1990 yýlýndan bu yana Sanýðýn suç iþlemediði ih-tilaf konusu deðildir. Þöyle ki,- Sanýðýn aradan geçen süre zarfýnda Türkiye'de bulunduðu sürede suç iþlediði ile ilgili herhangi bir þahadet sunulmamýþtýr. Dolayýsýyle bu konuda aksine görüþ beyan etmek mümkün deðildir. Bu nedenle, aradan geçen 6 yýl zarfýnda Sanýðýn suç iþlemediði hususunu Sanýk leyhine deðerlendirmek gerekmektedir.

Bu durumda, Sanýðýn bu davadaki suçlarý iþledikten sonra ve bu suçlardan yargýlanmadan evvel kendisini düzeltmeye ve hayatýna yeni bir yön vermeye çalýþtýðý kabul edilmelidir. Bu meselede 1990 yýlýnda iþlenen suç ile 1996 da verilen mahkumiyet arasýndaki zaman diliminde Sanýðýn karakteri üzerindeki olumlu geliþme, Sanýðý topluma kazandýrma yönünde takdir edilecek ceza bakýmýndan- etkisi az da olsa, dikkate alýnabilir. Çünkü bu husus önemli ve iyi bir geliþmeye iþarettir. Bir yerde kamu yararýna bir katký olarak da telakki edilebilir. Mahkeme huzuruna gelen Sanýklara verilecek uygun cezanýn ne olmasý gerektiði takdir edilirken genelde, eðer sabýkalarý varsa bir süre önce kesilen cezalar-ýn Sanýklar üzerinde olumlu ve ý-slah edici etki býrakýp býrakmadýðý hususu deðerlendirilir. Halbuki huzurumuzdaki durum terstir. Sanýk suçu iþledikten fakat ceza kesilmezden önce kendi kendini ýslah etmeye çalýþmýþtýr.

Keza, Sanýðýn 6 yýldan sonra olsa bile cezasýný -çekmek için Kýbrýs'a dönmesi,- polise teslim- olmasý, bu meseledeki olgularda Sanýðýn nedametini ve ýslahýný gösterme-si- açýsýndan Sanýðýn lehine deðerlendirilebilecek uygun bir faktördür. Sanýk arada geçen süreyi iyi deðerlendirmiþ, Kýbrýs'a gelip polise teslim olmakla adaletin tecellisine katkýda bulunmuþ ve hayatýna yeni ve olumlu bir yön vermiþtir. Meselenin tüm olgularý çerçevesinde istinaf eden Sanýða 30.9.1996 tarihinde verilen hapis cezalarýnýn müdahalemizi gerektirecek derecede fazla olduðu görüþündeyiz.

Hemen belirtmek gerekir ki Mahkemelerin, iþlediði bir suçtan dolayý adadan kaçan her Sanýðý geri dönmesi halinde, daha az bir ceza ile ödüllendirmek niyetinde olduðu düþünülmemelidir.

Sonuç olarak 53/96 sayýlý istinaf kabul edilir ve- Aðýr Ceza Mahkemesinin- istinaf eden Sanýða 30.9.1996 tarihinde 1. ve 2. davalardan ver-d-i-ði- 30'ar ay hapis cezasýnýn mahkumiyet tarihinden itibaren -beraber- çekilmek üzere 24'er aya indirilmesine- -hükü-m- verilir.


Taner Erginel Mustafa Özkök Gönül Erönen
Yargýç Yargýç Yargýç




25 Nisan, 1997


-
-


10





-
-


Full & Egal Universal Law Academy