Yargıtay Ceza Dairesi Numara 16/1985 Dava No 12/1985 Karar Tarihi 27.05.1985
Numara: 16/1985
Dava No: 12/1985
Taraflar: Metin Şemmedi ile Başsavcılık A r a s ı n d a.
Konu: Tutukluluk emri –Polis müfettişi – Tutukluluk müracaatının polis müfettiş muavini tarafından yapılamıyacağı iddiası –
Mahkeme: Yargıtay/ceza
Karar Tarihi: 27.05.1985

-D.12/85 Yargıtay/Ceza 16/85
(Girne-Tutuklama)

Yüksek Mahkeme Huzurunda.
Mahkeme Heyeti: Şakir Sıdkı İlkay, Başkan, N. Ergin Sal(hi, Aziz Altay.

İstinaf eden: Metin Şemmedi, Göçm-enköy.
- ile -
Aleyhine istinaf edilen: KKTC Başsavcılığı, Lefkoşa.
A r a s ı n d a.

İstinaf eden namına: Kıvanç M. Riza.
Aleyhine istinaf edilen namına: Başsavcı Yardımcısı Akın Sait.-



Tutukluluk emri - İlâç kaçakçılığı suçunda tahkikatın tamamlanabilmesi için zanlının 8 gün tutuklu kalmasına emir verilmesi.

Polis müfettişi - Tutukluluk müracaatının polis müfettiş muavini tarafından yapılamıyacağı iddiası - Polis müfettişi sözcüğünü-n tanımı - Fasıl 155 Ceza Usulü Yasasında polis müfettişinin tanımının yapılmamış olması - Fasıl 285 Polis Yasasında polis müfettişi sözcüğünün, müfettiş muavinini de kapsayacak şekilde tanımlanması.



OLAY: Bir ilâç kaçakcılığı suçunun tahkikatı için Gir-ne Kaza Mahkemesinden Zanlının 8 gün tutuklu kalması için emir verildi. Zanlı Mahkemenin tutukluluk emrini bir polis müfettişinin başvurusu üzerine verebileceğini halbuki müracaatın bir polis müfettiş muavini tarafından yapıldığını öne sürerek istinaf etti-.


SONUÇ: Yüksek Mahkeme çoğunluk kararı, tutukluluk için yapılan müracaatın Fasıl 155 Ceza Muhakemeleri Usul Yasasının 24. Maddesine göre polis müfettişinden daha alt rütbede olmayan bir polis memuru tarafından yapılmasının gerektiğini belirtti ve tutukl-uluk emrini iptâl etti.
Azınlık kararı ise Fasıl 155 Ceza Usul Yasasında müfettiş sözcüğünün tanımının yapılmadığını Fasıl 285 Polis Yasasında ise müfettiş sözcüğünün müfettiş muavinini de kapsayacak şekilde tanımlandığını belirtti. Müfettiş muavininin -müracaatı üzerine verilen tutukluluk emrinin yasaya uygun olduğu kanısına varan azınlık kararı istinafın reddedilmesi gerktiği görüşünü savundu.



H Ü K Ü M

Şakir Sıdkı İlkay, Başkan: Müstenif, Girne Kaza Mahkemesinin vermiş olduğu bir tutukluluk emrinde-n istinaf etmiştir.

Polis Müfettiş Muavini O. Bayramoğlu, Girne Kaza Mahkemesine, Fasıl 155 Ceza Muhakemeleri usulü Yasasının 24. maddesi uyarınca, yaptığı 24.5.1985 tarihli yazılı bir istida ile müstenif zanlının, bir il(ç kaçakçılığı suçunun tahkikatın-ın tamamlanabilmesi için, 8 gün tutuklu kalması için emir verilmesini talep etti. Mahkeme de istidayı destekleyici mahiyette verilen şahadeti değerlendirdikten sonra müstenif zanlının 8 gün tutuklu kalmasını emretti. İstinaf bu emirden yapılmıştır.

İstin-af ihbarnamesinin içerdiği tek istinaf sebebi ile tutukluluk müracaatının bir polis müfettişi yerine bir müfettiş muavini tarafından yapılmış olmasına rağmen Kaza Mahkemesinin bunu kabul etmekle hata ettiği ileri sürülmüştür.

Fasıl 155 Ceza Muhakemeleri -Usulü Yasasının 24. maddesi mahkemeye yapılacak müracaatın bir müfettişten daha alt rütbede olmayan bir polis memuru tarafından yapılmasını öngörmektedir.

Önümüzdeki meselede, daha önce de belirtildiği gibi, mahkemeye yapılan müracaat bir polis müfettiş -muavini tarafından yapılmıştır. Bu durumda tezekkür edilmesi gereken husus 24. maddede kullanılan müfettiş deyiminin müfettiş muavinini de kapsayıp kapsamadığıdır. Ceza Muhakemeleri Usulü Yasasında müfettiş deyiminin tefsiri yer almamaktadır. 51/84 sayılı -Polis Örgütü (Kuruluş, Görev ve Yetkileri) Yasasının tefsir maddesi olan 2. maddesinde "müfettiş" deyiminin tefsiri yapılmıştır. Bu tefsire göre "müfettiş" başmüfettiş, müfettiş ve müfettiş muavinini kapsar. Aynı şekilde Fasıl 285 Polis Yasasının 2. maddes-inde de müfettiş deyiminin tefsiri vardır. Buna göre "müfettiş" polis müfettişini anlatır ve başmüfettiş ve müfettiş muavinini de kapsar. Ceza Muhakemeleri Usulü Yasasında tefsiri yapılmadığına göre Polis Örgütü Yasasındaki tefsirin kabul edilmesi ve müfe-ttiş deyiminin müfettiş muavinini de kapsadığına karar verilmesi gerekir. Esasen şimdiye kadar uygulama da bu yönde olmuştur.

Yukarıda söylenenler ışığında istinafın reddedilmesi gerektiği görüşün- deyim.

N. Ergin Sal(hi: Bu istinafta esas itibarı ile ü-zerinde durulması gereken tek bir nokta mevcuttur. O da Fasıl 155 Ceza Muhakemeleri Usulü Yasası madde 24'de yer alan "inspector" deyimine verilecek anlamdır. Madde 24 aynen şöyledir:

"24. Where it shall be made to appear to a Judge that the investigatio-n into the Commission of an offence for which a person has been arrested has not been completed, it shall be lawful for the Judge, whether or not he has jurisdiction to deal with the offence for which the investigation is madde, upon application made by a -police officer, not below the rank of an inspector, to remand, from time to time, such arrested person in the custody of the police for such time not exceeding eight days at any one time as the Court shall think fit, the day following the remand being cou-nted as the first day."

Bu maddedeki "inspector" (müfettiş) deyimine doğal bir anlam verildi- ğinde bir polis müfettişini anlattığı ve ilk nazarda polis müfettiş muavinini kapsamadığı görülür. Bu maddede yer alan müfettiş deyimine geniş bir anlam verilme-si halinde Polis Başmüfettişi, polis müfettişi ve polis müfettiş muavinini de kapsaması olasıdır. Nitekim Fasıl 285 Polis Yasasına bakıldığında müfettiş deyiminin her üç rütbedeki polis subaylarını da kapsadığı görülür. Fasıl 285 Polis Yasasını değiştiren -51/84 sayılı Polis Örgütü (Kuruluş, Görev ve Yetkileri) Yasasında da aynı tanım yer almıştır. Ancak Fasıl 155 madde 24 incelendiğinde müfettiş tanımına genel bir anlam verilmediği ve özellikle müfettiş rütbesinin bir polis subayını öngördüğü kanaatındayım.- Madde 24'de görülebileceği gibi "not below the rank of an inspector" deyimi kullanılmaktadır ki burada müfettiş deyimi yanında rütbe tanımına da yer vermektedir ve bu deyimi rütbe ile beraber değerlendirmek gerekir. Polis Yasası fasıl 285 madde 4'e bakıld-ığında rütbelerin tanımı ayrı ayrı yapılmakta ve Başmüffetiş, müfettiş ve müfettiş muavini rütbelerine ayrı ayrı yer verilmektedir. Daha sonra geçirilen 51/84 sayılı Polis Örgütü Yasasında da rütbeler arasında ayni ayırımlar yapılıp bu rütbelere ayrı ayrı -tanımlar verildiği de görülmektedir. Bu durumda Fasıl 155 madde 24'de yer alan müfettiş rütbesinden aşağı olmayan "not below the rank of an inspector" deyimi değerlendirilirken rütbe deyimine de bir anlam verilmesi gerektiğine göre, burada yer alan bu deyi-mden polis müfettiş rütbesi ve daha yukarı rütbedeki subayları kastettiği kanaatimce açıktır. Madde 24'deki bu deyim tefsire lüzum görmeyecek şekilde açık odluğuna göre tefsir için başka bir yasaya müracaat etmek gerekmemektedir.

Önümüzdeki istinafta san-ığın tutukluluğu için yapılan müracaat polis müfettiş muavini rütbesindeki bir polis memuru tarafından yapıldığına göre bu müracaatın Fasıl 155 madde 24 kapsamında geçerli bir müracaat olmadığı ve bu geçersiz müracaat altında verilen tutukluluk emrinin de -haliyle geçerli olamayacağı ve netice olarak istinafın kabul edilerek sanığın serbest bırakılması gerektiği görüşündeyim.

Aziz Altay: İşbu istinaf, istinaf eden tutuklunun tutkluluk süresinin uzatılması için Mahkemeye yapılan müracaatın Müfettiş muavini r-ütbesini taşıyan bir polis subayı tarafından yapılıp yapılamayacağı ile ilgilidir.

Fasıl 155 Ceza Muhakemeleri Usulü Yasasının 24. maddesine göre bir tutuklunun tutukluluk süresi müfettiş rütbesinden daha düşük bir rütbede olmayan bir polis subayının mür-acaatı üzerine uzatılabilir. Madde aynen şöyledir:

"24. Where it shall be made to appear to a Judge that the investigation into the commission of an offence for which a person has been arrested has not been completed, it shall be lawful for the Judge, wh-ether or not he has jurisdiction to deal with the offence for which the investigation is made, upon application made by a police officer, not below the rank of an inspector, to remand, form time to time, such arrested person in the custody of the police fo-r such time not exceeding eight days at any one time as the Court shall think fit, the day following; the remand being counted as the first day."

-Görüleceği gibi yukarıda alıntısı yapılan maddede müfettiş rütbesinin altında bir rütbe taşımayan bir polis subayından bahsedilmektedir. Gerek ilga edilen Fasıl 285 Polis Yasasında gerekse halen yürürlükte bulunan 51/84 sayılı Polis Örgütü (Kuruluş, Görev- ve Yetkileri) Yasasında başka rütbeler yanında müfettiş muavini, müfettiş ve başmüfettiş olmak üzere üç ayrı müfettiş rütbesi bulunmaktadır. Fasıl 155 madde 24'de yer alan müfettiş rütbesi polis örgütün- deki müfettiş rütbesinden başka bir şey değildir, v-e müfettiş rütbesinin altında bir rütbe olan müfettiş muavini rütbesini kapsamamaktadır. Yasa koyucu müfettiş rütbesinin altında bir rütbe olan müfettiş muavini rütbesini taşıyan bir subay tarafından da böyle bir müracaatın yapılmasını istemiş olsaydı yasa-da müfettiş rütbesi yerine müfettiş muavini rütbesi denmemesi için herhangi bir neden yoktu. Kanımca bir vatandaşın özgürlüğünün kısıtlanması gibi çok önemli bir konu için Mahkemeye yapılacak müracaatların polis örgütü hiyerarşisinde belli bir sorumluluğu -ve ağırlığı olan bir subay tarafından yapılmasını isteyen yasa koyucu böyle bir kısıtlama getirmiş ve bu gibi müracaatların müfettiş rütbesinden daha düşük rütbelerde bulunan müfettişler tarafından yapılmasını önlemek istemiştir.

İddia Makamı 51/84 sayıl-ı Polis Örgütü (Kuruluş, Görev ve Yetkileri) Yasasının tefsir maddesinde müfettiş sözcüğünün Başmüfettiş, müfettiş ve müfettiş muavinini de kapsadığını ileri sürdü ve Fasıl 155 madde 24'de yer alan müfettiş sözcüğünün müfettiş muavinini de kapsayacak şekil-de tefsir edilmesi gerektiğini iddia etti. Ne var ki 24. maddenin gerek sözü ve gerekse özü böyle bir tefsire olanak tanımamaktadır. Konu maddede yer alan müfettiş rütbesi söz dizisi ile polis örgütünde belirlenen müfettiş rütbesinin kastedildiği tartışma- kabul etmeyecek kadar açıktır.

Yukarıda belirtilenlerden de anlaşılacağı gibi tutukluluk süresinin uzatılması için müracaatın müfettiş rütbesinden aşağı bir rütbede olan müfettiş muavini tarafından yapılmasına yasal olanak yoktur. Bu itibarla istinaf ed-enin tutukluluğunun uzatılması için müfettiş muavini rütbesini taşıyan bir subay tarafından yapılan müracaatı kabul etmekle İlk Mahkeme hataya düşmüştür. Bu durumda istinafın kabul edilerek İlk Mahkemenin vermiş olduğu tutukluluk emrinin iptal edilmesi ger-ektiği görüşündeyim.

Şakir Sıdkı İlkay, Başkan: Sonuç olarak istinaf oyçokluğu ile kabul edilir ve Girne Kaza Mahkemesinin vermiş olduğu 24.5.1985 tarihli tutukluluk emri iptal edilir.


(Şakir Sıdkı İlkay) (N. Ergin Sal(hi) - (Aziz Altay)
Başkan Yargıç Yargıç

27 Mayıs 1985




Full & Egal Universal Law Academy