Yargıtay Ceza Dairesi Numara 14-15-16-17/2017 Dava No 3/2017 Karar Tarihi 30.03.2017
Numara: 14-15-16-17/2017
Dava No: 3/2017
Taraflar: Bengi Erdel, Dicle Erdel, Mehmet Erdel ile KKTC Başsavcısı arasında
Konu: Adli ölüm tahkikatı - Ölüm sorgu yargıcının bulgusal yargı yetkisi - Ölüm nedenleri konusunda soruşturma yapılması - Ölünün mezardan çıkarılmasını emretme yetkisi
Mahkeme: Yargıtay/ceza
Karar Tarihi: 30.03.2017

-
D. 3/2017 Birleştirilmiş Yargıtay/Ceza No: 14-15-16




















ve 17/2017
( Girne AÖT No :6/2017 ve Lefkoşa
























Genel İstida No: 1/2017)


YÜKSEK MAHKEME HUZURUNDA.
-

Mahkeme Heyeti: Gülden Çiftçioğlu,Bertan Özerdağ,Peri Hakkı


Yargıtay/Ceza No: 14/2017
(Lefkoşa Ceza/Genel İstida No: 1/2017)


İstinaf eden: Bengi Erdel, Girne.
(Müste-di No.1)
-ile-

Aleyhine istinaf edilen: KKTC Başsavcısı, Lefkoşa.
(Davayı ikame eden)

A r a s ı n d a.

İstinaf eden/Müstedi No.1 hazır namına: Avukat Seda Okgül
Aleyhine istinaf edilen namına: Savcı Yardımcısı İlhan Damdele-n.



Yargıtay/Ceza No: 15/2017
(Lefkoşa Ceza/Genel İstida No: 1/2017)

İstinaf eden: Dicle Erdel, Girne.
(Müstedi No.2)
-ile-


Aleyhine istinaf edilen: KKTC Başsavcısı, Lefkoşa.
(Davayı i-kame eden)

A r a s ı n d a.

İstinaf eden/Müstedi No.2 hazır namına: Avukat Seda Okgül
Aleyhine istinaf edilen namına: Savcı Yardımcısı İlhan Damdelen.

Yargıtay/Ceza No: 16/2017
(Lefkoşa Ceza/Genel İstida No: 1/2017)

-İstinaf eden: Mehmet Erdel, Girne.
(Müstedi No.3)
-ile-

Aleyhine istinaf edilen: KKTC Başsavcısı, Lefkoşa.
(Davayı ikame eden)
A r a s ı n d a.


İstinaf eden/Müstedi No.3 hazır namına: Avukat Se-da Okgül
Aleyhine istinaf edilen namına: Savcı Yardımcısı İlhan Damdelen.

Yargıtay/Ceza No: 17/2017
(Girne Ceza AÖT No: 6/2017)

İstinaf eden: No. 1- Bengi Erdel, Girne
No. 2- Dicle Erdel, Girne
No. 3- M-ehmet Erdel, Girne
(Müstedi No.1,2 ve 3)
-ile-

Aleyhine istinaf edilen: KKTC Başsavcısı, Lefkoşa.
(Davayı ikame eden)


A r a s ı n d a.

İstinaf eden/Müstediler hazır namına: Avukat Seda Okgül
A-leyhine istinaf edilen namına: Savcı Yardımcısı İlhan Damdelen.

Girne Kaza Mahkemesi Yargıcı Mesut Mesutoğlu'nun AÖT No: 6/2017 sayılı dosya ile ilgili 15.3.2017 tarihinde vermiş olduğu ve Lefkoşa Kaza Mahkemesi Kıdemli Yargıcı Musa Avcıoğlu'nun Genel İst-ida No.1/2017 tahtında 16.3.2017 tarihinde verdiği karara karşı Müstediler tarafından yapılan istinaflardır.

-------------------

K A R A R


Gülden Çiftçioğlu: Huzurumuzdaki 14/2017, 15/2017, 16/2017 ve 17/2017 sayılı istinaflar birleştirilerek di-nlenmiştir.

17/2017 sayılı istinaf, Girne Kaza Mahkemesinin, AÖT 6/2017 sayılı dosyaya bağlı olarak 15.3.2017 tarihinde verdiği karara karşı, Müstediler tarafından yapılmıştır.

14/2017, 15/2017 ve 16/2017 sayılı istinaflar ise, Lefkoşa Kaza Mahkemesinin -Genel İstida No.1/2017 tahtında, 16.3.2017 tarihinde verdiği karara karşı sırasıyla Müstedi No.1,2 ve 3 tarafından yapılan istinaflardır.

17/2017 sayılı istinaftaki İstinaf Eden/Müstedi No.1,2 ve 3, 10/3/2017 tarihinde, Girne Kaza Mahkemesinde, AÖT 6/201-7 sayılı dosyaya bağlı olarak dosyaladıkları ve yemin varakası

ile destekledikleri tek taraflı istidaları ile, Lefkoşa Kabristanlığına defnedilmiş olan Sabiha Erdel'e yeniden otopsi yapılmasına olanak sağlamak üzere mezarın açılması, Müteveffaya yeniden- otopsi yapılması, otopsinin bu kez Prof. Samet Koç tarafından yapılması, Müteveffanın bedeni veya iç organları üzerinde DNA incelemesi yapılması talebinde bulundular. İstidalarını ispat amacıyla şahadet veren Müstedi No.1 ve 2, şahadetleri bağlamında- 13.03.2017 tarihli Dr. Mehmet Arıbuka tarafından tanzim olunan doktor raporunu, Kayıt Dairesi Müdürlüğü ve Nüfus Baş Yazmanlığı Ölüm Kayıtları Belgesini, 22.02.2017, 03.03.2017 ile 07.03.2017 tarihli yazıları ve Ölüm Nedenleri Belgesini mahkemeye emare ol-arak ibraz etmişlerdir.-

Tek taraflı istidayı dinleyen Girne Kaza Mahkemesi yargıcı, mahkeme huzurundaki şahadete ve dosya muhteviyatına göre:





- İ-lgili dönemde Karşıyaka- Girne'de sakin Sabiha Erdel -
- isimli şahsın Müstedi No.1 ile 2'nin annesi, Müstedi
No.3'ün ise eşi olduğu;

- yine bu şahsın, 14.02.2017 tarihinde Girne'de ani ve
beklenmedik bir şekilde vefat ettiği;
- akabinde ise ölüm sorgu yargıcı tarafından verilen
- emir gereğince, Lefkoşa Dr. Burhan Nalbantoğlu Devlet
Hastanesinde, Dr.İdris Deniz tarafından 15.02.2017
tarihinde otopsisinin yapıldığı;

buna müteakip ise Lefkoşa'daki mezarlığa Müstediler olan ailesi tarafından defnedildiği hususları-nda bulgu yapmıştır.

-Alt Mahkeme (Girne Kaza Mahkemesi) kararında, devamla, (Mavi 49), Sabiha Erdel'in Lefkoşa Mezarlığında gömülü olmasının, istida gereğince emir verirken bölgesel yetkisinin olup olmadığı açısından önem taşıdığı kanaatine vararak, yetkisinin olup olmadığını-n tespiti açısından, Fasıl 153 madde 7'ye başvurarak, ilgili maddenin Türkçe ve İngilizce versiyonlarını incelemeye tabi tutmuştur.

Alt Mahkeme (Girne Kaza Mahkemesi), kararında, ölüm nedenlerinin cesedin bulunduğu yerdeki ölüm sorgu yargıcı tarafından so-ruşturulması yan başlığı altındaki, Fasıl 153 madde 7'nin orijinal yazılımı çerçevesinde, "lying" kelimesinin Türkçe olarak "bulunursa" kelimesi olarak yanlış olarak tercüme edildiğini, esasında bu kelimenin "kişinin defnedildiği ve gömülü olduğu yer" ol-arak tercüme edilmesi gerektiğini belirterek, huzurundaki istida maksatları açısından bu maddeden hareketle, istida gereğince emir vermeye cesedin gömülü olduğu yer olan mahkemenin yetkili olduğu hususunda bulgu yaparak istidayı reddetmiştir.

Alt Mahkemen-in (Girne Kaza Mahkemenin) 15.3.2017 tarihli kararını müteakiben Müstediler, aynı tarihte, diğer bir deyimle 15.3.2017 tarihinde, Lefkoşa Kaza Mahkemesinde, aynı olgulara dayanan ve ekli yemin varakası içeren bir genel istida (1/2017) tahtında, tek taraflı- bir müracaat dosyalayarak, aynı taleplerde bulunmuşlardır.

İstidayı dinleyen Alt Mahkeme (Lefkoşa Kaza Mahkemesi), kararında, Müstedilerin talepleri arasında öncelikle incelenmesi gerekenin, Müteveffa Sabiha Erdel'in defnedildiği yerden çıkarılmasına ili-şkin talep olduğunu, diğer taleplerinin bu talebe bağlı olarak değerlendirilmesi

gerektiğini belirterek, ölünün cesedinin mezardan çıkarılmasını emretmek için Fasıl 153 madde 5'de belirtilen 3 durumdan veya koşuldan en az birinin gerçekleşmesi gerektiğin-den hareket etmiş ve Fasıl 153 madde 5'in öngördüğü durumlardan veya koşullardan herhangi birinin gerçekleşmediği bulgusuna vararak istidayı reddetmiştir.

İstinaf Eden/ Müstedilerin, Girne Kaza Mahkemesinin kararına karşı dosyaladıkları, 17/2017 sayılı is-tinaf ihbarnamesi birden fazla sebep içermekle birlikte sebepler tek başlık altında toplanabilir:
"Alt Mahkeme, Sabiha Erdel'in vefat edip cesedin bulunduğu yerin Girne olması dolayısıyla mesele Girne Kaza Mahkemesinin yargı yetkisi dahilinde olmasına karş-ın Müteveffanın cesedinin mezardan çıkarılmasına ilişkin emir verme yetkisi olmadığına karar vermekle ve meselenin esasını karara bağlamamakla hata etti ".

İstinaf Eden/ Müstedilerin Lefkoşa Kaza Mahkemesinin kararına karşı dosyaladıkları, 14-15-16 ve 17/-2017 sayılı istinaf ihbarnameleri birden fazla sebep içermekle birlikte sebepler tek başlık altında toplanabilir:

"Alt Mahkeme, Fasıl 153 madde 5 kapsamında huzurundaki şahadeti yanlış değerlendirerek, 'cesede bakıldığı' hususunda bulgu yapmakla hata etmi-ştir".

İstinaf Eden Avukatı istinaftaki hitabında, özetle: Girne Kaza Mahkemesinin, Fasıl 153 madde 7'yi yanlış yorumlayarak, huzurundaki istida açısından yetkisiz olduğunu kabul etmekle hata ettiğini belirtmiştir. Bu bağlamda Sabiha Erdel'in cesedinin b-ulunduğu yerin Girne olması dolayısıyla meselenin Girne Kaza Mahkemesinin yetkisinde olduğunu iddia etmiştir. İlaveten, Girne Kaza Mahkemesinin huzurundaki şahadeti ve bu bağlamda Müteveffanın birçok kez yere düşürüldüğünü veya Mahkemenin Girne Akçiçek Has-tanesinde Müteveffaya yeterli müdahale yapılmadığını dikkate almamak ve Müteveffanın cesedine bakılmamış olduğu hususunda bulguya varmamakla ve istida gereğince emir vermemekle hata ettiğini ileri sürmüştür.

Her halükarda, Lefkoşa Kaza Mahkemesinin de hu-zurundaki şahadeti yeterince dikkate almayarak, Fasıl 153 madde 5 kapsamında "cesede bakıldığı" hususunda bulgu yapmak ve istida uyarınca emir vermemekle hata ettiğini iddia etmiştir.

Başsavcılık tarafından söz alan Savcı Yardımcısı ise, yukarıdaki istina-flarla ilgili olarak, Alt Mahkemedeki taleplerin tek taraflı istida yolu ile yapıldığını, hiçbir şekilde bu istidaların Mahkeme tarafından kendilerine tebliğ edilmediğini ve dolayısıyla bu talepler hakkında, istinaf ihbarnamelerinin Başsavcılığa tebliği il-e haberdar olduklarını, Alt Mahkemede Başsavcılığa söz hakkı verilmemesinin hata olduğunu, bu bağlamda Başsavcılığa söz hakkı verilmiş olsa idi, Müstedilerin "cesedin bakılmadığı" iddiaları ile ilgili olarak şahadet çağırma imkânları olacağını, Fasıl 153 m-adde 5'in cesedin mezardan çıkarılmasına ilişkin bazı koşullar koyduğunu, bu koşullardan hiç birisinin gerçekleşmediğini öne sürmüş ve Müteveffanın cesedi üzerinde inceleme ve otopsi yapıldığının Müstediler tarafından kabul edildiği cihetle Fasıl 153 madde- 5'teki "Müteveffaya bakılmadığı" durumunun gerçekleşmediğini, otopsi emri verilerek adli ölüm soruşturmasının başlatıldığını, adli ölüm soruşturmasının iptalinin söz konusu olmadığını ve dolayısıyla, Fasıl 153 madde 5'teki hallerden hiç birisinin gerçekle-şmediği cihetle istidaları reddeden her iki Alt Mahkeme kararının doğru olduğunu iddia etmiştir.
İlaveten, Müteveffanın yere düşürüldüğü ve Girne Akçiçek Hastanesinde Müteveffaya yeterli müdahale yapılmadığı hususundaki iddiaların, ölüm nedenleri ile ilgil-i olarak soruşturma yapan ölüm sorgu yargıcı önünde ileri sürülebileceğini, ilgili taraf olarak Müstedilerin bu safhada hazır bulunup tanıkları sorguya çekebileceklerini iddia etmiştir.

Alt Mahkeme (Girne Kaza Mahkemesi), kararında, Müteveffanın Girne'-de vefat ettiği, ölüm sorgu yargıcı tarafından görülen lüzum üzerine verilen emir gereğince Müteveffanın cesedi üzerindeki otopsisinin Lefkoşa Devlet Hastanesinde gerçekleştiği ve Müteveffanın Lefkoşa Mezarlığına gömüldüğü bulgusundan sonra, Girne Kaza Ma-hkemesinin Lefkoşa'da gömülü olan bir kimse ile ilgili olarak talep edilen emri vermeye yetkisi olmadığı hususunda karara varmıştır.

Bu safhada, bir ölünün mezarının açılması ile ilgili olarak hangi mahkemenin yetkili olduğu hususunda, Fasıl 153 Ölüm Sor-gu Yargıçları Yasası'nın ilgili maddelerini gözden geçirmekte yarar görmekteyiz.

Fasıl 153 Ölüm Sorgu Yargıçları Yasası'nın 4. maddesi, ölüm nedenleri soruşturmasının hangi hallerde yapılacağını düzenlemektedir.
Bu maddeye göre, ölüm sorgu yargıcına, böl-gesel yargı yetkisi sınırları içinde ölmüş bir kişinin cesedinin bulunduğu yolunda (the body of a deceased person is lying within his jurisdiction) bilgi verildiğinde ve o kişinin

(a) Gerek bir şiddet yolu ile gerekse anormal bir şekilde
öldüğü-nden ; veya

(b) Bilinmeyen bir sebepten ötürü ani olarak öldüğünden ;
veya
(c) Devamı veya muhtemel tekrarlanması, kamunun veya
herhangi bir kısmının sağlık veya güvenliğine zarar
getirecek koşullar altında öldüğünden ; vey-a
(d) Akıl hastanesinde bulundurulduğu bir sırada veya ölüm
sorgu yargıcının kanısınca soruşturma yapılmasını
gerekli ve istenilir yapan herhangi bir yerde veya
koşullar altında öldüğünden şüphe etmek için makûl
bir- sebep bulunduğunda, o ölüm sorgu yargıcı, bu
maddede aşağıda öngörülenlere bağlı kalınmak
koşuluyla, mümkün olan en erken bir zamanda, o ceset
üzerinde ölüm nedenleri konusunda bir soruşturma
yapar:
Ancak _
- (i) Ölüm sorgu yargıcı, gerek 12. madde uyarınca
verilen bir tabip raporunda veya başka yollardan,
ölümün doğal nedenlerden ileri geldiği ve cesette
şiddet veya ölünün veya başka herhangi bir
- kişinin suç veya ihmal teşkil eden bir
davranıştan ileri geldiği veya hızlandığı yolunda
herhangi bir işaret bulunmadığı kanısına
vardığında, ölüm sorgu yargıcının (6. maddede
belirtilen durumlar dış-ında) kendi takdirine göre
ölümle ilgili soruşturma yapmaktan vazgeçmesi
yasaldır.

Diğer yandan Yasanın 7. maddesi, ölüm nedenlerinin cesedin bulunduğu yerdeki ölüm sorgu yargıcı tarafından soruşturulacağını düzenlemektedir.
-

Bu hüküm uyarınca, ölümü üzerine soruşturma yapılması zorunluluğu olan herhangi bir kişinin cesedi, hangi ölüm sorgu yargıcının bölgesel yargı yetkisi sınırları içinde bulunursa, o sorgu yargıcı, ölüm nedeni başka yerde ortaya çıkmasına bakılmaksızın, -ölüm nedenleri ile ilgili soruşturmayı yapar.

Fasıl 153 Ölüm Sorgu Yargıçları 5. maddesi ise, ölünün
cesedinin mezardan çıkarılmasını emretme yetkisini düzenlemektedir.
Yasanın 5. maddesinin ilgili kısmı aşağıdaki gibidir:

"Aksine yapılmış herhangi b-ir yasaya veya mevcut gelenek ve göreneklere bakılmaksızın, ölüm sorgu yargıcı, ölüm nedenleri ile ilgili olarak soruşturma yapılmasını gerektiren koşullar altında ölen herhangi bir kişinin cesedine bakılmadan veya ölüm nedenleri ile ilgili soruşturma yap-ılmadan veya böyle bir soruşturma yapılmış olmakla birlikte, iptal edildiğini veya tekrar açıldığını görürse, Birinci Cetvelde yer alan A örneğinde gösterilen şekilde bir müzekkere ile, cesedin mezardan çıkarılmasını emretmesi yasaldır;.........."

Yukarıd-aki hükümden görüleceği üzere, bir ölünün
cesedinin mezardan çıkarılmasını emretme yetkisi de ölüm sorgu yargıcındadır.

"Ölüm Sorgu Yargıcının" tefsiri ise, Yasanın 2. maddesinde yer almaktadır. Buna göre, "Ölüm Sorgu Yargıcı" bu Yasa uyarınca "ölüm ne-denlerini soruşturma yetkisine sahip olan herhangi bir kişiyi" anlatmaktadır.

Yasanın 3. maddesi ise, ölüm sorgulaması yapabilecek kişilerin kimler olduğunu sıralamaktadır.

Yasanın 3. maddesinin 1.fıkrası uyarınca, her kaza yargıcı, bölgesel yargı yet-kisi sınırları içinde, bu Yasa uyarınca, ölüm nedenleri ile ilgili soruşturma yapabilir.
Diğer yandan, aynı maddenin 3. fıkrasına göre, bir ölüm sorgu yargıcının başlattığı herhangi bir ölüm nedenleri soruşturması, Kaza Mahkemesi Başkanının vereceği tali-mata göre, bir ölüm sorgu yargıcı veya halefi veya bölgesel yargı yetkisi içinde ölüm nedeni için soruşturma yapmaya yetkili başka bir ölüm sorgu yargıcı tarafından, bu Yasada öngörüldüğü şekilde devam ettirilebilir, bırakıldığı yerden yeniden başlatılabi-lir veya tekrar açılabilir.

Yasanın aynı maddesinin 4. fıkrası uyarınca, bölgesel yargı yetkisi sınırları içinde, ölüm nedenleri ile ilgili soruşturma yapmaya yetkili birden fazla yargıç bulunduğunda, Kaza Mahkemesi Başkanı, ölüm sorgu yargıçları arasınd-a görev bölüşümünü düzenler.

"Bölgesel Yargı Yetkisinin" tefsiri ise, 2. maddede yer almakta olup şöyledir: Bölgesel Yargı Yetkisi, bir ölüm sorgu yargıcının ölüm nedenlerini soruşturma yetkisine sahip olduğu bölgeyi ( "jurisdiction" means the area withi-n which a coroner is empowered to hold inquests ) anlatır.

Bu safhada, huzurumuzdaki meseleyi yukarıdaki hukuki durum ışığında incelemeye devam edelim.

Ölüm Sorgu Yargıçları Yasası'nın 4. ve 7. maddeleri uyarınca, ölüm nedenleri ile ilgili olarak soruşt-urma yapılmasının zorunlu olduğu kabul edilip, bu hususta Girne Kaza Mahkemesi nezdinde 6/2017 sayılı adli ölüm dosyası açılan Müteveffanın ölüm nedeni Girne'de ortaya çıkmıştır. Bu bağlamda Girne'de vefat etmiş olduğundan ve cesedinin de Girne



Kaza Ma-hkemesi ölüm sorgu yargıcının veya yargıçlarının bölgesel yargı yetkisi sınırları içinde bulunmasından dolayı, ölüm nedenleri ile ilgili soruşturma yapma görev ve yetkisi Girne Kaza Mahkemesi Başkanı tarafından görevlendirilen yargıç veya yargıçlarda idi-.

Müteveffanın Girne'de vefatını müteakiben, Lefkoşa Devlet Hastanesinde yapılan otopsisinin ardından cesedi ailesi tarafından Lefkoşa Mezarlığına gömülmüştür.

Fasıl 153 Ölüm Sorgu Yargıçları Yasası'nın 2. ve 5. maddeleri uyarınca, Müteveffanın Lefkoşa-'da gömülü bulunan cesedinin mezardan çıkarılmasını emretme yetkisi de, ölüm nedenlerini soruşturma yetkisine sahip Girne Kaza Mahkemesinin ilgili ölüm sorgu yargıcında idi.

Yukarıda belirtilenler ışığında, Girne Kaza Mahkemesi, Müteveffanın cesedinin gö-mülü olduğu yerin Lefkoşa'da bulunduğundan hareket ederek, Müteveffanın cesedinin mezardan çıkarılmasına ilişkin emir verme yetkisinin olmadığı hususunda karara varmak ve meselenin esasını karara bağlamamakla hata etmiştir.

Öte yandan, Lefkoşa Kaza Mahkem-esi de, Müteveffanın cesedinin mezardan çıkarılması hususunda emir verme yetkisi olmadığını resen nazarı dikkate almayarak, istidayı dinlemek ve istidanın esası hakkında karara varmakla hata etmiştir.

Netice itibarıyla, Müstedilerin 14/2017, 15/2017, 16/2-017 ve 17/2017 sayılı istinafları kabul edilir.



Girne AÖT No. 6/2017 sayılı dosya ile ilgili Girne Kaza Mahkemesinin 15.3.2017 tarihli kararı ile Lefkoşa Genel İstida No.1/2017 tahtında Lefkoşa Kaza Mahkemesi tarafından 16.3.2017 tarihinde verilen kar-ar iptal edilir.

Müteveffanın ölüm nedenleri ile ilgili soruşturmayı yapmaya yetkili ölüm sorgu yargıcının, meseleye Başsavcılığı da dahil ederek, meseleyi esastan inceleyip karara varması için Girne AÖT 6/2017 sayılı dosyaya bağlı istida, yeniden görüşü-lmek üzere Girne Kaza Mahkemesine geri gönderilir.




Gülden Çiftçioğlu Bertan Özerdağ Peri Hakkı
Yargıç Yargıç Yargıç




30 Mart 2017









13






Full & Egal Universal Law Academy