Yargıtay Ceza Dairesi Numara 13/2011 Dava No 16/2011 Karar Tarihi 24.10.2011
Numara: 13/2011
Dava No: 16/2011
Taraflar: Ahmet Hazırlar ile Başsavcılık arasında
Konu: İşletme izni olmadam yolcu taşıma - Cezaya karşı istinaf - İstinafın reddi.
Mahkeme: Yargıtay/ceza
Karar Tarihi: 24.10.2011

-D.16/2011

YÜKSEK MAHKEME HUZURUNDA. Yargıtay/Ceza 13/2011
(Girne Ceza Dava No: 134/2010)


Mahkeme Heyeti: Mustafa H. Özkök, Narin F.Şefik, Hüseyin Besimoğlu.

İstinaf eden: Ahmet Hazırlar, Merkezi Cezaevi, Lefko-şa.
(Sanık)

ile

Aleyhine istinaf edilen: Başsavcılık, Lefkoşa
(Davayı ikame eden)


A R A S I N D A.


İstinaf eden namına: Avukat Cenk Bolayır

Aleyhine istinaf edilen namına: Kıdemli Savcı Erdinç Akyener.

Girne- Kaza Mahkemesi Yargıcı Melek Esendağlı'nın 134/2010 sayılı davada 21.1.2011 tarihinde verdiği karara karşı, Sanık tarafından yapılan istinaftır.


-------------------


H Ü K Ü M

Mustafa H. Özkök: Bu istinafta Mahkemenin hükmünü Sayın Yargıç H-üseyin Besimoğlu okuyacaktır.

Hüseyin Besimoğlu:Bu istinaf, Girne Kaza Mahkemesinde, 134/2010 sayılı Ceza Davasında, 21.1.2011 tarihinde verilen karardan yapılmıştır.

Girne Kaza Mahkemesinde, 134/2010 sayılı Ceza davasında, Başsavcılık tarafından, San-ık aleyhine, aşağıdaki dava getirilmiştir.

"Sanık,50/2000 sayılı Motorlu Araçlarla Yolcu ve Eşya Taşınması (Denetim) Yasası'nın 16(2),24(5) maddelerine aykırı, 17.5.2009 tarihinde, Girne'de, Ecevit Caddesi üzerinde, EV 564 Plakalı minibüsü sürerken "A" iş-letme izni olmadan yolcu taşıdığı halde sürdü."

10.01.2011 tarihinde, itham edilen Sanık aleyhindeki ithamı kabul etmemiştir.

Sanık, aleyhindeki davayı kabul etmemesi üzerine davanın duruşması yapılmıştır. Duruşma maksatları için İddia Makamı tarafında-n 1 tanık, müdafaa tarafından ise sadece Sanık, şahadet vermiştir.

Duruşma neticesinde, Sanık, aleyhindeki davadan suçlu bulunarak mahkum edilmiş ve mahkum edildiği davadan 500TL para cezasına çarptırılmıştır.

Sanık, mahkumiyet kararının ve takdir edi-len 500 TL para cezasının hatalı olduğunu iddia ederek bu istinafı dosyalamıştır.

İSTİNAF SEBEPLERİ:

İstinaf Eden, 8 istinaf sebebi ileri sürmüştür. İstinaf duruşmasında, İstinaf Eden Avukatının beyanlarını dikkate alarak istinaf sebeblerini, iki ana baş-lık altında ele almayı uygun bulduk.

Sanığın yaptığı hizmet otel müşterilerinden herhangi bir ücret almadan verilen özel bir hizmettir. 50/2000 sayılı Yasa'nın 16. maddesinin kenar başlığındaki özel sözleşmeli toplu taşımacılık izni ile ilgili ifade ve -aynı Yasa'nın 1. fıkrasındaki yolcu minibüsü tanımı,
ve bu tanımın tefsir kısmındaki anlamı, Yasa'nın bütünü
içinde ve tefsir, Yasa'nın 14. maddesinde ifade edildiği şekilde yorumlandığında, Sanığın yaptığı taşımacılık hizmetinin 50/2000 sayılı Yasa-'nın 16(1) maddesi kapsamında bir taşımacılık olmadığı için Sanığın izin alması gerekmemektedir. Her halükarda ilgili Yasa kendi içinde çelişkilidir. Bu çelişki nedeniyle şüpheli bir durum yaratıldığından şüphenin Sanık leyhine yorumlanıp Sanığın makum edi-lmemesi gerekirdi. Sanığı mahkum edip 500 TL para cezasına çarptırmakla Bidayet Mahkemesi hatalı davranmıştır.

Ceza Muhakemeleri Usulü Yasası'nın 88. maddesine göre ilgili zamanda yürürlükte olan herhangi bir yasanın özel olarak daha uzun bir süre öngörme-si dışında üç aya kadar hapis cezası veya yirmi beş Kıbrıs lirasına kadar para cezası veya her ikisi ile cezalandırılabilen herhangi bir suç için suçun işlenmesinden başlayarak altı ay geçmesi halinde herhangi bir kişi aleyhine dava açılamaz. 50/2000 sayıl-ı Yasa'nın 24. maddesinin 5. fıkrasına göre dava konusu suçun cezası bir aylık asgari ücrete kadar para cezası veya üç aya kadar hapis cezası veya her iki cezadır. Sanık aleyhine getirilen dava suçun işleniş tarihinden itibaren 9 ay sonra ikame edilmiştir.- Fasıl 155 Ceza Muhakemeleri Usulü Yasası'nın 88. maddesi uyarınca Sanık aleyhine getirilen dava zaman aşımına uğramıştır. Bu nedenle, Bidayet Mahkemesinin, Sanığı mahkum etmesi ve 500 TL para cezasına çarptırması ile ilgili kararı hatalıdır.

İSTİNAFA KON-U OLGULAR:

Sanık otobüs şoförüdür ve Merit Hotelde çalışmaktadır. EV 564 plakalı 22 kişilik otobüsü ile Merit Hotelde konaklayan yolcuları belirli saatlerde, Girne Şehir Merkezine, Colony Hotel yanına götürüp indirmekte ve yine aynı şekilde belirli saatl-erde Colony Hotel önünden aynı yolcuları alıp Merit Hotele geri götürmekte idi.

Sanığa ait EV 564 plakalı otobüsün "A" işletme izni yoktur.

17.05.2009 tarihinde, saat 17.05 raddelerinde, Girne'de, Ecevit Caddesi'nde, EV 564 plakalı otobüsü ile seyir h-alinde olan Sanık, polis tarafından durdurulmuş, polis tarafından yapılan kontrolde, Sanığın, kullandığı EV 564 pakalı aracının "A" işletme izni olmadığı tesbit edilmiştir.

Sanığa, işlemiş olduğu suçu izah edilip yasal ihtarda bulunulduğunda, Sanık, "ka-bul etmiyorum" demiştir. Bu suçtan dolayı raporlu olduğu bildirildiğinde ise "kabul etmiyorum" diye cevap vermiştir.

Bunun üzerine, Sanık, EF 121-439907 sayılı sabit ceza ihbarnamesi ile 297.5 TL para cezası ve 20 ceza puanı yazılarak rapor edilmiştir.
-
Sanık, bu cezayı 15 gün içinde ödemediği için aleyhine istinafa konu dava ikame edilmiştir.


TARAFLARIN İDDİALARI:

İstinaf Eden özetle; 50/2000 sayılı Yasa'nın 16(1) maddesinde ifade edilen "yolcu minibüsü" tanımının aynı Yasa'nın tefsir kısmında izah-ının yapıldığını, aynı maddenin kenar başlığında, özel sözleşmeli toplu taşımacılık izni ile ilgili ifadenin, Yasa'nın bütünü içinde ve tefsir, Yasa'nın 14. maddesinde ifade edildiği şekilde yorumlandığında, Sanığın yaptığı taşımacılığın özel olduğunu ilgi-li Yasa'nın 16(1) maddesi kapsamında bir taşımacılık olmadığını, bu nedenle Sanığın izin alması gerekmediğini; dolayısıyle Sanığın suçlu olamayacağını, Yasa'da suçun açıkça belirtilmediğini, belirtilmediğine göre şüphenin Sanık leyhine yorumlanması ve Sanı-ğın beraat ettirilmesi gerektiğini, Bidayet Mahkemesinin, Sanığı mahkum etmekle hatalı davrandığını ileri sürüp istinafın kabulünü talep etmiştir.

Aleyhine İstinaf Edilen özetle; Motorlu araçlarla yolcu ve eşya taşınmasının 50/2000 sayılı Yasa ile düzenl-endiğini, Bidayet Mahkemesinin, Yasa'nın ilgili maddelerine uygun olarak yaptığı bulguların doğru olduğunu, yolcu taşımacılığına ilişkin genel kurallar, 50/2000 sayılı Yasa'nın 12. maddesinde düzenlendiğini, 12. maddenin (B) bendinde altı yolcudan fazla yo-lcu taşımak için imal ve tanzim edilmiş olan özel araçların ücretli ve ücretsiz olarak, yakın akraba dışında yolcu taşımak için herhangi bir kişi tarafından yollarda kullanılmasının yasaklandığını, bunun istisnasının ise yine Yasa'nın aynı maddesi içinde d-üzenlendiğini, Sanığın durumunun bu istisnalar içine girmediğini, Sanığın şöförlük yaptığını, aynı zamanda çalıştığı şirketin kendi kendine taşımacılık yaptığını, bu nedenle, izinsiz bir taşımacılık söz konusu olduğunu, Yasa'nın 16. maddesinin kenar başlığ-ının toplu taşımacılık izninden bahsettiğini, toplu taşıma izinsiz yolcu taşınamayacağını, Yasa'nın 16(1) maddesinde her türlü yolcu taşımacılığının izne tabii olduğunun açıkça ifade edildiğini, bu konuda yoruma gerek olmadığını, Yasa'nın amacının da bu o-lduğunu, Yasa'nın 3. maddesinde bunun açıkça ifade edildiğini, her şahsın veya bir şirketin istediği şekilde izinsiz yolcu taşıyamayacağını ve Yasa'nın amacına aykırı olduğunu, Sanığın fiilinin 16. maddeye uygun olduğunu, Yasa'nın tefsirine gidilmesine ger-ek olmadığını, 12. madde gereğince özel araçların izinsiz yolcu taşıyamayacağını, 16. maddedeki yolcu otobüsü sözlerinin, tefsirdeki manada değil, bu araçları tanımlamak maksadıyle konduğunu, Bidayet Mahkemesinin kararının doğru olduğunu, herhangi bir huku-ki hatanın olmadığını ileri sürüp istinafın iptalini talep etmiştir.

İSTİNAF SEBEPLERİNİN İNCELENMESİ:

İstinaf sebebinin incelenmesi;

Sanığın yaptığı hizmet otel müşterilerinden herhangi bir ücret almadan verilen özel bir hizmettir. 50/2000 sayılı Y-asa'nın 16. maddesinin kenar başlığındaki özel sözleşmeli toplu taşımacılık izni ile ilgili ifade ve aynı Yasa'nın 1. fıkrasındaki yolcu minibüsü tanımı,ve bu tanımın tefsir kısmındaki anlamı, Yasa'nın bütünü içinde ve tefsir, Yasa'nın 14. maddesinde ifad-e edildiği şekilde yorumlandığında, Sanığın yaptığı taşımacılık hizmetinin 50/2000 sayılı Yasa'nın 16(1) maddesi kapsamında bir taşımacılık olmadığı için Sanığın izin alması gerekmemektedir. Her halükarda ilgili Yasa kendi içinde çelişkilidir. Bu çelişki n-edeniyle şüpheli bir durum yaratıldığından şüphenin Sanık leyhine yorumlanıp Sanığın makum edilmemesi gerekirdi. Sanığı mahkum edip 500 TL para cezasına çarptırmakla Bidayet Mahkemesi hatalı davranmıştır.

Sanık, Merit Hotelin müstahdemidir. Sanık, EV 564- plakalı 22 kişilik motorlu aracı ile Merit Hotelden almış olduğu Hotel müşterilerini, düzenli olarak Girne'de, Colony Hotel yanına kadar taşımakta ve belirli saatlerde hotel müşterilerini, Colony Hotel yanından alarak, Merit Hotele geri götürmekte idi.

-Dava zabıtlarına göre; bu şekilde taşıma yapıldığı, Sanık tarafından kabul edilmektedir.

Bidayet Mahkemesi kararında bu hususu şöyle ifade etmiştir.

"Bu doğrultuda yapılan taşıma yasanın 16. maddesinin tabiriyle turist grubu gezdirme değildir. Ancak -Sanık tarafından da kabul edildiği üzere en az 22 kişi kapasiteli bir minibüsle otel müşterileri taşınmaktadır ve bundan açıkça anlaşılmaktadır ki Sanık tarafından belli saatlerde sefer yapan ve belli duraklarda duran bir toplu taşıma yapılmaktadır."

- Bidayet Mahkemesi, Sanığın ifadesi ışığında, Sanığın yaptığı taşımacılığı, toplu bir taşımacılık olarak kabul etmiştir.

Toplu taşımacılık, 50/2000 sayılı Yasa'nın, ilgili kuralları ışığında ve izinle yapılmaktadır.

Sanığın, kullanımında olan EV 5-64 plakalı aracın 50/2000 sayılı Yasa altında herhangi bir taşımacılık izni yoktur. Sanığın toplu taşıma izni olmadan otel müşterilerini taşıdığı olgulardan anlaşılmaktadır.

EV 564 plakalı araçla "A"işletme izni olmadan taşımacılık yapan Sanık, 17.05.2-009 tarihinde, Girne'de polis tarafından rapor edilmiş (Mavi 25) ve Sanığa 297.5 TL sabit ceza kesilerek 20 ceza puanı uygulanmıştır.

Sanık, 50/2000 sayılı Motorlu Araçlarla Yolcu ve Eşya Taşınması (Denetim) Yasası'nın ve özellikle 16. maddesinin kendis-ine uygulanamayacağını, dolayısıyle aleyhindeki davadan beraat etmesi gerektiğini iddia etmiştir.

Davayı karara bağlayan Bidayet Mahkemesi, Sanığın 22 kişilik bir minibüsle otel müşterilerini taşımakla toplu taşımacılık yaptığını, Sanığın, turist yolcul-ardan bir ücret almasa bile Yasa'nın 16. maddesi altında işletme izni alması gerektiğini ifade ederek aşağıdaki şekilde bulguya varmıştır.

"Yukarıdaki bulgu ve tesbitlerim doğrultusunda Sanık tarafından yapılan yolcu taşımanın toplu taşıma olup 16. madde- (1). fıkra kapsamında olduğu; bu bağlamda İzin Kurulu tarafından verilecek toplu taşımacılık izni olmaksızın Sanığın minibüs ile yolcu taşıyamayacağı kanaatine varır bu hususta bulgu yaparım. Nitekim Sanık da İzin Kuruluna müracaat yapıldığını ancak cevap- alamadıklarını söyleyerek bu gereği kendisi de teslim etmiştir."

Bidayet Mahkemesi, bu bulgusu ışığında, Sanığın, 16(1) maddesi hilafına toplu taşıma izni olmaksızın yolcu taşıdığından, aleyhindeki davanın makul şüpheden ari olarak isbat edildiği kanaati-ne varmış ve Sanığı aleyhindeki davadan suçlu bulup mahkum etmiştir.

Sunulan şahadet ve igili yasal mevzuat ışığında, Bidayet Mahkemesinin, Sanığı mahkum etmekle hatalı olup olmadığını karara bağlamak için dava zabıtlarına bakmak gerekir.

İstinaf Eden,- hiçbir ücret alınmadan hotel müşterilerine verilen bir hizmetin söz konusu olduğunu, ilgili yasal mevzuatın yorum ilkeleri ışığında yorumlanması gerektiğini, bu şekilde yorumlandığında ve yorum ilkeleri ışığında 50/2000 sayılı Yasa'nın 16(1) maddesinin Sa-nığa uygulanamayacağını, yorum ilkeleri ışığında Yasa'nın ilgili maddeleri arasında ciddi çelişkiler olduğunu, bunun ise şüphe yarattığını, şüphenin Sanık leyhine yorumlanıp Sanığın beraat etmesi gerektiğini iddia etmektedir.

Yasanın tefsirinde uygulanan- esas kural, yasanın, yasa koyucunun gaye ve niyetine uygun olarak tefsir edilmesidir. Yasa koyucunun gaye ve niyeti ise kullanmış olduğu kelimelerden anlaşılır. Yasada yer alan herhangi bir kelime, abes bir mana ifade etmediği veya yasanın diğer kısımları-nda çelişkiye düşülmediği takdirde, kitabi veya alelade manasında dikkate alınmalıdır. ( gör:Yargıtay/Asli/Yetki 6/1975 )

İstinaf Edenin iddiaları ışığında dava ile ilgili yasal mevzuatın ilgili maddelerini karara aktarmayı uygun bulduk.

Dava ile ilgili -yasal mevzuat 50/2000 sayılı Motorlu Araçlarla Yolcu ve Eşya Taşınması (Denetim) Yasa'sıdır. Bu Yasa 4.9.2000 tarihinde yürürlüğe girmiştir.

50/2000 sayılı Motorlu Araçlarla Yolcu ve Eşya Taşınması
(DENETİM) Yasası'nın 3. maddesinde Yasa'nın amacı -şu
şekilde ifade edilmiştir."

"Bu Yasanın amacı, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti
sınırları içerisindeki karayollarında motorlu
araçlarla ticari veya iş maksatları için yolcu ve eşya
taşımacılığının salim, düzenli ve rekabet ortamına
uygun bir -şekilde yapılabilmesini sağlamak ve
denetlemektir."

Tefsir kısmında ifade edildiği gibi 50/2000 sayılı Yasa'nın amacının; karayollarındaki motorlu araçlarla ticari veya iş maksatları için yolcu ve eşya taşınmasında bir düzen sağlamak, ve bu konudaki i-şlemlerin bir yasal çerçeve içinde ülkede bir kaosa sebebiyet vermeden uygulamasını sağlamak olduğu açıkca ifade edilmektedir.

50/2000 sayılı Yasa tahtında yolcu taşımacılığına ilişkin kurallar ile özel sözleşmeli toplu taşımacılık izninin
nasıl ola-cağı Yasa'nın 12. maddesi ile 16. maddesinde düzenlenmiştir.

50/2000 sayılı Motorlu Araçlarla Yolcu ve Eşya Taşınması
(DENETİM) Yasası'nın 12. maddesi aşağıda olduğu gibidir.


"Yolcu 12.(1) Bu Yasa kuralları gereğince Yolcu Taşıma
Taşımac-ılığına izni olmayan veya verilen iznin içerdiği
İlişkin Kurallar koşullara uymayan hiç kimse Kuzey Kıbrıs
Türk Cumhuriyeti sınırları içerisindeki
karayollarında ücretli yolcu taşımacılığı
- yapamaz.
(2) İzin Kurulu, başvuruda bulunan gerçek ve tüzel kişilere, bu Yasanın öngördüğü kıstaslara uymak ve gerekli işlemlerin yapılması koşuluyla Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti sınırları içerisindeki karayollarında taksi, -dolmuş,yolcu minibüsü veya yolcu otobüsü ile ücretli yolcu taşımacılığı yapabilmesi için yolcu taşımacılığı izni verebilir.
Ancak bu Yasa kurallarına bağlı kalmak koşulu ile 'Z' kiralık araba işletmeciliği yapılması taşımacılık izni gerektirmez.


- 50/2000 sayılı Motorlu Araçlarla Yolcu ve Eşya Taşınması
(DENETİM) Yasası'nın 16. maddesi aşağıda olduğu gibidir.


"Özel Sözleşmeli 16. (1) Sözleşmeli yolcu minibüsü veya yolcu
Toplu Taşımacılık otobüsü araçlarıyle turist guru-pları
İzni gezdirmesi, işçi veya personelin iş
yerine ulaştırılması. Öğrencilerin
öğrenim yerine ulaştırılması ve
- öğrenim yerinde dağıtılması gibi
konularda taşımacılık yapacak
işletmeciler İzin Kuruluna başvurup
Özel Sözleşmeli Toplu taşımacılık İzni
alır ve- aşağıdaki koşullara uyar:

(A)...............................
(B).............................
(C).................................
(Ç)..................................
(D)................................
(E).........................-............
(F).....................................

(2) Özel sözleşmeli toplu taşımacılıkta
kullanılacak her araç, özel sözleşmeli
toplu taşımacılık izninde belirtilir.
- (3) Bu Yasanın 12'nci maddesinin (4)'üncü
(5)'inci,(6)'ncı,(7)'nci, (8)'inci,
(9)'uncu fıkraları ile (14)'üncü
maddesinin (2)'nci, (3)'üncü ve
(4)'üncü fıkralarındaki kurallar özel -
sözleşmeli toplu taşımacılıkta
kullanılabilecek araçlar ve izin
müracaatları için aynen uygulanır."

50/2000 sayılı Yasa'nın 12 ve 16. maddesi ile motorlu araçlarla yolcu ve eşya taşımacılığına ilişkin k-urallar ve toplu taşımacılık izinleri düzenlenmiştir.

50/2000 sayılı Yasa'nın yürürlüğe girmesinden sonra ülkede değişen koşullar ve Yasa'daki boşluklar dikkate alınarak, 50/2000 sayılı Yasa'nın bazı maddeleri yanında özellikle 12 ve 16. maddeleri 8/2/2-007 tarihinde 10/07 sayılı Yasa ile tadil edilmiştir.

50/2000 sayılı Yasa'nın 10/2007 sayılı Yasa ile tadil edilen ve istinafa konu davayı ilgilendiren 12. maddesinin 1. fıkrası ile 16. maddesinin 1. fıkrası aşağıda olduğu gibidir.

"Yolcu Taşımacılığ-ına 12. (1) (A) Bu Yasa kuralları gereğince Yolcu
İlişkin Kurallar Taşıma İzni olmayan veya verilen
iznin içerdiği koşullara uymayan
hiç kimse Kuzey- Kıbrıs Türk
Cumhuriyeti sınırları
içerisindeki karayollarında
ücretli yolcu taşımacılığı
ya-pamaz.
(B)Altı yolcudan fazla yolcu
taşımak için imal ve tanzim
edilmiş olan özel araçların
ücr-etli veya ücretsiz olarak,
yakın akraba dışında yolcu
taşımak için herhangi bir kişi
tarafından yollarda kullanılması
- yasaktır; hiç kimse motorlu özel
aracının başka bir kimse
tarafından bu amaçla
kullanılmasına izin veremez.-
Ancak bu taşıma saatinde, taşımayı makul şekilde yapabilecek yolcu taşıma izninli bir aracın bulunmadığı durumlarda kira veya ücret karşılığı olmadan yolcu taşınabilir.
Bu bend amaçları bakımından "yakın akraba"; dördüncü dereceye kadar kan ve sıhri hısım-ları anlatır."


"Toplu16. (1) Ücret karşılığı olsun veya olmasın, yolcu Taşımacılık minibüsü araçlarıyla turist grubları
İzni gezdirmesi, işçi veya personelin iş yerine
ulaştırılması ile her- türlü yolcu
taşımacılığı, öğrencilerin öğrenim yerine
ulaştırılması ve öğrenim yerinden
dağıtılması gibi konularda taşımacılık
yapacak işletmeciler, İzi-n Kuruluna başvurup
Toplu Taşımacılık İzni alır ve aşağıdaki
koşullara uyar:
...............................
..............................
(Ç) ................................
(D)- .................................
(E) .................................
(F) ................................
(2) Toplu taşımacılıkta kullanılacak her araç,
toplu taşımacılık izninde belirtilir.
(3) Bu Yasanın 12-'nci maddesinin (5)'inci,
(6)'ncı,(7)'nci,(8)'inci, (9)'uncu, ve
(10)'uncu fıkraları ile 14'üncü maddesinin
(2)'nci,(3)'üncü ve (4)'üncü fıkralarınd-aki
kurallar toplu taşımacılıkta
kullanılabilecek araçlar ve izin
müracaatları için aynen uygulanır."


10/2007 sayılı Yasa ile tadil edilen 50/200-0 sayılı Yasa'nın 12. maddesinin 1. Fıkrası ile yolcu taşımacılığına ilişkin kurallarda ve 16. maddenin 1. fıkrası ile toplu taşımacılık izinlerinde yeni düzenlemeler yapılmıştır.

10/07 sayılı Tadil Yasası ile esas Yasa'nın 12. maddesi, A ve B ben-di olarak sıralanarak tadil edilmiştir. Tadil edilmiş 12. maddenin 1. fıkrasındaki "B" bendi, esas Yasa'dan farklı yeni kurallar koyan bir bend olup, bu bend ile toplu taşımacılığa ilişkin kurallar düzenlenmiştir.

10/07 sayılı Tadil Yasası ile esas Yas-a'nın 16. maddenin 1. fıkrası tamamıyle değiştirilmiş ve bu değişiklik yapılırken ilgili maddenin kenar başlığındaki ifade "Toplu Taşımacılık İzni" olarak ifade edilerek yeniden düzenlenmiştir.

İstinaf Edenin iddialarını dikkate alarak 50/2000 sayılı Ya-sa'nın, 10/07 sayılı Yasa ile tadil edilen 12 ve 16. maddelerinde yoruma açık bir düzenleme varmıdır?

İstinaf Edenin iddialarına göre 10/07 sayılı Yasa ile tadil edilen 12. maddenin 1. fıkrasının (A) bendi Yolcu Taşıma İzni olmayanların KKTC karayolları-nda ücretli yolcu taşıyamayacağına dair yasaklama getirilmiştir.

Buna göre; bu Yasa altında taşıma izni almayan veya verilen taşıma izin koşullarına uymayanlar, KKTC sınırları içinde, ücretli yolcu taşımacılığı yapamayacaktır.

Toplu Yolcu taşıma iz-ni alınması ile ilgili kurallar ise 50/2000 sayılı Yasa'nın 16. maddesinde düzenlenmiştir. Buna göre 16. maddedeki kurallara uygun taşıma izni olmayanlar ücretli veya ücretsiz yolcu taşımayacaktır.

İstinaf Eden yapılan taşımacılığın ücretsiz olduğunu id-dia etmektedir.

İstinaf Eden yapılan taşımacılığın ücretsiz yapıldığını iddia ettiğine göre 12. maddenin 1.fıkrasının "A" bendi Sanığa uygulanamayacaktır.

10/07 sayılı Yasa ile tadilen edilen 50/2000 sayılı Yasa'nın 12. maddesinin 1. fıkrasının (B-) bendindeki kuralların Sanığa uygulanması mümkün müdür?

10/07 sayılı Yasa ile tadil edilen 50/2000 sayılı Yasa'nın 12. maddesinin 1.fıkrasının (B) Bendi ile Altı yolcudan fazla yolcu taşımak için imal ve tanzim edilen özel araçların ücretli ve ücretsi-z olarak yollarda kullanılması yasaklanmıştır.

10/07 sayılı Yasa ile tadil edilen 50/2000 sayılı Yasa'nın 12.maddesinin 1.fıkrasının (B) Bendine göre yakın akraba dışında olanların ve taşıma saatinde taşımayı makul şekilde yapabilecek yolcu taşıma izinl-i bir aracın bulunulmaması durumunda kira ve ücret karşılığı olmadan yolcu taşınabileceğini genel kurallardan muaf tutarak istisnai bir durum getirmiştir.

İstinaf Eden, Sanığın yaptığı taşımanın özel bir taşıma olduğunu iddia ettiğine göre Yasa'nın 16. -maddesinin 1. fıkrasında İstinaf Edenin iddia ettiği şekilde özel yapılan taşımacılığın bu madde kapsamında olmadığı ile ilgili bir düzenleme olduğunu söylemek mümkün değildir.

16. maddenin 1. fıkrasında ücret karşılığı olsun veya olmasın Yolcu minibüsü- araçlarıyla turist grupların gezdirilmesi, işçi ve personelin iş yerine ulaştırılması, öğrencilerin öğrenim yerine ulaştırılması ve öğrenim yerinden dağıtılması ile her türlü yolcu taşımacılığı için izin kuruluna başvurup izin alınması koşulu getirilmişti-r.

İstinaf Eden, yapılan taşımanın özel bir taşıma ve ücretsiz olarak bir taşıma olduğunu iddia ettiğine göre 12. maddenin 1. fıkrasının (B) bendi ve 16.maddenin 1. fıkrası gereğince Sanığın, ücretsiz olarak yaptığı taşımanın bu madde kurallarına aykırı -bir taşıma olduğu kabul edilmelidir.

10/07 sayılı Yasa ile tadil edilen 50/2000 sayılı Yasa'nın 12. maddesi yolcu taşımacılığına ilişkin kurallar başlığı altında KKTC'de taşımacılık yapacak olan tüm araçların ücretli veya ücretsiz yolcu taşımacılığını-n izne tabi olduğuna dair genel kurallar koymuş ve bunun istisnaları ise aynı Yasa metni içinde düzenlenmiştir.

Sanığın aracı 6 yolcudan fazla yolcu taşımak için imal edilen bir araçtır. Olgulara göre Sanığın yolcu taşıma izni yoktur. 12. madde gereğinc-e bir izin alınmadığı için ortada izinsiz bir taşımacılık sözkonusudur. İzinsiz yolcu taşımacılığı 12. maddenin (B) bendi kurallarına göre yasak olduğu için Sanığın gerek ücretli ve gerekse ücretsiz herhangi bir taşımacılık yapması söz konusu olamaz.

T-oplu taşımacılıkla ilgili genel kurallar 12. maddede düzenlenmiş olmakla birlikte; motorlu araçlarla toplu taşımacılık yapılması için izin alınması zorunluluğu vardır. İzin ile ilgili kurallar 10/07 sayılı Yasa ile tadil edilen 50/2000 sayılı Yasa'nın 16. -maddesinde düzenlemiştir.

İstinaf duruşmasında İstinaf Eden 16. maddenin kenar başlığı üzerinde çok ısrarlı olmuştur.

İstinaf Eden tadil edilmiş 16. maddenin kanar başlığının özel sözleşmeli toplu taşımacılık izni olarak ifade etmiş ve kenar başlığın-ın bu şekilde olmasını Sanığın leyhine yorumlayarak orta yerde özel bir sözleşme olmadığına göre Sanığın bu madde altında yargılanamayacağını ileri sürmüştür.

Tadil edilen 16. maddenin kenar başlığına bakıldığında, kenar başlığının "toplu taşımacılık iz-ni" olarak ifade edildiği görülür.

50/2000 sayılı Yasa'nın 16. maddesinin kenar başlığı 10/07 sayılı Yasa ile tadil edilmeden önce İstinaf Edenin ifade ettiği gibi özel sözleşmeli toplu taşımacılık olarak düzenlenmiş olmakla birlikte 10/07 sayılı t-adil Yasası ile 16. madde tadile uğradığı için ilgili maddenin kenar başlığıda tadile uğrayarak değişmiştir.

16. maddenin kenar başlığı toplu taşımacılık izni olarak değişikliğe uğradığına göre İstinaf Edenin bu yöndeki iddialarına itibar etmemek gerekir-.

Bidayet Mahkemesi 10/2007 sayılı Yasa ile tadil edilen 50/2000 sayılı Yasa'nın 16. maddesini aynen kararına aktarmıştır. Bidayet Mahkemesi kararında 16. maddenin kenar başlığını tadil öncesi 16. maddenin kenar başlığı olarak aktardığı görülür. Böyle o-lmakla birlikte Bidayet Mahkemesinin, kenar başlığındaki ifadeye değer vermediği ve esas Yasa maddesinin içeriğini dikkate alarak bulgusunu yaptığı anlaşılır.

Bidayet Mahkemelerinin atıf yapacakları yasa maddelerini kararlarına aktarırken daha titiz dav-ranmaları gerektiğine işaret ederiz.

16. maddenin 1. fıkrasında ücret karşılğı olsun veya olmasın Yolcu Minibüsü araçları ile turist grupları gezdirilmesinin, izne bağlı olduğunu iddia eden İstinaf Eden, "Yolcu Minibüsü" kelimesinin, aynı Yasa'nın -tefsir kısmındaki izahı ışığında Sanığın ücretsiz özel taşımacılık yaptığı ve kamu taşımacılığı yapmadığı için Yasa'nın bu maddesinin Sanığa uygulanamayacağını iddia etmiştir.

Bu konuya atıfta bulunulduğu için 50/2000 sayılı Yasa'nın tefsir kısmındaki -kamu için kullanılan motorlu araç, Yolcu Minibüsü ve Yolcu kelimesinin tefsirinin aşağıya aktarmayı uygun gördük.

"Kamu için kullanılan motorlu araç" kira veya ücret karşılığı yolcu taşıma izni olan
Taksi
Yolcu minibüsü
3................
4..............-....

"Yolcu", kira veya ücret karşılığı olsun veya olmasın bir motorlu araç veya onun çektiği bir romörk üzerinde taşınan her şahsı anlatır. Ancak, aracın sürücüsünü kapsamaz.

"Yolcu Minibüsü", özel olmayan ve oturur vaziyette sekiz yolcudan fazla, yirm-i iki yolcudan az yolcu taşıyabilen ve kamu için kullanılan motorlu aracı anlatır.

İstinaf Eden Sanığın yapmış olduğu taşımacılığın özel olduğunu, Yolcu Minibüsü tefsirinde "kamu" kelimesini "kamu taşımacılığı" olarak yorumlaması gerektiğini böyle bi-r durumda ise Sanığın özel taşımacılık yaptığı için bu maddenin Sanığa uygulanamayacağını ileri sürmüştür.

İstinaf Eden "kamu" sözcüğü üzerinde durduğu için bu sözcüğün anlamı ne olabilir?

Türk Dil Kurumu Yayınları 1969 Beşinci Baskı Türkçe Sözlüğün-de "Kamu" kelimesi şu şekilde ifade edilmiştir.

"Kamu" 1. Halk hizmeti gören devlet organlarının tümü,
2. Bir ülkedeki halkın bütünü, halk, amme

Aleyhine İstinaf Edilen "minibüs" tefsirinde kamu sözcüğünün yolcu taşıyan minibüs şeklinde kull-anıldığını ileri sürmüştür.

Toplu taşımacılıkla ilgili izinleri düzenleyen madde, 16. maddedir.

16. maddenin (1).fıkrasında ücret karşılığı olsun veya olmasın yolcu minibüsü araçlarıyle turist grupların gezdirilmesi, işçi veya personelin iş yerine ul-aştırılması ile her türlü yolcu taşımacılığı, cümlesi içinde kullanılan "Minibüs" kelimesinin İstinaf Edenin iddia ettiği gibi kamuya ait bir araç olarak algılamak ve yorumlamak mümkün müdür?

İlgili Yasa maddesi kaleme alınış şekli ile okunduğunda Yasa m-addesini bu şekilde yorumlanmak ve tefsir etmek mümkün değildir.

"Minibüs" sözcüğünün tefsiri için kullanılan "kamu" için sözcüğün cümlenin akışı içinde ülkedeki halkın bütünü halk anlamında kullanıldığı; başka bir anlatımla minibüsle taşınan yolcuları ta-nımladığı gayet açıktır.

Dolayısıyle 16. maddesinin 1. fıkrasındaki "Minibüs" sözcüğünü, İstinaf Edenin ileri sürdüğü gibi Devlet organlarına ait bir kamu taşımacılığı yapan "Minibüs" olarak tefsir edilmesine, Sanığın yaptığı işin özel bir taşımacılık o-larak yorumlanmasına ve Yasa'nın bu maddesinin Sanığı kapsamadığı bulgusuna varılmasına itibar etmek olası değildir.

Yasa'nın ilgili maddesi gayet açıktır, anlaşılabilecek ve yoruma yer bırakmayacak şekilde kaleme alınmıştır.

16. maddenin (1). fıkrası- ile toplu taşımacılık yapacak olan işletmelerin izin kuruluna başvurup izin almaları ve izin koşulları düzenlenmiştir.

16. maddeye göre hangi konularda taşımacılık yapanların izin kuruluna başvurması gerektiğini aşağıdaki şekilde özetleyebiliriz.

1.Ücre-t karşılığı olsun veya olmasın, yolcu minibüsü
araçlarıyla turist grupları gezdirilmesi
2.İşçi veya personelin iş yerine ulaştırılması
3.Her türlü yolcu taşımacılığı
4. Öğrencilerin öğrenim yerine ulaştırılması ve öğrenim
yerinden dağıtılması
Yu-karda izah edilen 4 konuda taşımacılık yapacak olan işletmeciler izin kuruluna baş vurmaları halinde toplu taşımacılık izni alabilecektir.

Yasanın 12. maddesi, ücretli olsun veya olmasın yolcu taşımacılığına ilişkin genel kurallara uymayanların herhangi -bir şekilde yollarda yolcu ve eşya taşımacılığı yapmalarını yasaklayan genel bir düzenleme getirmiştir.

50/2000 sayılı Yasa'nın 16. maddesi aynı Yasa'nın 12. maddesi dikkate alınarak bir sonuca ulaşılmalıdır. Her iki madde birlikte incelendiğinde Sanığı-n toplu taşımacılık izni olmadan taşımacılık yaptığından 50/2000 sayılı Yasa ile tadil edilen 16. maddesi altında suç işlediği kabul edilmelidir.

Bu gerçekler karşısında Sanığın durumunu nasıl değerlendirebiliriz?

İstinaf Edene göre Sanığın yaptığı -taşımacılık özel
bir taşımacılıktır ve ücret alınmadan yapılmaktadır. Ücret alınmadan yapıldığı için yasa kapsamında olamaz.

Sanık turistik bir hotele ait yolcuları şehir merkezine ve ordan geri hotele taşımaktadır. Olgulara göre bu taşıma düzenli olarak- yapılmaktadır.

16. maddenin 1. fıkrasında ücret karşılığı olsun veya olmasın şeklinde bir düzenleme vardır. Yolcu minibüsü araçları ile ücretli ve ücretsiz turist grublar gezdirilmesi izne tabii olduğu açıkça ifade edilmektedir. Sanığın yaptığı taşımacıl-ık turist gurupları gezdirmek olduğu için, Yasa'nın bu hükmüne göre, Sanık toplu taşımacılık yapması için izin almalıdır.

Sanığın yapmış olduğu taşımacılık bu şekilde algılanmasa bile 16. maddenin 1. fıkrasında her türlü yolcu taşımacılığı ifadesi kullan-ılmıştır. Buna göre ücretli olsun veya olmasın her türlü yolcu taşımacılığının izne tabii olduğu açıkça ifade edilmiştir.Bu düzenleme genel bir düzenleme olmakla birlikte Sanığın durumunda olanları da kapsadığı kabul edilmelidir.

Yasa kapsamında olup olma-dığını tezekkür ederken 16. maddenin tümünü birlikte okuyup değerlendirmek gerekir. Yukarda tasnif edildiği gibi Yasa koyucu Yasa içinde özel kurallar yanında, genelleme yaparak hertürlü yolcu taşımacılığının izne tabi olduğu kuralını getirmiştir.

16. m-addenin (1). fıkrasında her türlü yolcu taşımacılığı ifadesi çok geniş anlamda düzenlendiği için Sanığın yaptığı taşımacılığın hertürlü taşımacılık kapsamı içine girdiğinden Sanığın 16. madde altında izin almadan yolcu taşıması veya hotelden aldığı yolcula-rı ücretsiz olarak taşıması kanunsuzdur ve Sanığın bu fiili suç teşkil etmektedir.

Bu nedenle, İstinaf Edenin, Sanığın yaptığı taşımacılık özel olduğu için bu Yasa kapsamında olamaz şeklindeki ifadesini kabul etmek mümkün olmadığı gibi bunun kabul edilme-si Yasa'nın amacına da ters düşmektedir.

16. maddenin 1. fıkrası yoruma gerek duyulmayacak şekilde gayet açık yazılmıştır.

Nitekim Bidayet Mahkemesinde bir konuyu incelemiş ve bir bulguya varmıştır.

Bidayet Mahkemesinin bu konudaki bulgusu aşağıdaki -gibidir.

"Mevzuatı etraflıca değerlendirdiğimde 16. madde "kamu için kullanılan motorlu araç" gibi bir tabirden bahsedilmemekte, "her türlü yolcu taşımacılığı" denmektedir. Bu doğrultuda tefsir kısmına bakmak ve maddeyi farklı anlamak yersizdir. Keza yas-ada "Yolcu ve Eşya Taşımacılığına İlişkin Kurallar" bölümü altında, 16. maddede, özel düzenleme yapılarak "ücretli olsun veya olmasın" dendikten sonra yasanın "Genel Kurallar" kısmında olan tefsirde ücret arandığına dair bir bulguya ulaşmak da yorum ilkele-rine terstir."


50/2000 sayılı Motorlu Araçlarla Yolcu ve Eşya Taşınması (Denetim) Yasası'nın gerek 12. maddesi, gerekse 16. maddesi ve tefsir kısmındaki ifadeler incelendiğinde Yasa maddeleri arasında herhangi bir çelişki yoktur. Bir çelişki olmadığına g-öre Sanığın dava konusu suçu işlediği konusunda da bir şüphe söz konusu olamaz.

İstinaf Eden bir eylemin suç olabilmesi için o suçun Yasada tarif edilmesi gerektiğini; istinafa konu davada Sanığın suçunun yasada belirtilmediğini, belirtilmediğine göre Sa-nığın mahkum edilmesinin mümkün olmadığını iddia etmiştir.

Herhangi bir işlem veya eylem ancak yasa ile suç yapılabilir. Yasada herhangi bir işlem veya eylemin suç olduğuna dair herhangi bir hüküm yoksa böyle bir eylem veya işlem suç sayılamaz. (Y/C 40/7-8)

Sanık aleyhine getirilen suçlama 50/2000 sayılı Yasa'nın 16(2) ve 24(5) maddelerine aykırı "A" işletme izinsiz yolcu taşıması ile ilgilidir.

Sanığın "A" işletme izni olmadığı ihtilâflı değildir. İstinaf Eden, Sanığın yaptığı taşımacılığın özel bir t-aşımacılık olduğunu, ücret alınmadan hotel müşterilerine verilen bir hizmet olduğunu bu nedenle 16.maddenin 2. fıkrası kapsamında bir suç oluşmadığını iddia etmektedir.

50/2000 sayılı Yasa'nın 16(2) maddesini kararımıza aktarmıştık.

50/2000 sayılı -Yasa'nın 24. maddesinin 5. fıkrası aşağıda olduğu gibidir.

(5)Bu Yasanın, 16'ncı maddesinin (1)'inci fıkrası kurallarına aykırı hareket edenler bir suç işlemiş olurlar ve
mahkumiyetleri halinde bir aylık asgari ücrete kadar
para cezasına veya üç aya ka-dar hapis cezasına veya her
iki cezaya birden çarptırılabilirler.
İlgili Yasa maddeleri tezekkür edildiğinde Sanığın eyleminin ve bu eylemin cezasının ne olacağının düzenlendiği görülür. Bu nedenle İstinaf Edenin bu konudaki beyanlarına itibar edilmez.
-
İlgili tadil Yasası bir bütün olarak incelendiğinde tadil Yasası'nda yasa koyucunun gaye ve niyetinin açık olduğu Yasa veya Yasa'nın içeriğinde yer alan sözcüklerin anlamının yoruma gerek duyulmaksızın anlaşılır olduğu ve bu şekilde kaleme alındığı görüş-ündeyiz.

Yasa'nın ilgili maddelerini kaleme alınış şekli ile okunduğunda, Sanığın, EV 564 Plakalı aracı ile yaptığı taşımacılığın ücretsiz yapılan özel bir taşımacılık olmakla birlikte; 10/07 sayılı Yasa ile tadil edilen 50/2000 sayılı Yasa'nın 16(1) madd-esi kapsamında Sanığın taşıma izni olmadığı için yapılan taşımacılık gayri yasaldır.

Yasa'nın bütünü içinde Yasa maddeleri arasında bir çelişki olmadığından Sanığın, 50/2000 sayılı Yasa'nın 16(1) maddesine aykırı toplu taşımacılık yaptığı için Sanığı suçl-u bulup mahkum etmekle, Bidayet Mahkemesi hatalı davranmamıştır.

Yukarıdaki gerçekler ışığında İstinaf Eden, 1. istinaf sebebinde başarılı olamamıştır.

İkinci istinaf sebebinin incelenmesi


Ceza Muhakemeleri Usulü Yasası'nın 88. maddesine göre ilgili z-amanda yürürlükte olan herhangi bir yasanın özel olarak daha uzun bir süre öngörmesi dışında üç aya kadar hapis cezası veya yirmi beş Kıbrıs lirasına kadar para cezası veya her ikisi ile cezalandırılabilen herhangi bir suç için suçun işlenmesinden başlayar-ak altı ay geçmesi halinde herhangi bir kişi aleyhine dava açılamaz. 50/2000 sayılı Yasa'nın 24. maddesinin 5. fıkrasına göre dava konusu suçun cezası bir aylık asgari ücrete kadar para cezası veya üç aya kadar hapis cezası veya her iki cezadır. Sanık aley-hine getirilen dava suçun işleniş tarihinden itibaren 9 ay sonra ikame edilmiştir. Fasıl 155 Ceza Muhakemeleri Usulü Yasası'nın 88. maddesi uyarınca Sanık aleyhine getirilen dava zaman aşımına uğramıştır. Bu nedenle, Bidayet Mahkemesinin, Sanığı mahkum etm-esi ve 500 TL para cezasına çarptırması ile ilgili kararı hatalıdır.

İkinci istinaf sebebine konu olan 50/2000 Sayılı Yasa'nın 24. maddenin 5. fıkrasını yukarda aktarmıştık. Fasıl 155 Ceza Usul Yasası'nın 88.maddesi aşağıya aktarmayı uygun bulduk.

- Fasıl 155 Ceza Usul Yasası'nın 88. maddesi aşağıda olduğu gibidir.
"Except where a longer time is specially allowed by any Law in force for the time being, no charge shall be brought against any person for any offence the punishment for which does n-ot exceed imprisonment for three months or a fine of twenty-five pounds or both, unless the charge is brought within six months from the day of the commission of the offence."


Yasa'nın Türkçe tercümesi de aşağıda olduğu gibidir.

"İlgili zamanda yü-rürlükte olan herhangi bir Yasanın özel olarak daha uzun bir süre öngörmesi dışında, üç aya kadar hapis cezası veya yirmi beş Kıbrıs lirasına kadar para cezası veya her ikisi ile cezalandırılabilen herhangi bir suç için suçun işlenmesinden başlayarak altı -ay geçmesi halinde herhangi bir kişi aleyhine dava açılamaz."

İstinaf Eden, Sanık aleyhine getirilen suçun cezası 50/2000 sayılı Yasa'nın 24. maddesinin 5. fıkrasına göre bir aylık asgari ücrete kadar para cezası veya üç aya kadar hapis cezası veya h-er iki cezaya kadardır.

Suçun işleniş tarihi 15.5.2009 tarihdir. Davanın açıldığı tarih ise 3.02.10'dur. Buna gör Sanık aleyhine olan dava 3 ay içinde getirilmemiştir. Fasıl 155 Ceza Usul Yasası'nın 88. maddesine göre 3 ay içinde getirilmeyen davalar- zaman aşımına uğradığından Sanığın mahkum edilemeyeceği iddia edilmektedir.

Fasıl 155 Ceza Usul Yasası'nın 88. maddesine göre üç aya kadar hapis veya yirmibeş Kıbrıs lirasına kadar para cezası veya her iki ceza ile cezalandırılabilen bir suç, suçun- işlenmesinden itibaren 6 ay geçmesi halinde herhangi bir kişi aleyhine dava açılamayacağı hükmünü ihtiva etmektedir.

Sanık aleyhindeki suçun cezasını düzenleyen 50/2000 sayılı Yasa'nın 24. maddesinin 5. fıkrası ise 16'ncı maddesinin (1)'inci fıkrası- kurallarına aykırı hareket edenler mahkumiyetleri halinde bir aylık asgari ücrete kadar para cezasına veya üç aya kadar hapis cezasına veya her iki cezaya birden çarptırılabilirler hükmünü ihtiva etmektedir.

KKTC'de en son asgari ücret, Hükümet İşve-ren ve İşçi kesimlerinin tesmilcilerinin oybirliğiyle, 1 Ocak 2011 tarihinden itibaren 1300TL olarak belirlenmiştir.(Resmi Gazete sayı:215 Ek 1V tarih:24.12.2010 AE 139.BK NO:1367-2010)
Asgari ücret 1300 TL belirlendiğine göre Sanık aleyhine getiril-en davanın Fasıl 155 Ceza Usul Yasası'nın 88. maddesi altında zaman aşımına uğraması söz konusu olamaz.

Yukarıdaki nedenlerle İstinaf Eden, ikinci istinaf sebebinde başarılı olamamıştır.

NETİCE:

Yukardaki gerçekler ışığında; İstinaf Eden, i-stinaf sebeplerinde başarılı olamadığı için İstinaf Edenin istinafı iptal edilir.



Mustafa ÖzkökNarin F.Şefik Hüseyin Besimoğlu
Yargıç Yargıç Yargıç


24 Ekim, 2011











13









Full & Egal Universal Law Academy