Yargıtay
Dairesi: Büyük Genel Kurulu
Esas No: 1961/ 2
Karar No: 1962 / 1
Karar Tarihi: 22.01.1962

(1412 S. K. m. 293, 310)

Dava: Adana C. Savcılığı`nın 11.2.1961 günlü ve 961/6 sayılı, Susurluk Ceza Hakimliğinin 15.3.1961 günlü ve 961/2 sayılı yazılariyle, Savcılar tarafından ceza kararları üzerine verilecek temyiz dilekçelerinin nereye ve nasıl verileceği konularında verilen kararlar arasında birbirini tutmazlık olduğunun bildirilmesi ve bu mesele de verilen kararlar arasında Ceza Genel Kurulunun bir kararının da bulunması üzerine, toplanan Yargıtay İçtihatı Birleştirme Büyük Genel Kurulunca Yargıtay Altıncı Ceza Dairesinin 28.12.1960 günlü, 7352/9281 sayılı kararında mahkeme kararını temyiz eden Cumhuriyet Savcısının temyiz dilekçesini usulün 310. maddesi, uyarınca kararını temyiz ettiği mahkemeye verecek yerde, mahkeme başkatibine vermiş olması ve temyiz edenin sıfatı bakımından usulün 293. maddesinin uygulanmasının da mümkün bulunmaması dolayısiyle temyiz dilekçesinin reddine karar verilmiş olduğu halde Ceza Genel Kurulunun esas 7 ( itiraz ), karar 21 sayılı ve 13.2.1961 günlü kararında, Savcıların temyiz yoluna başvurmalarında dahi usulün 293. maddesi uygulanabileceği cihetle usulün 310. maddesine aykırı olarak başkatibe verilen ve onun tarafından kaydedilen dilekçe ile temyiz süresinin kesilmiş olacağı esası benimsenmiş bulunduğundan dolayı bu kararlar arasında birbirini tutmazlık olduğuna ve bu yüzden içtihatın birleştirilmesi gerektiğine oybirliğiyle karar verildikten sonra konu tartışıldı, gereği konuşulup görüşüldü:

Karar: 1 - Ceza Usulü Kanunu`nun değişik 310 uncu maddesinin birinci ve ikinci fıkrası, temyiz dilekçesinin nereye ve nasıl verileceğini göstermektedir. Bu fıkralarda ( davayı temyiz talebi, hükmün tefhiminden bir hafta içinde hükmü veren mahkemeye bir istida verilmesi veya bu hususta zabıt varakası tutmak üzere zabıt katibine yapılacak bir beyanla olur. Zabıt varakası, reis veya hakime tasdik ettirilir. Hükmün tefhimi maznunun gıyabında olmuşsa, bu mehil tebliğ tarihinden başlar ) denilmektedir. Usulün değişik 293 üncü maddesinde de ( kabule şayan bir müracaatta kanun yolunun veya merciinin tayininde yapılan bir hata, müracaat edenin hukukunu ihlal etmez ) hükmü vardır.

2 - Kurulda, usulün 293 üncü maddesinin, bütün kanun yollarını ve bu arada temyiz yolunu düzenleyen üçüncü kitabın kanun yollarına ilişkin genel hükümleri kapsayan birinci faslındaki maddelerden birisi olması, yazılışında savcılarla kanun yollarına başvurabilecek sanık ve diğer kimseler arasında hiç bir ayırım gözetilmemiş bulunması, başvurma yerindeki yanılmanın, başvurmanın hükümsüz sayılmasını önlemek üzere kanuna konulmuş olması dolayısiyle savcıların temyiz dilekçelerini ( usulün 310 uncu maddesinde gösterildiği gibi ) hakime vermemiş olmaları halinde de uygulanması gerektiği, usulün 310 uncu maddesinde dilekçenin hakime değil, mahkemeye verilmesinin kabul olunduğu, mahkeme kalemini de ( mahkeme ) sözünün kapsamına girdiği, temyiz dilekçesini hakimin daha önce görmediği hallerde dosyayı Yargıya yollamak üzere yazılan yazıyı imzaladığı sırada da görebileceği, sözü geçen 310 uncu madde hükmiyle temyiz dilekçesinin verildiği günün belgelendirilmesi amacının güdülmüş olması dolayısıyla başkatibin dilekçeyi bu işe ayrılan deftere kaydetmesiyle belgelendirme amacının gerçekleşmiş bulunacağı ileri sürülerek savcı tarafından verilen temyiz dilekçesinin hakime havale ettirilmemiş veya mahkemeye verilmemiş olduğu hallerde dahi temyiz dilekçesinin yolunda verilmiş sayılacağı ve 293 üncü madde hükmünün savcının temyizinde de uygulanacağı savunulmuştur.

3 - Usulün 293 üncü maddesi, kanun yolu için nereye başvurulacağında yanılma halinin, başvurmanın hükümsüzlüğü sonucunu doğmasını ve böylece fertlerin haksızlığa uğramasını önlemek için konulmuştur. Lakin, 310 uncu maddenin birinci fıkrası hükmü gibi açık ve kesin bir hüküm karşısında, Hukuk Fakültesini bitirmiş ve stajdan geçmiş bir savcının temyiz dilekçesini hükmü veren mahkemeye vereceğinde yanılması söz konusu edilemez. Bu yanılma, savcıdan gayrı kimseler için, faraza sanıklar veya davaya katılanlar yani fertler için düşünülebilir. O halde, savcının 293 üncü maddeden yararlanması, maddenin kanuna konuluş amacına aykırı düşer. Bu sebeple, hükmün kanundaki yeri ve yazılışında ilk görünüşte savcı ile diğer ilgili kimseler arasında bir ayırım gözetilmemiş bulunmasına dayanılarak savcının temyizinde de uygulanması doğru olmaz; çünkü, bir kanun hükmünün sadece sözüne dayanılarak amacına aykırı şekilde yorumlanması, hukukun genel kurallarına uygun değildir.

Bir de, sözü geçen 293 üncü maddedeki ( müracaat edenin hukukunu ihlal etmez ) sözleri de, kanun dili bakımından, ( kişi olarak bir kimsenin sahip olduğu hakları halele uğratmaz ) anlamına gelmektedir. Gerçekten ceza davasında savcı, kamu görevi yapan bir kimse olarak bir takım yetkilere sahiptir, fakat kişi olarak işle bir ilgisi yoktur. Savcının bir kararı temyiz etmesi veya etmemesi, şahsına ait bir takdir meselesi değildir. O, kamu yararına olacağı kanısına varınca, kanun yoluna başvurmak zorundadır. Bütün bunlar gösteriyor ki savcının halele uğrayacak hakları yoktur. O kanun yoluna doğru olarak başvurmazsa görevini yerine getirmemiş olur. Halbuki, gerek sanık, gerekse davaya katılan, kanun yoluna başvurup vurmamakta serbestirler ve bunlar, kamu yararını değil, kendi yararlarını düşünerek bu konularda bir karara varırlar ve uygun bulurlarsa, kendi aleyhlerine ve haksız olduğunu kesin olarak bildikleri bir karara dahi temyiz etmeyebilirler; onların bu işte kişiliklerini ilgilendiren hakları söz konusudur. Demek ki, bu hükmün yazılışı da savcılar için uygulanmasına elverişli değildir. Zaten, aynı maddenin Alman Usul Kanunundaki karşılığı olan 300 üncü madde, burada, ( hukuki durumu değiştirmez ) sözleriyle çevrilebilecek olan ( unschadlich ) ile bitmekte olduğu halde bizim metin ( müracaat edenin hukukunu ihlal etmez ) sözleriyle bitmekte ve böylece hükümler arasında bir fark meydana gelmektedir.

4 - 310 uncu maddedeki ( mahkemeye istida verme ) sözleriyle kanun koyucu, dilekçenin hakime havale ettirilmesinden sonra kalemde kaydedilmesini hedef tutmuştur; çünkü, Türk Hukukunda bir mahkemeye dilekçe vermek için ilk iş olarak hakimin havalesi ve sonra dilekçenin kaydı aranır; temyiz süresi için de hakimin havalesindeki tarih esas olacaktır. Metindeki mahkeme sözünü ( mahkeme kalemi ) olarak anlamak mümkün değildir; zira, kanun dilimizde ( mahkeme ) sözünden, her şeyden önce mahkemenin hakimi anlaşılır. Türk Huhukunda tutanak katibinin tutanağa geçirmesi yoluyla temyiz isteğinde bulunma halinde, tutanağın başkan veya hakim tarafından onaylanması zorunluğu vardır, halbuki Alman kanununda bu tutanağın hakim tarafından onaylanması hükmü konulmuş değildir ( Türk kanunu madde 310, Alman kanunu madde 341 ). Bu da gösteriyor ki kanun koyucu, hakim tarafından belgelendirmeye, Türk Hukukunda, özel bir önem vermektedir. O halde, dilekçeyi hakim havale etmeksizin, sadece başkatibin dilekçeyi deftere kaydetmesiyle belgelendirme işlemi gereği gibi, yapılmış olmaz.

5 - Dilekçeyi temyiz olunan hükmü veren hakimin havale etmesiyle ona, temyiz isteğinin süresinde olup olmadığını inceleme ve istek süresinde değilse usulün 315 inci maddesi uyarınca dilekçeyi reddetme ödevini yerine getirme imkanı sağlanmış olur.

6 - Yukarıda açıklandığı üzere, usulün 293 üncü maddesinin kanuna konulmasiyle sanığın ve ceza davasiyle ilgili diğer kişilerin başvuracakları yerde yanılmaları halinde haklarını yitirmemeleri amacı güdülmüştür ve maddenin yazılışından fertlerin bundan yararlanabilecekleri anlaşılmaktadır. Bundan başka, yurdumuzdaki kişilerin bilgi durumu, böyle yanılmaların kolaylıkla olabileceğini göstermektedir. O halde, savcıdan gayrı ilgililerin temyiz dilekçelerinden usulün 293 üncü maddesi hükmü uygulanabilecektir.

Sonuç:

Savcıların temyiz dilekçeleri için Ceza Usulü Kanunu`nun değişik 293 üncü maddesinin uygulanamayacağına ve bu dilekçelerin sözü edilen kanunun değişik 310 uncu maddesi uyarınca hakimin havalesiyle hükmü temyiz edilen mahkemeye verilmesinin gerektiğine, savcıdan başka temyiz yoluna başvurabileceklerin dilekçeleri için usulün değişik 293 üncü maddesinin uygulanabileceğine 22.1.1962 günlü ilk toplantısında, üçte ikiyi aşan çoğunlukla karar verildi.

KARŞI GÖRÜŞLER

İ. Öktem ( 7. H.D. Bşk. ):

Cumhuriyet savcılarının temyiz dilekçelerini hakime havale ettirmeden mahkeme başkatibine vermiş olmaları ve dilekçenin başkatip tarafından temyiz defterine kayıt edilmiş bulunması halinde kayıt tarihinin temyiz müddetine esas olup olmayacağı, diğer bir ifade ile o şekilde verilen temyiz dilekçelerinin müddetin muhafazasına esas teşkil edip etmiyeceği ihtilaf konusu bulunmaktadır. Cumhuriyet savcısı temyiz dilekçesini hakime havale ettirmeden başkatibe vermiş, başkatip temyiz defterine kayıt etmiş ise bu kayıt tarihi temyiz tarihi olarak kabul edilecek mi? Yargıtay Ceza Genel Kurulu ile bir kısım ceza daireleri tarafından ( temyiz dilekçelerinin hakime havale ettirilmeden başkatibe verilip temyiz defterine kayıt ettirilmiş olması Ceza Muhakemeleri Usulü Kanunun 310 uncu maddesinin tatbiki bakımından merciinden başka bir mahalle verilmiş sayılacağı, ancak 293 üncü madde uyarı