Yargıtay
Dairesi: Büyük Genel Kurulu
Esas No: 1960/ 13
Karar No: 1960 / 15
Karar Tarihi: 29.06.1960

(5521 S. K. m. 1) (1475 S. K. m. 57) (818 S. K. m. 332)

Dava: İşçi Sigortaları Kurumu tarafından 4772 sayılı İş Kazaları ile Meslek Hastalıkları ve Analık Sigortaları Kanununun 37. maddesine dayanılarak işverenlere karşı açılan davalara bakmakla 5521 sayılı kanunla kurulmuş olan İş Mahkemelerinin mi, yoksa umumi mahkemelerin mi vazifeli oldukları konusunda Temyiz Mahkemesi Dördüncü Hukuk Dairesinin 14.1.1958 tarih ve 11675/171 sayılı kararı ile 22/12/1958 tarih, 10254/8306 sayılı kararı arasında içtihat aykırılığı olduğu bildirilerek bunun içtihadı birleştirme yoluyla giderilmesi adı geçen daire başkanlığının 11.7.1959 tarih ve 99 sayılı yazısı ile istenilmiş olmakla Temyiz Mahkemesi İçtihadı Birleştirme Hukuk Kısmı Genel Kurulunca, kararlar arasında birbirini tutmazlık olduğuna, oybirliği ile karar verildikten sonra işin esası incelendi, gereği konuşuldu:

Karar: 4772 sayılı kanunun değişik 37. maddesi hükmü ile, iş kazası veya meslek hastalığının işverenin veya işveren vekilinin kastından veya İş Kanununun işçilerin sağlığını koruma ve iş emniyeti hükümlerine aykırı hareketinden, yahut suç sayılan diğer fiilinden veyahut sigortalının işyerine ait işler dışında çalıştırılması yüzünden doğmuş olması halinde İşçi Sigortaları Kurumuna sigortalıya veya hak sahibi kimselere yapılan ve ileride yapılması gerekli bulunan her türlü giderlerin tutarı ile, gelir bağlandığı takdirde bu gelirlerin sermaye değerlerini işveren veya vekilinden istemek hakkı tanınmıştır.

İşçi Sigortaları Kurumuna tanınmış olan bu dava hakkı netice itibariyle (sigortacı durumunda bulunan İşçi Sigortaları Kurumunun sigortalı işçinin veya onun ölümü sebebiyle yardımından mahrum kalan ve sigorta kanunu gereğince sigorta tarafından kendilerine tazminat ödenen kimselerin işverene karşı Borçlar Kanunu veya İş Kanunu gereğince açabilecekleri tazminat davalarına) halef olma esasına dayanmaktadır; yani İşçi Sigortaları Kurumu bu davasını geçirdiği iş kazası veya tutulduğu meslek hastalığı neticesi zarar gören işçiye ve işçinin ölümü halinde hak sahiplerine, zararlarına karşılık ödediği veya ödeyeceği paraların tazmin ettirilmesi için, onlar yerine geçerek açmaktadır.

Adli sigortalarda sigorta şirketlerinin sigortalıya ödedikleri paraların tazmini için zararın doğmasına sebep olanlar aleyhine açtıkları davalara ilişkin 22.3.1944 tarih ve 9 sayılı içtihadı birleştirme kararında bu hukuki esas, yani halef olma esası benimsenmiş bulunmaktadır ki o içtihadı birleştirme kararına esas olan kanun hükümleriyle aynı mahiyette bulunan hükümler, bugünkü Türk Ticaret Kanunununda dahi vardır (Türk Ticaret Kanunu madde 1301).

İşçi Sigortaları Kurumu tarafından işçinin veya hak sahiplerinin uğradıkları zararlardan sorumlu olanlara karşı açılacak davaların tabi olduğu müruruzaman müddetiyle ilgili 31.3.1954 tarih ve 18/11 sayılı içtihadı birleştirme kararında da İşçi Sigortala