Dairesi: Büyük Genel Kurul
Esas No: 1993/6
Karar No: 1996/2
Karar Tarihi: 01.04.1996

(3402 S. K. m. 1, 3, 27) (743 S. K. m. 136) (6762 S. K. m. 4) (2709 S. K. m. 141) (1086 S. K. m. 28, 29, 77) (766 S. K. m. 17)

Dava: Bilirkişi olarak görev yapmaları kanunla yasaklanan kişilerin kadastro tutanağının düzenlenmesine katılmaları sonucu oluşan aykırılık nedeniyle tutanakların Kadastro Müdürlüğüne iade edilip edilemeyeceği konusunda Yargıdtay 7, ve 17. Hukuk Daireleri ile 16. Hukuk Dairesi'nin kararları arasında aykırılık bulunduğu ileri sürülerek içtihatların birleştirilmesi Batman Kadastro Hakimliği'nin 03.09.1992 tarihli yazılarıyla istenilmiş, Yargıtay Birinci Başkanlık Kurulu'nun 16.12.1993 gün ve 49 sayılı kararlarıyla dairelerin kararları arasında içtihat aykırılığı bulunduğu sonucuna varılarak, aykırılığın içtihadı birliştkirme suretiyle Yargıtay İçtihadı Birleştirme Hukuk Genel Kurulu'nda giderilmesi gerektiğine karar verilmiştir.

Karar: 1- a) Yedinci Hukuk Dairesi'nin 02.11.1992 gün, 1992/9205-20027 ve 05.05.1993 gün, 1990/1307 esas ve 1993/4916 ve 28.04.1993 gün, 1990/13066 esas ve 1993/4550 sayılı kararlarında; "kanunla bilirkişi yapması yasaklanan kişinin kadastro tutanağının düzenlenmesine katılmış olmasının esaslı hata olduğu, bu şekilde düzenlenen tutanağın geçersiz durumlarda uygulanamayacağı..." belirtilerek, yerel mahkemenin tutanakların Kadastro Müdürlüğüne iade edilmesine ilişkin kararlarını onamıştır.

b) Onyedinci Hukuk Dairesi'nin 26.04.1993 gün, 1992/17209 esas ve 1993/5198 sayılı kararıda,aynı doğrultuda olup,gerekçesi benimsenmek suretiyle yerel mahkeme kararı onanmıştır.2-Onaltıncı Hukuk Dairesinin 18.3.1991 gün ve 1990/9375 esas ve 1991/4054 karar, 03.06.1991 gün, 1990/12549 esas ve 1991/4056 sayılı kararlarıyla; bilirkişilik yapması kanunla yasaklanan kişinin, kadastro tutanağı düzenlenirken bilirkişi olarak görev almasının usul ve şekle aykırılık olduğu, 3402 sayılı Kadastro Kanunu'nun 27/5. maddesi gereğince tutanağın Kadastro Müdürlüğüne iade edilemeyeceği, uyuşmazlığın mahkemece çözümlenmesi gerektiği belirtilerek, yerel mahkeme kararları bozulmuştur.

İçtihadı Birleştirme Hukuk Genel Kurulu'nda, Daire karaları arasına içtihat aykırılığı bulunduğu oybirliği ile kabul edilerek, işin esası yönünden incelenmesine geçilmiştir.

Belirtmek gerekirki, bilirkişi olarak dinlenmeleri ve görüş bildirmeleri kanunla yasaklanan kişilerin kadastro tutanağının düzenlenmesine katılmış olmaları kanuna aykırıdır. Daireler arasında bu konuda görüş aykırılığı yoktur. İçtihat farklılığı, aykırılığın niteliğinden kaynaklanmaktadır. 7. ve 17. Hukuk Daireleri, aykırılığın maddi hukuka ilişkin olduğunu ve bu nedenle tutanakların geçrsiz bulunduğunu kabul etmektedirler. Buna karşılık 16. Hukuk Dairesi ise, aykırılığın usule ilişkin olduğu, bu itibarla da tutanakların Kadastro Müdürlüğüne iade edilemeyeceği, uyuşmazlığın kadastro mahkemesinde çözümlenmesi gerektiği görüşündedir.

Kadastro, taşınmaz malların geometrik ve hukuki durumları ile niteliklerinin belirlenmesi işlemidir. Kadastro Kanunu'nun amacı, memleketin kadastral tofoğrafik haritasına dayalı olarak taşınmaz malların sınırlarını arazi ve harita üzerinde belirterek, hukuki durumlarını tespit etmek ve bu suretle Türk Medeni Kanunu'nun öngördüğü tapu sicilini oluşturmaktır (3402 sayılı Kadastro Kanunu md. 1). Kadastronun geometrik ve hukuksal olmak üzere iki yönü bulunmaktadır. Taşınmaz malların arz üzerindeki yerleri, biçimleri, kenar ve açı ortaylarının saptanmasına ilişkin teknik çalışmalar kadastronun teknik yönünü oluşturur. Taşınmaz malların cinsi, türü, niteliği, malikleri ile taşınmaz mallar üzerindeki şahsi veya sınırlı ayni hakların saptanması işlemi ise, kadastronun hukuksal yönünü gösterir.

Kadastro çalışması idari ve yargı olmak üzere iki evrede gerçekleştirilir. İdari evre, Kadastro Müdürlüğü denetiminde görev yapan kadastro ekibiyle; yargı evresi ise, kadastro mahkemelerince yürütülür.

Kadastro ekibi en aza iki kadastro teknisyeni, mahalle veya köy mahtarı ile üç bilirkişiden oluşur. Kadastro ekibi fiilen arazi üzerinde çalışmak suretiyle tutanak düzenlemek ve taşınmazların sınırlarını ve hukuksal durumlarını saptamakla yükümlüdür.

3402 sayılı Kadastro Kanununun 3. maddesinde, kadastro ekibi ile ilgili düzenleme yapılmış olup;

Maddenin 6 ve 7. fıkralarında; "seçilen bilirkişiler kadastro ekibinin çalışması sırasında; kendisine, eşine, usul ve füruuna, kardeşine, kardeşinin çocuklarına ve eşinin usul ve füruuna ait tespitler ile bunların hak iddia ettiği teblitlerde ve ayrıca hak iddia edenlerden biri ile kendisi veya usul ve füruu arasında davası bulunanlara ait tespitlerde de bilirkişi olarak dinlenmezler.

Bilirkişiliğe mani yukarıdaki haller, kadastro teknisyeni, muhtar ve diğer görevliler ile bunların yerine kaim olanlar hakkında da uygulanır" hükmüne yer verilmiştir.

Yürürlükten kaldırılmış bulunan 766 sayılı Tapulama Kanunu'nun 17. maddesi de benzer hüküm içermektedir.

Düzenlemenin amacı, kadastroda bilirkişi olarak görev yapacak olanlarla, diğer görevlilerin tarafsızlıklarını sağlamaya yöneliktir. Kadastro davalarında görev yapan kişiler bilirkişi-tanık durumundadır