Dairesi: Büyük Genel Kurul
Esas No: 1967/1
Karar No: 1967/5
Karar Tarihi: 04.07.1967

(6830 S. K. m. 3, 10, 15) (2709 S. K. m. 38)

Dava: 6830 sayılı istimlak Kanunu hükümlerine göre kamulaştırma parasının artırılmasına ilişkin olarak açılan davalarda; 6830 sayılı Kanunun 15 inci maddesi hükmü çevresinde yapılan bilirkişi incelemesi sonucunda verilen rapor .aynı kanunun 10 uncu maddesinde gösterilen esaslara uygun olarak düzenlenmediği ya da kanı sağlayıcı nitelikte bulunmadığı takdirde bilirkişi düşüncesi (mütalaası) hakimi bağlamayacağından davanın ispat edilmemiş sayıp reddini öngören Yargıtay Beşinci Hukuk Dairesinin 22/10/1964 gün, 4146 esas, 4331 karar sayılı ve 22/11/1966 gün 4624 esas, 5306 karar sayılı ve 26/11/1966 gün 4738 esas, 5400 karar sayılı ilamlarıyla, 6830 sayılı Kamulaştırma Kanununun 15 inci maddesinin 6 inci bendi uyarınca hakimin bilirkişi raporunu yetersiz gördüğü zaman yeni bilirkişi kuruluna kamulaştırma parasını takdir ettirmek zorunda olduğu, taşınmaz malların değerini takdirde etmek özel bilgiyi gerektirdiği, bilirkişi düşüncelerinin hakimi bağlamayacağı yolundaki kuralın, taşınmaz mal değerinin doğrudan doğruya hakim tarafından takdir edileceği anlamına gelmeyeceği, bu bakımdan hakimin kıymet takdir komisyonunun takdir ettiği değerin doğru olduğundan söz ederek kendiliğinden davayı reddedemeyeceği görüşünü benimseyen Yargıtay Birinci Başkanlığına haber verilmesi üzerine işin Yargıtay içtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulunda görüşülmesi Yargıtay Birinci Başkanlığınca gündeme alınmıştır.

3/7/1967 günü yapılan toplantıda ilgili ilamlar, yazılı düşünceler okunduktan sonra söz konusu ilamlar arasında içtihat uyuşmazlığı bulunduğu oybirliği ile kararlaştırıldı. Konunun esası görüşülüp tartışıldı :

Karar: Anayasanın 38 inci maddesi, kamulaştırmayı gerçek değerin ödenmesi şartıyla kabul etmiştir. 6830 sayılı İstimlak Kanununun 3 üncü maddesinde aynı hüküm yer almıştır. O halde, bu kanunun 15 inci maddesi hükmü sözü edilen bu hükümlerin ışığı altında yorumlanmalıdır. Değer takdirinde izlenilecek usulü gösteren ve istimlak Kanununda yer alan hükümlerle kanun koyucu, gerçek değeri bulup hak sahibine vermek amacım gütmüştür. Kamulaştırmaya konu olan taşınmaz malın sahibi, değer takdiri komisyonunun takdir ettiği değere razı olmadığı zaman kanun koyucu gerçek değerin tarafsız bilirkişi kurulunca takdir edilmesini ön görmüş ve bilirkişi kurulunun ne şekilde meydana geleceğini kanunun 15 inci maddesinde göstermiştir. Değer takdiri komisyonunun teşekkül tarzıyla bilirkişi kurulunun teşekkül tarzı tamamıyla ayrıdır, istimlak Kanunu hükümlerinden değer takdiri komisyonu kararlarının aksi ispat edilinceye kadar muteber olacağı anlamını çıkarmak mümkün değildir. Böyle bir görüşe yer vermek, gerçek değerin bulunmasını, ispat imkanlarıyla kısıtlamak sonucunu doğurur ki, böyle bir sonuç ise kanun koyucunun amacına aykırı düşer.

Diğer taraftan, İstimlak Kanununun 15 inci maddesinin VI ıncı bendinde, hakimin yeniden bilirkişi kurulu teşkil etmek süreciyle değer takdir ettirebilmesi imkanı açıkça kabul edilmiştir. Gerçekten sözü edilen bent hükmüne göre, hakim, bilirkişi kurulu tarafından takdir edilen b